• Nie Znaleziono Wyników

Wojciech Kilar : doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach : wystawa tematyczna

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Wojciech Kilar : doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach : wystawa tematyczna"

Copied!
10
0
0

Pełen tekst

(1)

Barbara Kołodziej

Wojciech Kilar : doktor honoris causa

Uniwersytetu Śląskiego w

Katowicach : wystawa tematyczna

Fides: Biuletyn Bibliotek Kościelnych 1 (36), 165-173

2013

(2)

Nr 1 (36) 2013, s. 165-173 ISSN 1426-3777

Barbara Kołodziej

WOJCIECH KILAR  DOKTOR HONORIS CAUSA

UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH

WYSTAWA TEMATYCZNA

Osiemnastego czerwca 2012 roku na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach odbyła się uroczystość nada-nia tytułu doktora honoris causa Wojciechowi Kilarowi, świato-wej sławy kompozytorowi, twórcy utworów orkiestrowych, ka-meralnych, wokalno-instrumentalnych i  fortepianowych, muzyki fi lmowej, współtwórcy polskiej szkoły kompozytorskiej, humaniście i  mistrzowi młodych pokoleń2. Uzupełnieniem tego ważnego

wy-darzenia3 była ekspozycja dokumentująca życie, działalność

i twór-czość Wojciecha Kilara. Uroczystość ta nieprzypadkowo zbiegła się z nadchodzącą rocznicą urodzin wybitnego muzyka.

Wojciech Kilar urodził się 17 lipca 1932 roku we Lwowie. „Ślą-zak ze Lwowa, ale Ślą„Ślą-zak” – mówi o  sobie jeden z  największych polskich kompozytorów współczesnych. Swe życie związał ze Ślą-skiem, przede wszystkim z Katowicami. Po przymusowym wysie-dleniu Polaków ze Lwowa w  1944 roku przez krótki czas miesz-kał w Rzeszowie, gdzie nawiązał kontakt z doskonałym – jak sam

1 Biblioteka Teologiczna Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

2 M. Sztuka, Mistrz budowania nastrojów, „Gazeta Uniwersytecka” 10 (2012), s. 6-8. 3 Wojciech Kilar – doctor honoris causa Universitatis Silesiae, pod red. A. Żądły, Katowice

(3)

Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych 1/2013

166

powiedział – muzykiem i  pianistą, a  jednocześnie wspaniałym człowiekiem, prof. Kazimierzem Mirskim. Kolejne lata spędził w Krakowie, mieszkając u państwa Riegerów, gdzie w pełni chłonął atmosferę miasta. Będąc w Krakowie, uczył się gry na fortepianie u  Marii Bilińskiej-Riegerowej oraz pobierał prywatne lekcje har-monii u Artura Malawskiego. W 1948 roku wyjechał do Katowic. Tam ukończył średnią szkołę muzyczną w klasie Władysławy Mar-kiewiczówny oraz Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną Bolesława Woytowicza (fortepian i  kompozycja). Będąc na studiach, kom-pozytor poznał swoją przyszłą żonę Barbarę. W latach 1959-1960 jako stypendysta rządu francuskiego kształcił się w Paryżu u Nadii Boulanger. Wkrótce za swój utwór Oda Bela Bartók in memoriam otrzymał nagrodę im. Lili Boulanger w  Bostonie. Kolejne dzieła kompozytora, takie jak Riff 62, Générique, Diphtongos, Spring-fi eld Sonet czy Upstairs-Downstairs, nadały mu pozycję czołowego przedstawiciela polskiej awangardy muzycznej. Wkrótce kompo-zytor uprościł swój język muzyczny, zaczął tworzyć dzieła inspi-rowane folklorem podhalańskim, które stały się przebojami sal koncertowych całego świata, niemal zawsze wywołując entuzjazm publiczności (Krzesany, Kościelec, Siwa mgła, Orawa). Zwrócił się także ku twórczości sakralnej. Wyrazem jego głębokiej religijności stały się takie dzieła, jak: Bogurodzica, Angelus i Victoria. Wojciech Kilar jest ponadto jednym z najwybitniejszych kompozytorów mu-zyki fi lmowej. Napisał muzykę do ponad 160 fi lmów. Współpraco-wał z wieloma reżyserami, m.in. z Andrzejem Wajdą, Kazimierzem Kutzem, Krzysztofem Zanussim, Krzysztofem Kieślowskim, Ro-manem Polańskim. Kolejne lata przyniosły takie dzieła, jak Sinfo-nia de motu dedykowana fi zykom polskim, September Symphony, Symfonia adwentowa, Veni Creator, Magnifi cat, Hymn paschalny i wiele innych4.

Ilustracją zaprezentowanego biogramu jest ekspozycja przed-stawiona w  holu budynku Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w  Katowicach. Wszystkim gościom przybyłym na uro-czystość nadania tytułu doktora honoris causa, pracownikom UŚ

(4)

oraz studentom pokazano wystawę tematyczną obrazującą sylwet-kę i twórczość muzyczną mistrza Wojciecha Kilara. Wystawa mia-ła charakter okolicznościowy i zostamia-ła podzielona na osiem bloków tematycznych z wykorzystaniem przeszklonych gablot wystawienni-czych. Były to następujące tematy: Doktorat „honoris causa” (2012) – Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego; Książki i opracowania; Lwowiak, który został katowiczaninem; Życie i twórczość Wojciecha Kilara; Muzyka a Kościół; Media o Wojciechu Kilarze; Nuty i utwory; Muzyka Wojciecha Kilara. Wystawa została opracowana przez pra-cowników Biblioteki Teologicznej dzięki życzliwości Biblioteki Aka-demii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, która udostępniła znaczną część dokumentów.

Fot. 1

W  gablocie pierwszej (fot. 1) zaprezentowano plakat informu-jący o  dacie i  miejscu uroczystości, przygotowaną na uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa publikację pod tytułem Woj-ciech Kilar – doctor honoris causa Universitatis Silesiae (Katowice 2012), pod red. ks. Andrzeja Żądły, a także wyeksponowano Uchwa-łę nr 8/2012 Rady Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z 6 marca 2012 roku w sprawie wystąpienia o nadanie

(5)

Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych 1/2013

168

Wojciechowi Kilarowi tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Znalazła tam swoje miejsce również lauda-cja ks. Jerzego Szymika, zatytułowana Musica, (meta)physica, theo-logia, oraz recenzje prof. dr hab. Marty Kierskiej-Witczak z Akade-mii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, prof. dr. hab. Leona Markiewicza z Akademii Muzycznej im. Karola Szymanow-skiego w  Katowicach i  prof. dr. hab. Józefa Świdra z  Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Książkom i  opracowaniom dotyczącym życia i  twórczości mi-strza Kilara poświęcono gablotę kolejną (fot. 2), która zwiedzającym wystawę oferowała zapoznanie się z  następującymi publikacjami: Na Jasnej Górze odnalazłem wolną Polskę i siebie: z Wojciechem Ki-larem o jego zażyłości z Matką Jasnogórską, spotkaniu z Najwyższym Twórcą, o  życiu, ojczyźnie i  muzyce rozmawia o. Robert Łukaszuk (Częstochowa 2003), Cieszę się darem życia – rozmowy z  Wojcie-chem Kilarem (Kraków 1997), Lux ex Silesia (Katowice 2003), L. Po-lony, Kilar – żywioł i modlitwa (Kraków 2005), Śladami mędrców. 1, pod red. Feliksa Lenorta (Poznań 2005), Scherzo dla Wojciecha Kilara (Kraków 2002).

(6)

„Katowicom zawdzięczam całą swoją edukację, całe swoje życie, wszystko to, co najważniejsze”5 – tak wspominał Wojciech Kilar

miasto, gdzie obecnie mieszka, pochodzi bowiem ze Lwowa. Na-stępna gablota (fot. 3) nosi więc tytuł Lwowiak, który został katowi-czaninem i zawiera notatki, artykuły, reportaże prasowe dotyczące związków muzyka ze Śląskiem oraz nagród i wyróżnień, którymi na śląskiej ziemi był obdarowywany. Między innymi w 2006 roku został honorowym obywatelem Katowic, a kilka lat wcześniej, bo w 1996 roku, otrzymał także nagrodę Arcybiskupa Metropolity Katowic-kiego Lux ex Silesia. Jak pisze Wiesław Banyś „to prawdziwie Lux ex Silesia – lux (światło) jego twórczości od dawna promienieje na cały świat, natomiast bycie ex Silesia (ze Śląska) to coś więcej niż tylko deklarowana przez Dostojnego Doktoranta więź z naszym re-gionem. W przypadku Wojciecha Kilara mała ojczyzna jest na stałe wpisana w jego życie prywatne i artystyczne”6.

5 W. Banyś, Wstęp, w: Wojciech Kilar – doctor honoris causa Universitatis Silesiae, dz.

cyt., s. 14.

6 Tamże, s. 15.

(7)

Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych 1/2013

170

Wspomnienia biografi czne, zdjęcia rodzinne i krótki biogram ar-tysty zawiera gablota czwarta (fot. 4), zatytułowana Życie i twórczość Wojciecha Kilara. Zdjęcia, udostępnione dzięki życzliwości pracow-ników Biblioteki Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w  Katowicach, ukazują lata młodzieńcze artysty, jego osobę na tle życia rodzinnego i osobistego. Koleje życia Wojciecha Kilara to swo-ista podróż muzyczna poprzez miasta, które dla wybitnego kom-pozytora stały się ważnymi przystankami, zanim ostatecznie osiadł w  Katowicach. Tymi miastami-przystankami były kolejno: Lwów, Medyka, Rzeszów, Kraków i jako ostatnie Katowice.

Bardzo istotne miejsce w  twórczości Wojciecha Kilara zajmu-je tematyka religijna, wiara będąca inspiracją dla chociażby takich kompozycji, jak: Angelus, Missa pro pace, Magnifi cat, Te Deum, Veni Creator. W gablocie kolejnej (fot. 5) pokazano związki muzyka z Ko-ściołem, fragmenty wyżej wymienionych utworów, zarejestrowane przez dziennikarzy kolejne jubileusze urodzinowe obchodzone w jakże ważnym dla każdego Polaka miejscu: na Jasnej Górze w Czę-stochowie.

(8)

Fot. 6 Fot. 5

(9)

Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych 1/2013

172

Media o Wojciechu Kilarze – gablota prezentująca ten temat (fot. 6) jest wypełniona po brzegi. Media zawsze dużo i  chętnie pisały o  wybitnym kompozytorze. Notatki, artykuły, reportaże pojawiały się zarówno w  gazetach codziennych (dziennikach, tygodnikach, miesięcznikach itp.) o charakterze regionalnym lub ogólnopolskim, jak i  w  pismach fachowych (branżowych) dla środowiska muzycz-nego. Pisała o  Wojciechu Kilarze „Gazeta Wyborcza”, „Dziennik Zachodni”, „Polityka”, „Poglądy”, „Życie Literackie”, „Śląsk” oraz cza-sopisma fachowe: „Kwarta”, „Ruch Muzyczny”, „Muzyka 21”. Zapre-zentowane w gablocie wycinki prasowe stanowią swoisty kolaż wąt-ków, tematów, obrazów dotyczących znanego muzyka.

Dwie ostatnie gabloty (fot. 7 i  8) zostały poświęcone twór-czości artystycznej Kilara. Gablota pod tytułem Nuty i  utwory prezentuje fragmenty zapisów nutowych różnych utworów kon-certowych, np.: Solenne, Krzesany – poemat symfoniczny, Bogu-rodzica na chór mieszany i orkiestrę, Kościelec (1909) – poemat symfoniczny, Angelus na sopran, chór mieszany i orkiestrę sym-foniczną i inne. Natomiast w gablocie ósmej wykorzystano wybór

(10)

dotychczas wydanych płyt Wojciecha Kilara z  takimi utworami, jak chociażby: Podróż zimowa, Missa pro pace, Magnificat, Vic-toria, Gloria, oraz zamieszczono dyskografię i filmografię dorob-ku artystycznego muzyka. Interesująco zaprezentowały się także w tej gablocie strony tytułowe prac magisterskich K. Szlapki-Ma-zgaj Poematy symfoniczne Wojciecha Kilara oraz L. Szostak Sym-fonika Wojciecha Kilara.

Opisana wystawa, będąca wyrazem uhonorowania wybitnego artysty i  uświetnienia uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego, przybliżyła życie, osobę i twórczość Wojciecha Kilara. Wszyscy zainteresowani mogli zwiedzać

ekspo-Fot. 8

zycję w holu Wydziału Teologicznego UŚ od czerwca do września 2012 roku. Ponadto dla upamiętnienia tego wydarzenia jego doku-mentację fotografi czną zamieszczono na stronie internetowej Bi-blioteki Teologicznej UŚ7.

7 http://www.bt.us.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=935:wojcie

Cytaty

Powiązane dokumenty

Ważnym problem em podejm owanym przez historyków jest także wpływ pań­ stwowej legislacji i regulacji prawnych, zwłaszcza zaś ustaw uchwalonych w wielu krajach w XIX i XX

Barbara Zawadzka-Antosik,Maria Szporko,Ludomir Łoźny..

Inconsistent granularity is an often-voiced critique of Ekman’s basic emotion typology, which includes only one positive affect cluster (happiness) to encompass all positive

W krajach wysokorozwinie˛tych tempo wzrostu PKB na mieszkan ´ ca, chociaz˙ w ostatnich dwo´ch-trzech wiekach wyja˛tkowo wysokie i dos´c´ stabilne, utrzyma sie˛ na tym lub

Dariiber hinaus wurde die Beeinflussung der Riickwartseigenschaf- ten des Diisensystems durch Anordnung sowohl der Vordiise als auch des Leitfla- chengitters untersucht..

Operowanie „mikrofrazami” przy tworzeniu szerszych płaszczyzn brzmieniowych oraz nasy­ conych emocjami kantylen, częsta zmienność metrum wynikająca z muzycznej

Bank of America i inne banki zagraniczne działające na rynku kart kredyto- wych w Wielkiej Brytanii zdecydowały się z niego wycofać, co dało możliwość swobodnego

Z tego powodu najistotniejsze dla osób zarządzaj ących biurem nieruchomości wydaje się pytanie na temat elementów oferty, które mogłyby zachęcić respondentów do