Ewa Szary
"Małe i wielkie metafory", Maria
Grzędzielska, "Pamiętnik Literacki"
R.LXII (1971) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 15/44, 103
/1/ GRZĘDZIELSKA Maria: Małe i w ie lk ie metafory. "Pamięt nik L ite r a c k i" R. LXII:1971 z. 4 s. 97-112.
Rozprawa z zakresu t e o r i i metafory, próbiematyżująca i po rządkująca zagadnienia semantyki i term in olog ii fig u r i tro pów poetyckich. W dwóch pierwszych częściach pracy analizuje autorka funkcje semantyczne takich fig u r , jak: prozopopeja) p e rs o n ifik a cja , a le g o ria , symbol, podobieństwo]parabola. Au torka je s t zdania, że wszystkie wyżej wymienione fig u ry poe ty ck ie służą różnym typom "m orfozy" /termin autorki/, uposta ciowania. Proponuje ona ś c is łe wyznaczenie grupy "fig u r poe tyckich " i wyrzucenie poza j e j nawias takich pseudo-figur, jak: inw ersje, anafory, anakoluty, które w is t o c ie są tylko pewny mi schematami stylistyczn ym i. Część tr z e c ia pracy, poświęcona a n a liz ie gramatyki metafor, zawiera polemikę autorki z do tychczasowymi ustaleniami w t e j d zie d zin ie /Jerzego Pelca/.
BP/44/15 E . S z .
/1/ HEINRICH Harald: Semantyka śm iałej m etafory. P rzeł.R . Handke. "Pamiętnik L ite r a c k i" R. L I I I : 1 971 z . 4 s . 243-264. Fragment k siążk i niemieckiego romanisty i teoretyka l i t e ratury poświęconej zagadnieniom t e o r i i m etafory. Autor rozwa ża kwestię k la s y fik a c ji i wartościowania metafor ze względu na obecność lub brak w nich czynnika "ś m ia ło ś c i". Miarą "śmiało ś c i" metafory - jak s ię to za Arystotelesem przyjmuje - je s t "realn y dystans między dwoma członami m etafory: elementem kształtującym oraz podlegającym ukształtowaniu obrazowemu". Pomniejszając znaczenie i zastosowanie tego klasycznego prze konania, autor wskazuje na jeszcze inne sytuacje semantyczne, decydujące o "śm iałości" metafor, a w ięc: 1/ b lis k o ś ć, jedy
nie "drobne odstępstwo" obu członów m etafory; 2/ sprzeczność członów, którą autor nazywa "sprzeczną predykacją m etafory"; 3/ zdeterminowanie lub niezdeterminowanie kontekstualne me ta fo r .
