Działalność i pozycja na rynku hotelarskim w Polsce przedsiębiorstwa Orbis SA w okresie restrukturyzacji

Pełen tekst

(1)2002. Ekonomlcznol w Krakowlo. Grażyna. Holik. Kalool.a Polityki Ikono.lnnol I 'r•• ra ••wanla aozwolu. Zygmunt Nowak Kat.d,. Polityki Ekon.mlcznol I Pr•• ramowanla. .onr.lu. o. l. o. pozycJa na. hotelarskill. W Polsce. Orbis SA w okresIe 1. Wprowadzenie W wyniku przeprowadzonej w latach 199 2- 1997 restrukturyzacj i dawnego Przedsiębiorstwa Pań stwowego "Orbi s" powstala grupa kapitalowa, skupiająca kilka odrębnych podmiotów gospodarczych, dzialaj'lcych w komplementarnych sektorach rynku turystycznego . W strukturze tego nowego ukladu ho ldingowego, powiązanego mocno zależnośc iami kapitalowy mi , występują jednostki zależne i stowarzyszone, a tak że jednostki pod le gaj ące oraz nie podle gające ko nsolidacji. Strukturę organizacyj ną Grupy Kapitalo wej Orbisu SA, która zgodnie z ustawą o rachunkow ośc i ' została objęta k on solidacją ilustruje rys. I'. Na skutek zmian restrukturyzacyjnyc h , jak również wprowadzenia - tDwar1.ysz'lcej urynk owieniu sektora turystycznego - zasadzie ochrony danych jednost kowyc h dominującyc h przedsiębiorstw, dostęp do szczegó ł owych informacj i statystycznych o analizowanej grupie jest bardzo utrudnio ny i ograniczony. Więk szość informacji ma charakter zagregowan y. a ponadto obciążona jest klauzulą poufnośc i . Jedynymi źródłami danych o wynikach i zakresie funkcjol Ustawa o rachunkow ości z dnia 29 września 1994 r. Dz.U, nr 121, poz . 59 1 Z pó źno zmian.. w Dz .U.. 1997 L. nr 32. poz . 183 . 2 Prospekt Emisyjny Orbis SA, Orb is SA , Warszilwn 1997 . l.

(2) Graiyna Holik, ZYf.:I1IUnI Nowak. nowania holdingu w latach 1994- 1998 są: Prospekt Emisyjny Orbisu SA, fragmentaryczne Raporty Roczne Orbis SA oraz dostępne w internecie analizy fundamentalno-techniczne Spółki przeznaczone dla potencjalnych inwestorów giełdowych. Równie ż nowy układ statystyki publicznej w Polsce, odchodz,jcy od tradycyjnego, podmi otowego pod z iału działowo-gałęziowego gos podarki narodowej na rzecz układu rodzajowego Europejskiej Klasyfikacji Gospodarczej (EKD) w zasadniczym stopniu zmienił , a tak że skomplikowal (przynajmniej czasowo, do pełnego przejścia statystyki publicznej na system EUROSTATU) warunki i możliw ość spo rządzania gospodarczych analiz sektorowych ' . Dostęp do wyjściowego materiału statystycznego dotyc zącego gospodarki turystycznej jest szczególnie trudny. Jej analiza ze wz g lędu na heterogeniczny charakter ob s ługi podróży i lokowanie obrotów w wielu branżach wsp ó łpracujących wymaga wglądu a ż do trzeciego, czwartego, a nawet piątego poziomu klasyfikacji EKD, czyli do podziałów najbardziej szczegó łowych , w których najczę ściej występują "luki stat ystyczne" wynikaj,jce z respektowania tajemnicy danych jednostkowych. W wyniku tych utrudnień od bli sko ł O lat nie sporządzono w Polsce ekonomicznej analizy funk cjonowania sektora turystyki i podróży'. Wymienione bariery statystyczne, chociaż nie eliminują, to jednak znacznie utrudniają i ograni czają zakres przedmiotowy analizy działalności członków Grupy Kapitałowej oraz zmuszają nieki edy do operowania w niej pewnymi szac unkami . Głównym celem niniej szej publikacji jest przedstawienie d z i,llałnośc i i pozycji rynkowej najwai.niejszego członka Grupy Kapitałowej (spó łki matki) , tj . Orbisu SA - na rynku hotelarskim w Po lsce - w okresi e rest rukturyzacji . W przeprowadzonych rozważaniach analitycznych zostaną uwzg lędnione efekty przeprowadzonych w s półce przedsięw zięć restrukturyzacyjnych oraz jej pozycja rynkowa.. 2.. Udział. Orbisu SA w rynku hotelarski .... Polski. Zgodnie ze statuse m s półka prowadzi działałność w następujących podstawowych obszarach : - świadczenie usług hotelarskich, - świadczenie usług gastronomicznych. - świadczenie u s ług t owarzyszących. Powyższe u s ługi Orbis SA realizuje poprzez własne oddziały hotelowe, w s kład których w roku 1997 wchodziły 53 obiekty hotelowe, dy s ponujące. E, Zhieć, ~vnjk; ekolJomi<:Z11l> grupy ,{rednich i duf,vch pr:edsi{'biorJtw sd. tora turystyki i podróży IV 1997 roku, "Problemy Turystyki",lnslytul Turystyki, Warszaw a 1998, vul. XXI. .1. nr 3-4. J. Tamże,. s. 48 ,. •.

(3) -. Spółki. Spółki. zagraniczne. IPOLORBIS TRAVEL Ltd. (London) I IORBIS RESOR AB (Sztokcholm) I IPOLORBJS (kolonia) I. =. (Wiedeń). IORBIS ITALIA Sri (Rzym). I. Orbis Transp<.lr1 Sp. z 0.0. 652%. Wartość udziałów. I. lS. 4909000 1.1. ~. 1=1. 4703700. Wartość udziałów. WartoSć. Bank. Współpracy. Rezcf'Nacja miejsc w hotdach Usługi turystyczne i hotelowe Rezcn'iacja świadczeń turystycznych i hotdov,'vch. Country Club i Centrum Wypoczynku nJ 1\-hltlrach Wartość udziałów 1649750 zł. --. -. -. Powiązania kapitałowe Powiązania. -. (handlowe) 35101. zł. I. -. Rys. I. Struktura organizacyjna Grupy Kapitalowej Orbis SA. Wart(l~C udziałów. WartoŚĆ udziałów. ------ ---. .". 1350/, I(XX). Centrum Rekreacyjno-Szkoleniowe .. ,.Sana. v.' artość udziałów. 1.13%. 9.9'} 3(X)()(X) zł. WartoSć udziało"'". PTH "Trybunalskie". zł. '". "--. ! 2749(~J zł. 0.0,. ,.Rena Kord" SA. Wynajem samochodów Wynajem samochodów Rcnt-a-car \lI,lynajem autokarów. ,,;.. -s'. 399600. Europejskiej. WartoŚĆ udziałów. operacyjne. ~. ~. 9.19%. udóa/ów. "Polskie Hotele" Sp. z. ~. 42495000 zl. Gerling Polska TU SA. ~. "-". 922%. Po!Card SA. Ruchu Turystycznego. Wartość udziałów. " ,.. Autostrada Wielkopolska SA. zł. TrJvcl Bureau Inc_ 44.74%. "-. Wartość udziałów. 1.0.0.. Źródło: opracowanie własne,. 49%. Powstałe spółki. i międzynarodowe. Poli~h. zł. 2156400. '-"--.. - 53 hOIele - 10260 pokoi - 13379 mieJSC gastronomicznych - 10470 pracownikó",'. Renl-a-car Hertz Połączenia autokarowe ninie) krajowe. ORBIS. -.. '""-. ORBIS SA. 100 jednostek franchisingowych Wartosć UdZiÓW 5266900 zł. I. udziałów. Wartosć udziałów. 40 jednostek. "SILNOVA" Sp. 'o.. 864000 zł 49%. "Królewska" sp. z 0.0.. Polskie Biuro Podróży "Orbis" Sp. z 0.0. 51.92%. Przedsięhiof~two Ohsługi. ~. Hotel "Pod Orłem". W moŚĆ. I. I. Spółka eksploatująca w Bydgoszczy. -. ~. Prowadzenie kasyn i sa]onóv.' gier Wartość udziałów. \:l. t1. ";:;-. 3333%. 0.0.. PH "Majev.'icz·· sp. z o_o.. AUSTRO ORBIS TOURISTIK Gmbh. zagraniczne. Orhis Casino sp. z. = Ir. ,. zł. 9,91 q. 148200 zł O.o08'l. 745. zł. O.! y;;:. 2360 zł. ~. I. ".

(4) Gra: }'Iw Holik.. Nowak. 7771 pokojami i 13 675 łóżkami (w roku 1999 li czba obiektów hotelowych wzrosła do 56). Pod stawowym źródłem przychodów Orbisu jest s przeda ż usług nocłego wych (hotelarskich). W roku 1997 stanowiły one 58 % ogółu przychodów. zaś w 1999 r. - 64,4%. Na pozostałc usługi przypadało odpowiedni o: - uslugi gastronomiczne: 33% w 1997 r. i 3 ł.3 % w 1999 r.. - uslugi towarzyszące: 9% w ł 997 r. i 7.3% w 1999 r. Najbardziej rentowną dzialalnością jest hotelarstwo. z którego w 1999 r. pochodzi lo ponad 83% wyniku operacyjnego. Na drugim miejscu jest gastronomia z udzialcm 8.7%. Aby zilustrować pozycję Orbisu na rynku hotelarskim w Polsce. konieczne wydaje się przytoczenie wybranych danych o rozwoju bazy noclegowej w la tach 90 . Stosowne inrormacje w tym zakres ie zamieszczono w tabeli 2. Na przestrzeni lat 1990- ł999 . wedlug danych GUS. w Poł sce zanotowano blisko 82 % wzrost liczby hoteli oraz 56.8% wzrost li czby pokoi hotelowych. Wyższa dynamika wzrostu liczby obiektów hotelowych oznacza. że w okresie tym powstaly głównie nieduże hotele o mniejszej niż średnia liczbie pokoi. Liczba miejsc noclegowych w hotelach wzrosła o blisko 60%. a więc znacznie wyżej niż liczba miejsc noclegowych ogółem (około 4%). W roku 1990 udział miejsc noclegowych w hotelach w ogólnych zasobach bazy noclegowej wynosił 7.8%. zaś w roku 1999 zwiększył się do 11.9%. W ślad za rosnącym potencjałem obiektów. pokoi i miejsc noclegowych w bazie hotelowej. zwięk szało się jej wykorzystanie. W latach 1990- 1999 liczba osób korzystających z noclegów w hotelach wzrosla o 71.6%. zaś liczba udzielanyc h noclegów - 059.9%. Tabela l. Baza hotelarska w Polsce na Ile bazy noclegowej. 1990. Micjsca noc legowe Miejsca noclego\.\-'C w hOłelach Korlys laj ący. 30674 499 743058 57396. 1995. w latach 1990- ł 999. Wskai.niki dynamiki. Lala. Wyszcicgólnienie. Pokoje hotelowe Hotele (obiekty). ogółe m. 1998. 19'19. 40327. 47158 48UX) 909 660 906 714.8 79 I8(J8 770351 74.6 90178 91853. I'l'X'~ 1999. 1995- 1999. 156.8 181.5 103.6 159.9. 119.2 137.2 107.7. 116.5. 5762~.6. 157 116.6. 6728.2. 171.6. 112.2. 12787.6 12570.6. 159.9. 198.3. 123. z noclegów. (w tys.). Udzielone noclegi (w tys.). 10534.3 14 192.8 15886.1 494(8).8 br . d. 60213,4. 16547. Korzy stający. z noclegów w hOIdach (w tys.) Udzielone noclegi whoCelach. 39)9.6. 5996. (w 1y S. ). 7860.9. 6339.1. 6748.5. Źródło: opracowanie i obliczenie własne na podstawie Roc zników Statystycznych Polski za lata. 1991-1999 oraz Turystyka 1999. GUS. Warszawa 2000..

(5) Dzialalllośt{. i. hOle/anki",. IV. PolsCt> .... Dla porównania, analogiczne wskaźniki dynamiki dla całej bazy noclegowej w Polsce kształtowały się odpowiednio: 157% i 116,6% . Przy szybkim wzroście liczby hoteli na rynku w ostatnich latach zwiększył się również stopień ich obłożenia. W roku ł993 średni poziom wykorzystania pokoi hotelowych wynosił 36,6% , w roku 1997 - 49,8%, a w roku 1999 - 52,7%'. Wśród gości polskich hoteli znaczący odsetek stanowią turyści zagraniczni (ok. 50 %) . W hotelach 4 i S-gwiazdkowych ich udział przekracza 60 % . Eksperci hotelarstwa oceniają, że w najbliższych latach w Polsce dojdzie do dalszego rozwoju rynku hotelarskiego . Przykłady innych krajów w skazują , że wzrost popytu na rynku hotelarskim jest ściśle powiązany ze wzrostem PKB w danym kraju. Polskajest jednym z krajów Europy, gdzie PKB rośnie w tempie najszybszym (w latach 1993-1997 ś rednioroczny wzrost PKB wynosił 6,2%), a w najbliższych latach to. tempo może być utrzymane na wysokim poziomie (ponad 4% rocznie). Przy takim założeniu, powinno to znaleźć odzwierciedlenie wc wzroście popytu w sektorze hotelarskim, na cO wpłynie wzrost dochodów społeczeństwa i moi.liwość ich wydatkowania na usługi turystyczno-hotelarskie, w tym również oferowane przez Orbis SA. Duży wpływ na rozwój rynku hotelarskiego w naszym kraju będzie miała również nieodległa integracja z Unią Europejską, w wyniku której popyt na usługi noclegowe wyi.szego standardu znacznie się powiększy. Stwarza to duże szanse dla tych gestorów bazy noclegowej, którzy potrafią wcześniej się do tego przygotować, zarówno od strony organizacyjnej, technicznej, kadrowej, jak i materiałno-finansowej. Wydaje się, że obok inwestorów zagranicznych , największymi możliwościa mi w tym względzie dysponują duże i silne krajowe przedsiębiorstwa hotelarskie o ustalonej renomie. Orbis SA, jak również pozostali członkowie Grupy Kapitałowej, spełniają po restrukturyzacji te wymagania. Według rankingu największych sieci hotelowych świata, zamieszczonego w magazynie "Hoteis and Marketing" , na koniec 1997 r. Spółka Orbis SA zajmowała 47 miejsce, zaś na rynku polskim była i jest zdecydowanie największą siecią hotelową'. W 1999 r. Orbis SA z 56 hotelami w 26 miastach Polski był nie tylko potentatem w kraju i w Europie Środkowo-Wschodniej, ale również plasował s ię na 20. miejscu w całej Europie. W Polsce Orbis SA posiada ponad 33 % udział w rynku hoteli 5 gwiazdkowych, ponad 50% udział w rynku hoteli 4 gwiazdkowych oraz około 40% udział w rynku hoteli trzy gwiazdkowych. Orbis nie posiada natomiast dwugwiazdkowych moteli. Zainteresowanie spółki tym segmentem jest jednak duże. Dlatego też objęła ona 9,22% kapitału w spółce Autostrada Wielkopolska SA Orbis planuje wybudowanie motełi wzdłuż autostrad, tras szybkiego ruchu i w pobłiżu przejść granicznych. s TurysTyka 1999. GUS, Warszawa 2000 . l.. Raporty Roczne Orbis SA za lala 1994-1999. Orbi s SA , Warszawa ..

(6) Holik,. Nowak. Hotele Orbisu SA należą do największych hoteli na rynku polskim. Przeciętna liczba pokoi w 3 i 4 gwiazdkowych hotelach Orbisu przekracza średnią liczbę pokoi w innych hotelach tych samych kategorii. Z szacunków zamieszczonych w publikacji E. Zbiecia' wynika, że w latach 1996-1997 w Polsce dynamika przychodów ze sprzedaży generowanych przez wszystkie podmioty działające w branży "hotele i restauracje"(sekcja H) wyniosła 148,9%, w tym w grupie 55,1 - hotele - 144,7%, a w grupie 55,3 - restauracje - 158,3%. Analogiczny wskaźnik, obliczony dla grupy przedsię biorstw dużych (o liczbie zatrudnionych powyżej 250 osób, a więc obejmujących m.in. Orbis SA) wynosił 139,7%. Ocenia się, że udział przychodów ze sprzedaży Orbis SA w przychodach całej branży "hotele i restauracje" wynosił w 1997 r. blisko 25%. W roku 1998 baza hotelowa Orbis SA dysponowała 10 439 pokojami (22,1 % ogółu), 18248 miejscami noclegowymi (20,2% ogółu) oraz 12 145 miejscami konsumpcyjnymi. Większość obiektów posiada zaplecze konferencyjne i rekreacyjne. Tak rozbudowana sieć noclegowo-gastronomiczna stawia Orbis SA na pozycji niekwestionowanego lidera polskiego rynku hotelarskiego. Jest to szczególnie widoczne w odniesieniu do niektórych największych rynków lokalnych. np. Warszawa, Kraków, Trójmiasto, Poznań, Szczecin, Katowice, Wrocław, Łódź. Aż w pięciu przypadkach hotele Orbisu posiadają minimum 70% udział w rynku hoteli danej kategorii. Sytuacja taka ma miejsce w Krakowie, Katowicach i Wrocławiu wśród hoteli 4 gwiazdkowych oraz w Trójmieście i Poznaniu - wśród hoteli 3 gwiazdkowych. Tak znaczny udział hoteli Orbisu w rynkach lokalnych świadczy o ogromnym potencjale spółki i wi'lżącymi się z nim możliwościach utrzymania silnej pozycji na polskim rynku hotelarskim. Warto podkreślić, że rynek krajowy jest jedynym, na którym spółka świad czy swoje usługi. Oznacza to, że działalność hotelarsko-gastronomiczna wraz z usługami towarzyszącymi prowadzona jest wyłącznie w Polsce. Zagraniczne jednostki niehandlowe, wchodzące w skład struktury organizacyjnej Orbisu SA (por. rys. 1), stanowią jedynie centra kosztów i nie uczestniczą w generowaniu przychodów. Większość hoteli należących do Orbisu SA zlokalizowana jest w głównych miastach Polski, stanowiących centra biznesu oraz w miastach atrakcyjnych pod względem turystyczno-wypoczynkowym (np. Zakopane, Karpacz, Koło brzeg, Sopot, Gdańsk, Mrągowo), co daje spółce przewagę nad konkurencją. Między innymi dzięki doskonałej lokalizacji hotele Orbisu osiągajq coraz wyż szy wskaźnik frekwencji - sięgający 60%, który zdecydowanie przewyższa przeciętnq krajowq (około 50%). W roku 1998 trzy hotele spółki Orbis SA osi'lgnęły bardzo wysoki -- ponad 70% wskaźnik wykorzystania miejsc noclegowych'. Dla porównania, w hotelach londyńskich. czyli na rynku największego. J. 1-:. Zb. op. CIt. . _ lec,. x Raporty rot'Z,IIl', ...

(7) · .' na rynku hotelarskim. IV. Polsce .. ,. popytu na tego typu uslugi na świecie, wykorzystanie miejsc sięgalo 85%, a przeciętna europejska zapelnienia hoteli wynosi la 64,1 %". W latach 1994-1997 średni wskaźnik wykorzystania lóżek w hotelach Orbisu wzrósl o 3,5%. W roku 1999 frekwencja wynosi la 56,5% i by la o 4% niższa niż w 1998 r. Ale byla ona i tak wyższa od średniej europejskiej, która ksztaltowala się wówczas na poziomie okola 50%. Blisko 65% ogól u odwiedzających hotele Orbis SA stanowi'l goście przyjeżdżający w celach slużbowych. Pozostaly odsetek (35%) przypada na osoby odwiedzające nasz kraj w celach turystycznych, z czego blisko 27% stanowi'l tzw. pobyty grupowe. Tylko 31 % ogółu gości korzystaj,!cych z noclegów przypada na klientów krajowych. W latach 1995-1999 struktura gości hotelowych pod względem kraju ich pochodzenia nie ulegala znacz,!cym zmianom. W porównaniu ze struktur,! gości hotelowych na calym polskim rynku hotele Orbisu SA charakteryzuj,! się zdecydowanie większym udzialem gości zagranicznych. Dla porównania, w 1995 r. w hotelach Orbisu, stanowili oni 67,3% ogólu gości (przy średniej krajowej - 46%), w roku 1996 - 69,3% (przy średniej krajowej 44%) zaś w roku 1998 - blisko 68% (przy średniej krajowej 43%). Tradycyjnie, największy odsetek zagranicznych gości hotelowych przypada na turystów z Niemiec (ok. 23%), Skandynawii (ok. 6,5%), USA i Kanady (ok. 5%), Wielkiej Brytanii (ok. 5%) oraz Francji (ok. 3,5%). Sprzedaż uslug hotelarsko-gastronomicznych w obiektach Orbisu SA jest w znacznym stopniu uzależniona od rynku turystyczno-biznesowego. Z uwagi na fakt, że 98% przychodów ze sprzedaży jest generowana przez oddzialy hotelowe, których dzialalność jest wysoko skorelowana z rozkladem czasowym tych przyjazdów (sezonowością), przychody spólki podlegają niewielkim wahaniom sezonowym. Największą sprzedaż Orbis uzyskuje w II i III kwartale, najniższą natomiast w I kwartale. Ponadto w IV kwartale spólka przeprowadza większość remontów, przez co gwałtownic rosn'l koszty, przede wszystkim operacyjne i spólka "tradycyjnie" wykazuje stratę netto. W ostatnich latach, prawie 70% ogólnych przychodów ze sprzedaży by la związana z ruchem "biznesowym" . Oprócz noclegów są to targi, konferencje, sympozja i szkolenia. Dzialalność hotelarsko-gastronomiczna prowadzona we własnych obiektach hotelowych Orbisu SA stanowi główne, ale nie jedyne źró dło ogólnych przychodów ze sprzedaży. W latach 1994-1998, obok uslug hotelowych (których udzial w przychodach ze sprzedaży wahal się od 63,3% w 1994 r. do 59,7% w 1998) oraz uslug gastronomicznych (stanowiących w 1994 r. - 23,7%, a w 1998 r. - 32,8% ogólu sprzedaży), źródle m przychodów byly także: uslugi telekomunikacyjne, wynajem powierzchni, dzialalność handlowa i inne. Od 1993 r. w sieci hotelowej Orbis SA obowiązuje tzw. Yield Management - będący nowoczesnym systemem zarządzania. Każdy hotel stal się samodzielną. 9. K, Grzegrzólka, Rozwój będzie zalcżal od pr,vwatYZa<.ji. "Rzeczpospolita" 1997, nr 185,.

(8) Gra żyna. Holik . ZygmulIt Nowak. j edn os tką operacyj ną . Jego kierowni ctwa samodzielhie dec yd ują o cenach u s ług. zatrudnieniu i wynagrodzeniu pracowników. ale jedn ocześ nie są odpo-. wiedzialne za uzyskiwane wyniki ekonomic zno-finansowe . Utrzymywanie wy sokiego poziomu frekwencji w hotelach s pó łki. a ślad za tym. rosnącej dynamiki przychodów ze sprzed aży . było możliwe dzięki wykorzystywaniu polityki ak tywnego marketin g u. Od momentu restrukturyzacji Orbis SA zaczęła stosować różne , nowoczesne programy marketingowe i działania promocyj ne . W ś ród najważniej szyc h nałeży wymieni ć''': . - Orbis Corporate Program. mający na celu pozyskanie kli entów wśród firm, instytucji i organizacji, które często k o rzystają z noclegó w w hotelach. Jest to tzw. program ,.Iojalnościowy", preferujący stałych kontrahentów spółki. W efekcie zastosowania ww. programu. liczba noclegów wzros ła z 32 217 w roku 1996 do 56 948 w roku 1998 , a li czba s tałych kontrahent ów objęła już 828 firm: - Orbis Gold Club, będący systemem imiennych kan rabatowych. rozprowadzanych przez firmę HMC , nastawionym na promowanie u sług gastronomicznych. Posiadacze kart olrzymują równie ż dodatkowe przywilej e przy korzystaniu z noclegów i sal konferencyjnych w hotelach Orbis SA. W 1998 r., przy utrzymującym się na wysokim - 60 % poziomie odnawialno śc i kart, klienci pos ługiwali się nimi w przypadku 76 783 wizyt w restauracjach hoteli Orbis SA, a 69479 gości zarezerwowało noclegi z wykorzystaniem rabatu OGC: - Program Clubhotel - będący międ zynarodową wersją programu Orbis Gold Club . W roku 1996 uczes tniczy ło w nim łO hoteli , a w ł999 r. już 26 hotełi Orbisu', - Program LOT Voyager, pozwalający na premiowanie bonifi katą cenową pobytu w hotelach Orbis SA przez posiadaczy karty LOT Voyager, poprzez naliczanie punktów (tzw. mil) oraz zakupu biletu na przelot liniami PLL LOT po preferencyjnej cenie . W roku 1997 Orbis SA przyznał "mile" swym 9 321 gościom, co stanowiło odpowiednik 14 676 noclegów. Nowymi inicjatywami marketingowymi Orbis SA są programy weekendowe skierowane głównie do klientów krajowych . Są to weekend z voucherem, weekend z samochodem, weekend rodzinny i weekend świątecznych zakupów. Prowadzone przez Orbis SA działania marketingowe mają s łu żyć zwiększe niu konkurencyjn ośc i hoteli na polskim rynku. Realizowane jest to między innymi przez stosowanie elastycznej polityki cenowej, wzbogacanie oferty u słu gow ej, podnoszenie standardu obsłu g i w po wiązaniu z programami szkolenia personelu. Ponadto czę ść hoteli Orbis SA wsta ła włącwna do międzyna rodowych systemów rezerwacj i miejsc noclegowych (Start, Utel), co stworzyło nowe możłiwośc i w zakresie wykorzystania posiadanego potencjału recepcyj nego.. 10. Raport}' YOc:r!e ....

(9) Dz ia la ln o.rć. i. hotelarsk im w Polsce .. .. Orbis SA przyklada dużą wagę do rozwoju elektronicznej formy rezerwacji miejsc hotelowych. K o rzy stają z niej glównie biura podró ży oraz klienci hoteli objętych systemem rezerwacji INTERCONTlNENTAL, HOLIDAY INN i NOVOTEL. Dostęp do pozostalych hoteli Orbisu możliwy jest poprzez Centralny System Rezerwacji (Global Distributioll System - GDS), który zapew niają dwie sieci Hotellink (39 hoteli) oraz Top International Hotei s (5 hoteli ). W ostatnich latach coraz bardziej rośnie znaczenie rezerwacji miejsc dokonywanych przez Globalny System Rezerwacji (GDS), biura podróży i firmy. Wszystkie hotele Orbisu S.A. zostaly wprowadzone do sieci internet w formie specjalnego katal ogu , zawierającego o pcję umożliwiająq dokonanie rezerwacji pokoju w wybranym hotelu. W celu poprawienia ja kości i standardu oferowanych uslug hotelowo-gastronomicznych Orbis SA systematycznie rozw ija , remontuje i modernizuje posiadane obiekty hotelowe. Naklady na in westycje w Orbisie SA w latach 199 1- 1998 ilustruje rys. 2. 160 ,0. 147,4. 140,0. .. ..... ........ ... . .. ,. .. ,,,. . .......... " ... . ". ... ".""". l 20,D. t ..-..-·-·· ....·--··- ..---·--·-· .----.... ............--.. -.. -.. -.. . . .. . ... . .. - . . . . ---.....-.. -. 1011,0. t - .-.....-...-..-..--......---...-.--.....--.-.-.-................- . .- .........-....--..-........----.---.... 80 ,0. t--·---..-·---------·-....- ------·-..·.... ......·----·..- -. 60,0. t·.. ............ --. -...-.. -.. . -.. . . . .. . ... . . . . . . ..... ............ . . ... . . . ... ... . . . . ........ .. .. . . . .. . . . . . . ....... .. . . . . . .. ... .. 40,0. +--=c-.-.28 ..>. 20,0 0,0. 26,4. 181. 1991. 1994. 59,7. ... -..... ....... t-. +1991. 1Y92. 1995. 1996. 1997. 1998. Rys. 2. Nakłady na inwestycje w przedsiębi ors tw ie Orbis SA w latach 1991 - 1998 (w tys . zl ) Żrótlln:. opracowanie. wlasnc na polIstawic danych Orbis SA .. W latach 1991 - 1997 naklady inwestycyjne ulegly podwojeniu, a w roku 1998 - osiągnęly poziom 147,4 mln zł. W roku 2000 spólka zamierzala wydać na inwestycje około 320 mln zł, w 2001 roku - 270 mln, a w 2002 - 220 mln zł. Początkowo więks zość inwestycji byla realizowana ze środków własnych (np . w latach 1994- 1996), zaś w późniejszy m okresie korzystano rów nież z ze-.

(10) Grażyno .. Holik, Zvf,;tnunt Nowak .. wnętrznych źródeł. finansowania. W roku 1997 ich udział sięgnął 40%. Emisja akcji Orbisu SA w 1998 r. dostarczyła 63% środków na realizację inwestycji. W analizowanym okresie w ramach inwestycji modernizacyjnych, w 15 hotelach Orbisu SA zainstalowano nowoczesne centrale telefoniczne, dostosowane do współpracy z systemami komputerowymi, wykorzystując przy tym najnowsze rozwiązania technologiczne (m.in. światłowody). W trosce o skrócenie czasu obsługi klienta i usprawnienie pracy służ.b księgowych, przeprowadzono również komputeryzację recepcji hotelowych i księgowości w więk szości hoteli. We wszystkich hotelach wprowadzono kasy fiskalne połączone z komputerami systemowymi finansowo-księgowymi, zmodernizowano łazienki, instalowano stacje uzdatniania wody, remontowano pokoje i wymieniano okna, zamontowano automatyczne systemy przeciwpożarowe, zainstalowano nowoczesny system otwierania drzwi w postaci kart magnetycznych, wymieniono elewacje, wprowadzono energooszczędne systemy ogrzewania i oświetlenia, zmodernizowano instalacje klimatyzacyjne, itp. Przeprowadzone prace pozwoliły na wydatne zmniejszenie kosztów eksploatacji hoteli". 160(XI , - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - , 1401XI +1.>: 12631 oC. I 2 O(X). +-.. 11676. u. '" E. 10471. 10192. 1996. 1997. § 10 (XX). .-c ~. 8 (XX). +. (,O(X). t. 40(X). t. 2 om t. O+1991. 1992. 1993. 1994. 1995. 1998. Rys. 3. Zatrudnienie w oddzialach hotelowych Orbis SA w latach 1991-1998 Zró<.llo: opracowanie własne na podstawie raportów rocznych Orbis SA. zauważyć, że do redukcji ogólnych kosztów działal ności spółki przyczyniła się również restrukturyzacja zatrudnienia. Na skutek. Na marginesie warto. II. Raport)' roczne ....

(11) hOTelarskim. IF. Polsce.... wewnętrznej restrukturyzacji przedsiębiorstwa, polegającej na przekształceniu większości wieloobiektowych oddziałów hotelowych w oddzialy jednoobiektowe , w latach 1991 - 1998, zatrudnienie zmnieJszyło się z I 3 57 I osób do. 9934 osób, tj. o prawie 37'7<, (pOL rys. 3). połowie 1999 roku średnie zatrudnienie wyniosł o 9 566 etatów i zmniejszyło się o 368 w stosunku do roku 1998. Maleje średnie zatrudnienie na jeden pokój i obecnie wynosi około 0,91 pracownika . Standard europejski jest jednak nadal dużo niższy i wynosi około 0 ,7. Z czasem wskaźnik ten dla Orbisu SA będzie maleć. Je st to zwi'lzane z redukcją zatrudnienia przy jednoczesnym zwiększeniu liczby pokoi oraz ze wzrostem wydajności pracy (zwłasz. W pierwszej. cza w nowych hotelach). W roku 1998 Orbis SA zapoczątkowal realizację programu modernizacji swoich hoteli (pOL tabela 2), budowę nowych obiektów, a także akcję zakupu hoteli od innych wlaścicieli i poszerzenia sieci w drodze podpisania umów franchisingowych oraz umów o zarz'jdzanie . W ramach przyjętego programu, którego generalnym celem jest dostosowanie sieci do standardów światowych oraz rozbudowa istniejącej bazy noclegowej, przeprowadzone zostaną m.in. prace modernizacyjne (o różnym zakresie) w 45 obiektach. Obejmują one jednostki mieszkalne w hotelach i unowocześnic!llie ich zaplecza. Ponadto modernizowana jest część gastronomiczna w wiciu obiektach oraz część rekreacyjna i bizncsowa. Te funkcje hoteli Orbis SA nabieraj,} coraz większego zJlnczenia i tzw. centra biznesowe są sukcesywnie rozbudowywane i wyposażane w najnowocześniejsze urządzenia . Pozwala to na spełnienie różnorodnych oczekiwaó organizatorów konferencji oraz zapewnienie gościom dobrych warunków do relaksu dzięki nowym obiektom rekreacyjnym. W części hoteli objętych programem modernizacji będą realizowane również inwestycje rozwojowe. Objęte nimi będ,} hotele Holiday Inn i Novotel w Warszawie - w zakresie rozbudowy, Grand w Sopocie, Skalny w Karpaczu, Marina w Gdaósku i Kasprowy w Zakopanem - w zakresie obiektów rekreacyjnych. W 1999 L rozpoczęto budowę hotelu Panorama Il we Wroclawiu, który zastąpi funkcjonujący do maja 1999 r. hotel Panorama. Oficjalne otwarcie hotelu zaplanowano na IV kwartał 2000 L Pod koniec 1999 L Orbis SA otworzył nowy hotel "Zamojski" w Zamościu, który został zaliczony do majątku trwałego spółki w bilansie zamknięcia 1998 L Przy rozbudowie sieci, Orbis SA preferuje obiekty :l gwiazdkowe, a standard niektórych hoteli po modernizacji będzie podwyższony do 4 gwiazdek. W wyniku realizowanych procesów inwestycyjnych systematycznie wzrasta wartość majątku trwalego Orbisu SA, co obrazuje rys. 4. W latach 1994-1998 wzrósl on o blisko 155% , a w roku 1999 jego wartość szacowano na 10:l8548 tys . zl. Orbis SA posiada prawa własności do budynków hotelowych (ok. 86% wartości środków trwałych) oraz prawo u7.ytkowania wieczystego gruntów, na których sq one zlokalizowane. Ich wartość rynkowa jest wysoka i stale rośnie,.

(12) Holik, Zygmunt Nowak Tabela 2. Program modernizacji hoteli Orbis SA na lata 1998-2001 Rozpc:x:zęcie. projektu. Rozbudowa rozwoJ. 2. 3. 4. Magura Bielsko·Biala .. Patria Częstochowa. ~._.----------. ."--'--~---. 1998 ,-,,-,'.,'-,,-,. 0.0 •• __ ". . -.,.-,."-,.,--,--,-,."-"",. "_,,.. _ ••••• 0. 1998. ... ~.--~~---"-"-. _-",,,-.,_ ... _,,-,-,.,,",,". ... __ __ ... modernizacja __ ... _.. __ .__ .. pełna. _.~---_._-~--~-_.. -~. pełna. ._. .,.. "-,-_.,. modernit.acja. ... " ... "."...-..,-....- .. , ,---,---,-- ',.", ... _.- --,. ,-_._--, "-. ______. ". ____ •. _ . __ . _ . ___ '0. ••• _. ••. _ ' __ '0. ___. '0 __. '"_",_",_",,. pełna. modernizacja .. _---------------_._--------_ .. _-" ......... 1998 Prosna Klllisz pełna modernizacja ..... .... .. .--,... _.. ..... ..... .... ... . .. .. . ..... ... .... . . ...... .. ..... --- . . -- . ------. ---Kraków__ ._--_.--,._'- ....pełna modernizacja.. _._._,,_.-l 998 Continental._ ----------_. ,--_.-- .. _.-- .•.. ... ........ 1998 Unia Lublin __._- -- --------_._. pełna modernizacja pełna modernizacia 1998 Petropol Płock . -,,--_. --_._pcłna modernizacja 1998 Grand Warszawa -_._-_ _-----_ ,,_._--,,-----_ ....... _ _... _..... .. .. -Forum Warszawa 1999 ... .. .... _.,._.-----_._ pełna modernizacja .... .. _...... ...... .. __ ... .. __ .. .. _-",._"-----_.--,--" .. .. ....-_.. -----_ .. _. 1999 Novotel Warszawa pełna modernizacja -----------. ,. ". ,,,,. ,,--,. -._-Hevelius Gdańsk "".. .~~--~--"._.. "--. ,,. ,,, , , ,,,,,, , ",,,,,. ". " ,". , "" ". ,. ". ... ... ~._~. ------~~_._-_.. ---_ ..... --~--------------. ". ... Zakrc!'ó modcmizacji. l. 1998. ,. Hotel. ---~---_. ... ,.,.,,'_.,~,_.". ". ... ....... .. ". ~. _,. __ . __ .. ___ ... _._. ___ ,......... _. .... .... ,_."". ,_. ... _ .. _'_m ... ·' ..... __ " __ .", ... " •• ,, .. ,,·. .•. ________ .... _____ . _ . ___ ....... ______ , ___ . "m." ...." , , , ..... _ ' ". _. ... ....1999 _.. -- .. ,," ---- .. -- ....... .. ~. -. -. _. --._.. ... ..... --". . - - - - . . . . . . . __ o. .......... ,.....1999 " -- . , .... , ....... ........,,'_.,,...... -. .. -. - - - - - - - - - - - - - - - - . . . ____ o. ,. ~----.-.-.------. __ o. _ _ _ _ _ _ . . . __ o. __ o. __ . . . ,. . . ____ o , . . . . . . . . . ,. ,. ........ ...... -- ... " .. " .. ,. .... , .. --.,,,, ..... " .. ,,,,, . ,,.. ,,, . -- .... " .... , ...... , -- ........ --.. budowa rekrcacji zewnętrznej --_._---------_. . --_."' ... __. .. __ . . .. ..... ........... ....... .... .... , .. ".". "--.,,. " ,. ,. ,,,. ,. ",. pełna. Łódi. .. -- .......Grand ----- .. ,.. , ... --.-- ... ---_. .... --. __ ....... _..-- ... -- .. . .. ---- ..... -- ..... , ... ........ .......... Warszawa Grand ............ _.....-- ..... -- ........ ... ........ --. ......... Holiday 1nn Warszawa " ... ,_. ",. ,. ,. ... ,_. ..... .-_,. ""._,. -budowa sali wielofunkcyjnej --_._-----_._--_ _.... _---_ .. _... _.. ... _ ----~,,~--. ... -. ,,. ". ,.",. '''' ". __. _. .. pełna. .. " ....... , ...... ,....... .,...... ,...... " ...... ,,,. ,_. ,.,,. ,,,. ,. ". """,. """. .... ",.... kontynuacja modernizacja. ...... ...... , ..... _.... "" ...... "" ... , .... ,,,,,,,,_.... ,., .... - " .. , ..... , ........... " . ..... , ..,....... "" ..... " ... ----,., ..... -- ....--._._---_._ .......... -.-.-----._._--.. dobudowa skrtydła ( 100 pokoi z uwzględnieniem sal wielofunkcyjnych) ---_-.-._--, -----_ .. _-, ,---"'---"'-_-.-."-,,,-,_ . --------dokończenie moderniza<.: ji budowa rekreacji zewnę1999 Marina Gdańsk trznej _ .. __ ... _-------_... ._",,--- ".,-_._---.. . r-.... ~- ... _- ...........---.- - ... pełna moderniza<.:ja 1999 Warszawa Katowicc --._ ... . --_. ... ....... ----- ... · -- ... -- .-- ........ -- .. . ----.------- --- _-- .. ------" ----.------ ... -- .. ------ --.- .. ..... _-- ..... -- . --. ---- .... ------ ----_ . ----.--_. -- .... ---.-- .......... .. ....... --.". .......... . .. .... pełna modernizacja budowa rekreacji zewnęKasprowy Zakopane 1999 trznej. 1999. .. ,. Illodcrnizacja . .... -- ... ... .... modernizacja .... .. ... .. ....... -- •. , .. ,,'o •••. "'''' " .. ,,,,. ,. ------.-- ....... _.. _....... "-,. _--~. .. .,. _ .... .._---,.. .. ... ... modernizacja __pełna .__._-_... ._.... _. ... ~. -~_.~. -. ----,,---~-~. -- ....... ...... ....... ... ............... , .... ,. _-~-_.-------_._-_.. __. , .". ----"_._--------.-. modernizacja. pełna. __. 1999 Forum Kraków .....- .. , ... ,.... " ......... ,.-- ........ ......... ---- ...." ..--.-- ....- -- .......... " ................. .--. ,.,~.,,,. _ _ _ . . _ _ _ • • • • _ _ . _. . . . . .. podniesienie standardu od cztere<.:h gwiazdek. ................................ -. ". 1999 Opole Opole .. _--, ... _,,_ .. _._ ... _,_._-----,----, .... _._ .. ,-_._. ..., ....... _-,1999 .. " ... -- ..... ". .. _--, .......... _" ... ...... ,. -. .... ,. -. ... -"."". ,. ". .. __ __._. ". ,,. ,. ,". _. _.~,_._.. ,. ,. 1999. "". -. _~_._-,~,. .. ". ____ o. dobudowa skrzydła z około 120 pokojami. •. -. 1999. ".,. ... ~. -- .. -- ... -- ._ ... , .. --.--.-- ........ ,. modernizacja ze zmnlcJszclllcm liczby pokoi.... ...... do... 250 .. . -- ... -..... pełna modernizacja pełna modernizacja .. ,. ,-,_.~---.. ----~--. podniesicnie standardu od czterech gwiazdek rozbudowa rekrea<.:ji --.-- ------- ---- -- .. -- -- ----.-- .. -- -- -- -. ....... ...... ... ... .... .... ....... .... .... .... --. .. ---- ..... - -- ..... ,------.. -- ..... ------ -- ... budowa rckreacji zewnęSkalny Karpacz pełna modernizacja trzncj ... _-_. .,-_._._--_._-,,_. .__ ._.. _-,,--,,-.--.. __ . ------_-.-..--_._...._...... --_... .. kontynuacja fllodernizac ji (salc wielofunkcyjne. Victoria Warszawa gastronomiczne. hall recepcyjny) _. l 999. .. .... _.-- ......" ... _._,-".---_.. .". ,,. _. pełna. Poznań Poznali ..... .. ... -- .. --.,,-- .. ...... -- ... . Mrongovia Mrągowo .. _.... _--_._ ..... --- ....."--_. __ ._... _. __ .. .. _.. _. Grand Sopot. ........ ,. 1999. --_... ,,-. ,", ,,". ------------_ .. ...... ---"-,..." " .. _. ,,...... .... , .. , ....... _... , ..... ,,,, ...... ,. -- ... " ... ,. ... ,. Poznań. Merkury. .............. ", ,.--...... .. ......... · -- ... , .... - ......... .. ----. ,, , .. ~-"-'. 1999. ".--..... ". ,,,._,_. ". ... -. ~_. ... -~--~. _. _--"'~-,---,_. ._... _-~--,. ___ o,. ". _.~--,-_. ------.. .... ._._.. ... 1999 -- .. .--.--._-- ... --- ----.-2000 .... ........ .,,---.--...... _---- . _...... "" .. ".-- .... 2000. ... _ - --- ... .. ... Neptun Szczecin --_ ... --.-------- .. _------- . ------ .. --._ ----- ....... --._- .... --._.... ---- .. -----. ". .... _. • • " _ . . . . , , . . . __ o ' ". .. ". .. ,_ " " . , . _ . . . . . . " , .. Cracovia Kraków. ........... ...... .... " ........ ............ _."--"._._._-~--_._---.,,.--.-.-._.-.. pełna. ... _----.--._-. •. ,. __ o. _~---_.. ..,. '''' '"". ... _.........,. .. __ ..... M'". __ . . _ __ o. . --". pełna. _~.-. modernizacja ____ o . . ______ •. . . . . . . . __ •. _ _ _ _ . . . . . . __ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . __ . . . . . . . . .. •. .. ,. .............. -- ....... ,,,. . . .... •. ... __ o. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . _ . __ . .. modernizac ja. . . .. ,. , "".,,--, --"., ., ",.". ,. --.--... pelna modernizacja. H<llny Cieszyn •. .. ,. ... __- ---_. ------. " '". - - - - - - __ o. __ . . . . _. .... -. ........ .. --" ... ,.'- .. ,,, ... ",,,,,.,,. .... " ..... rozbudowa sal wielo· funkcyjnych .. ...... -- ............ ,. - - ____ o. - - . . ____ o. ". . . , , , . . __ . _ ". . .... ,. "" '" " ,. __ . . _________ " . _ . ____.

(13) hotelarskim. IV. Polsce .... cd . labeli 2 2. 1. 3. 2tXX). -. Sile sia Katowice -Vera Warszawa. 2000 - - .-Gdynia Gdynia 2000 ...200 1 Europejski Warszawa. _. ~ --. Źródł o :. 4. pełna. modernizacja .. _-pełna modcrniza!.:ja -_._------_.-----pełna modernizacja pełna modernizacja. -. - ,_._- ~-". ,- _. --- - - - --- ~------- ------. opracnwan ic własne na pod stawie informacji z internetu .. względu na zwiększający się popyt na nieruchomości oraz kurczące s ię możliwości pozyskania podobnych, atrakcyjnych lokalizacji. Z tego powodu wartość majątku trwałego Orbisu SA będzie systematycznie wzrastała.. ze. 8(X) (SX). 732646 7(lO ()()(). 5()(). .. .. 6(X) (XX). .... .. ... 6lX) 338. 622454. (SlO. 4llO (XX) 3(x) 000 200 (SlO I (X). !XX). t -·_· t -- -. 04---. 1994. 1995. 1996. 1997. 1998. Lata Rys. 4 . Wartość. majątku. trwalego Orbis w latach 1994- 1998 (w tys. zl). Źródło : opracowanie własne na podstawie danych Orbis SA .. Orbis SA realizuje również strategię rozwoju w zakresie poszerzenia swojej sieci o nowe hotele w standardzie 2 gwiazdek. Elementem podjętych w tym kierunku działań był dokonany w 1998 r. zakup 9,22% akcji w spółce Autostrada Wielkopolska SA - firmie posiadającej koncesję na realizację pierwszego etapu autostrady A-2. Kapitałowe zaangażowanie w program budowy autostrad zwiększa szanse na prowadzenie działalności hotelowej w tzw. miejscach obsługi podróżnych, zlokalizowanych przy tej autostradzie. Orbis SA jest już gotowy do budowy 8 moteli , z których każdy będzie dysponował 60 pokojami.

(14) GraŻy1lll. Nolik, ZYK"umt Nowak. (z możliwo śc ią rozbudowy) . Koszt budowy I motelu wyniesie okol o I mln USD, a realizację calego projektu planowano za kończ yć do 2002 r. " Do roku 2007 firma chce być obecna z własnymi hotelami oraz hotelami prowadzonymi na zasadzie franchisingu i umów zarZ<jdzania we wszystkich miastach polskich powy żej 100 tys . mieszk<lJiców. Po 2010 r. Orbis SA planowal rozwinięcie tego typu dzialalności Uako operat or lub firma wspólwlaści cie lska) również. za granic,!. Na razie jednak glów nym celem strategii firmy jest wzmocnienie wlasnej pozycji na rynku krajowym i pozyskanie środków na inwestycje. Szacuje się, że koszt całego programu modernizacji hoteli Orbis SA, wyniesie w ciągu najbliższych 5 lat ponad I mld zl". Dlugookresowa strategia inwestycyjna Orbis SA w dzialalności hotelarskiej jest wynikiem wlasnych badań marketingowych i uwzględnienia obecnych i przyszlych trendów rozwojowych bazy hotelowej w Polsce. Przewiduje ona, że w c iągu najbliższych lat pojawi się w naszym kraju kilkadziesiąt nowych hoteli , zwlaszcza wyższej kategorii, których ci,!gle brakuje w dużych miastach. Wedlug hotelarzy do 2004 r. powinno po ws tać 170 obiek tów noclegowych o różnym sltlndardl.ie ' ~. Rozbudowę swojej sieci zapowiadają konkurenci Orbisu SA. Przedstawiciele hoteli Holi(]ay Inn deklaruj:, uruchomienie 20 hoteli w c iągu 10 lat . Oprócz otwartego w 1999 r. gdańskiego hotelu , konsorcjum, tj . Global Hoteis De ve lopmełli Group Poland SA wybuduje obiekty we Wroclawiu, Katowicach, Krakowie i naj prawdopodobniej w Częstochowie lub Poznaniu. Część lokalizacji nic jest jeszcze znana, ale obejmuje hotele trzy i czterogw iazdkowe oraz jeden naj wyższego standardu. Hotele te będą budowane na zasadzie franchisingu, czyli sprzedaży umów licencyjnych. W rozwój bazy hotelarskiej w Polsce zamierza również zainwestować sieć Marriott . W jej planach znajduje się wybudowanie drugiej wieży hotelu _.. obok istniejącego już. w Warszawie, a także uruchomienie kolejnego hotelu w innym regionie stolicy. Jest ona również zainteresowana budową hoteli w Krakowie, Katowicach, Gdalisku, Poznaniu i Wrocławiu. Polskim rynkiem hotelarskim są również zainteresowani inni inwestorzy zagraniczni (np. francuski Accor) i krajowi (np. Gromada). co sprawi, że konkurencja na nim będzie s ię nasilać. Wedlug oceny Za r ząd u Orbisu SA, pozycja spólki nic powinna jednak zostać zachwiana w ci:lgu najbli ższyc h 3- 5 lat . Znalezienie obiektów polożonych w atrakcyjnych miejscach i przystosowanie ich do uslug hotelarskic h wymaga czasu, a pon:ldto jest możliwe tylko w tych obiektach, do których nie ma już żadnych roszezel] reprywatyzacyjnych (ustawa reprywatyzacyjna nic zostala w Polsce dotychczas uchwalona). Również budowa hotelu od podstaw wymaga nie tylko tego aby grunt byl wolny od 12 M . Pr/.yhylski, LI Tam że .. 14. Tarn7.c.. Walka () l'rzyszfych klientdw, "Rzco.pospolita" )999, nr 26..

(15) Dz ia llll ll o.~((. i poz-)'(:ja. 1J(1. rynku hOIelankim. IV. Polsce .... ewentualn ych świadczeń reprywatyzacyjnyc h . ale także zajmuje wi,ccj czasu. Dochodzi do tego fakt, że w dużych miastac h jest coraz trudniej z l o kalizować atrakcyjnie polożone miejsca pod nowe inwe stycje hotelowe. Zdaniem władz Orbisu SA, przy kontynuacj i przedsięw zięć restrukturyzacyj nyc h, realizacji zam ierzonego programu inwestycyjnego (w oparci u o pozysbnie inwestora strategicznego) oraz racjonalnym zarLildzaniu, spółka jeszcze dłu go utrzyma swoj~ dominuj'lc'l pozycj ę na krajowym rynku hote larsk im . Musi jednak stale podejm ować wielorakie i szybkie d z ialania antycypacyjne. dostosowujące jej potencjał materialny, kadrowy organizacyjny, kapitalowy itp. do nowych wyzwań i standardów światowych. Trzeba o tym my ś l eć zawczasu nawet wtedy, gdy sytuacja rynkowa i kondycja finansowa spólki, kształtują się na korzystnym pozi omi e, ju ż od kilku lal.. 3.. Zakończenie Przysz l ość. Orbisu SA (i calej grupy kapitalowej) będ zie za l eża la w dużym stopniu od jego partnera strategicznego. kt órym w sierpniu 2000 r. zostal franc uski gigant hotel owy - Accor. Jest on jednym z najwięk szyc h na świecie (4 miejsce) i najwięk szy m w Europie operatorem hoteli . Prowadzi 3,4 tys. hoteli w 90 krajach św i ata, o ferując łąc z nie 365 tys. pokoi . W śród naj bardziej znan yc h marek Accora są Novotcl , Me rcure . Ibis, Etap , Formule I . Accor prowadzi tc7. biura podróży, restauracje i kasyna . Od 1973 r.,jako partner Orbisu uczestniczy i w budowie i eksploatacji 10 h[lIcli . Od trzech lat rozwijal samodzielną działalności w Polsce i planowal w ci'lgu 3 lat wybudowanie w naszym kraju co najmniej 80 hoteli ". Obecne wladze Orbisu SA uważają, że Accor jest idealnym partnerem strategicznym dla spólki. W oparciu o kllo\V-hOlv Francuzów, Orbis chce wybudować s ieć tanich hoteli . Accor odstąpi jednocześnie od planów budowy wlasnej, konkurencyjnej siec i hoteli w ś rednim i ni ższy m segme ncie cenowym. Obiekty, które ju ż wybudowal, lub buduje, mają być wlączone do sieci Orbisu SA . W ten sposób Accor pomoże Orbisow i w walce z zagranicznymi potentatami, którzy szykują s ię do budowy sieci tanich dwu i trzygw iazdkowych hotel i, bardzo rozpowszechni[lIlych na Zac hodzie, ale zupelnie nieobecnych w Połsce"'. Wedlug prognoz hotelarzy, to wlaśnie niższy segment rynku w przy sz lośc i będzie się rozwijał naj szybc iej . I ~ Do lipca 2000 f. ACCOf odda l do UŻ y llw. w Polsce J hulcle. a kolejnych II znajduje sit;. w lrJ.kcic realizacji, M . Samcik , Pr.\'waIJ'zmja Orbi.\'U. /iort'fe pasz,!,v It' wakacje , "Gazela Wyborcza" 2tXlO. nr t 74.. Plany wejścia na polsk i rynek z sieci.) Itlllkh hoteli ma m.in. francusk i koncern hotelowy Envcrgu re , właściciel sieci Campanille Bleuc Marinc czy Prcmicrc Classc. a takj.c ameryka!lska spó łka Best Western . Amerykanie planuj'j w ci:U;:u pi~cju najbliższych lat wybudować w 15 największych miastach - 30 hoteli. !(,.

(16) · Holik ,. Nmvak. Ponadto Aceor umożliwi Orbisowi SA korzystanie z rozpoznawalnych na calym świecie marek . Zawarte uzgodnienie przew iduje. że 29 spośród 54 posiadanych przez Orbis SA hoteli zmieni szyld i będ z ie d z iałać pod europejskimi markami Francuzów, takimi jak łbis , Mercure , Novoteł, Sofitel. czy Etap (oczywiście za odpłatnością). Nie wiadomo , które hotele zostaną objęte umową franehisingową, jak wysokie opłaty Orbis będzie mu s iał wnosić za korzystanie z marek Accora i w jakich terminach. Prawdopodobnie, w zamian za możli wość korzystania z marek Accora polska spółka będzie oddawała mu kilka procent ceny każdej rezerwacji. Ale korzyści mają być wielokrotnie wyższe. Trzeba bowiem brać pod uwagę to, że 70% gości hoteli orbisowskich stanowią cudzoziemcy. Marki Aceora, które są znane na całym świecie, mogą szybciej przyciągnąć klientów niż znana tylko w Polsce marka Orbis. Ponadto, Accor wprowad zi hotele Orbisu SA do swoich systemów rezerwacji i programów, "lojalnośc iowych" ,co sprawi, że jego klienci staną się automatycznie klientami polskiej spółki. Trudno jednak oszacować, jak wpłynie to na liczbę i frekwencję gości hotelowych Orbisu SA. Wyrażane są równie ż obawy, że przestawienie orbisowskich hoteli na standardy poszczególnych marek Accora może być bardzo kosztowne i spowodować spadek zysków. Jak na razie, przyszlość Orbisu SA pozostaje wiełką niewiadomą , zwłaszcza, że jego obecny, większościowy udziałowiec nie zadecydował jeszcze ile kapitału zainwestuje w spółkę. Szczegóły strategi i Francuzów mają być podane dopie ro w 200 ł r. The Commerciał Actlvity and Posltlon ot Orbis on the Hotel Market during the Period ot Restructurlng The transformation processes in ownership and organisalion, as wcll as changes in the real sphcre that were taking place in the 19905 had an espccially radical effect on Polish touri sm and ils hotel settor. Orbis. as il adapted to the rule,s and t'onditiollS or the market economy through reslrucluring, exemplifies the reorientation of this sector, which was driven by the factors referrcd lo above. The paper aims to present the commercial activily and market position ol' Orbis - the bi ggesl playe r on the Poli sh hotel market - during its period of restructuring..

(17)