167 SPRAWOZDANIA
Na zakon´czenie spotkania ks. prof. Walewander podziekowa raz jeszcze ks. prof. Kowalczykowi i zaznaczy, ze dzien´ prezentacji jego ksi azki jest wyj atkowy równiez i dlatego, ze jest dniem rozpoczecia konklawe.
KS. MAREK WÓDKA
Katedra Katolickiej Nauki Spoecznej i Etyki Spoeczno-Gospodarczej KUL
SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI
KS. ANTONI SZYMAN´SKI (1881-1942).
REKTOR – UCZONY – DZIAŁACZ SPOŁECZNY
(LUBLIN, 9 PAZ´ DZIERNIKA 2012 R.)
Siedemdziesi ata rocznica s´mierci ks. prof. Antoniego Szyman´skiego staa sie okazj a do modlitewnej pamieci i naukowej syntezy pracy akademickiej pi atego z kolei rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. 9 paz´dziernika 2012 roku Katedra Katolickiej Nauki Spoecznej i Etyki Spoeczno-Gospodarczej KUL zorga-nizowaa konferencje pos´wiecon a osobie i mys´li rektora tej uczelni w latach 1933-1939. Tytu konferencji brzmia: Ks. Antoni Szyman´ski (1881-1942). Rektor – Uczony
– Działacz społeczny. Konferencje poprzedzia Msza s´wieta w intencji s´p. ks.
Szy-man´skiego, pod przewodnictwem o. prof. Andrzeja Derdziuka OFMCap, prorektora KUL. On tez dokona otwarcia konferencji. Moderatorem sesji naukowej by ks. prof. Stanisaw Fel, dziekan Wydziau Nauk Spoecznych i kierownik Katedry Katolickiej Nauki Spoecznej i Etyki Spoeczno-Gospodarczej KUL.
Ks. Antoni Szyman´ski urodzi sie 27 paz´dziernika 1881 roku w Praszce koo Wie-lunia. Po ukon´czeniu Diecezjalnego Seminarium Duchownego we Wocawku (1900-1904) i przyjeciu s´wiecen´ kapan´skich, kontynuowa nauke z zakresu filozofii i nauk spoecznych w Katolickim Uniwersytecie w Louvain (1905-1908). Doktoryzowa sie na podstawie rozprawy La démocratie chrétienne en France. Po studiach by wyka-dowc a w Diecezjalnym Seminarium Duchownym we Wocawku (1908-1918) i wspóredaktorem „Ateneum Kapan´skiego”. W 1918 roku zosta zatrudniony na Uniwersytecie Lubelskim (póz´niejszy KUL). Rok póz´niej uzyska habilitacje na Wy-dziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellon´skiego. Bed ac rektorem KUL, 9 listopada 1939 roku zosta aresztowany przez wadze okupacyjne i wieziony na Zamku w Lu-blinie. Po uwolnieniu wyjecha do Bezyc, sk ad nadal kierowa Uniwersytetem. Zmar 9 paz´dziernika 1942 roku w Bezycach. Po wojnie jego doczesne szcz atki zostay ROCZNIKI NAUK SPOECZNYCH 5(41), 4, 2013
168 SPRAWOZDANIA
sprowadzone do Lublina i zozone w grobowcu pierwszego rektora KUL ks. Idziego Radziszewskiego.
Ks. Antoni Szyman´ski, wyksztacony w zakresie filozofii i nauk spoecznych w Katolickim Uniwersytecie w Louvain, by niew atpliwie pierwszym uczonym, który zaszczepia mys´l spoeczn a Kos´cioa w lubelskiej uczelni tuz po jej powstaniu. Mozna zatem uznac´ go za prekursora Szkoy Lubelskiej Katolickiej Nauki Spoecznej przynajmniej z dwóch powodów: zatrudniony w roku powstania Uniwersytetu, podj a wykady z polityki ekonomicznej i spoecznej, socjologii oraz etyki przy jedno-czesnym silnym zainteresowaniu katolick a nauk a spoeczn a. Bed ac zas´ rektorem, zatrudni – dobrze zapowiadaj acego sie doktora SGGW w Warszawie – Czesawa Strzeszewskiego, twórce wspomnianej Szkoy.
Tematyka referatów wygoszonych 9 paz´dziernika 2012 roku na konferencji naukowej w KUL oscylowaa wokó osoby, zainteresowan´ naukowych, pracy dydak-tycznej i badawczej ks. Antoniego Szyman´skiego. Lubelski okres jego dziaalnos´ci naukowej i administracyjnej poprzedziy mao znane lata wocawskie (1904-1918), pos´wiecone dziaalnos´ci dydaktycznej w seminarium duchownym we Wocawku oraz redakcyjnej w „Ateneum Kapan´skim”. Okres ten omówi ks. prof. Zdzisaw Pawlak z UMK w Toruniu. Autor dowiód, ze praca ta istotnie wpynea na ksztatowanie sie s´wiadomos´ci spoecznej duzych kregów duchowien´stwa i inteligencji katolickiej w Polsce.
Historiografia czowieka warunkowana jest jego biografi a: korzeniami rodzinnymi, wyksztaceniem, osobistymi dos´wiadczeniami, zdolnos´ciami, kontekstem spoecznym i kulturowym. Ks. prof. Edward Walewander wykaza te zaleznos´c´ w perspektywie zasug ks. Antoniego Szyman´skiego dla lubelskiej uczelni. Autor omawia wpyw kierowanej przez ks. Szyman´skiego lubelskiej uczelni na wychowanie modziezy odradzaj acej sie Polski. Nie pomin a on owocnej wspópracy KUL z os´rodkami zycia religijnego i spoecznego na Lubelszczyz´nie. Dziaalnos´c´ ta konsolidowaa polsk a inteligencje katolick a, a dzieki niej pierwszy lubelski uniwersytet w II Rzeczy-pospolitej zaliczany by do najwazniejszych os´rodków „ruchu odrodzeniowego”.
Podobn a zaleznos´c´ dostrzeg o. prof. Jan Mazur z UPJPII w Krakowie. Stawiaj ac ks. Szyman´skiego w szeregu pionierów polityki spoecznej w Polsce, zwróci on uwage na zasadnos´c´ ustalenia, w jakim s´rodowisku ksztatowaa sie jego pastoralna, spoeczna i polityczna postawa oraz, jakie byy jej uwarunkowania kos´cielne i kul-turowe.
O wkadzie rektora KUL w mod a wówczas socjologie polsk a mówi dr Edward Balawajder w referacie Antoni Szyman´ski jako socjolog katolicki. Zaznaczy on, ze wszelkie pola zainteresowan´ badawczych Szyman´skiego przenikaa perspektywa an-tropologiczno-personalistyczna. Choc´ nauki spoeczne, a ws´ród nich socjologia, nie tworz a norm moralnych, ich acznos´c´ z etyk a jest oczywista i nie podwaza ich auto-nomii badawczej – przypomnia prelegent. Uwzglednienie nauki spoecznej Kos´cioa i dociekan´ naukowych etyków spoecznych jest nieocenionym wkadem w personali-styczno-integraln a wizje zycia spoecznego. Balawajder dowodzi, ze Szyman´ski tworzy swoisty pomost miedzy socjologi a a katolick a nauk a spoeczn a; mys´l te podjea i rozwija Szkoa Lubelska KNS.
169 SPRAWOZDANIA
Doniesienia prasowe, uwazane czesto za pozornie mao znacz ace informacje, z upywem czasu nabieraj a ogromnej wagi dla badan´ zarówno jednostek, jak i kon-tekstów spoecznych. W badaniach historycznych nie sposób pomin ac´ artykuów czy nawet krótkich relacji prasowych, które przedstawiay masowemu odbiorcy peny zakres dziaan´ Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w okresie miedzywojennym, a tym samym takze dziaan´ pastoralnych, naukowych i organizacyjnych jego rektora. Dzis´ pozóke stronice prasy lubelskiej nie tylko opiewaj a zasugi tego uczonego i spoecznika, ale tez dokumentuj a kontrowersje powstae wokó jego osoby. Analizy recepcji dziaalnos´ci ks. Szyman´skiego ws´ród spoecznos´ci lokalnej oraz s´rodowisk ideowych i politycznych dokonaa Patrycja Burba w referacie Ks. Antoni Szyman´ski
w prasie lubelskiej.
Prorektor KUL, o. prof. Andrzej Derdziuk, otwieraj ac konferencje naukow a, zwróci uwage jej uczestników na dychotomie modlitwy i czynu, charakteryzuj ac a zycie ks. prof. Antoniego Szyman´skiego. Te pozornie sprzeczne postawy – kontem-placja i aktywizm – stay sie tres´ci a zycia tego wielkiego rektora, który z lubelskiej uczelni uczyni os´rodek formacji czowieka w jego wymiarach: intelektualnym, reli-gijnym i spoecznym.
Maj ac na uwadze wartos´c´ badan´ podjetych przez prelegentów, organizatorzy kon-ferencji zadecydowali o wydaniu drukiem monografii pokonferencyjnej. Znajd a sie w niej teksty poszerzone i wzbogacone o literature z´ródow a. Publikacja ta wpisze sie w podejmowane przez Wadze uczelni przygotowania do obchodu setnej rocznicy powstania Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, która przypada jesieni a 2018 roku.
