Kazimierz Grążawski,Jerzy
Olczak,Andrzej Kowalski
Bobrowo, woj. toruńskie. Stanowisko
1 i 1a
Informator Archeologiczny : badania 20, 116-117
I I S
-K o ś c i w spółw ys t e pow ały г а г е » z f r a g t e n t a n i n a c z y n ia o ra z p o je d y n c z y « ! w ę g ie lk a m i d rz e w n y e i. w n a s y p ie Jcopca w y stę p o w a ły u łam k i n a cz yń g l i n i a n y c h , (n a jw ię c e j u ł « f t ó v м с г у й g l i n i a nych zaobserwowano u podstaw y k o p ca, w w a r s tw ie b ia ła w e j g l i n y z s u n i ę t e j z nasypu od s tro n y p o łu d n io w e j* p o łu d n io w o - w sc h o d n ie j o ra z p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j. v p o łu d n io w e j c z ę ś c i nasypu wy e k sp lo ato w a n o b e c z u łk o w a ty p a c io r e k ce ra m ic z n y « p o k r y t y kremowy· sz k liw e m .
P rz e d s ta w io n e s p o s tr z e ż e n ia In t e r p r e t u je m y n a s t ę p u ją c o * g ró b budowano na ροζł o n i e g l i ny o c z y s z c z o n e j z humusu p ie rw o tn e g o « n a s t ę p n ie p rzyn oszo no g ła z y g ab row e, z a le g a ją c e w po* b ll ż u w d u ż e j i l o ś c i na wschodnim sto k u g ó ry S lę ż y . U k ład an o j e w o b r ę b ie cz w o ro b o cz n e j kon s t r u k c j i d r e w n ia n e j, zbudowanej z jed neg o w ie ń c a b e le k . Przyno szo no g l i n ę z n i e d a l e k i e j od l e g ł o ś c i do u s y p a n ia kopca nad d re w n ia n ą s k r z y n ią z k a m ie n ia m i. P r z e p a lo n e s z c z ą t k i k o s tn e z b ie ra n o ze s to s u do n a c z y n ia « k t ó r e p o sta w io n o na w ie r z c h o łk u n a sy p u . Ha sk u te k n i w e l a c j i 1
p r a c le ś n y c h n a c z y n ie s t o c z y ło s i ę do podstaw y kopca i u l e g ł o z n is z c z e n iu / p o tłu c z o n e / . Na p o d s ta w ie uzyskanego m a t e r ia łu c e ra m ic z n e g o , t j * fragm entów n a cz y ń g l in ia n y c h s t w ie r dzamy, że w y s tę p u je z ró ż n ic o w a n ie c h r o n o lo g ic z n e . S tw ie rd z o n o t u t a j o b ecno ść c e r a m ik i n a w iąz u j ą c e j w f o r s i e 1 te c h n ic e w yko nania do f o n o d k r y ty c h w k u r h a n ie 12, 16, 32, d ato w an ej na V I I I * - IX w, z n a c z n ie m łod sz a, bo p ochodząca z X I1 I- X X V w . , s tw ie r d z o n a z o s t a ła g łó w n ie u podstaw y k o p ca, w c z ę ś c i p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j, I n a l a z ł a s i ę o n s t u t a j praw dopodobnie w zw iązku ze s k ła * daniem o f i a r ku c z c i z m arły ch w o k r e s i e po z a p r z e s ta n iu s k ła d a n ia pochówku w k u r h a n ie .
Wg p e r l o d y z a c ji proponowanej p rz e z B .Z o ll- A d a m ik o w ą ku rh an y z Będk ow ie z a k w a lifik o w a n o do I I f a z y , d ato w an ej na V X I I - I K w.
B a d a n ia zakończon o, d o k u m e n tacja i z a b y t k i z n a jd u ją s i ę w ΗθλΚ-u . W 1667 r . p la n u je s i ę r e k o n s t r u k c ję przeb ad aneg o kurhanu n r 25.
p a t r z o k r a s wpływów rz ym sk ich Muzeum R e g io n a ln e w B r o d n ic y B a d a n ia p r o w a d z ił mgr K a z im ie rz G rą ż a w s k l pod o p ie k ą naukową d o c . d r . Je r z e g o O lc z a k a , S b a d a n ia ch b r a ł u d z ia ł s tu d e n t UMK A n d rz e j K o w a ls k i o r a z m ło d z ie ! o g ó l n o p o ls k ie g o obozu a rc h e o lo g ic z n e g o - P ie r w s z y sezon ba d a ń . G ro d z is k o w c z e sn o ś re d n io w ie c z n e I X * K I I w.
O b ie k t p o ło ż o n y j e s t na n ie w ie lk im cyp lo w atym p ó łw y s p ie j e z i o r a O le c z n o , v je g o p ó łn o c n e j c z ę ś c i* Od zachodu o ta c z a g r o d z is k o t e r e n podm okły - ś la d po z a r a s ta ją c y m tam j e z i o r z e . O koło 500 n na p ó łn o c od g r o d z is k a k r z y ż u ją s i ę s z o s y z Ja b ło n o w a do B r o d n ic y o r a z z Bobrowe do h l c h u ic a . W o d l e g ło ś c i 306 ą na p ó łn o c n y wschód p rz e p ły w a L u t r y na - łą c z ą c e j e z i o r o O le c z no z je z io re m Wądzyń,
G ro d z is k o p o s ia d a k s z t a ł t d o ść re g u la r n e g o , n ie c o w ydłużonego o w a lu , r y s u ją c e g o s i ę v t e r e n i e d o ść c z y t e L n ą s y lw e t k ą . W a ły g r o d z is k a - p ie r ś c ie ń io w a t e - s ą w y r a ź n ie przew yższo ne z z a c h o d n ie j, a s z c z e g ó ln ie p ó łn o c n e j s t r o n y względem w a łu w sch od nieg o * p r z y le g a ją c e g o do * b rzegu j e z i o r a . W ysokość wałów względem o t a c z a ją c e g o te r e n u s ię g a 5-7 a , z a ś w p a r t i i p r z y b r z e ż n e j j e z i o r a , l i c z ą c do je g o poziomu 6*6 m* Rozа у р la k o w e w n ę trz n ych sto k ó w w a łu n i e po z w ala na p r e c y z y jn e o k r e ś l e n i e w i e l k o ś c i majdanu - je g o p r z y b liż o n e r o z m ia ry wynoszą 2S » 40 m, c a ł y zaś o b ie k t o s ią g a r o z m ia r y c a 70 x 100 в . B e z p o ś re d n io na p ó łn o c od g r o d z is k a r o z p o ś c ie r a a i ą w y n ie s ie n ie ła g o d n ie p rzecho d z ące w w ysoczyzną - m ie js c e o sa d y p rz y g r o d o w e j.
B a d a n ia w ę r y f l k a c y jno-sondażowe po ra z p ie rw s z y na g r o d z is k u 1 o s a d z ie p r o w a d z ili X .K o la 1 G .W ilk e z UMK w T o r u n iu . Sporządzono wówczas p ia n s y tu s c y jn o * w y s o fc o ś c lo v y g r o d z is k a 1 osady /1974 r . / o ra z z ało ż o n o 2 wykopy badawcze na g r o d z is k u /4 x 4 ia; 4 к 6 m/ 1 2 na
oaa-BOBROtfO w o j. t o r u ń s k i* S ta n o w is k o 1 i la BIAŁOGARD w o j. k o s z a liń s k ie S ta n o w is k o 17
117
-d z le /A х 4 ■ /. P r a c e t a p o z w o liły na wstąpne ro z p o z n an ie s t r a t y g r a f i i s ta n o w is k « , ja k t e ż p k r t t f U n i * J«90 c h r o n o l o g i i na X * 1 I I w.
P r a c e w y k o p a lis k o w e w b i e l ą c y » ro k u skoncentro w ano w y łą c z n i* na g ro d z ta k u . Zało żo no ł ą c z n ie 5 wykopów b ad a w czych s
Ну Хор 1 /5 z S ж/ - u sytuow any w m ie js c u domniemanej bramy w jazd ow ej w środkow ej p a r t i i w ału w schodniego p o z w o lił o d k r y ć j * j rumowisko w p o s t a c i in te n s y w n e j w a rstw y s p a le n iz n y i wegц d rze w n ych . V w y k o p ie zadokumentowano t e l u k ła d n a w a rs tw ie ń r o z s y p is k a p ółn o cn o -w sch od n iej c z ę ś c i w a łu grodu /w a rstw a d em o lacyjn o -p o ża ro w a/. E k s p lo r a c j ą prowadzono m aksym alnie do g ł ę b o k o ś c i 2 z , g d z ie w y s t ą p i ł na c a ł e j p o w ie rz c h n i c a l e c .
Wykop 2 /5 x 5 m/ - u sytu ow an y na zachód od wykopu 1 z zachowaniem 1 m s z e ro k ie g o św ia d k a. U c h o d z ił on c z ę ś c io w o na majdan g r o d z is k a i c z ę ś c io w o obejm ował k o t li n k ę p rzyw ało w ą. O d k ryto w nim z a r y s y Э domostw z 1 fa z y u b y tk o w a n ia g ro d u , o g ó ln ie s t r a t y g r a f i a w tym w yko p ie z d a je s i ą wskazywać na 2 f a z y u b ytk o w an ia g ro d u . E k s p lo r a c je prowadzono do g łę b o k o ś c i 3,30 m. •уко р 3 /S x S Л/ - z a ło ż o n y w o d l e g ło ś c i 10,3 в na p o łu d n ie od wykopu 2 m ia ł na c e l u uchwy c e n ie e w e n ta a ln y c h ś la d ó w zabudowy w s t r e f i e k o t l i n k i p r t y w a ło w e j* O d k ry to n a w a r s tw ie n ia w s k a z u ją c e na 3 f a z y z a s i e d l e n i a g ro d u . Uchwycono z a r y s y r e l i k t ó w dwóch zabudowań z n a j s t a r s z e j f a z y u b y tk o w a n ia o b ie k t u . E k s p lo r a c j ą prowadzono do 3 ,1 0 m,
•уко р 4 /10 x 2 ■/ - z a lo t o n y ja k o p rzek o p p rze z w a ł z ac h o d n i g r o d z is k a . P o z w o lił on na od k r y c i a w a rstw dem olа с у jno-p ożarow ych k o le jn y c h fa z n is z c z e n ia grodu - w y r a ź n ie j c z y t e ln y c h p rz y w e w n ę trz n e j s t o p i e w a łu . E k s p lo r a c j ą prowadzono m aksym alnie do 2 ,5 m.
•укор 5 / 1 ,2 z S в / - z a ło ż o n y na wschód w o d l e g ło ś c i 1 ,S n od wykopu 1. M ia ł on za z ad an ie próbę w e r y f i k a c j i p rz e b ie g u n a w a r s tw ie ń w p r o f i l u zachodnim wykopu 1 - g d z ie o d k ry to wyraźny wkop z w y p e łn ls k le m rum ow iska b ran y w ja z d o w e j.
Ruchomy m a t e r ia ł zabytkow y a k ła d a ł s i e w y łą c z n ie z n aczyń g l in ia n y c h . Wstępna a n a liz a c e r a m ik i pod wzglądem m o rfo lo g ic z n o - te c h n o lo g ic z n y m pozw ala datow ać o b ie k t na o k re s IX - X1 1 w* O g ó ln ie w y d z i e l ić możeniy 3 fa z y u ż y tk o w a n ia g r o d z is k a , к a id a o d o ść in te n s y w n e j zabudow ie, k o ń cz ąca s i ą k ata k liz m e m p o ż a ru .
Prz ew id yw an e s ą je s z c z e p r a c e u z u p e łn ia ją c e na o s a d z ie p rz y g ro d o w e j o ra z ew e n tu aln e w i e r c e n ia g e o lo g ic z n e na obydwu c i o ś c i a c h kom pleksu g ró d - o sa d a .
BRZEŁOMA, gia.Howy Żm igród Muzeum Okrągowe
w o j. k r o ś n ie ń s k ie w K r o ś n ie
S ta n o w is k o 1
B a d a n ia p r o w a d z ili mgr mgr Anna Muzyczuk i J e r z y G in a i- s Jt l p r z y k o n s u l t a c j i d r H e le n y Z o ll- A d a m ik o w e j. F in a n so w a ł ИХг w K r o ś n ie . P ie r w s z y sezon b adań. G ro d z isk o w c z e s n o ś re d n io w ie c z n e .
G r o d z is k o p o ło żo n e j e s t w p o łu d n io w e j c z ę ś c i w s i , o k o ło 1 ,5 km na zachód od K i s ł o k i , na w z n ie s ie n iu zwanym * W a lik " /471,5 n n .p .m ./ * W ie r z c h o łe k w zgórza tw o rz y m n iej w ią c e j p ła s k ą , o p a d a ją c ą le k k o k a wschodowi p la t f o r m ą o to cz o n ą dwoma p ie r ś c ie n ia m i wałów . Od s t r o n y w s c h o d n ie j i p o łu d n io w e j z a z n a c z a ją s i ą p o z o s t a ło ś c i t r z e c ie g o w a łu / ? / . P r z e s t r z e ń zam knię t a wałem wewnętrznym p o s ia d a k s z t a ł t o w a lu o w ym iarach w k ie r u n k u NS - 130 m, w k ie ru n k u EW - 160 m. Sondażowe b a d a n ia na tym s ta n o w is k u b y ł y prowadzone w 1552 r . ( tu ż po je g o o d k ry c iu p rz e z K a rp a c k ą E k s p e d y c je A r c h e o lo g ic z n ą .
•a t e r e n i e g r o d z is k a prowadzona j e s t in te n s y w n a uprawa pow odująca ro z o ry w a n ie wałów 1
s y s te m a ty c z n e je g o n i s z c z e n ie . C elem te g o r o c z n e j e k s p e d y c ji b y ło ro z p o z n a n ie k o n s t r u k c ji um ocnień te g o o b ie k t u .
ta ło ż o n o t r z y w yko p y: 1 - p r z e c in a j ą c y z e w n ętrz n ą c z e ś ć w a łu wewnętrznego o ra z m iądzy- w a le od s t r o n y w s c h o d n ie j /w m ie js c u nowożytnego wkopu/ o w ym iarach 2,5 x 12,5 л ? I I - p r z e c i n a ją c y obydwa w a ły od s t r o n y p ó łn o c n o - w sch o d n ie j o w ym iarach 3 x 50 mj I I I - na m a jd a n ie , w ^ b ezp ośred nim s a s ie d r t w i e w k o p u I I o w ym iarach 5 x 1 5 » . Ogółem o d s ło n ię t o i przebadano 227 m ,
