PAŃSTWOWA SŁUŻBA GEOLOGICZNA W ŚWIETLE UCHWAŁ IX PLENUM KOMITETU CENTRALNEGO PZPR

-' .~ .. ~--· • .A .:;:

-. ·

,

':,/

.3

--

<~

.

. .· .... { . . '/

P

~, ~

I!

.

O

L

1\

·

D

g.

I!

O L

O

a

l

C'

.

2

·

N

V.

.. \

ZESZYT 1-2

STYCZEŃ-LUTY

.

.

1954

· . ,.Umiejętności dopotąd są jeszcze pr.óżnym wynalazkiem, może· cz.czym tylko

rozu-mu wywodem albo próżniactwa zabawą ,dopokąd nie są zastosowane do użytku narodów. l uczeni potąd nle odpowiadają .swemu powołaniu. swemu w .towarzystwach .ludzkich

przeznaczeniu ... dopokąd ich umiejętność nie nadaje fabrykom i rękodziełom nśrdecenia;

ułatwienia kieninku postępu.·~ · · ·

STANISŁAW STASZIC

PAŃSTWOWA SŁUŻBA

GEOLOGICZNA

W.

ŚWIETLE UCHWAŁ

-

IX

PLENUM

KOMITETU CENTRALNEGO

.

PZPR

·

N

A IX Plenum Komitetu Cęntra'lnego

PZPR

w

dciach 29 ~ 30 października br. . zapacil:a uchwala,· że odbędzie się II Zjazd :PZPR. Plenum wysłuchało refer.atu Bolesława Bieruta

pt.·

"Zadania

·

·Par.tii w ·walce

·

o

szybszy. wzrost stopy życiowej mas pracują·cych ·

w

obecnym

okresie

budownictwa socjalistycznego". lł,eferat

ten

po

dyskusji został· ~yjęty .jako wytyczne

działania parltii na lata 1954-1955 i dalsze.

Za

podsta~Wę .

do

dyskusji

przedzj

.

a:z:dowej

Plenum KC PZPR przyję}o tezy omawiająre główne zą.dania gb'spod.arreze w przemyśle ~

w

.

· roimk::twie w ·latach 1954-55

ora:z.

tezy ąnty-.

cząoe ~

stQI>y

życiowej . ludności

miast li.· wsL D.aJsze podni•esienie · stopy życjn.;.

wej' ·1udności jest jed!nsm · . z głównych celó-w Plainu 6-letnliiegd ułoli:onego ·według

wytyc:myoch

usŁ.a!lOO.ych na I Zj~ partii Paa1lia konse-krwęMnii;e :realiwjąc ·

w

ok:resi.e lat 1950-:53 2'P.dania

PJ.anu

6-'letn:i-eg.o postawiła

p:r.zed

naro-dem jeszc2Je ws~ perspek;tyWy', które

zostały; ujęte .

w

tezach rpt.:

"Osiągrfięcila w· wyko.nan.iu Planu 6 ... ~o ··

i 'główne żadand~ g~ w latach

.1954-55" otraąw,

tezach

.

pt.:

O Zladamiach ~rozwt)ju ro1nictwa w la~ch 1954....:.55 ;L o 7Ml!pewnianiu)

niezbędnych środków

dla wzrostu

prtdukrcji

rolLn:ilczej''.

. Dolkoo.aJna

na

Plenum

anal±ża życia ~

·

d.a:r!Czego Polslci w

ilatacll

1950-~3 wy~ałla_, ~

01bok: wielkich ooią,gnj.ęć, zwlasZicza; w dziedzmi•e

.. ·rozwodu przemysłu · socj,alistycznego _l

wzmoc-nilenia obronnoącrL kraju, ·. ujawniły stę pewne

· trudności

zaroW!nO

w pr.remyśle środków wy.,. twó.rczośc;i., j.alk d. w iPrzarnyśle prz€:dmiotów spożycia .. Jędna z pi'zy'Czyn tyclh trudności wy-· nika .przede wszystkim~ niedostatecznego

roz-· woju bazy surowooweJ

w

najszerszym pojęciu.

Dlatego .też przed. państiwową służbą geologi.c.z-. ną stanęły S"ZJCzątOhnti.e .ważne Zadania .

:

W

·okrelSie

I

.Z

jazdu

P01lskiej

Zjedi'lJ()ICOOinej

Partii Robotniozej. krtl6ry wytyczył kierunki

. działania· dla 6-.letn.iego Planu rozw<l(ju

floopo-

.

_ darczęgo ;państw.8(, P.olska nie posiadała

mrga-. nizowanej s.1Ju2jby; g.ool~j.

.

.

D2d~ wysił• kom

pa:rtib

d-II"ZądU tt)JOOn,Yf ~boec:nie zargaJh.i:wwa.,..

ną illa ·\Wiór przod.uj.ąoej

w

świecie sluzby

geo\l'Oo-. gi•crmej Zwi:ą.zku, Radzioedkiego słw~

geologircz

.

:

n-ą rtypu socjaJistyoz:oogo. Po połtoo:.aroc.zneJ jej !{lracy. ~Jrlór,a, posiada swoje bl.asiki i cienie, II Zjaz4 ·P~eJ Zjedno.czo.nej Pall'tiń.-

Robobni-C7)Bj triaże o wiele łaitJWiej wytycrLyć 'ld~i · 1.1oowP.j~

·

gOspodaJrez.ego

-

państwa

na

podsta~e

lJIPOrządlrowan.ej .m:ajo7IW!ąci .bazy . $'WI'OWICOW · mi:neraJnycll,

.

Ido

postaMi prz.ed geolOgią nowe

Żadan;i.a i perspek!tywy. .

Tez!Y

·

pt . .,Osiąg,nięcila·

PJ:anu

6-letń:iego

L

główne zadania ~

w

latach 1954 . ..;...,. . 1955" mówią o uprzemysłowieniu . ~ba­

nych

pod względem

gOOI>odanczym

o:kJręgów. . ·

"Na obszall"a.oh Polskii wschorlnń.ej !roZWija Się

RZ€670WSkO-śal1'l.do:mi.erski ~ Pr.zemysłowy, . w:ytra:Stają nowe ·Okręgi przemyslOtwe Lubelski

i Białootodk.i. W Polsae centralnej obok okrę- . gów Warsia.wsldego·

i

Łó~o

w

toku:

bud~ .

wy 2majiduje;_ się KujawSki (Kłodawa, Komn)_

oraz Staropolslci (Kielecki) Okręg

Prnem.ysło--. wy. Na terenie Polsk.i. poiludnaowej silnie rm-bu~Owuje. się Ktr.alkowskli Okręg Przemysłowy

. ro..~.,.;,h, l.,;" • .

oraz Ok::ręg, ... ~"'"""'·ows= .

D1a zagosr)orcta~rowaaua .~h okalęgów prmmy-. srowycllmusi· być. d~ł.adnte -~alrl:a przede

wszystkim i•ch · budowa geóloglcma..

Jest

·to

• IX Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Książka i Wiedza" 1953 r., etr. 82_.

'

.

głównie

zadanie

fnŚty

;

tufu

Geoi{>giC'line.go

-i ,I'T.zjedsię'Q~a Poszwk:iwań Geofizycznych, które poWtin.ny przygotować

w

roku 1954 i 1955 kompleksowe zdjęcia geologiczne, dająoe sŁuż­

bomr geologicznym resortów goopOO.arezych mo-żność wejścia na

te

tereny dla ~wania RUrowoów. Zdtlęcia

te

-muszą j~ najd.Qkładniej oklreślać warunki geoteahnd.c~me dla .budowni~

ctwa naziemnego, prżemysł.qwego,

miesk.anio-.wego, jak również muszą_ umo:żJliwić całkowite

pOiznanie · waru.n.ków hydrogeologicznych,

za-pewniając co najmniej dosta.teczną . ilość wody pi.tnej i przemysłowej. Racjonal!Il€1 bowiem za-gospodarowanie noiwy.ch · OlkTęgów nie może być przeprpwadrzone beZ upi'zedp.iego, dokładnego ich 21badania pod; względem. geologiczn.ym, . hy-· : drogeologicrzltlym i geoteclmi:cznym. ·

Jll.IŻ

;to

jedno 7Jagadnienie parusrJ;one

w

tezach

-·stawia prned Sih.Wbą geolo~~ą bezmała we wszystkti.:ch jej og,niwach talk ·powame zadama:,

że rozwią:z.;anń.e ich ~Y zachowraniu st:ary'Ch ·

metod ptracy· ni,e jest mo:hliwe

w

Latach

195~-1955. Wy:rasta więc k<)nire,czność jak

najszyb-s.z,ego zastosowania

w

·geologii oowych. metod

p~.acy, które zostały ju:Z wprowad0Jne od wó.elu lad: w· źycie pr2ieZ1 sruzbę geolog.OOZną Zwią-zlku

. Radzle'ok:Iiego. ·Ostart!nio wydane jedtnoli te :normy dla · ~lkiiego :rodzaju prac g-oologic$ych i geol<;~giózno-poozulk:iJwawczych, dla robót

gór-niczych, :r.obót w.iertniczych, robót la;boratoryj--"

nych li rorbót g~eof:i;eycm)'!Ch mają ogromne rzna-coonie dla planowania d wykonaJWStwa szeroko

.zaJkr.eślonych prac i ·badań

geologic:zJnych.

·

•

*

"'

.

w

·

.

TEZACH rprzedzjazxiowych w dalszym

ciągu czytamy:.

"W

:rozwoju przemysł.u należy

mpewndi!.

····-·a) dalS'Żlą 'i.iOibudówę przemysłU śt-odików wy"" twÓl'CZOŚdi, a ZiWłasz.cza hutnictwa żel.am i

meta!1i: nierei.a:znydh.,. 1pr:llem.ysłu mamyn<r

wego, pr:Z€mysł!u ·· ahenrilcrzmego, przemysłu

mate'I'li:ałów Jbudowlanyeh OII'a'Z· bazy palJiwo-·wo-renergetyczn~.

c) rorzwijanie w smroktej mierr.ze i

.w

szyWm

tempie gałęzi pl!l1elll.ysł:u o oh.a.Takterze

su-row.cowyrn.,

z:właszcza.

wydobycia

rud że:Wa

oraz gałtęzi opi.erającyoh się o krajową Pa:zJę S'UII'Owe<:;wą' ';"

Jasną jest mecz,ą., że rozwój' tych przemysłów wrLąże się; ściśle rz. rozwojem !bazy; surowców

'

mi-neralnych. Staje ·więc :nie tylko pi'IlJed

wydzie-.

lonYroi

~wi:bami resor;towymi, ale rówmei;

. prned całą sruŻ1bą ~ogkzną poważne zadanie,

po1etgająoo na .zna,lezdenru nowych 21łóż

rud

że­

. laza

w

rejonach, które 2l0stały zak.walif:i.kowan('ł

· do rrl)zbudowy jako nowe okręgJi P!'zem.ysrowe.

jak. rówllliell

na

obrzeżeniu Gó.r Swiętolkreys­ . kich, na. c1brtzeżeniu wału

kujawsko..:pomorskie-go, SZicz.ególnie w południowej j-ego' częśtci, na

t.eren!e

okręgu pr:zemysłowego Łod.zd ...,..:.... o.raz

na

. pe:rsperktyw1oz.nym wzmożeniu badań ' 211:~

run

_ • IX Plenuin Komitetu Centralnego PZPR, "Książka

.i Wle!Wa'' 1953 r., str.

a

a

.

Zeiaza

w

pół:noonej

Polsóe.

·

-Iro~and.e gł.bw-·

nego naSZJego r~agł~bi:a, .częstocho-wskiego, należy

kO!lliS!ekwentnie doprowadzić d'O końca. .

.

Hu+n~ctwo

wymaga

a:-ównież odpowi~o

zarbe'Zipiecze!llli.a

w

materiały ognib!trwaŁe, a

Pl'ze·

. de wseystkim w\ glrunki ~niotrwąŁe i kwarcyty;

W

zaJk:resie

glinek

og:n,iotrwałycll, dzięki

pracy

.c;łtJiby · geolrogiicza:iej ·C .• Z. Materia~ów

()ginio-trwały!Ch zostało osiągnięte zatezpieczenie

w

śu!roow.ce. Natomiast n:ie7Jbędne jest jeszcze uzu-pehlriend.e zasobQ\V n:iektócy.ch typów glinek o spec.ja!l!nych ·własnościach~ Wobec niedoboru

:z.aoobów kwarcytu n;a1leży kontynuować ·pralCe

pos2lUkiWaWCIZe i 'l'O'~poznaWCtZ;e W centralnej

i 7..adlodn.iej POilsce.

W mlcresie rud mied2:i należy

stw:i.erdzic,

że zadania postawrl.one przed sru2lbą resortową ~i­

_nisberstwa. Hutn:iotwa., jak :również sl!:użbą gecr-log.iiC'ZJlą Inacyi,tut'li Ge'ol'Ogiaznego nie zostały. wyk.cmane w ramach dotychczasowych planów pr.ac · goologicznC>-<poszukdwa!WozY'ch,

opartych

nar .wytycznyrch Planu 6-le"tnlbego. Na całą służ­ bę geologi<:~rtll -branży rud metali

kolorowych

spada więc.obowiązek wykOr-zystania

bezsprze

·

cznie :istmiej~cych a nie 7Jbad:anych

dotychczas

dostatecznie :złóż rud metali. koil.orowych

l'lejo-nów.

sud~o. :h i)Odsudedkiego. · ..

Złoża metaili nieże·laznycll rejoaiill śląskiego

i kr.alk<>Wslciego są :równiet jeSZJcze

niedostatecz-nie ~e i !Ud0ikui1Il€rlltowa.ne. Mimo

wyposa-OOąia

w

dużą :idość środków tedmicznych, ka~ d.rowylch li fin.anso.wyoh państwowa służba geo.:. logiczna . nie .potrafiła wyjść ~

im,pasu

i

nie

po-tmfiła wytyczyć p.ra'Widłowyt,.""h kierunków prac

geologiczno-pooiĄ.likiwawcz,ych i S'l.lll'OWroiWyCh

w

tym rz!Cikresie. Niedostatecznie opracowane lrt>n-~epcj e geologiczne ~tak przez lm.stytut

Geologi-.-<;:my, j.aik równiEŻ p!l'7.eZ :resootową służbę geo-. logic~) dotyczące. budowy warstw nadległych . i ·spągorwym żłóZ ··rod·· miedzi :...;",;c. szcz.ególme

z pun:ktu widzenia hydrogeoJogdcznego

w

re:..

jonach odtlanycil do eksplootacji - stWa!l'Ziają trudncścd. pil'ey planowy;m · wydobyciu . r:ud

miedzi.

· Należy ;również podlkrośli~, że mpóŹlllklne

zo.-stały eystematy.czne poszuiki:warua minerałów

zawierających -pierwiastki rzadkie, -nie~będne

przy produkcji stali specjalny;ch. Ta dziedzina geologii

prawie

we wszystkich o1gniwarch, służby

geologiemej jest maże naj:ba.rdi?Jiej Zoaiłliedbaną

dzieW,i.ną

w

geologii rud

i

$Urowców skalnych

~e względu ńa brak odjpowi·ednich ła~borrato.ri6w

i przygarowanej kadry. Zagad:hiende 7l:óż pol:L-.. metalkznyoh. Sudetów i Gór Swiętok:r:zysk.idl·

wyrasta

wo:bec ·rtego

·

w

dziedzinie rud metali

·m<eZelatmydt, częśeiOWQ i ilelarmydl jako zagad-.

·ru1enLe generalne. ·

Baza

paliwowo-energetyczna

przemysłu

opie-ra

się

w

Pillsce

na

węgliu kami~ym oraz na

ropie. ooftO!Wej i gazie zi·emnym~ N:a1eży tutaj

zwrócić baiClzną uwagę prnede wszystkim na po-, głębienie .il'ozpa"lmłllia strtefy występowąuda wę- .

gli tkoksującycih w naszy;ch zagłębi~ch węglo­

wych. NaJeży róWnież nadal !Plriwadzić badania

na :terenarcih,

dla.

któl1'oh koncepcje geólogilczne

-.. ---·

·

wsk~ją

na

tnożlłwotć

:nowych

~głębi. Węght

.

.

kamiennego,

sze2ególnie

w

·rejO!IlBCh

gospodar-czo~ .zapóźnliooych.

· Analizując mgadnieruie bazy

paliwowtO--oener-getycinej

pamiętać należy o paliwach cielcl'ylch"

i ga:zowyoh i o ·tym,. że nie wOilno w żadnym . wypadku ~ać systematycznych. b~11· przedpola Karpat pod względem jego

:ropo-.

i

garronośnąści. ·

.

P.race

w:

ll'Oku 1953 ,wykazałyp . że koncepcje

geolo~e

i!la.ftoweJ

s1:urilby geologiemej Wes'k

''ły na prawidłową c:Wogę rozwoju

w:

s:tref:ie ka~r­

pOOlciej. Nallciy oczekiwać, ż,ę

-geológ.iczna

sbuż-:­

ba narfrtlowa ;pr7Jezwycięży w:re.sooie trudności

związane pirZJede wszystkim z właściwym.· i pra- .

widłowym usta·w!i.enliem zagadnień '

wiert.ni-ctwa ·- ·jako jednego

z

elemelitów

wy:lronaw-stwa.d1a. prac· geoilog.i.czoo-.poszukiwawczY'ch.

Praee

gedlogicrmo-po.sz;ukiw.awcze prowadza,..

ne

w

i!1oku'1953 wykazały również, że

koniecz-ne staje s.ię systJema;t~ badanie . wi•eJ.kich

strukltun

wgłębnych Ndtżu Polskiego, popa.rte

zdjęciami .geofizy(2ll.ymi pod kątem ·możliwości

występowania nowych 7lłóż ropy na.ft'Owej.

Przy rozważani~ baz.y

ipaliwowo-energetycz-. nej,, 101parte} na · sumwcach . mihreralnycil, nie

·wolno pominąć 1baey węgla: \b.rlurul!tnego,

lk·ióra

po

Ośtatn:ich odk:ryci:ach i dokJumentacjach

od-d:a.ny;cih .pm~emysłOWii pmez

I.nstytu

t Geó1ogilc1z,...

ny wy.MSta na jedno z poważndejszych

zagad-. n:ień .przy zaJb~pi-ec2eltiu w środiki . oparowe

enel'lgety'ki, j'ak T6wnd.eż :rejonów Pol.ski

oddalo-:·ny.ch <;ld głównej naszej

bazy

węgLa

kamienne-go.

DOOć liczne i duże, bo ~ięgające dziesiątek

i setek millli:mów

t<m,

zasr()py w ka·tegoriac'h

·.prz-emysłowych z,ło.ża Węgla

brunatne-go

mogą sta.ć Się ·dla•.Polski środkowej" wschodni•ej i pół­

noiC'l'iej źróą.ł.em ~energii e1ekrtry.cznej o.raz ź,ró­

dłem za>QPatrnenia ludności miejSco.wej w

pali-:-

·

wo,

,

jaik !!ÓW'.Q~eż w Sul'OIWCe

me

do pogard7Jetlia

. dJ..a prnemysłu chel'I1Lcznego. Rozw.ój bowi·Emi

prże.ni.ysru Chemdloznego

w

dużym stopniu

za1e-Zy

otd

l

bazy sumWICÓW Jnl!nemlnych.

Sprawa :rozWoju przemysłu· chemicznego

wiP.-. lokrotnie i ~o ujęta zostaia· w teżaro

· ~edzj.az:dowy~h.

w

iktólrycll. czyitamy;

·

,,

W sa"7Jegó1nóŚai należy zapewnić zwiększle.-.

n:i.e

prod'\lkcji

kiwasu si:a'I1kowego,

produkcji

na-. wO'!JÓWi sZJtucznyoh, zwłasz:crz.a ązutni,ak.u.,

supeT-foSfa.fu

~anulowanego."• Wieniy, ·że takie

sti-. rowoo, ·jaik .gips, wapienie, fosforyty, sól

potaso-wa limitugą :w znaczmeji ~ęści zdolność

prodiuk-cyjną ;przęmysłu chemiozn..ego we wsz,ei]ik:Lego .

rod~a.ju pmetwory, dlatego stale ich poszidtu1e-my.

· Jediitak wyioryc~ złóż soli potasowych

w

~r.e­

jOiliie Kłodawy, któi'Ie powinny· zaspokoić po- ·

· trZJeby przemysru. cihe:mii~o i .rolnictwa. nie

żwalnia shWby geologi~j od obowiązku .·

dal-. SŻycll poozulkiwań · i 2m:a:1ezienia nowych złóż

.soil.i

~. leżą.cych

w

.

dogodn,iejszych

wrarurikaoh dJa eksplootę,cji górniczej.

• IX Plenum Komitetu Centralnego PZPR, .. Książka i Wiedza" 1953

r.,

.ętr. 85.

.. W.

-~resie

·

minerałów ~cyioWydt róZs~

rza. się strefę złóż fosfwytowych

!rejami

~

polskiego d~ęki systematycznym · badaniom

geologirc:zm.ym. Wyniki tych prac 'badawczych, ·

pazw'Qlą

w

niedługim czasLe na posze:r.zeri.ie

f'liontu :robót ekspl~111tacyj:nyoh ·na ty(!h złożach.

Rozwój prac badawczyCih powinien dać da:ls:z:e złoża o wyższej jakości, położone

w

nowych

!re-jonach Folski środikoW-ej. Do produkcji

super-fanastu :ruLe1Jbędna jest obotk :milne~rałów

fosfo-ra!IlowyiCih produkcja k'W18SU $ia.rkowego.

wy-tw~anego z piTyitti, gipsu .bą·dź · be2lpośredniJo

z Si:arlci. Za.dani.em ~by geologiCIZilllej_ .jest

za-pewnienie

w

dostatecznej i·lości najha.Td:zjej

rentownego w tym przypadku surowca dlla

p.rzem~ · chemicZ!l'legOt.

Złoża. surowców siaTkowyoh powinny być w

taJkd.!~j' "'illo'ści udoku!III!etlitoW'.aJne, aby 'N 1954-55

roiku

ń d:alszych lataoh •umOOil:i.wiiły przemysło­

wi C'hemi<e;ZnJemU poważny w21ro~ produkcji

kwasu siarkowego, ~Y dnnymd. dla zwięk­

RZeni.a

proowkoji

nawozów _l sztucznych.

• * •

W

.

LATACH 1945-1953 odbudowano oraz

ZJbudowano l 200 tys. izb mieszkałnych,

wyposażając je w nowoczesne urządż€tnia. W ·

roku '1953· zostanie w miastach oddanych do

wży.tku 135

tys:

izib mieszkamych ,___ 'podlczaf'l

gtiy

w

roku 1949 oddano do użytku 66,3 tys.

izlb. Pomilno tego w.zrostu bud01wnictwa

miesz-kaniowego jest ono jednak niedostateczne .

w

.

st

osunk

u

do r~nących potrzeb, :WYiilikających

· ze wZiros.tu zatrudnienia."*

Przy ta.k ·postawionych prze~ tezy za-daniacll

dotyczących ibudown~ctwa mdes;lJkaniowego i

zapowlliedztanym

w

teZia,ch wzroście nakładów

inwestycyjnych na budow:nict'WQ mieszkaniowe

w ·1atalch 1954-55 o 26%, a na budowtl'ictwo

socjalne i kultum·lne o 34°/G w stosunku do

!1:'0-. kJu 1953, lkalpitalną sprawą dla służby geolog!cz

-nej we wszystkidh jej qgn:j:wadh jest baza

su-r<YWoów mineralpycll różnych marterlałów

bu-. dów.Ianycli. Zagadnien-ie ,t;Q;

z

jednej $1Jrony

:mo-~e być :rozwiązane piitZ€'Z 'zł~ zabezipieczają;cc

budownicltwo duż;;ego :roomtaru, z · d:rug1ej; za~

st:rany pl"Ze'L. 2lłotż.a położone m&liwie -bJ:isko

osiedli rmejsilcidh. 1. w:i:ejśioh .

W związlru 2'J .tym wooztl'ioe ~asta

zapo1irze-bowa.nlie

:na

materiały budowła•ne.

Na pierwsey p1an wysuw.a się

tu

zagadnienie

powiększenda

·

bacy

·

k.amien:iarskiej., zwięk.szen!a;

'asortł;yrnentu !kamienia i pełniejszego poznania

jego właściw~i techni'l'lmych oraz

prey(latno-ści dla arohitektury .. NiemnJlej ważne jest

'm-gadnrl.en.iJe poszerzania bazy !SIU-ro:wcowej dla

pro-. duk-cj~ ma~~i:ałów wtiążą;cych (cement, wapnot,

gips). a ·w. ~ólriości w nowych · okręg.aoch

~yS1Qwych.··

· Do rpro~cji mruteriałÓ\Vt ceramiki cz-erwonej·

1 nowych matarl:ałów tbudow.a1n~h niezbędne

"' IX Plen.um J(~'mitetu Cen.traln.ego, PZPR, .,l(siążka

i Wiedza" t-953 r., str. 107. ·

jest

wzmożenie

tempa· wykrYwania

i

optaćó­

. --wjwania duźych. złóż glin oe-ramicżnych i

spe-·cj,a:lnyoh

odmian

frioasków, swzególnie

w

rozW'i'-jaj.ących się nowym okręgal(!!h przemysłowyoh.

Dmga

·gl'lupa

tez pt.

"

O

mdaniacl:t rozwoju ·

rolnictwa W }ataoh 1954--&5 i o za.pewnien.i.IU

.ni€7Jbędnycll środków . dla' wzrostu produklcj~

rolri.ic:ilej1

' - zaw:Lera. również poważne ząda­ nia .dla, geolog·a

w

ter.etllie.

P.Lan

pr.aJC

g.eOllolgicznO<-pOISZukiwawozych

ka!i-dego ognima .sł'lrilby g-eoilogtcznej po:w:inien.

uw-zględniać l'lÓWni·eż

i

potrZieby ws.i., pon1ew.aż

te-raz ·na.!bierają znaC!'Zienli.a WJSZyst1kie, na·wet

:ni·e-. wielk.i,e· . .złom :kląmi.epi, ~Y ceramicznej, żwi­

rów,

pLasków oraz 1kopalin dla gospodlarl'czego .

wytwam.a:nia materiałów wiążących i budOW:la

-·. nyCh. W tym ce1u należy przeprowadzić

ikom:-p]eksowe tdjęcia geruo,gi-czn,ę głównych

rejo-nów bud.ow.lanjnah! i :ralcic.zych;

Pr:ZJ€oz

kompl.ek-SOWie bow:i!em 2idjęcia geologi.~e niożna odnao:-leźć d zinwemta:ryzować miejScowe zroża surow

-:Ców mi:neralnYcil ~aja1ącyoh opcirbr.reby ·

osiedli

amz

wsi.

W ten sposób uzySkana zostanie Tówni.eż pod-·

stawa do sporz.ądzenia map. glebowych i do.

:ro..-zw.Ląmnia pi"obltemów

walki

z ertozją gleb:

Na-leży też· ~a:maczyć, że systematyc.me

pil'Ziepr:o-wadzanie zdję-Cia geiD'logicznego wskaże · nadJto

ro.z:miJe.s'Źic2lenłe mniejszyreh i większych orra~ różn.orodnjcll ZŁóż surow.có.w mine:r:ainyteh,

krtó-

·

ii'e mogą. być wykomystane w s~e!'<olkim żakre­

się prrzez · p:rzemysł terenowy i spółdzielczość. Komp1elk:.so'We .zdjęcie geolog~~ obejm'lijte

11"6-w.ni.ed: zdjęcie hydrogoologilcwe, które w.

kon-·sekwtencji· ułatwi wykorzystanie dla· potrzleb

·roLnictwa górnych po2llamów wód gruntowycll o:raz. pmygotowame materiałów dl.aJ . projektów ·

nieliOII'.acyjnycll. Zdjęcia goolog:ilcm.e.

i

hydlro-geoJ.ogi.czn,e o:raz geotoohni.az;ne porz;Wolą · wresz-.

. · cie na !PII'ZY!gotowanie !pl'Oj~któw budowy i prze-budowy wsi O!l'az· p!I:"Zygotują wiele materiał6w.

w z~:e pr~eobrawnia prr:zyrody. ·

RolnictWo wymaga :równi1eż zaopartrzeni.a w . paliwo. Zaopatrywande. wsi; w węgiel z głównej

:

bazy

energetYcznej państwa· jest · kaszto!Wtn:e,

gdyż zmnirejszat i~ ość tego Sl.LI'·owca,, bez . któ:re~o·

nie może s:ię obejść prremysł środ!ków

wytwór-czości 'O!I"aiZ prnemysł artykułów

konsum,cyj-nytoh. ·

N.ar.zuca silę ,tu TOIZW'i.ązamlie . sprawy zaopcr

tmen:ia

wsil przez wykorzystanie

dTobnńej-. szyah złóż

w®a

!brunatnego i :todowis:k 7Jale-.

·gających -!i roorZUICOilycll na

s:oo:rodti.ej

{.l!T'Ze- ·

strzeni ikra(ju. . W tym · c~lu należy przede

·wszystkim prieprow.ruWić ;inweritary2acj'ę złóż

węgla! bn.mamnego o:raz daraźnie zbadać

te

zło-. ża., których ekSploa·flalCja prz;y stosunkowo

nie-wtelk.:icll nakładach może Ol.k.arzać się rentowna

i moiŻte zaspokoić z powocWeniem pCJitr~·eby

lu-cizi mioast i· wsL Systema"tyCZine poznanie licznie

ro•.żrzuoonyah na całej .pawietrZJcihni kraju złóż

torfu

pózwoili na :iioh wykorzystani·e na"wet sy··

sternem ek.;sploatacjf gospoda:IlC1lej.

4

*

*

...

O

PROCZ

tych

·

·

~szystkkh zagadnień nat~

·

ry

'

.

surowco~ej wyrastają dwa problemy w

S"kali państwowej, które Wy-nikają z obu gt'Ujii

tez

.

.

.

. . .

Zagadmenia

·

te

ściślę si.ę wiążą z d'Zi.a.ła'lnością

państwowej służby geołogkznej; · chod?n. ·tu

o geologię inżynierską i hyd!rogooJ:ogię.

Nieraz }UIŻ

w

róZn.ytch wystąp:irenia~ch ·na ła­

maJCh

pk.<:crn ~logi>C2m.J71Ch i teohniezm.ycll poru-.

szarie !były Z;aJgadruieni.a o!bS:rugi g~otechnic.znej zall'Ówno w1e1Jldeg~, ja"k i 'llll1..iJejiS?:ego

budowni-ctwa nazi-eronego ar.az !podziemnego. Wobec za.ś _

mmi·erzonej u:-egu.~acj:i Wisły i jej dopływów

do-chod.Zli. róWll'liież zagadirui..enie budownictwa·

hy-d!roten€'I"getytCZilllego.' . Tym~asein. zagadniteni,e

geotechniki mimo mniej lu.b bardziej .s~c:.zęśli­

wie, dolkładni1e lub mniej prawidłowo

wykona-nych pr'aiC n.alllkowo-badawcz.ych i ·Stetek.

orze-czeń nie . j.est jeszcze naJeżycie ustawiane w

· .służbie gool'O~j. Niemniej jednak ·życie

gospodarcze pat:nafiło znaleźć .pewne fOil'IIly

za-:radcze, ·.ale sł!u!Żiba geo1leclmi.'C7IDa w państwie

z powodu hr~lw sk:rystallizówany.oh f01nn

urga-nizia"cyjnytefu i S'ZC7Jllpłqści' kadT nie jest j-esztcze

zdoloo do wła'Ściiwlego wy1kooama swych zadań.

Drugim ~adniieniem, anorżJe w. jeszcze

har-dZ!iej ostrycih fonnaoh występ;ują<:ym w

pr:atey

państwowej s~y g.eol-ogi.cznej, · jest

zagad,tnie-nd,Je hydrogeoJ.oghl. ·

. Brak doortatectmlJej ilości wody pi,tn.ej i

ptrze-mysłowej dla rcałycll Olk:ręg6w ~y~łowycll., ·

jrak <;>kil'ęg waJlbrzySlci, dalnOt-śląSki z jednej ·

strany.

z. drugiej zaś. :sWony obserwowany ni~ .

kiedy fakt, że jedrn!a studni·a musi wystalrlczyć

dla 39-goo.podaTStw średnio- i małomln)llCh,

ŚW!iadczy, że zag.adln.ienie hydrogeoilog:il

w

PoJ.-sce ootyoh~

nawet nie weszło na prawidło­

wą drogę rozWO!jiU.. Państwowa słru2lba. gealogń.­

czna dotyohczas nie posiada,_ .ani jednego

arku-sm

mapy hydrogeologicznej. l3rak

jest

·

róWn.ież kadry hydrogeologilc:z;n;ej. <brak i.nstrn.lkicji i prze-pisów o usta!lani·U. ~b6w .w6d prnemysłowycll,

leczn.iceych i pii1m.y1Ch. Stan ten mu:S!L w najibliż­

s~ych dwóch Jata.clb. zm:i,enić się :r:adykalnie d:z.i:ę­

ki

zasrosowaniru nowych. metod pracy geologów i hydrog·eotl.ogów~. W wykonamilU uchwały Rady

Ministrów Nr 864

z

dnia' 10 paźd.zie}l'l1]ka 19,52 r.

Centralny Urząd Geologii pow:i:niren · opracdwać

d.nstrnlkcję

w

sptrawie 'UStalania i obl!i:cza.nia

IZia-SOibów wód p!I7Jemysłowych.,

1-ecz.niczyc:h

i .pit~ _

nytch,. po:niliewa:ż w rozrumtienilu' shl!iJby·

geoiogJicz-nej• wody .te terżJ są kopatin!ami.

.

*

* .•

.

JAk

należałoby w'Oibec powyQ:szych

uigad-nień i zadań rozwiniętych na. podstawie tez

przedzjazdowych ująć i zgrlliPOwać ramowo

za-dania stojące przed państwową słu2Jbą

geologi-czną?' ·

Prned wszystk.iriri. "Ogniwami pa.tistwowej słluż­

by geologimnej, przed .Instytutem ·Geologi.c,z;,.

nym, pr,zed służbami resortowymi, przed

ko-inó~ami geoJqgicznymi wojewócb;tkich. rad

wy.rastają' · kapita,lne zadania na-

lei

ta

1954--{55

·i dalsze, które są w wielu przypadkach

waTUn--

kdetń dalsz.eogo goopoiclarczeg01 ;ro;Lwoju państwa.

Po

pierwsze:

zasadniczym za-daniem pań­

stwowej słu?Jby g-eologiCznej jest komp-leilmowe zdj-ęcie ~eol'Oig:LCIZine państwa., stWOil'zenie joedno-rodnej mapy geologicznej, która by zawierała

w

solbie elementy map struktur-alnych, złożo­ wych, h~logk~yoh, ge<>ote~hniczn)'l..--h,

wreszcie geofizyC7Jllych pny zastosowaniu

no-woczesnych metod pracy opartych. na

jednoli-noomach prac ·geologicmy-ch, geOifi!z.ycznych;

wiwtniczy;ch, g-órni·czych i laboll'altocyjn:ydl. ,

Po drugie: należy zabeiZipieciyć możliwości

W)l'ko.nania kom:p1e:ksowe,~o zdj-ęcia

geologilcz-hego

;p~wa ;prz;ez:

~

.

użbrdjenie pańs-twowej słuil~y

_ geologicznej -w jednolite narmy i instrukcje, . .

b. wyposa2Jenie_ służby geologicznej w

odpo-wi-edni spr:zęt do robót górnkzych ·i wi-ęrt­ niczY'c:h,

c.· ustawiEmte na właściwym poruiomi'e

labo.ra-tot"iów ł:ą"CZni,e

z

głównym laboirato:rium

In-~tu Geodogiczne.go, · _ · -d. ujedoolioenie siatki_· płac dla wszystkich

<)g-ni·w służby geologi-c:zmej;

e. wykonanie Uchwały . Prezydium Rząd:u w

ą.prawie- szczeg-ómy.ch p.TZy'Wi1ej-ów · dl<t pra-cownJi.ków te,chni,cm)'lCih służby geo·log1cz~

nej. ·

Po

trżecie: n.a~eży rozwinąć

i

ro,zszerzyć

pra-ce geolog:i.cml'Ćlo-1pOSZUkiwawcze_, zabe~pi~eC'zająoe

_pr:nem.ysłowym.i zasobam;i, SUTo.wców

min'eral-n.ych !pl"Zedsięi;>ionstwa czynne i budujące się .

w

,

Rlan!ie

Sizleścioletnim oraz

-w

latro.."h następny.c;h, · stwarzają::: w€ · wseystkicth. :Ż,ejona-ch· Po.l~i:

tre-zerwy nowych zasnbów przemysłowYch~ pr11e-chbd:ząoe na następn.,e -1alta.

Po

~zwarte:

_

nał<(ży uregulować

w

skali

pań­

stwow:.ej IZB:gad:menie wiertnictwa geologicZin.ego i geologiczn~poszu.O.dwawezeg.o we wszysttldch ·

~biiorstwa~dh

goolqgtilcznycih,

gdyż stw:iJę:r,.. dzić _

na:l-e.Zy,

że powaina część wilel'l;:,eń_ geolog~ •

cznyah nie zaspoikaja potlr2eb geologicznych; j.alk.ie są stawiane przy iJch założeniu, a nakłady· inwestycyjne w tej ~€ są w wie-lu

Przy-padkach źle wykor!lyS<t:ywane. Na:leży więc

wy-powiedzieć beziWzględlną walk·ę szkod!liwemu

systemowi prowad:mnia wi.eroeń przez· wpro-wadz1enie w życie jedn-oliiitej ins:truk:cji

wi!ertni-az.ej __ i · zO!bowią:zanie wszystldoh . geolQgów

L wszyStkich nad'ZIO!Illljących wier;cenia

techni-ków do ścisłej kontroli ip!l'.a.c w1ertniczych~

WŚzystkie

.iri.em3'1

~e

mg~dnienia

·

i za-· dania :na lata najlbli:żs'le były już

ni-ej-edno-kr.ortn:ie 'SZIC'?1eg;ÓłO!Wo omawiane na Natrarlzie

Głównyd1 Geol01gów [['leooll1:ów gQspo,da:11czych,

na naradziLe aiktywu pa:rtyj:no'-gospoda.l'lc.że­

go. Centramego Urz·ędu Geologii i wreszc.ie -na

-I N a radzie · Państwowej Slużby Geologiemej

w

dnia-ch 23-27 sierwnia 1953 r. -Narady

te

podję­

ły s.zereg UJChwał, ikJtóry-ch treść zawiera w sobie

w.aC2lllą ~ poruszonych zagadnień.

Zagad-nli.eniial i zadandlal te, ibyły i są nadal szeroko

dys-k-u towane w świecie geo1og.Lcznytm.

Ujęcie więc zadań stojących przed · służbą

g~eo}otg1czną. w tezadbi p:r21edZJjaOO.owych doiWOdzi ·

w.ie'lkiej troski partli Q włruści.wy rozwój sru·żby

-geo,logkznoej

ty;pu

socjalistycznego. W śwti.etle tego oczyw.isty wyd!aje się oiC;łmw wśród

geolo-gów,·z którego najcelnii€j~ wypowiedzi

rosta-ły :zestawione

w

tym

numerze

"Przeglądu