Motywowani* l u d z i do p ro cy może i i * dokonywać z a pomocą ro z -m aity c h n a r z ę d z i. S p o iró d n ic h a z c z e g ó ln ie dużą nośność p o s ia -d a ją p la c * o ra z u -d z i a ł z a łó g w z a r z ą -d z e n iu . 0 11» p ła c * u m o żli-w ia ją pracożli-wnikom r e a l i z a c j ę żli-w a r to ś c i ekonom icznych (bytożli-w ych), to u d z i a ł w z a rz ą d z a n iu pozw ala na r e a l i z a c j ę w s z y s tk ic h in n y ch w ar-t o ś c i , a w ięc p o c z u c ia sp ra w n o śc i i sp ra w stw a , s a m o r e a l iz a c ji i a f i l i a c j i .
S k u te cz n o ść motywowania z a le ż y n i e t y lk o od t r a f n o ś c i doboru środków m otyw acyjnych, a l e t e ż od r o l i podmiotów motywowania, io h wiedzy i u m ie ję t n o ś c i . S z c z eg ó ln ą p o z y c ję w t e j m a t e r i i z a jm u ją s łu ż b y p ra c o w n ic z e . J a k o komórki sztabow e o b s łu g u ją c e r e a l i z a c j ę f u n k c j i motywowania powinny one grom adzić in f o r m a c je n ie z b ę d n e d la k o n stru o w a n ia s k u te c z n y c h systemów m otyw acyjnych, pro w ad zić w ar-to ś c io w a n ie p r a c y , o cen ę efek tó w p r a c y , badać system;, w a r to ś c i i oczekiw ań pracow ników i t d . D z ia ła ln o ś ć a łu ż b p rac o w n ic z y ch pow in-na s ta n o w ić n i e z a s tą p io n ą pomoo d l a k ie ro w n ic tw a , organów samo-rządow ych i związkow ych.
Tym trz e m problemom pośw ięcony J e a t n i n i e j s z y z e s z y t . Je g o c z ę ś ć I t r a k t u j e o u d z i a l e z a łó g w z a r z ą d z a n iu , XI - o p ła c a c h , a I I I o s łu ż b a c h p rac o w n ic z y ch w p r z e d s ię b io r s tw a c h h a n d lu z a -g ra n ic z n e -g o .
I s t n i e j ą b o g a te f o r a y u d z ia łu z a łó g w z a rz ą d ^ a n lu t u d z i a ł J e d -nostkow y, grupowy i z esp o ło w y , u d z i a ł b e z p o ś re d n i 1 p r z e d s ta w i-c i e l s k i . Do in d y w id u aln y c h form z w ię k sz a ją c y c h autonom ię c z ło -wieka na s ta n o w isk u p r a c y , m o żliw o ści Jeg o wp>ywu n a sp o s ó b , c z a s wykonania zadań l u b nąw et u k s z ta łto w a n ie zadań z a l i c z a a i ę i r u -chomy c z a s p r a c y , r e s t r u k t u r a l i z a c j ę zadaó na sta n o w is k u ( r o t a -c j a r o z s z e r z a n ie , w zbogacanie zadaó ), wpływ pracow ników na spo-sób r e a l i z a c j i , a naw et z a d a n ia zw iązane z e sta n o w isk ie m . W rtSż- nych s t y l a o h Z*nt% d*anin wpływ t e n n i e J e s t b y n a jm n ie j Jednakowy
U d z ia ł z a łó g w z a rz ą d z a n iu może s i ę o g ra n ic z a ć ty lk o do Ic h wpływu na w anrnkl p ra c y 1 p ła c y j wówczas w iąże s i ę z d z ia ł a l n o -ś c i ą związków zawodowych. Ta w ła ś n i* p o s ta ć u d z ia łu dom inuj* w k r a j a c h z a c h o d n ic h . P e łn le ja z y u d z i a ł w y s tą p i wówczaa, gdy p ra cow nicy m ają wpływ na o g ó ł podstawowych spraw zw iązanych z d z ia -ł a l n o ś c i ą p r z e d s ię b io r s tw a . Zazwyczaj k o n k re ty z u j* s i ę on w fo n - a i e p r z e d s ta w ic ie ls k ie g o wpływu z a ło g i na podejm owani* d e c y z j i .
C zęść p ie rw s z a z e s z y tu z a w ie ra w ła ś n ie pró b ę k l a s y f i k a c j i różnorodnych form u d z ia łu 1 p r z e g lą d i c h funkcjonow ania w ś w ię c ie ( a r t y k u ł p ie r w s z y ) , Rozw inięciem te g o p rz e g lą d u s ą dwa n a s tę p n e a rty k u ły » o elasty czn y m c z a s i e p ra c y i o form alno-praw nym wpły-wie związków zawodowych na p ła c e w P o ls c e ,
Część druga z e s z y tu z a w ie ra dwa o p rac o w an ia . Jedno pośw ięco-ne J e s t o k r e ś l e n iu głównych d e te r m in a n t m otyw acyjięco-nej a l l y p ł a c , a ś c i ś l e j - w a rto śc io w a n iu p r a c y . Aby p rz y w ró c ić a u t o r y t e t p ra c y i stw o rz y ć w arunki d l a konsekw entnej r e a l i z a c j i prawa p o d z ia łu według p r a c y , główną podstaw ą k s z ta łto w a n ia z a sa d n ic z y c h staw ek p ła c powinny być w yniki p re c y z y jn e g o w a rto śc io w a n ia p r a c y . Ono powinno być punktem w y jś c ia d l a budowy m otyw acyjnych systemów wy-n a g ro d z e ń , J e s t t o główna p r z e s ł a n i e a r t y k u ł u . D rugi a r t y k u ł po-św ięcony J e s t a n a l i z i e bardzo ciekaw ego eksperym entu płacow ego w s ł u ż b i e z d ro w ia . Eksperym ent t e n prow adzi do poprawy J a k o ś c i u - s łu g i le p s z e g o w y k o rz y sta n ia c z a s u p ra c y l e k a r z y . Przemawia to z a Jeg o ro z s z e rz e n ie m zarówno w s e n s i e przedm iotowym , J a k 1 pod-miotowym, A rty k u ł u k a z u je b o g a te m o żliw o ści z w ię k sz e n ia motywa-c y jn e j f u n k motywa-c j i p ła motywa-c w s ł u ż b i e z d ro w ia .
C zęść t r z e c i a z e s z y tu z a w ie ra Jedno o p ra c o w a n ie , k tó re g o t r e -ś c i ą J e s t a n a li z a funkcjonow ania s łu ż b praco w n iczy ch na p r z y k ła -d z ie p r z e -d s ię b io r s tw h a n -d lu z a g ra n ic z n e g o , p r z e d s ię b io r s tw waż-k ic h d la p r z y s p ie s z e n ia rozw oju gosp o d arczeg o waż-k r a j u p o p rze z s t y -mulowanie e k s p o r tu . A rty k u ł t e n s ta n o w i n ie ja k o klam rę s p in a ją c ą p o p rz e d n ie c z ę ś c i z e s z y tu .
