Istota i klasyfikacja kategorii wynikowych

Pełen tekst

(1)633. 2003. Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Danuta Krzywda Katedra. Rachunkowoœci. Finansowej. Istota i klasyfikacja kategorii wynikowych 1.. Wprowadzenie. Zasadnicze znaczenie dla w³aœciwego pomiaru wyniku finansowego maj¹ kategorie wynikowe, czyli wielkoœci ekonomiczne kreuj¹ce informacje o finansowych rezultatach dzia³alnoœci jednostki gospodarczej w rozpatrywanym okresie sprawozdawczym. Liczne definicje kategorii wynikowych zawarte w literaturze ekonomicznej, a tak¿e stosowane w praktyce gospodarczej poszczególnych krajów ró¿ni¹ siê w zale¿noœci od modeli rachunkowoœci, w którym s¹ tworzone1. W procesie harmonizacji rachunkowoœci zanikaj¹ stopniowo bariery modelowe. Zmiany podejœcia do informacji tworzonych w rachunkowoœci – najogólniej rzecz ujmuj¹c – zwi¹zane s¹ z odchodzeniem od celu rachunkowoœci modelu kontynentu europejskiego, którym jest ochrona interesów wierzycieli i przechodzeniu do celu rachunkowoœci modelu anglo-amerykañskiego, w którym celem rachunkowoœci jest ochrona interesów inwestorów. Na realizacjê tak okreœlonego celu rachunkowoœci ukierunkowane s¹ Miêdzynarodowe Standardy Rachunkowoœci2, a tak¿e w znacznej mierze ustawa z dnia 29 wrzeœnia 1994 r. o rachunkowoœci3 po ostatniej nowelizacji z dnia 9 listopada 2000 r.4 1 E. Burzym, Rachunkowoœæ przedsiêbiorstw i instytucji, PWE, Warszawa 1980; C. Drury, Management and Cost Accounting, Chapman & Hall, 1992; A. Jarugowa, W. Malc, K. Sawicki, Rachunek kosztów, PWE, Warszawa 1979; S. Surdykowska, Wykorzystanie rachunku kosztów w procesie ustalania cen nowych produktów, Zeszyty Naukowe, AE w Krakowie, Seria specjalna: Monografie nr 50, Kraków 1982. 2. International Accounting Standards 2001, International Accounting Standards Board, Londyn 2001.. 3. Ustawa z dnia 29 wrzeœnia 1994 r. o rachunkowoœci, Dz.U. nr 121, poz. 591.. 4. Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o nowelizacji ustawy o rachunkowoœci, Dz.U. nr 113, poz. 1186..

(2) Danuta Krzywda. 24. Zmienione podejœcie w zakresie kategorii wynikowych w znowelizowanej ustawie o rachunkowoœci dotyczy: – istoty przychodów i zysków oraz kosztów i strat, – kryteriów uznawania i ujmowania tych wielkoœci w rachunku zysków i strat.. 2. Treœæ kategorii wynikowych oraz kryteria ich uznawania W zakresie treœci pojêæ przychody i zyski oraz koszty i straty nacisk jest po³o¿ony na korzyœci ekonomiczne, natomiast w zakresie kryteriów ich uznawania – na prawdopodobieñstwo osi¹gniêcia lub zmniejszenia korzyœci ekonomicznych oraz na mo¿liwoœæ wiarygodnego ustalenia wartoœci danej pozycji. Korzyœæ ekonomiczna jest zjawiskiem immanentnie zwi¹zanym z posiadanymi aktywami, co znajduje wyraz w definicji aktywów5. Aby z zasobów maj¹tkowych uzyskaæ w przysz³oœci korzyœci ekonomiczne, nale¿y poddaæ je zu¿yciu (np. aktywa rzeczowe) lub wydatkowaæ (aktywa pieniê¿ne), co powoduje zmniejszenie tych korzyœci. Z treœci pojêcia aktywa, wynikaj¹ zatem definicje przychodów i zysków oraz kosztów i strat. St¹d, zgodnie z ustaw¹ o rachunkowoœci6: – przychody i zyski to „uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyœci ekonomicznych, o wiarygodnie okreœlonej wartoœci, w formie zwiêkszenia wartoœci aktywów, albo zmniejszenia wartoœci zobowi¹zañ, które doprowadz¹ do wzrostu kapita³u w³asnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób ni¿ wniesienie œrodków przez udzia³owców lub w³aœcicieli”, – koszty i straty to „uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyœci ekonomicznych, o wiarygodnie okreœlonej wartoœci, w formie zmniejszenia wartoœci aktywów, albo zwiêkszenia wartoœci zobowi¹zañ i rezerw, które doprowadz¹ do zmniejszenia kapita³u w³asnego lub zwiêkszenia jego niedoboru w inny sposób ni¿ wycofanie œrodków przez udzia³owców lub w³aœcicieli”. Ustawowe definicje przychodów i kosztów okreœlaj¹ zatem ich zasadnicze cechy oraz kryteria ujmowania w sprawozdaniu finansowym, co sprawia, ¿e definicje te s¹ trudno czytelne. Zgodnie z za³o¿eniami koncepcyjnymi sporz¹dzania i prezentacji sprawozdañ finansowych przychody to zwiêkszenia korzyœci ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie uzyskania lub powiêkszenia wartoœci aktywów albo zmniejszenia wartoœci zobowi¹zañ, powoduj¹ce wzrost kapita³u w³asnego, z wyj¹tkiem wk³adów wnoszonych przez udzia³owców/akcjonariuszy, natomiast koszty to zmniejszenia korzyœci ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartoœci aktywów albo powstania zobowi¹zañ, powoduj¹ce zmniejszenie kapita³u w³asnego, z wyj¹tkiem podzia³u kapita³u na rzecz w³aœcicieli.. 5. Ibidem.. 6. Ibidem..

(3) Istota i klasyfikacja kategorii wynikowych. 25. Kryteriami uznawania przychodów i zysków oraz kosztów i strat w sprawozdaniu finansowym s¹: – prawdopodobieñstwo osi¹gniêcia przysz³ych korzyœci ekonomicznych zwi¹zanych z dan¹ pozycj¹ lub zmniejszenia korzyœci, – mo¿liwoœæ wiarygodnego ustalenia wartoœci danej pozycji.. 3. Rodzaje kategorii wynikowych oraz ich charakterystyka Definicja przychodów odnosi siê zarówno do przychodów, jak i zysków. Przychody powstaj¹ w dzia³alnoœci gospodarczej jednostki z ró¿nych tytu³ów, przede wszystkim ze sprzeda¿y, z odsetek, dywidend itp. w ramach podstawowej dzia³alnoœci gospodarczej. Mianem zysków okreœla siê takie pozycje przychodów, które mog¹ – choæ nie musz¹ – powstawaæ w dzia³alnoœci gospodarczej jednostki, np. powsta³e ze sprzeda¿y sk³adników maj¹tku trwa³ego. Zyski wykazuje siê w wartoœci netto, czyli po pomniejszeniu o koszty. Definicja kosztów odnosi siê do kosztów powstaj¹cych w dzia³alnoœci gospodarczej jednostki, np. kosztów zu¿ycia materia³ów, wynagrodzenia, amortyzacji itp. oraz strat, czyli innych pozycji, które mog¹ – choæ nie musz¹ – powstawaæ w tej dzia³alnoœci, np. powsta³e z tytu³u zbycia sk³adników maj¹tku trwa³ego. Straty wykazuje siê w wartoœci netto, czyli po pomniejszeniu o przychody. Zasadnicze znaczenie maj¹ zatem przychody i koszty dzia³alnoœci gospodarczej, przez któr¹ rozumie siê „wszelkie prowadzone przez jednostkê gospodarcz¹ dzia³ania stanowi¹ce przedmiot jej dzia³alnoœci, jak równie¿ czynnoœci towarzysz¹ce s³u¿¹ce realizacji tych dzia³añ, zwi¹zane z nimi i z nich wynikaj¹ce” (MSR 8). Definicja ta jest bardzo szeroka. St¹d jedynie nieliczne pozycje przychodów i kosztów wykraczaj¹ poza zakres dzia³alnoœci gospodarczej. Definiuje siê je jako zyski i straty nadzwyczajne. W przychodach i kosztach dzia³alnoœci gospodarczej wyró¿nia siê: – przychody i koszty dzia³alnoœci operacyjnej, – pozosta³e przychody i koszty operacyjne, – przychody i koszty finansowe, – zyski i straty nadzwyczajne. Rozró¿nianie grup przychodów i kosztów oraz ³¹czenie pozycji szczegó³owych w grupy, stanowi podstawê ustalenia ró¿nych kategorii wyniku finansowego (wynik brutto ze sprzeda¿y, wynik ze sprzeda¿y, wynik z dzia³alnoœci operacyjnej, wynik z dzia³alnoœci gospodarczej, wynik brutto). Na szczególn¹ uwagê zas³uguj¹ zatem zdefiniowane w ustawie pozosta³e koszty i przychody operacyjne, przychody i koszty wykraczaj¹ce poza zakres dzia³alnoœci gospodarczej, okreœlane mianem zysków i strat nadzwyczajnych, oraz przychody i koszty finansowe okreœlaj¹ce wynik operacji finansowych..

(4) Danuta Krzywda. 26. Pozosta³e koszty i przychody operacyjne – to koszty i przychody zwi¹zane poœrednio z dzia³alnoœci¹ operacyjn¹ jednostki, a w szczególnoœci koszty i przychody zwi¹zane: – z dzia³alnoœci¹ socjaln¹, – ze zbyciem œrodków trwa³ych, œrodków trwa³ych w budowie, wartoœci niematerialnych i prawnych, – z odpisaniem nale¿noœci i zobowi¹zañ przedawnionych, umorzonych, nieœci¹galnych, z wyj¹tkiem nale¿noœci i zobowi¹zañ o charakterze publicznoprawnym nie obci¹¿aj¹cych kosztów, – z utworzeniem i rozwi¹zaniem rezerw, z wyj¹tkiem rezerw zwi¹zanych z operacjami finansowymi, – z odpisami aktualizuj¹cymi wartoœæ aktywów i ich korektami, z wyj¹tkiem odpisów obci¹¿aj¹cych koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzeda¿y lub koszty finansowe, – z odszkodowaniami, karami i grzywnami, – z przekazaniem lub otrzymaniem nieodp³atnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym tak¿e œrodków pieniê¿nych na inne cele ni¿ nabycie lub wytworzenie œrodków trwa³ych, œrodków trwa³ych w budowie albo wartoœci niematerialnych i prawnych. Cech¹ charakterystyczn¹ tej grupy kosztów i przychodów jest nie tylko ich poœredni zwi¹zek z dzia³alnoœci¹ operacyjn¹, ale równie¿ ich incydentalny charakter. St¹d pozosta³e koszty i przychody operacyjne s¹ coraz czêœciej postrzegane przez teoretyków, jak równie¿ praktyków rachunkowoœci jako wielkoœci wywieraj¹ce negatywny wp³yw na porównywalnoœæ wyniku finansowego i podwa¿aj¹ce jego przydatnoœæ jako miernika oceny rezultatów podstawowej dzia³alnoœci gospodarczej jednostki. Straty i zyski nadzwyczajne – to „straty i zyski powstaj¹ce na skutek zdarzeñ trudnych do przewidzenia, poza dzia³alnoœci¹ operacyjn¹ jednostki i nie zwi¹zane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia” 7. Przyk³adami zdarzeñ, które generalnie powoduj¹ powstanie pozycji nadzwyczajnych, s¹ zjawiska wynikaj¹ce z dzia³ania si³ natury, jak równie¿ wyw³aszczenia. Przychody i koszty finansowe to zwi¹zane z dzia³alnoœci¹ gospodarcz¹: 1) przychody, w szczególnoœci z tytu³u dywidend (udzia³ów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartoœci inwestycji, nadwy¿ki dodatnich ró¿nic kursowych nad ujemnymi itp.; 2) koszty, w szczególnoœci z tytu³u odsetek, strat ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartoœci inwestycji, nadwy¿ki ujemnych ró¿nic kursowych nad dodatnimi, z wyj¹tkiem odsetek, prowizji oraz dodatnich i ujemnych ró¿nic kursowych, które: – s¹ kosztami obs³ugi zobowi¹zañ zaci¹gniêtych w celu finansowania zapasu towarów lub produktów w okresie ich przygotowania do sprzeda¿y b¹dŸ wytworzenia, i zwi¹zanych z nimi ró¿nic kursowych (pomniejszonymi o przychody z tego 7. Ibidem..

(5) Istota i klasyfikacja kategorii wynikowych. 27. tytu³u), wliczonymi do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia w przypadkach uzasadnionych niezbêdnym, d³ugotrwa³ym przygotowaniem towaru lub produktu do sprzeda¿y b¹dŸ d³ugim okresem wytwarzania produktu, – s¹ kosztami obs³ugi zobowi¹zañ zaci¹gniêtych w celu finansowania wytworzenia œrodków trwa³ych w budowie, œrodków trwa³ych oraz wartoœci niematerialnych i prawnych, i zwi¹zanych z nimi ró¿nic kursowych (pomniejszonymi o przychody z tego tytu³u), wliczonymi do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia wymienionych sk³adników maj¹tku. Powi¹zania przychodów i zysków oraz kosztów i strat uwidocznione na rys. 1 i 2 przedstawiaj¹cych odpowiednio klasyfikacje wymienionych wielkoœci ekonomicznych.. Kryterium. Występowanie w działalności gospodarczej. Przychody (zwiększenie korzyści ekonomicznych). Przychody (muszą występować) Wykazuje się je w pełnej wartości. Zyski (mieszczą się w zakresie działalności gospodarczej). Związek z zakresem działalności gospodarczej. Kategoria. Związek z działalności operacyjnej. Zyski (mogą występować) Wykazuje się je jako saldo. Przychody operacyjne. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (związane bezpośrednio). Zyski nadzwyczajne (wykraczają poza zakres działalności gospodarczej). Przychody finansowe. Pozostałe przychody operacyjne (związane pośrednio). Rys. 1. Klasyfikacja przychodów i zysków Źród³o: opracowanie w³asne na podstawie: D. Krzywda, Terminologia ustawy o rachunkowoœci, SKwP, Warszawa 2001..

(6) Danuta Krzywda. 28. Koszty (zmniejszenie korzyści ekonomicznych). Kryterium. Występowanie w działalności gospodarczej. Koszty (muszą występować) Wykazuje się je w pełnej wartości. Straty (mieszczą się w zakresie działalności gospodarczej). Związek z zakresem działalności gospodarczej. Kategoria. Związek z działalności operacyjnej. Straty (mogą występować) Wykazuje się je w wartości netto. Koszty operacyjne. Koszty działalności operacyjnej (związane bezpośrednio). Straty nadzwyczajne (wykraczają poza zakres działalności gospodarczej). Koszty finansowe. Pozostałe koszty operacyjne (związane pośrednio). Rys. 2. Klasyfikacja kosztów i strat Źród³o: opracowanie w³asne na podstawie: D. Krzywda, op. cit.. Przedstawione klasyfikacje przychodów i zysków oraz kosztów i strat mog¹ byæ pomocne do w³aœciwego rozumienia kategorii wynikowych stosowanych w znowelizowanej ustawie o rachunkowoœci, a przez to prawid³owej kwalifikacji i uznawania w sprawozdaniu finansowym elementów kszta³tuj¹cych wynik finansowy.. 4.. Rozliczenia. miêdzyokresowe. Oddzielnego omówienia wymagaj¹ rozliczenia miêdzyokresowe. Ujmowane odpowiednio w aktywach lub pasywach bilansu s¹ zwi¹zane z kosztami i przychodami innych okresów ni¿ okres sprawozdawczy. Ustawa obliguje jednostki gospodarcze do dokonywania: – czynnych rozliczeñ miêdzyokresowych kosztów, – biernych rozliczeñ miêdzyokresowych kosztów. Nie definiuj¹c wymieniowych wielkoœci, wymienia najwa¿niejsze tytu³y wchodz¹ce w ich zakres na zasadzie „obejmuj¹ w szczególnoœci”. Zgodnie z ustaw¹ – czynne rozliczenia miêdzyokresowe kosztów dokonywane s¹ wówczas, gdy dotycz¹.

(7) Istota i klasyfikacja kategorii wynikowych. 29. przysz³ych okresów sprawozdawczych, natomiast bierne rozliczenia miêdzyokresowe kosztów dokonywane s¹ „w wysokoœci prawdopodobnych zobowi¹zañ przypadaj¹cych na bie¿¹cy okres sprawozdawczy, wynikaj¹cych w szczególnoœci: – ze œwiadczeñ wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotê zobowi¹zania mo¿na oszacowaæ w sposób wiarygodny, – z obowi¹zku wykonania, zwi¹zanych z bie¿¹c¹ dzia³alnoœci¹, przysz³ych œwiadczeñ wobec nieznanych osób, których kwotê mo¿na oszacowaæ, mimo ¿e data powstania zobowi¹zania nie jest jeszcze znana, w tym z tytu³u napraw gwarancyjnych i rêkojmi za sprzedane produkty d³ugotrwa³ego u¿ytku”8. W odniesieniu do biernych rozliczeñ miêdzyokresowych kosztów – ustawodawca zwraca uwagê, ¿e zobowi¹zania ujête jako bierne rozliczenia miêdzyokresowe i zasady ustalania ich wysokoœci powinny wynikaæ z uznanych zwyczajów handlowych, a ponadto, ¿e zobowi¹zania te zmniejszaj¹ koszty okresu sprawozdawczego, w którym stwierdzono, ¿e zobowi¹zania te nie powsta³y. W zakresie czynnych rozliczeñ miêdzyokresowych zwrócono uwagê na koniecznoœæ rozliczania w czasie ujemnej ró¿nicy miêdzy wartoœci¹ otrzymanych finansowych sk³adników aktywów a zobowi¹zaniami zap³aty za nie (w tym równie¿ z tytu³u emitowanych przez jednostkê papierów wartoœciowych). Mo¿liwoœæ wystêpowania dodatniej ró¿nicy miêdzy wymienionymi wielkoœciami nie zosta³a uwzglêdniona w rozliczeniach miêdzyokresowych kosztów. Zgodnie w ustaw¹ – rozliczenia miêdzyokresowe przychodów, dokonywane z zachowaniem ostro¿noœci obejmuj¹ w szczególnoœci: – równowartoœæ otrzymanych lub nale¿nych od kontrahentów œrodków z tytu³u œwiadczeñ, których wykonanie nast¹pi w nastêpnych okresach sprawozdawczych, – œrodki pieniê¿ne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia œrodków trwa³ych, w tym tak¿e œrodków trwa³ych w budowie oraz prac rozwojowych, je¿eli stosownie do innych ustaw nie zwiêkszaj¹ one kapita³ów (funduszy) w³asnych (innymi s³owy otrzymane dotacje do wymienionych aktywów trwa³ych) oraz przyjête nieodp³atnie, w tym tak¿e w drodze darowizny – œrodki trwa³e w budowie, œrodki trwa³e oraz wartoœci niematerialne i prawne, – ujemn¹ wartoœæ firmy. Wyszczególnione w ustawie tytu³y rozliczeñ miêdzyokresowych przychodów s¹ wy³¹cznie tytu³ami przychodów przysz³ych okresów, stanowi¹ zatem sk³adnik pasywów bilansu. Rozliczenie miêdzyokresowe przychodów mo¿e mieæ jednak charakter przeciwny. Stanowi wówczas sk³adnik aktywów bilansu i zale¿nie od czasu trwania – aktywów trwa³ych „inne rozliczenia miêdzyokresowe” lub aktywów obrotowych „krótkoterminowe rozliczenia miêdzyokresowe”. Maj¹c na uwadze treœæ omawianych wielkoœci, koszty i przychody rozliczane w czasie mo¿na okreœliæ ogólnie jako koszty i przychody dotycz¹ce innych okresów ni¿ bie¿¹cy okres sprawozdawczy. Zarówno koszty, jak i przychody mog¹ mieæ zatem dwojaki charakter, tzn. aktywów lub pasywów. Klasyfikacje rozliczeñ miêdzyokresowych przedstawia rys. 3. 8. Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o nowelizacji ustawy o rachunkowoœci, Dz.U. nr 113, poz. 1186..

(8) Danuta Krzywda. 30. Rozliczenia międzyokresowe. Kryterium Przedmiot rozliczeń Skutek bilansowy. Kosztów. Przychodów. Czynne. Bierne. A. P. Aktywa z różnych tytułów A. Przychody przyszłych okresów P. Rys. 3. Klasyfikacja rozliczeñ miêdzyokresowych Źród³o: opracowanie w³asne na podstawie: D. Krzywda, op. cit.. Czynne rozliczenia miêdzyokresowe kosztów mo¿na zdefiniowaæ jako nie rozliczone, poniesione w przesz³ym lub bie¿¹cym okresie sprawozdawczym koszty niewspó³mierne do osi¹gniêtych przychodów w okresie ich poniesienia, zwi¹zane z przychodami, które bêd¹ osi¹gane w przysz³oœci. Bierne rozliczenia miêdzyokresowe kosztów – to prawdopodobne zobowi¹zania, przypadaj¹ce na bie¿¹cy okres sprawozdawczy, wynikaj¹ce ze œwiadczeñ wykonanych na rzecz jednostki gospodarczej przez jej kontrahentów, a tak¿e z obowi¹zku wykonania – zwi¹zanych z bie¿¹c¹ dzia³alnoœci¹ – przysz³ych œwiadczeñ wobec innych podmiotów. Aktywa z ró¿nych tytu³ów – to przysz³e zwiêkszenia nale¿noœci lub zmniejszenia zobowi¹zañ wynikaj¹ce z osi¹gniêtych lub inaczej pozyskanych przychodów, a tak¿e z tytu³u odroczonego podatku dochodowego. Przychody przysz³ych okresów – to równowartoœæ otrzymanych lub nale¿nych od kontrahentów œrodków z tytu³u œwiadczeñ, które bêd¹ wykonywane w przysz³ych okresach sprawozdawczych, otrzymanych dotacji na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia œrodków trwa³ych oraz prac rozwojowych (je¿eli na mocy innych ustaw nie zwiêkszaj¹ one kapita³ów w³asnych), przyjêtych nieodp³atnie œrodków trwa³ych, œrodków trwa³ych w budowie oraz wartoœci niematerialnych i prawnych, a tak¿e ujemna wartoœæ firmy oraz obarczone w¹tpliwoœci¹ pozosta³e przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne.. 5.. Zakoñczenie. Normatywne podejœcie do omawianych wielkoœci ekonomicznych mo¿e stwarzaæ problemy zwi¹zane z ich uznawaniem i zaliczeniem do w³aœciwych pozycji sprawozdania finansowego. Jakoœæ rozstrzygniêæ w tym zakresie – zarówno w teorii jak i w praktyce rachunkowoœci – zale¿y od dostrzegania zwi¹zków wystêpuj¹-.

(9) Istota i klasyfikacja kategorii wynikowych. 31. cych pomiêdzy omawianymi wielkoœciami a pojêciami o podstawowym charakterze w stosunku do nich, a tak¿e od w³aœciwego rozumienia i stosowania nadrzêdnych zasad rachunkowoœci, a w szczególnoœci zasady memoria³owej, zasady wspó³miernoœci przychodów i zwi¹zanych w nimi kosztów oraz zasady ostro¿noœci. Nie bez wp³ywu na rozstrzygniêcia w tym zakresie pozostaj¹ równie¿ inne zasady. Podstawowe znaczenie dla okreœlenia czynnych rozliczeñ miêdzyokresowych kosztów oraz rozliczeñ miêdzyokresowych przychodów o charakterze aktywów maj¹ definicje aktywów oraz kosztów i strat, a dla okreœlenia biernych rozliczeñ miêdzyokresowych kosztów oraz przychodów przysz³ych okresów – definicje zobowi¹zañ oraz przychodów i zysków. Literatura Burzym E., Rachunkowoœæ przedsiêbiorstw i instytucji, PWE, Warszawa 1980. Drury C., Management and Cost Accounting, Chapman & Hall, 1992. International Accounting Standards 2001, International Accounting Standards Board, Londyn 2001. Jarugowa A., Malc W., Sawicki K., Rachunek kosztów, PWE, Warszawa 1979. Krzywda D., Terminologia ustawy o rachunkowoœci, SKwP, Warszawa 2001. Surdykowska S., Wykorzystanie rachunku kosztów w procesie ustalania cen nowych produktów, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, Seria specjalna: Monografie nr 50, Kraków 1982. Ustawa z dnia 29 wrzeœnia 1994 r. o rachunkowoœci, Dz.U. nr 121, poz. 591. Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o nowelizacji ustawy o rachunkowoœci, Dz.U. nr 113, poz. 1186.. Importance and Categories for Classifying Performance Economic values that present information about the financial results obtained from activities undertaken within a fiscal period are of great importance in the measure of financial performance. The content of these values including their classification is the main subject of discus in this paper. Definitions of incomes and profits including costs and losses are based on concept ional assumptions for preparing and presenting financial statements as well as MSR 18 “Incomes” and they exemplify changes in the approach to information generated in accounting processes. This being aimed at investors’ protection..

(10)