P. Dorn - Geologia Europy Środkowej

, . Str. Jł (i28} ·. PRZ~GLĄ~: G~OLO~I~ZNY

---~--~---~~~----~~~----~~~--~.~-

~--~-R

·

IECENZJE

·

GEOLOGIA EUROPY ,gJtODKOwEJ

P. · DORJ'i: Geologie von_ Mitteleuropa. 1951_ Stuttgart.

_

·

w:

·

op$Zerilym tym podr~cznikl.l P. D o r n, profęsor geologit· na politechnice w Brunszw.iku, przedstawia . ··budowę geologiczną Europy Srodkowej, uwzględnia- .

· Jlłc · ~atte zachodnie obszary Polski. . . .

- Praetl. składa się z siedmiu działów, z któqch pierw-.. szy je~f ogólnym wstępem, pozostałe zaś sześć podają

opisy JylUż najważniejszych 'jednostek geologicznych, które. autor wyróżnił

w

Europie Srodkowej. P. D o r n

oparł · .ł~ę główn_ie . na najnowsżych pracach

niemiec-kich·· \Vykazując może· nawet tendencyjnie ich wkład

._w. pozhaP,ie budowy Europy . Srodk.owej .w ostatnim dwudzfes.toleciu.

.

_. · .. . · -. · · Dział -."A'' (Wstęp) składa się -z trzech rozdziałów.

W

pier\Vszym ·autor omawia z · geologicznego pWlktu

, widzenia pojęcie Europy Srodkowej i jej położenie

'ria tle ~łego kontynentu, podaje opis granic ·t jed-:nostki ~eotektoniczne. wchodzące w skład

Europy-Srodkowej. _. · . ·

Rozdzłał drugi zawiera szereg ciekaWych· szczegó.,.

łów. dotYezących ··grubości strefy granitowej I gabro-wej litosfery. oraz miąższości . osadów . spoczywających

na wiertc.fiu. Otóż okażuje się, na podstawie

najnow-szych bądl;\ń sejsmicznych wykonanych między

inny.-__ mi na. Helgola.ndzie, że .grubość_ strefy granitowej ; yv półn,9~ych Niemczech wynos~ ok(?ło 5 km ł że

wzrasta OQa w kierunku poludni owym, tj. ku Alpom,

gdzie osiąga około 15 km. Jeśli chodzi o miąższość

. osadów .nadległ:y.ch, to w okolicy Helgoland u· wynosi ·- ona okol Q 7, km i szybko maleje ku połudQiowi (koło 'Getyngi wynosi już tylko 5 km, a w strefie. podalpej-• · ski ej średnio 3 km). . · · . : ·

. Rozdział trzeci wstępu t:JOświęcony jest · omówie--ni

u

procesów górotwórczych; .które się. odbyły w Eu -ropie . Srodkowej. Oprócz .. krótkiej .. charakterystyki · _trzech głównych okresów orogenicznych: kaledońskie­

. go, hercyńskiego · i alpejskiego, autor . umieszcza

wzmiankę . o najstarszych fałdowaniach w Europie

SrodkoV(ej, najwyraźniej zaznaczonych w

Masy-. wie Cżeskim i zwanych przez Stillego assyntyjskimi.

Orogenezę tę ·przypadającą na górny a!gonk charak-tecyzuje · nie tylko nieciągłość sedymentacyjna, ale

. l obecnoś.ć silnie sprasowanych fałdów biegnących

z .N na S. W wyniku tej orpgenezy MasyW' Czeski

stał się sztywną jednostką nie podlegającą później-.szym ruchotn hercyńskiJX). . · Dział "B'' poświęcony jest opisowi budowy

geolo-_._ gicznej' Niżu Północilo-Europejskiego, który autor

dzieli na dwie 11iecki, rol!';graniczone PrOgiem Pompec-kiego: północnp~zachodnią - niemiecką i północno­ . , wschodnią - niemieCko-polską. Dział. ten rozpada się '· · na 4 rozdziały omawiające: podłoże podczwartorzędo­

we, czwartorzęd,· historię Bałtyku i historię Morza

· · Północnego. · - · ·

Na podstawie trojakiego rodzaju źródeł

wiadomo-ści (odsłonięcia naturalne, prace geofizyczne i głębo­

: kie wiercenia) autor wyCiąga szereg. Wniosków

doty-czących budowy głęb~ych warstw. Twierdzi on. np.,

że południowe granice Fennoskandii, która

definityw-. nie stała się sztywną płytą· dopiero w czasie

oroge-nezy. kaledońskiej, sięgają aż do południowego· brzegu

·Bi;lłtyku (oko).ice·.Łeby i Słupska); następnie, że

mate-.

rtały wiertniCze, z ·wiercenia

w

Piszu i rozkład ano..:

· malii. grawimetrycznych wskazują na istnienie w. pod- ·

loiu. jru.deg.oś ·głębokiego progu, który zapewne ' sta-nowi odriogę wału scytyjskiego; wreszcie, że dawne. . pojęcie Wału Pompeckiego ze · względu na znaczne

dyslokacje tektonicme, jakie obserwuje się w północ-. no-zachodniej jego· części, oraz ze względu na przerwy

· sedyiD,entacyjne należy dziś określić jako obszar . ski-_bowy.

Autor dllżą uwagę zwraca na strukturę geologiemil · niecki północno-wscho<łniej (polskiej) a przede wszyst-kim na Wał Kujawski (Tempelburger Achsen), przy -. . ćzym opiera się na pierwszych poglądach J. S m o

-l e ń

s

k i e g ó i· niemieckich interpretacjach grawime-trycznych; głównie z pierwszych lat wojny, nie

uwiględniając najnowszych prac Wł.· P o :1: aryski e-g o i T. O l c z a·k a. Przy opisie Wału Kujawskiego P .. D o r n zaznacza;. że na połudriiowo~zachodniej

sto-czystości wału; mniej . więcej w jego środkowej. części, znajdują się najbardziej na wschód położone W'ysa-_dy solne Wapna, Inowrocławia, Barcina oraz ·wielka .struktura kłodawska (';ronningen), którą można

po-równać tylko z ·.największym! tego rodzajU formam.i

w

Holsztynie.. Odnośnie do genezy Wału

Kujawskie-. go· P.. D o r n uw;łża, że ntimo identycznego kierl.mku z Górami Swiętokrzyskimi . wał -ten nie ma z nimi nic · wspólnego .. Wał Kujawski, jego .zdaniem,· powstał .do.:. piero w trzeciorzędzie w czasie tzw. fazy saksońskiej

i nie stanowi jakiejś starej strefy -zaburzeń Ożywimiej

potomnie w trzęciorzędzie, · lecz zupełnie nowe-

zało--żenie tektoniczne. . . ·

. -Charakteryzując wschodnią część niecki północno­

wschodniej, którą .Wał Kujawski dzieli na dwie czę­ ści, autor podkreśla, że

w

prżeciwieństwie. do części

zachodniej cechuje ją zgodne położenie po malm:

włącznie. Nawiase.m należy dodać, iZ w opisie stra.,. tygrafii tej części Niżu P. D o' r n opiera się tylko na przedwojennych pracach S.

z

.

R ó ż y c ki e g o

(przekręca jego imię podobnie jak i imię P. o ż a r y:. s lt i e

g

o), nie uwzględniając ·calego szeregu prac

późniejszych. .

. . Rozdział drugi w zasadzie nie wnosi nic ciekawego . Jest to dość pobieżny opis osadów i form glacj$ych

spotykanych na Niżl.ł Srodkowo-Europejskim, .a także

krótki przegląd stratygrafii czwartorzędu. Autor

przyjmuje istnienie trzech zlodowaceń J dwóch.

inter-glacjałów, wśród, P<lszczególnyęh zlodowaceń zaś

sze-reg stadiałów. Stadiał Warty ·zalicza on do kafleowej

f~- zlodowacenia -spławskiego (Saale)._ .

. Do stadiał\! warciańskie,go włącza mo;reny czołowe. .

ciągtutce się przez Głogów - Kocie Góry _:._ Oleśni­

cę " 7 ' Łó<;łź ~ Grójec - Siedlee - Brześć nad

Bu-gi.em. Strefa moren czołowych Kutno··- M'ocilin jest

jego zdaniem także wieku· warciańskiego.

Zlodowa-cenie najmłodsze (wiślane), zgodnie z niewzruszónym szablonem .niemieckim; dzieli. na trzy stadi~, roz-dzielone dwoma interstadiałami: starszym·.:-

rixdorf-skim i młodszym _; mazurskim. . . . . Rozdziały 3 i 4 poświęcone są historii geologicznej . Bałtyku i Morza. Północnego z' pewnymi .sugestiami co do absolutnego wieku poszczególnych okresów czasu. Najobszerniej potraktowany w podr_ęczniku P. D o r-n a jest dział. "C" dotyczący obszarów stary,cl!. gór

her-cyńskich (15 rozdziałów na 170 .stronach). Niektóre

z nich· jak:. Harc, Reńskie Góry Łupkowe, Sudety, Góry Bawarsko-Saskie i Masyw Czeski omówione są

bard;zo szczegółowo pod względem stratygraficznym

i tektonicznym, ilustrowane dużą ilością mapek,

pro-fili geologicznych; inne są potraktowane dość pobież­

nie.-Na uwagę po~kiego czytelnika zasługuje przede

wszystkim rozdział VIII - Sudety, rozdział IX _....

Za-głębie Górnośląskie i rozdział X - Góry S:więtokrzy­ skie .

. Sudety P. D o r n. podzielił na 13 jednostek struk-. turalnych, z których najba!;'dziej interesują nas jed-nostki znajdujące się na terytorium Polski, a więc

gnejsowy masyw Gór Sowich, masyw

izersko-karko-. noski, śródsudecka nieckia wałbrzyska, Gary. Kłodz­

kie oraz Góry Bobrawy i Góry Kaczawskie~ Synte~ · tyczne opisy geologiczne oparte są-wyłącznie na

pra-cach niemieckich, mimo że są one hiekompletne.

Naj-nowsze pr.ace H. T ·e i s s .e y r: a i J. O .b e r c a ,Jłle zostały·.wzięte pod uwagę .

Opis geologiczny Górnośląskiego Zagłębia Węgla•

nie-·Nr 3 ·, PRZEGLĄD

GZÓLÓGICZNY

-mieckich: · M. i c h

a

e l a,. P. e t r a s

c

h

e

c k a, B e d er k e g o, S c h w a r z b a c h a i K u k u k a. Z polskich geologów wyzriieniono tylko

s.

C z a r n o

c-k i· e g o (przekręcając jego imię). Przy opisie

paleo-• geografii niecki śląskiej . autor wspomina o

odkry-ciu karbonu nad górnym Buglem prtez J; . $ a m s

o-:-n o w i c· z a, Marginesowym dodatkiem do tego roz-działu jest-barc;izo schematyczny opis Jury Krakow-. sko-Czę~~tochowskiej i Niecki Nidziańskiej.

Góry Swiętokr~yskie przedstawia P. D o r n jako

najbardziej na wschód wysunięty obszar występowa­

nia utworów · paleozoiczny~ o . -budowie środkowo­

europejskiej . .Stanowią one część masywu, który

obej--.muje także więcej niż połowę Górnego Sląska; na wschodzie zaś ciągnie się po linię Lublin· - _Zamość. Pomię(lzy_ masywem .tym a. Płytą Podolską istnieje strefa zaburzeń:_ wypełniona grubym płaszczem osadów.

kl:edowych a ~tanowiąca właściwie -przedłużenie -ro--

-_ wu podkarpackiego. Ku północy wielki ten masyw ·

·sięga, zdaniem autora, pod Warszawę, ku pOludniowi

. zaś do linii Przemyśl - Kraków. Razwatania swe · P. Pornopiera na podąnej.przez Cloosa·

fZwer-g er a w 1940 r. interpretacji danych

grawimetrycz,.-. nych Polski, pomijając wyniki prac geofizycznych St. Pawłowski e g C?

w.

tym obszarze oraz · mapę . grawimetryczną Polski opracowaną przez _T. O l c z

a-'-k a. · Przy omawianiu stratygrafii i. · tektoniki Gór Swiętokrzyskich autor Wspąmina w dwu miejscach

-o pracach J". C z a r n o c· k i

e

g o, J, L e w i ń-JI kiego oraz W. Po·żaryskiego. ·

. ... .

·. · W dziale "D" -p, D o r n omaWia obszernie

struk--tury saksońskie Europy Srodkowej. Pod · pbjęciem

·. "saksoński" rozwnie on młode trzeciorzędowe ·

struk--_ tury: o charakterze uskokowo-skibowym spotykane . na

przedpolu masywów hercyńskich. Klasycznymi'

ob-szarami .występową.nia · tego typu struktur . są: niecka . turyńska, zapadlisko heskie oraz ·kotliny subhercyń­

skie Hanoweru; ~J;un~wikl.ł; Wesery, Eros i dolnego ·

Renu, Opis geol.ogiczny obszaru saksońskiego ujęty

jest

w

11 rozdziałach, z których najobszerniejszy jeSt

-·ostatni, traktujący o prawobrzeżnym mezozoicznym

, . '.obsza.rze Renu; ;t'óźnicowanym z kolel na· szereg drobniejszych. jednostek tektonicznych: .

Najclekaw-. sze są rozdziały omawiające budowę geologiczną

re--·glonów półnoeno-zachodnich, które w ostatnich

cza-sach zostały bardzo .. dóbrze póznane dzięki licznym

. 'wierceniom poszukiwawczym {zwłaszcza obszar Eros

1 Wezery) wykonanytri ha tym terenie. . ·

Dział "E" zawiera opisy ·ge'ologicŻne -aipej&R!ch·

niecek molasowych - trzec;:iorlędowych. Dzieli się on -na dwa rozdziały. W pierwszym autor omawia budo-. wę niecki podalpejskiej, tj. bawarsko-górno-austriac.

-. ·; kiej, w drugim. daje krótką charakterystykę śródal­ _pejskiej niecki wiedeńskiej .. Poza mnóstwem·

sll;czegó-. _łów dotyczących stratygrafii i tektoniki. opracowanej · . --~a podstawie najnowszych prac "geologiczl;l,ych i

ostat-:-nich głębokich wierceń -poszukiwawczych, czytelnik dowiaduje ·się, że ogólna miąższość utwotów molaser · wych .· w niecce podalpejskiej 'Wynosi aż 8000 m.

W rozdziale tym osobrie ustępy pOświęcono ·osadom ·

czwartorzędu na przedpolu -Alp · ·oraz , historU.

geolo.--.gicznej Pradunaju. . ' · ·

w

dziale "F"P.

D

o

r

n daje

ba~dz!,H~r()tką synteżę

jury fałdowej_ w-ystępującej· wyłąc:Znie .na terenie

·Szwajcarii i· dołącza

protil

poprzeczny skonstruowany · przez -Auberta, doskonale obrazujący odkłucie fałdów

od starszego podłoża hercyńskiego. - ·

Dział "G" ·(ostatni) zawiera .opis obszarów alpej-'

skich znajdujących się na o&.lzarze Europy

Srodko-· .. wej. · P. D o r n· podzielił ten dział na dwa rozdziałY. ·.

· · Pierwszy -(33 strony) poświęcony został Alpom; drugi

· znacznie skromniejszy (5 stron) --' Karpatom. W

roz-. ·_dziale_ alpejskim czytelnik .znajduje szcze~ółąwy opis

·• stratygrafii elementów budujących ten system

g6r-ski, rozważania na temat geologicznego wieku fałdo­

wań, l;'Oli pastol'ogenicznych intruzji · magmowych,

. , ewolu~jl geomorfoloCfcznej · l zlodowaceń. W rozdzia~

le tyil).· autor wylicza charakteryzuje poszcżegól.pe jed'nost!ki strukturahle. wcllodzą<:e w sudad• Alp; a _mianowicie: masywy wewnętrzne, · strefę fliszową,

13trefę płaszczowin hel we ck~ ch, strefę ·płaszczowin .

pe-riińskich, Alpy wschodnie, masywy wewnętrzne w Al-

-pach wschodnich i Alpy południowe. · · ·

.

w

ro;r;dziale karpac~ autor; podaję kilka uwag .

dotyc.ząc)"ch stratygrafii i tektoniki, opierając się m. in .

na ostatnich pracach polskich. Jednak mówiąc .o·

Ta-trach pomija szereg ważnych· polskich prac ·

glacjolo-gicznych. · ·

J.- mo_dek '·

GEOLOGIA ~ORZA

: M. W. ł_CLENOWA - Gieołogija moria. -Uczpiedgiz, '~-, Moskwa 1948, str. 495, rys. 251), tabl. 3, ,pozyCji bł-.: __ · bliogr. ·378. · . • . : :· . · . . ·.. . .·

· Książka jest pomyślana jako ~cznUt, w który~ -'

faikty

ISll

,p'<> dawane w·· zaH!r.este nie:llbędnym dla udo-wodnienia praw ogólnych. Jest ona wyczerpującym . przeglądem wszystkich metod badania dila oceanów i mórz oraz ostatecznych wyn1ków tych badąń. Szcze-· gólnie silny nacisk kładzie autor:k;a na mine_ralogiczne

i geochemiczne: problemy osadów morskic!"t~ -! ·

o

ppdręcznikowym charakterze tej kSiążki świad­

czy jej ujęcie. Pierwsze trzy rozdziały przeznaczone są

dlą z'~lustrowania historii ro7<woj.u tej nauki i metod

;Jej ·badań. PocząW.szy od -nYIJd.ziału 4 do 7 -auto lika re-. ·• feruje dotychc'z8$owy 9llaal wiadomości . dotyczącydt budowy dna mórz 1 oceanów a więc: w rozdz. 4' ·

-budowę. tej części skorupy ziem,skiej, która jest' Zlllęta

p.riez o-ceany, w oparciu o obadania ·grawimetryczne; ;

w rozdz. 5 - relief dna morskiego, przy uer.okim

uwzględnieniu dotychczasowych danych dotyczących kenjonów: podmoxskich; v; rozd:~;. 6 ._ czynniki _dzia-:

łaj-ące

na dno morrza;

w rozdz. 7 ;..._~Y delin

e

li zV.r~-;'

zek ich z życiem Iia dnie. · ,. . ·:

.Dalsze rozdziały, t:zn. B,

9,

10 ·dotyczą kla:sytUtacJ~ .

osa:dów dennych, . ich . rozmiesżczehia i ujęcia. graficz-;

nego n,~ mapach. Rozdz. 11, 12 l 13 dotyczą geochemii, milner.atlo.gH _ i- fdzyocm~h. <:ech osa~

.

-

det1Jlyth;

w

rozdz. 14 . - o~awiane .są procęsy b11!ęiowe,

w

rozdz. 15 - historia I!lórz. . .

·-Autorka szeroko

uwzględnia literatur

ę

świat~Wą

do-tyCZ4C!l '\W'lleJ.ki!.ch problem(jw związanych ao; .dnem mórz f oceanóW i -podaje. jej sp'is . óbe:iinuJący 378 •Po"'. zycji.. Poza tym 'książkę· zaopatruje Klenowa

w

skoro... ·

Widz· ote~lnów, .~Wls ey!OOwan~ autOrów óraż

sPt;

nazw geograficznych:, co .ogromnie ułatwia ·korzysta- ,

nie z niej. Przyczyniają się do tego również liczne:-11-u-

--stracje'i w-ykresy. ·_ . · _ ·

W •rozdziałach poświęconych· ·met-odyce ·badań ocea· nograficznych na uwagę zasługuje szerokie uwzględ·

nienie 9Praw or,ganizacji ·badań. Autorka podaje wy~ · _czerpujący schęma.t kolejności postępowania :przy

Qpracowywaniu materiałów uzyskiwanych :Z11r skutek·

zastoe-owan!.a różnorodnych_ metod pobi«aalla _prób.

przez ekspedyęje oceanograficzne; jak rów.nież . kolek.- ..

cjonowania tych prób. · · · ·

~iorą~

.

udział

. w wielu ekspedycjach

poląrtlych

M.

w.

Klenowa napisała -!!Zereg prac z z?kresu ocea-;

-nografii. Autorka opracowała. również szęteg··proble-·

mów dotyczących ukształtowania dtia i typu osadów

Morza Barentsa. Toteż jej książka jest bardzo cen-nym-i oryginalnym dzieł~;. . . . . .

'"PH.

H.

KUENEN·.- Marłne geology. Londyn, Nowy .. · . Jor!J:; 1950,

str.

568 . i rys. 246, pozycji· bibllogr. 442,.

2 mapy. · · · ·

Pra.<:a Kuenena · jest najnowszym . ujęCiem zagad:. ·

n'ień dot~ącYm, tbudo-\vy dna ''Iriór'L

t

oceatnów._ opat~.

ta· jest ona na bogatym doświadczeniu ·naukowY$·:

auto<ra, który w · charakterze_ geologa ticzestri!czy:f ·

w wyprawie oceanograficznej, iltat}l:u holender4kie(CQ ..

.,snelllus:" w latach 1112i ;..._ .1930 • . ~ąikę tę_ nilpiSaŁ .

Str . .2~ (130J PRZEGLĄD GEO,LOGICZNY Nr3

a~tó-r.: z myślą, źe będzie to z jednej strony podręcz­

ni!k dla 9tudi:uijących geołogię. t oceanografię; .z drugiej

zliś peWil!e.go roda1aju tsynterta nSIUlrowa, opa~ na.

do-tychczasowych osiągnięciach w zakresie problemów '

gęologili dna momkiego.

· Książka nię ma charakteru Qi)isowego. Autor

przy-taeza,

pod<Jbn·te j.alk lto .Czynił w ;"Geologii mor.m''

J{le-nl()~ 'tyilko ·.te· ~kty, kttlxre służą · jailro pOdstawa

i 'iluiSt:rarcja dG ,udowodsndenl!a . Oigółnych wn!.osków

z pominięciem wszystkiCh w.ladomości, które są w

da-nym· wypadku zbędne, ·Praca

ta

nie ma więc szeroko

. · rorWudowanej sflrony materiałowej,

w

przedwieństwie

do pucy Sheparrda "Submarin,e geology".

Materiał 1 problemy poruszane przez autora są

po-. traktowane nierówilomiernle. Nad . zagadnieniami

zWiązanynil z petr-ografią i facjami dziś odkładających

się osadów oraz' nad probl.ęmami dotyczącymi

geo:-mrortologii lml.i !brzegowej ID .os.Lągn1ęcia.ID1 geolfizyki

w tym zakresie, ąutor przechodzi doś.ć powierzchow-,

· nie.· Na:tomiast bMdzo obszernie potraktowane są

spra-wy związane z ~harakterem i genezą kenjonów

pod-. morskich, · genezlł rą! . koralow;Vch, szybkośclą ich

wzrostu l wiekiem. . Stosunkowo dosyć obszernie

po-traktował również autor zagadnienie: budowy· dna

morskiego w Indon~ji, które omawia ·na podstawie

własnych badań. . , .

Praca Kiienena składa się z

s

·

rozdziałów: .

· ·

Roidz

.

l ~ Oceanografia fizyczna: ·Przedstawiony

zo!ftał tu skład i właściwości. wody' morskiej oraz ruch

wody; · , · · ·. · . .

. · Rozdz: 2 -'-Baseny morskie, kształty ich i ewoil'\Jcja,

oraz krótkie rozważania dotyczące pochodzenia kon- .

t:Ynentów i oceanów. Uwzględniono w.· tym tezdziale

pOglądy. :związane (l; poahQdzeni.em ezelfów ko

ntymen-talnych. · · ·

. Rozdz. 3 --: Depresje indonezyjskie.

· · RoŻdz. 4 - ·zródła i transport morskich sedymen-..

•

tów.

U~ędn10:00 tu rówlrui.eż

procesy

.brzegowe,

traruiport przez rzeki, lód, następnie wietrzenie, .

zsu-wy podmorskie, .osiadanie sedymentów, pracę prądów

· i

taJ.

~rtoW.anle i rytm sedymentacyjny.

Rozdz. 5....:. Wai'Wllki. ~nia· $tę rozmali.tego .typu

ser,iymentów morskich. środowisko, w którym powsta

-ją płytkowodne i głębokowodne osady· morskie,

wa'-vunlk:i

twOr.zema

się· ·oaatdów detltowycll, La-gunowych i Innych; Przy końcu tego i-ozdziału autor podaje szcze-·.

· gólową klasyfikac~ ·osadów morskich wszelkiego typu ..

Rozdz . . 6. - Rafy koralowe i teorie dotyczące po-wstawama atoli.

Rozdz. 7.- Geomodologia dna morskiego.

Rozdz.· 8 -'-- ' Eustatyczne zmiany poziomu mórż

oceanów. ·

FR. 'SHEPARD -...:. SUJbmaritne gEology. Nowy Jorli:,

1948, str. 349, l m9Q;)a i 106 rys., ~zycji b.lbliogr. 286,

Podr~zruk Sbepard.a ma charakter wybitnie Qpiso-.

wry, w przoecijwjeńsUwie do P!SC W. :M. Klen(lwej

1 Ph .. H. Kuenelna. Dużą 7.aS'łUGą auto'l'a jest dą.nie

. sżcze.gćiłowego. opisu · .ge(}grafl'cznego szelfów całego .

świata, co jest zilustrowane mapą. Jest. to pierwsze

zestawi~e t.ego typu,· gdyz jak dotychczas szelfy_ i i oh rozpnestrzenienie znane· były jedynie fragmen- .

!tacycm;ie .. Rówttlież :JZerOiko li szczególo•W<Jó. oroaw1la. au-· ttor zagadnienia w:y<luształcenia i .genęzy sto•kil

konty-nentalnego oraz kenjonów podmOO'Skich. Pominięte są

natomiast odnośnie szelfu ·i stoku 'kontynentalnego

Wyniki badań geofizycznych. Podóbnie jak . Ph. · H.

Kuenen dość o:bszernie autor traktuje zagadnienia raf

kor.allowych, n.a!tomtaSt. sto~owo mało miejsca

pO-święca zagadnieniom geochemicznym 'i mineralogic7;

-nym osadów dennych. . . . . ·

·Ważną cechą tej książki~jest nawiązanie do

zagad-nień ekonomi01Jriych świata, a

w

szczególińości do ża­

: gadnień wodnego !budownictwa brzegowego. i poszUki

-wań złóż ropy naftowej na szelfie. Wyjątkowo sze-·

roko potraktowane są zjawiska brzegowe. .

Książka jest wydaiÓ.a na kredowym -papierze; ·

Ilu-stracje są Hczhe i bardzo staranne. Prace autorów ra-·

dzieckich uwzględniono w miniJnalnym. stopniu.