Andrzej Gindrych,Martyna
Milewska
Ciechanów. Stanowisko 1 (Rynek)
Informator Archeologiczny : badania 15, 300-301
300
Grupę p ozo sta ły ch obiektów n ależy p o d z ie lić na dwie fazy ch ron olo giczn e: w c z e ś n ie js z a zam yka s ię w gran icach drugiej poiow y VII i p ierw szej połow y VIII stu lecia ; p ó źn ie jsza m ięd zy p rzeło m em LX/X a początkiem XI w ieku. Z azw yczaj te ż w ob iektach od n oszących s ię do m ło d szej fa zy, w y stęp u je cera m ik a gó rą obtaczana /typu p ółn ocn ow ielk op olek iego/ pospołu z cera m ik ą ca łk ow ice obtaczaną.
Oprócz ce r a m ik i, zn a lezio n o tak że fragm enty g r z e b ie n i rogow ych, zdobioną opraw kę z te g o ż m a teria łu , su ro w iec rogow y /ja m a 2 9 /, szyd ła k o ścia n e , p r z ç é lik i glin ia n e i kam ienne, o s e łk i oraz drobne p rzedm ioty
że la zn e. W ystąpiły ta k że śla d y produkcji żela za w p o sta c i żu żli /ja m a 6 / . W szy stk im , b ez wyjątku, badanym obiektom to w a r zy szy ła w ięk sza lub m n ie jsz a ilo ś ć k o ś c i z w ie r z ę c y c h . W n iek tórych jam ach w ystępow ały także k o śc i ryb ie i łu sk i. Wyjątkowo dużą ilo ś ć szczątk ów ich tio lo g iczn y ch zaw iera ła jam a ozn aczona nr 29.
M ateriały znajdują s i ę w Muzeum A rch eologiczn ym Środkowego N adodrza.
P r a c e b ęd ą kontynuowane^
CIECHANÓW W ojewódzki K onserw ator Stanowisko 1 /R y n e k / Zabytków
w C iechanow ie
B adania p row ad ził m g r A ndrzej G indrych p r z y ‘w sp ó ł p racy m gr M artyny M ilew sk iej /au tork a sp raw ozd a n ia /. F in an sow ał WKZ w C iechan ow ie. Piąty sezo n badać. Ś red n iow ieczn a k am ien ica m ie sz c z a ń sk a /o d końca XV do połow y XVII w . / .
Kontynuowano badania p óźn ośred n iow ieczn ej d zia łk i m ie sz c z a ń sk ie j p rzy zachod n iej p ie r z e i rynku p o s z e r z a ją c p ła sz c z y z n ę poszukiw ań w k le - irunku południowym- i zachodnim , W ten sp osó b w yczerpan o teren ow e m o ż liw o ś c i śle d z e n ia zabudowy om aw ianej d zia łk i, uzyskując je d n o cz eśn ie z a m ierzon y c e l badań. O dsłonięto bow iem fundam enty budynków tw orzących d ru gi i t r z e c i trakt k am ien icy oraz o sta te c z n ie o k reślon o s z e r o k o ś ć d ziałk i. W ynosiła ona 9, 6 m , a w ię c ok oło 2 i 1 /4 pręta m iary ch ełm iń sk ie j. G łę b ok ość d zia łk i w yznaczona zabudową, której zachod n ią lin ię o sią g n ię to , w y n o siła 27 m , tj. ok oło 6 1 1 / 4 p ręta . P r z y p u sz c z a ć m ożna, iż nie j e s t to pełny jej w ym iar, gdyż d alej, w kierunku zachodnim m ogły znajdować s i ę nierzad k o spotykane w tak ich przypadkach zabudowania g o sp od a rsk ie bądź ogród. R o zw iąza n ie tego zagad n ienia nie b ęd zie nigdy m o ż liw e , gdyż s t r a tygrafia teren u z o s ta ła z n isz c z o n a p rze z głęb okie piw nice zlok alizow an ego na tym odcinku m agazynu b row arnego. J e ślib y p rzyjąć istn ie n ie budynków gosp od arczych lub ogrodu jako c z ę ś c i sk ła d o w ejp ó źn o śred n io w ieczn ej d zia łk i m ie sz c z a ń sk ie j, to jej o d sło n ięta zabudowa zajm ow ałaby około 2 /3 ca łej p o w ierzch n i.
301
W toku badań stw ierd zo n o , i ż budynki d ru giego i tr z e c ie g o traktu nie były podpiw niczone. Układ dawnej zabudowy w yzn aczają kam ienne p o zo s ta ło ś c i fundamentów sadow ionych w c a lc u . W znoszono j e w wykopach w ą- ek op rzestrzen n ych , a sto so w a n ie zapraw y wapiennej stw ierd zon o d opiero od poziom u od sadzki c e g la n ej. O d słon ięte prostokątne p o m ie s z c z e n ie d ru g ie g o traktu m ia ło w ym iary 6 x 2 m , P r z y le g a ło ono do północnej ścia n y ogniowej z w e jśc ie m od południa. We w n ętrzu o d sło n ięto dostaw iony do te jż e ścian y d obrze zachow any do w y so k o śc i p r z e c ię tn ie 60 cm ceglan y fun dament o k rąg łego p ieca . Wybudowano go z c e g ie ł łączon ych bardzo p la s ty c z ną gliną, k tórą te ż sta ra n n ie w ylep iono ś c ia n ę od w ew nątrz. W dolnej p a rtii zachow ały s i ę dwa łuki żeb er cegaln y ch oraz sk lep io n y otw ór popielnikow y. W toku e k sp lo r a c ji w n ętrza wydobyto bardzo dużą lic z b ę ułamków naczyń /g a rn k i, dzbanki, m i s y / oraz kafli garnkow ych, m isk ow ycb o ra z n ie lic zn e p łytow e. Z n a lezisk a te datow ać n ależy na o k res od sch yłku XV po połow ę XVI w . Wkop pod fundam ent p ie c a p r z e c ią ł w a r stw ę kulturow ą, w której zn alezio n o dwa b rak teaty. Ich o k r e śle n ie b ęd zie m o żliw e po k o n serw a cji.
W św ie tle poczyn ionych odkryć p rzyjąć tr zeb a , i ż d ru gi trakt k a m ie nicy b y ł p o m ieszc zen iem kuchennym . T r z e c i n atom iast stan ow iła tzw.
'W ielka izb a" o w ym iarach około 7, 6 x 5, 6 m . W jej narożniku północno- w schodnim o d sło n ięto kam ienny fundam ent prostokątnego p ie c a o w ym iarach 1, 7 x 1 ,2 m . Izba w ielk a stan ow iła o statn i etap zabudowy om aw ianej d zia łk i i w z n ie sie n ie jej datow ać n a le ty nie w c z e śn ie j n iż na połow ę XVI w.
Uzyskano lic z n y zb iór z n a le z isk ruchom ych, głów n ie w p o sta ci późno śred n io w ieczn y ch ułamków naczyń glin ian ych , k a n i p iecow ych , p r z e d m iotów m etalow ych, szk lan ych oraz k o ś c i z w ie r z ę c e .
P r a c e w ykopaliskow e om aw ianej d ziałk i z o sta ły zak oń czon e.
P olitech n ik a Gdańska Instytut A rchitektury i U rbanistyki
Zakład H isto r ii A rchitektury Badania p row ad zili dr Z ofia H ołowIńska i d oc. dr R ysza rd M a ss a lsk i. F in an sow ało M in isterstw o Nauki, Szkolnictw a W yższeg o 1 T e c h n ik i. C zw arty eezon badań. P ółn ocn o-w sch od nia c z ę ś ć k rzy ża ck ieg o z e sp ołu zam kow ego z XIII-XV w.
B adania w ykopaliskow e zo sta ły podjęte w 1977 r . na o b sz a r z e k r z y żackiego zesp o łu zam kow ego, ro zeb ra n eg o n iem al ca łk o w icie w 1454 r . Punktem w y jśc ia p rzy w yb orze rejonu badań b yła a n aliza kilku śre d n io w ieczn ych m urów, zachow anych z tego z e sp o łu do d z isia j. Jej wyniki p oz w oliły na w y su n ię c ie h ip otezy, t e n a jsta r sz a c z ę ś ć zam ku, zbudowana według w sz e lk ie g o prawdopodobieństwa w 4 0 -tych latach XIII w. , była usytuowana na te r e n ie zajętym następnie· - p r zy p u szcz a ln ie już w XV w. - pod m ie jsk ą zabudowę, której tylna stro n a w ychod ziła na u l. S łu żew sk ą. ELBLĄG
Rejon ul. Służew sk lej Zamek
