"Wybrane problemy czytelnictwa chłopów w drugiej połowie XIX w. w świetle relacji pamiętnikarskich", Janusz Kostecki, "Przegląd Humanistyczny" nr 1 (1978) : [recenzja]

Marian Płachecki

"Wybrane problemy czytelnictwa

chłopów w drugiej połowie XIX w. w

świetle relacji pamiętnikarskich",

Janusz Kostecki, "Przegląd

Humanistyczny" nr 1 (1978) :

[recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 21/4 (70), 190

/11/ KOSTECKI Jan usz: Wybrane problemy czytelnictwa chłopów w drugiej połowie XIX w. w świetle re la c ji pam iętnikarskich. " P r z e ­ gląd Humanistyczny" 1976 nr 1 s . 183-194.

W oparciu o 50 drukowanych r e la c ji pam iętnikarskich, pochodzących z trzech zaborów, przedstaw ia autor cechy typowe sytuacji odbioru, w jak iej przebiegało czytelnictwo chłopów we wskazanym o k re sie . Czytanie wymagało przezw yciężenia wielu "b a r ie r , począw szy od oporu środowi­ sk a, braku czasu wolnego, p rzez przeszkody w dostępie do k siążk i, do

trudności w recep cji tekstu. Młodzież chłopska znajdowała się w znacz­

nie g o rszy m * położeniu niż uczestnicy innych sytuacji komunikacyjnych, którym pewne wzory zachowań czytelniczych były narzucane [ ..._ / " - przez szkołę i rodzinę. Lektura podejmowana w takich warunkach nie liczy ła się niemal z wpisanymi w same teksty dyspozycjami odbiorczymi. Stąd "czę sto dochodzi do całkowitej n ieprzystaw alności kodów p is a r ­ skich i odbiorczych. Teoretycznie, bardzo różne teksty mogą pełnić te same funkcje, a rep ertu ar tych funkcji wydaje się być stosunkowo ubogi i ograniczony p rzez doświadczenie życiowe czyteln ika".

B P /7 0 /4 5 M .P .

/11/ LECHOŃ Jan: Fragmenty dramatyczne. O prać. T . Januszew ski.

W arszawa 1978, " C z y t." , s s . 105, zł 3 0

,-Tomik zaw iera cztery "fragmenty dramatyczne" Jana Lechonia: "Kwiat pomarańczowy. Dialog o m iłości. Z tryptyku >R om antycznośćV , "Ja rz ę ­

bina. Scena naiwna. Z tryptyku > Rom antyczność«", Z komedii grotesko­

wej "Pani W alewska", Sceny z "Godziny p rz e str o g i", oraz "Posłow ie" i "Uwagi o tekstach" - oba p ió ra T. Januszew skiego. T rzy pierw sze teksty ogłoszone były w czasopism ach ("P r o arte et studio", "Jednodniów­

k a Akademicka [ . . . ] UW1', "Skam an der") w latach 1918 i 1920, ostatni-

we fragmentach - w latach 1938 i 1942. Dzieje - autorskie i wydawnicze - tych tekstów omawia wydawca w "P o słow iu ", w którym cytując różne wypowiedzi Lechonia o teatrze, przede wszystkim z jego "D zien nika", przypomina, że poeta już w pierw szych swoich publikacjach zdradzał fascyn ację scen ą, co znalazło wyraz również w "teatraln o ści" niektórych jego w ierszy . (Uwagi te pokrywają się ze stwierdzeniami S . K aszyńskie­ go w "Rocznikach Humanistycznych KUL" - p o r. nota n r 7 0 /4 2 .)