Postępy erozji młodotrzeciorzędowej w okolicy Leśnej na Pogórzu Izerskim

ionej erozji i .odmlodzenia k.rajobrazu na obazarze G6r lzersldch po okres.ie zr6wnooia z czasu spokoj-nej eedymentacji serii poznailskiej.

Uiwort" seri.i GOIZdnicy omawianego terenu obej-mujll prawdopodobnie jedynie sta'1'Sze ogniwa

plio-cenu. Rora:i~e erozyjne gOl'nej ~ci serif

pozDafl-skiej jak i utwor6w Gozdnicy jest efek.tem erozji p6Znopl1oceDsldej i staroczwartorz~owej, kt6rej w niniejszej pracy ze wzg].~du na jej zakres blizej Die rOl'ZlP8.trywano.

tTWAGI 0 BOZW01U Ja,ODOTBZECIOBZ!lDOWEGO KBAJOBBAZU W OKOLICY LESNEJ

Opisane stosunki geologicme i goomorfologiczne sWliadCUl, ze w dolnym miocenie,

a

przed fazq wy-lewOw bazaltowych istnia! w okolieach LeSnej kra-jobraz wyrtJwrna;ny i slabo zr6Znioowany

morfOlOgicz-Die, 0 cz,ym sw.iad-czy charakter sedymentacji trzecio-rz~u podbazaltowego. Erupcje ba:zalt6w naleZy will-zaC z oasileniem si~ ll'ueh6w tektonicznych, w efekcie kt6rych na NiZu SlllSkim powsta~a gruboklastYCZIIla

seria slllsJro-~uZycka. Po erupcjach bazaltowych

na-sUlPilo

odmlodzenie krajobrazu i zoetahl zaloZona

nowa

siee

rzeczna.

Rozcit:la

ona ter~ do glc::bokoaci nie mIlii.ejszej !%lit 250 m. Po podmesieniu bazy

ero.-zyjnej na p6!nocy w okresie tworzenia si~ serii po-znailskiej ·nastllPilY warunld Sprzyjajllce

sedymen-tacji liInnieznej. Oisady ilaste wype!niajll po2lOS~e

doJ.my rze<:zIle i Jmnserwujll je. WypehUenie doliny utww:ami. serli po:ma.Dslciej wyni<l6lo przynajmniej

40 m powyzej jej dna. Zmo:ienia poSrodkowomioceil-skiej sieci rzeeznej utrzymujll si~ w okolicach Le-snej dG dzi§.

WykorzystlUy jl4 tez wady piynllce w czasie

se-dymentacji ser1i Gozdmcy. Okres ten na 'Gbszarze poIoZooym ku pohldniowi od LeSnej zaznaczy~ si~ bardro silnll eroejll, kt6ra dostal"CZYla tu

gruboz.i.at:.-SUMMARY

Gneisses ouilcropping in the vicinities of Lesna, lzenkie Pog6rze, are _covered successively by

de-posits of highland and valley group!. The highland group comprises (from base to top): clay-sandy beds, occa6Sli.onally containing some coal, lower basalt

cover, thin mantle of sedimentary rocks, and upper basalt . cover. Sedimentary rooks underlyimg basaIts

are of the late Ea:rly Mioeene age, whereas the

erup-tive series is of the Middle Miocene age.

Tbe highland group underwent dissection by ri-ver

pattern

in post-Middle MiGC_ene times. In the resulting river valleys deposition of the valley group took place during the Late Miocene and Early Plio-cene. The group comprises clay-slmdy deposits of the Pomati. series and gravels and loams of the

Gozdnica ser-ies.

Late Miocene and Quaternary erosional cycles resulted in partial uncovering the vOO.ley pattern

fill-ed up with depoe.its of the valley group. The authors suppose that erosion active on ·the turn of the Mdddle and Late Miocene, and preceding deposition of the

Pamafl series, reached

to

the depth of about 240 m. In

turn.,

LatePliocene and Quaternary erosion. re-ached to the depth of about 40 m in the vicinities

of Le&na.

The authors distinguish the following sequence

of geoloeIeal events which took place mainly in the Late Tertiary times on the area ion question:

1. F01"IDation of pt'e-basaU sedimentary} the highland

series group

2. Basalt eruptions

3. Dissection of the highland group

J

I>, 4. LimIldc sedimentation

ar

Po7nafl series ~ 5. Fluvial sedimentation of Gozdnica series, ~ !:I.

aocompanied -by !pal"tial erosion of Poz.nan

8

series ~

to

6. Late Miocene and Quaternary ero&ion ..

182

nistych Zwir6w zachowanych na brzegach doliay na calym jej odcinku od LeSnej do Lubania.

U schyllru pliocenu i w starszym czwarlxn'z~zie doliny te zostwy po c~ci ponownie odpreparowane

z osad6w

seru.

poznailslciej i Gozidnicy.

Szczeg61nie gl~bolw si~ajllca erozja rzeki Kwdsy zaz.n.aczy}a 6i~ po zatamGwaniu jej !pierwGtnego

pE'Ze-plywu w Grytfowie przez lob lodowoCa. W zwi~zku

z tyro rzeka wyZlobila gl~boki przebn mi~ Gry-fowem a

Le&wl

i pol¥2Yla si~ z dolinamd potok6w

Gkolicy LeSnej. ProwadUlca znaczne ilo6c:l. wady Kwisa wcd~a si~ gl~bolro w seri~ !POZJl,ailskl\ i

Gozd-nicy, 00 wywa z a:n;alizy materim6w wiertni~ch

z terenu rni~zy LeSDIl a Lubaniem.

Autorz;v skladajll wyrazy podzi~owania dr Annie Sadowskiej z Zakladu Paleobotamlrl Uniwe'1'Sytetu Wroclawskiego za wykonanie analiz paliDolDgicznych il6w w~1istych.

LITERATURA

1. Berezowska B., Berezowski Z. - Geo-logy of the Zit1iau-Sielder-czyn Subsiding ZOne. Biul. Inst. Geol. nr 222, Warszawa, 1968.

2. B erg G. Geologische Karte von Preuesen. Erlauterungen zu Blatt Marklissa. Berlin, 1935.

3. D y j 0 r S. - Mlodotrzeciorz~owa s.l.eC rzeczna zachodniej ~ Dolnego SlllS"ka. Z Geologii Ziem Zachodnieh. PWN. Wroclaw, 1966.

4. J~czmyk M., Kanas.iewicz J. -

Skladmi-nera1ny aluwi6w doliny Kwisy w rejonie Lemej. Kwart. geol. 1960,

m

3. .

5. Kozlowski S., Parachoniak W. - Pro-dukty wietrzemia bazalt6w w rej<mie Lubama n8

Dolnym SlIlsku. Acta geo!. pol., 1960, voL 10, z. 3. 6. 0 b er c J., Dy j 0 r S. - Uskok sudeeki

br2ez-ny. Eiul. Inst. Geol., nr 236, Warszawa, 1969.

PE310ME

B pa~oBe MeCTHOCTli.l JIea.Ha, B npeAenax }!Isep-CKKX BoaBbIIIleHHocTe~, Ha KOKIIneKce rHe~COB aane-r8lOT B"epWHHBhle K ,llOJIHHBbIe O'1'JIoxemul. BepIDHH-HaR rpynna OXBaTbIHaeT: rJIHHHcro-neCqaHble, Il!eCTa-MK yrnKc~Ie cnOK, JUDKIUdi 6a3i1JIb'l'OBhW nOK,POR, .

ManoMo~H&m nnaCT ocaAo"lHbIX nopoA K BepxHHfr 6aaaJIbTOBbIHDOKpOB. Oca,llo'lHllIe nopoAbI, aaneraro-~Ke IlOA 6aaaJIbTaMH, OT'SIOCRTCH It BepXaM HKlKHerO :mf£lI~eBa, 3<ilq,yaHBbI ~e

-

K cpe,llReKy MHOQeify.

IIocn"e cpe,llHero MKOQeBa rpynna BePIIIHHBbJX OT-nOJKeBIfit no~eprnaCb paC'IJIeBeHHlO pe'lHOA CHCTe-140~. B pe'UWX ,llOJIHHax 06pa30BaJIHCb BepXHellllHOQe-HQIIble K HHJKHeOmfl'oQemBbIe OTJlO~elDUl, 06pa3yIO-~He AAJIHHHYIO rpynny. OSH I1.peAC'l'BBn"e1UtI

rmum-CTO-neC'laHbDIK oca~8MH nOOBaHCKOA cePKH H rpa-BKeM K rnKH8IIlK r03AHHQKO~ cepKK.

noa,llHenJIHo.qeElOBU K '1eTBepTJt:TUUUI Spo3HR '1a-CTH'lHO Boa06HOBKna CHCTeMY Aomm, BhlDO.lIBeHHbIX oCSAKalllH AonHHIi'Oi1 rpynIIbl. ABTOPbI IIPHAePlKHBa-IOTCH MHeHKH, '1'00 Ha py6e:ate cpe,llHlel'O H sepXHerO MHoQeHa, HO AO 06pa30Bamm: nOaHaHCKoA cePKH, spo-:m.H npOHHKJIa Ha rJIy6HHY noPRAKa 240 M. nOa,llBe-nJIHoQeHOBaH H '1eTsepTK'lBU Sp03HH ,l{OCTHrna rny-6HHbI OKono 40 M.

BeCb XO,ll reOJIOrH'IeCKOro pa3BHTHJI, rJIaBHhIH 06pa-aOM B paHHeTpeT~I'iHOe BpeMR, nO,llp8aAeJIHeTCR aB'1'O-PllMH Ba cJleAYIO~He STa1Jl:oI:

1. 06paSOBaHHe IIPe,l[6aSaJIbTOBO~} BepmHHHaR cePHK OCS,llKOB

2. l1:aJIHHHHR 6asanbToB rpynna

3. 3poaHR BepIlIHHHO~ rpynnbI OCa,lUWs

I

4. JlHMHK'tecKoe oca~OHaKOnJIeHHe AOJIHHHaR

n03HaBCltoA cepKK

5. Pe'lHJOe oCaAKOHaKonneHKe r03,l1-HHQICO~ cepKK c O,llHonpelleHHhlM

'laCTHqHblM paSMbIBOM IlIO'3HaHCKOA rpyrma cePHH