"Unia Europejska", L. Ciamaga et al., Warszawa 1998 : [recenzja]

"Unia Europejska", L. Ciamaga et al.,

Warszawa 1998 : [recenzja]

Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 1, 198-201

L . C i a m a g a , E . L a t o s z e k ,

K.

L.

E.

PWN,

1997,

487

W zw iązku z podpisaniem przez Polskę w dniu 16 grudnia 1991 r. Układu o stow arzyszeniu ze W spólnotam i Europejskim i (w szedł w życie 1

lutego 1994r.) oraz planow anym pełnym członkostw em w tych

strukturach, w zrosło zainteresow anie problem atyką integracyjną. Tem at ten zyskał na znaczeniu zarów no w kręgach polityczno - społecznych, jak i naukowych.

U kazujące się ostatnio publikacje m ożna podzielić na dwa rodzaje. Pierwszy to tłum aczenia opracow ań obcojęzycznych, nie zawsze zresztą dobrych (np.: Praw o europejskie, M .A hlt; W ydaw nictw o C.H.Beck, W arszaw a 1995r.; Praw o integracji europejskiej, cz.I i II, A. Evans; Dom W ydaw niczy ABC 1996 r.; E uropa o d A do Z, W. W eidenfeld, W. W essels, W ydaw nictw o „ W okół nas”, G liw ice 1996 r.; Prawo materialne

i p o lity ki W spólnot i Unii Europejskiej, G. Druesne, W ydawnictwo

naukow e SCH OLAR, W arszaw a 1996). Drugi natom iast to sam odzielne prace polskich naukow ców , wśród których dla przykładu należy wym ienić takie jak: W spólnoty Europejskie. Wybrane pro b lem y praw ne, cz. I i II, pod red. J. Kolasy, W rocław 1994 i 1995 r.; Rola po lityki państw a w

p rocesach dostosow aw czych do W spólnoty E uropejskiej, Komitet Prognoz

’’Polska w XXI w .” przy Prezydium PAN, W arszaw a 1994r.; Podstawy

europejskiego p ra w a w spólnotow ego, J. G alster, C. Mik, Toruń 1995r.; E uropejska integracja gospodarcza, Z.M . D oliw a - Klepacki, Białystok

1996i\, czy Unia E uropejska, napisana przez zespół naukow ców z SGH - Lucjana Ciam agę, Ewę Latoszek, K rystynę M ichałow ską - Gorywodę, Leokadię O ręziak i Eufem ię Teichman (W ydaw nictw o PW N, W arszawa 1997r.). O statnia przytoczona pozycja je s t przedm iotem niniejszej recenzji.

Unia Europejska, ja k w skazuje ju ż podtytuł tej pozycji, jest pracą

o charakterze podręcznika akadem ickiego. Jest adresow ana zarówno do studentów , pracow ników naukow ych, ja k i osób pracujących na rzecz integracji Polski z U n ią Europejską. Z espół autorów stanow ią pracownicy różnych jedn ostek naukow o - dydaktycznych Szkoły Głównej Handlowej w W arszaw ie, co przesądziło o ekonom icznym ujęciu podjętej tu

autorów było stw orzenie kom pendium wiedzy na tem at podstawowych elem entów integracji gospodarczej i politycznej w Unii Europejskiej, powołanej do życia 1 listopada 1993r. Zgodnie z przyjętymi priorytetami, praca ta nie stanowi całościow ej analizy zjaw iska integracji w ramach Unii Europejskiej, lecz traktuje w ybiórczo o najw ażniejszych zagadnieniach, dając obraz schem atu funkcjonow ania Unii oraz ekonom icznych skutków podjętych w jej ramach działań.

Zgodnie z założeniam i, trzon pracy stanow ią części poświęcone problem atyce zw iązanej ściśle z tw orzeniem i funkcjonow aniem rynku w ew nętrznego Unii Europejskiej, a szczególnie z polityką finansową. M am y tu zatem odrębne rozdziały (napisane przez Leokadię Oręziak) pośw ięcone szczegółowo:

- budżetow i - z om ów ieniem w spólnotow ych dochodów i wydatków, procedury uchw alania budżetu i kontroli jeg o w ykonyw ania oraz w skazaniem pozabudżetow ych źródeł finansow ania działań Unii

Europejskiej, pozyskiw anych na m iędzynarodow ym rynku

kapitałowym ;

- integracji walutowej - z uw zględnieniem rozszerzania się i pogłębiania tej integracji - od stadium Europejskiego Systemu

W alutow ego, poprzez regulacje dotyczące jednolitego rynku

finansow ego, aż do om ów ienia zasad tw orzenia Unii Gospodarczej i

W alutowej. T a część problem atyki ujęta jest najszerzej -

poszczególnym zagadnieniom pośw ięcono cztery kolejne rozdziały. Kwestie zw iązane ściśle z polityka finansow ą uzupełnione są o szersze ujęcie problem atyki rynku w ew nętrznego. Jeden z rozdziałów (autorstw a Lucjana C iam agi) dotyczy wspólnej polityki handlowej. Moim zdaniem jed n ak je st to część nieco zbyt skrótow a i najbardziej nieprzejrzysta w całym opracow aniu, zw łaszcza jeśli chodzi o eliminacje poszczególnych rodzajów barier w obrotach handlowych oraz sposób tw orzenia unii celnej w ram ach W spólnot Europejskich.

N a uwagę natom iast zasługuje część pośw ięcona polityce regionalnej w ram ach W spólnot Europejskich ( Unii). Jest to tem at z

reguły traktow any bardzo ogólnie w pozycjach poświęconych

W spólnotom ( Unii). A utor rozdziału (Lucjan Ciam aga) z jednej strony om aw ia zasady prow adzonej polityki regionalnej w ramach państw

członkow skich, ze w skazaniem kierunków jej reform ow ania oraz

najw ażniejszych program ów tej w spółpracy, z drugiej zaś - przedstawia formy w spółpracy transgranicznej.

Dość przejrzyście, ja k na potrzeby całościow ego podręcznika

Przedstaw ione są tu jej cele i zasady oraz sposób organizacji i funkcjonow ania rynku rolnego, ze szczególnym uwzględnieniem roli FEOGA. N a uwagę w tym przedm iocie zasługuje też wskazanie kierunków zmian w sposobie funkcjonow ania w spólnotow ego rynku rolnego (zw łaszcza ze w zględu na „w rażliw ość” branży).

Spośród innych zagadnień dotyczących funkcjonow ania rynku w ew nętrznego autorzy om awianej pracy zw rócili uwagę na politykę przem ysłow ą i badawczo - rozw ojow ą oraz politykę transportow ą. Uważam , że w arto zaakcentow ać rozdział (napisany przez Lucjana C iam agę) dotyczący polityki przem ysłow ej i rozwoju technologicznego, poniew aż je st to tem at traktow any zw ykle bardzo skrótowo, być może z uwagi na brak w dotychczasow ej literaturze ekonom icznej jednoznacznej definicji polityki przem ysłow ej. Autor podjął próbę szerszego podjęcia tego tem atu. Z jednej strony chodzi o przybliżenie założeń wspólnej polityki przem ysłow ej w ram ach Unii Europejskiej, w raz z instrumentami służącym i jej realizacji, z drugiej - o pokazanie przem ysłu i technologii europejskich na tle rynku światowego.

W om awianej pracy, obok części dotyczących problem atyki stricte ekonom icznej, znalazły się też rozdziały dotyczące odpowiednio: integracji politycznej, stosunków zew nętrznych, systemu prawno - instytucjonalnego oraz m echanizm u podejm ow ania decyzji i w reszcie - rozdział poświęcony ocenie szans i zagrożeń Polski w związku z

zaw arciem Układu Europejskiego o stow arzyszeniu ze W spólnotami

Europejskim i (Unią).

Chciałabym zw rócić rów nież uwagę na część poświęconą organom Unii Europejskiej i procesowi podejm ow ania decyzji, napisaną przez K rystynę M ichałow ską - Goryw odę. M im o iż nie jest ona oczyw iście zbyt odkryw cza, jej wartość, moim zdaniem , polega na tym, że stanowi odpow iednio w yw ażoną dawkę inform acji na ten tem at niezbędną dla odbiorcy, który nie zajm uje się w sposób akadem icki tym konkretnym zagadnieniem . Interesującym elem entem , który nie występuje w innych opracow aniach na ten tem at, je st także w skazanie przewidywanych kierunków reform system u praw no - instytucjonalnego Unii w ramach Konferencji Przeglądowej (M aastricht II).

Na zakończenie chciałabym jeszcze zatrzym ać uwagę na rozdziale autorstw a Lucjana Ciamagi dotyczącym stow arzyszenia Polski ze W spólnotam i Europejskim i (Unią). Znajdziem y tu oczyw iście omówienie

postanow ień Układu Europejskiego, jednak ciekaw sza wydaje mi się

część pośw ięcona ocenie autora szans i zagrożeń polskiej gospodarki (przem ysłu i rolnictw a) zw iązanych ze stow arzyszeniem , a następnie pełnym członkostwem Polski w Unii Europejskiej. R ozw ażania te m ogą

zw iązanych z przystąpieniem do struktur europejskich. W ydaje się, że św iadom ość tego w ciąż jeszcze nie w ykształciła się zarówno w polskim społeczeństw ie, jak i przynajm niej w części elit odpowiedzialnych za podejm ow ane ostatnio decyzje.

R easum ując, sądzę, że autorom „Unii Europejskiej” udało się

osiągnąć staw iane sobie zam ierzenia, by stała się ona rzetelnie napisanym podręcznikiem , w którym znaleźć m ożna podstaw ow e elem enty dotyczące

integracji gospodarczej i politycznej w Unii Europejskiej, z

uw zględnieniem m.in. stosunków z Polską. W ydaje się stać pomocnym źródłem w iedzy dla tych, do których je st adresow ana - studentów, pracow ników naukow ych i wszystkich osób związanych z integracją Polski z U nią Europejską.

Anna Mojsiej

S t u d i a E u r o p e j s k i e, n r

3/1997,

W a r s z a w a

1997

W związku ze w zrostem zainteresow ania tem atyką europejską w yw ołanym bezpośrednio stow arzyszeniem Polski ze W spólnotami Europejskim i oraz rozpoczętym i w łaśnie (31 m arca br.) oficjalnymi negocjacjam i w spraw ie przystąpienia do tych struktur, na rynku w ydaw niczym pojaw iło się w iele nowych pozycji, zarówno książkowych, ja k i periodycznych. N iestety, nie w szystkie z nich m ają rzeczyw istą w artość naukow ą, choć niejednokrotnie dotow ane są z różnego typu

funduszy w spierających popularyzację wiedzy na temat procesów

integracyjnych w Europie.

O bok tego rodzaju pozycji, dostępne są również publikacje rzetelnie przygotow ane, w noszące now ą w artość do zdobytej ju ż wiedzy w om aw ianym przedm iocie. W śród nich w ym ienić m ożna kwartalnik Studia

E uropejskie, w ydaw any przez Centrum Europejskie Uniwersytetu W arszaw skiego, który zaczął ukazyw ać się w roku 1997 (trzy kolejne num ery). Każdy zeszyt podzielony je st na pięć sekcji zawierających kolejno:

- artykuły; - dokum enty;