W dniu 10 paŸdziernika 2007 r. po tajemniczej i nie do koñca rozpoznanej chorobie zmar³ w Warszawie Karol Sabath — biolog i paleontolog, naukowiec, popularyzator nauki i t³umacz, pracownik Muzeum Geologicznego Pañstwowego Instytutu Geologicznego oraz Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Nauka, szczególnie paleobiologia i ewolucjonizm, ponios³a wielk¹ stratê. Znali Go wszyscy interesuj¹cy siê ewolucj¹, której by³ gor¹cym orêdownikiem i wybitnym popularyzatorem. Jego erudycja, wszechstronne zdolnoœci, nieprzeciêtna energia i pomys³owoœæ sprawia³y, ¿e wspó³praca z Nim by³a przyjem-noœci¹. By³ Cz³owiekiem niezwykle kole¿eñskim, otwartym, sympatycznym i bardzo lubianym zarówno przez tych, którzy podzielali Jego pogl¹dy, jak i przez Jego oponentów, g³ównie z krêgów kreacjonizmu.
Karol Sabath urodzi³ siê 24 lipca 1963 r. w Katowicach. Kilka lat swego dzieciñstwa spêdzi³ w Afryce. W latach 1981–1986 studiowa³ biologiê i paleontologiê na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Œl¹skiego, specjali-zuj¹c siê w fizjologii zwierz¹t (paleontologia i ewolucja krêgowców). Studia biologiczne, w ramach indywidualne-go toku studiów, ukoñczy³ z wyró¿nieniem w 1986 r. i w tym samym roku rozpocz¹³ pracê w Instytucie Paleobiolo-gii PAN w Warszawie. Od 2001 r. pracowa³ równie¿ w Muzeum Geologicznym PIG w Warszawie.
Pasj¹ Karola by³a popularyzacja paleontologii i ewolu-cjonizmu. Wspó³pracowa³ stale z redakcjami Wiedzy i ¯ycia, Œwiata Nauki, polskiej edycji National Geographic, a tak¿e z dzia³em nauki Gazety Wyborczej. By³ autorem wielu hase³ do Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN i Encyklopedii Multimedialnej PWN, by³ sekretarzem redakcji Encyklopedii Szkolnej Biologia (WSiP). By³ wspó³twórc¹ serwisów inter-netowych. Wzi¹³ udzia³ w dziesi¹tkach audycji radiowych i telewizyjnych propaguj¹cych paleontologiê i ewolucjonizm, potrafi³ mówiæ niezwykle zajmuj¹co o trudnych problemach ewolucjonizmu. Dawa³ lekcje muzealne w Muzeum Geolo-gicznym PIG i Muzeum Ewolucji. Stale wspó³pracowa³ z Krajowym Funduszem na Rzecz Dzieci prowadz¹c przez wiele lat zajêcia na obozach naukowych i warsztatach.
W pracy naukowej specjalizowa³ siê w badaniach dotycz¹cych dinozaurów. Do Jego wa¿niejszych osi¹gniêæ nale¿¹ prace na temat identyfikacji jaj dinozaurów na podsta-wie ultrastruktury ich skorupy, a tak¿e ustalenie, ¿e jedne z naj-wiêkszych dinozaurów — tarbozaur i tyranozaur — nie by³y ze sob¹ blisko spokrewnione. By³ cz³onkiem Society of Vertebrate Paleontology (od 1995 r.), Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej PAN (od 1996 r.), redakcji Biuletynu Muzeum Przyrodniczego w Krakowie (od 2000 r.), redakcji kwartalnika Biologia w Szkole (od 2000 r.), redaktorem kwartalnika Acta Paleontologica Polonica (od 1996 r.), a tak¿e wspó³pracowni-kiem redakcji Przegl¹du Geologicznego (od 2002 r.).
Do najwa¿niejszych publikacji Karola Sabatha nale¿¹: Sabath K., 1991. Upper Cretaceous amniotic eggs
from the Gobi Desert. Acta Palaeont. Pol., v. 36 p. 151–192
Mikhailov K., Sabath K. & Kurzanov S., 1994. Eggs and nests from the Cretaceous of Mongolia. In: Car-penter K., Hirsch K. F. & Horner J. R. (eds.):
Dino-saur Eggs and Babies, Cambridge University Press, Bambridge, p. 88–115
Hurum J.H. & Sabath K., 2003. Giant theropod dino-saurs from Asia and North America: Skulls of Tarbo-saurus bataar and TyrannoTarbo-saurus rex compared. Acta Palaeont. Pol., v. 48 (2), p. 161–190
Currie P.J., Hurum J.H. & Sabath K., 2003. Skull structure and evolution in tyrannosaurid phylogeny (PDF). Acta Palaeont. Pol., v. 48 (2), p. 227–234 Gierliñski G. & Sabath K., 2002. A probable
stego-saurian track from the Late Jurassic of Poland. Acta Palaeont. Pol., v. 47, p. 561–564
Balersted J. & Sabath K., 2004. Podstawy ewolucjo-nizmu. Wyd. Operon.
By³ wreszcie Karol Sabath zaanga¿owany w dydaktykê, prowadz¹c zajêcia z paleontologii krêgowców na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz ewolucjonizmu w Akademii Œwiêtokrzyskiej w Kielcach i Szko³y G³ównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. By³ wspó³autorem podrêczników biologii dla szkó³ ponadgimnazjalnych.
Znane te¿ by³y uzdolnienia plastyczne Karola Sabatha. Wykorzystywa³ je przygotowuj¹c scenariusze i oprawy plastyczne wystaw w Muzeum Geologicznym PIG, Muzeum Ewolucji PAN, czy Muzeum Przyrodniczym w Kazimierzu Dolnym nad Wis³¹, a tak¿e w Ba³towskim Par-ku Jurajskim i ParPar-ku Dinozaurów w Rogowie. Wydana przez Pañstwowy Instytut Geologiczny w 2007 r. eduka-cyjna Tabela Stratygraficzna jest w du¿ej czêœci Jego autorstwa. Szkoda, ¿e nie móg³ jej ju¿ zobaczyæ.
Karol by³ naszym koleg¹. Nie mo¿emy uwierzyæ, ¿e nie ma Go wœród nas. Bardzo nam Go brakuje.
W³odzimierz Mizerski
1105
Przegl¹d Geologiczny, vol. 55, nr 12/2, 2007
