Wspomaganie komputerowe analizy produktywności w firmie

Pełen tekst

(1)Krzysztof Woźniak Kat.dra Proc.au. Zarzlłclzanla. Wseomaganie komputerowe analizy produktywności w finnie 1. Uwagi. wstępne. Celem artykułu jest przedstawienie metody analizy produktywności jako istotnego elementu przy podejmowaniu wszelkich decyzji menedżerskich w przedsiębiorstwach. Analiza produktywności jest niezbędna przed podjęciem każdej decyzji związanej np. z wyborem strategii przedsiębiorstwa, rozpoczę ciem nowej inwestycji, reorganizacją procesu wytwórczego, zmianą technologii wytwarzania, restlUkturyzacją finansową. W artykule podjęto próbę przedstawienia możliwości, jakie stwarza współ czesna technika komputerowa przy wprowadzaniu strategii poprawy produktywności. System informacyjny to zasadnicza część każdego systemu zarządzania, stanowiąca główne źródło informacji niezbędnych do podejmowania wszelkich decyzji menedżerskich. Efektywność systemu informacyjnego stanowi o jakości podejmowanych decyzji. Na efektywność tę wpływają takie czynniki, jak: aktualność danych, szybkość odpowiedzi na zapytania kierownictwa, rzetelność informacji, pełność informacji, forma przekazu informacyjnego, możliwości analityczne i wspomagające proces decyzyjny, brak zniekształceń i przekłamań w poszczególnych fazach procesu informacyjnego. Obecny rozwój technologii komputerowej umożliwia poprawę wielu czynników wpływających na jakość systemu informacyjnego. Pozwala również na wprowadzenie do tego systemu elementów wcześniej niemożliwych do realizacji z uwagi na wysoki stopień skomplikowania obliczeń i analiz. Pozwala to menedżerowi na uzyskanie pełniejszego obrazu firmy i jej działalności w dowolnym momencie, co wpływa na wzrost efektywności podejmowanych decyzji oraz szybszą reakcję na wszelkie niepożądane zmiany..

(2) I. Krzysztof Woźniak. Poszczególne części artykułu są poświęcone następującej problematyce: - interpretacji pojęcia produktywności według różnych autorów, - prezentacji modelu systemu komputerowego wspomagania analizy produktywności,. - uwarunkowaniom technicznym i ekonomicznym wdrożenia takiego systemu, - metodyce pomiaru efektywności wdrożenia i wykorzystywania informatycznego systemu analizy produktywności.. 2. Interpretacja. polęcla produktywności. Produktywność w szerokim znaczeniu można rozumieć jako stosunek wszelkich nakładów czynników produkcji do uzyskanego z ich pomocą efektu koń cowego, Chociaż definicja produktywności jest względnie prosta, to jednak jej wykorzystanie w praktyce gospodarczej do obliczania konkretnych wskaźników produktywności jest z wielu względów trudne, Trudność stanowi wybór miernika efektywności działalności - czy należy przez to rozumieć zysk po opodatkowaniu, zysk przed opodatkowaniem, ilość wyrobów wytworzonych w jednostce czasu, liczbę wyrobów sprzedanych, marżę uzyskaną przy sprzedaży? Ten efekt działalności jest różny i zależy od branży, w jakiej dzialn przedsi~biorstwo, od warunków otoczenia oraz uwarunkowań wewnętrznych każdej firmy , Zależy również od potrzeb decyzyjnych kadry mened:Zerskiej zainteresowanej bezpośrednio tym, aby otrzymać jak najlepszy wynik finansowy - co pośrednio można uzyskać poprzez wzrost produktywności podstawowych czynników wytwórczych, Poniżej podano wybrane definicje produktywności przedstawione przez różnych autorów i odnoszące się do odmiennych aspektów działalności gospodarczej, Produktywność - w procesie produkcji techniczna współzależność pomię dzy strumieniami nakładów czynników produkcji X a strumieniami produktów Y(wyrobów lub usług), czyli relacja Y/X, Określana jest jako stosunek wektora wejścia do wektora wyjścia, może być wyrażana w różnych jednostkach [I. Durlik 1997, s, 10), Produktywność calkowila - to stosunek całkowitej liczby wyrobów do łącz nej ilości zasobów zużytych do ich uzyskania, Produktywność cząstkowa - to stosunek calkowitej liczby produktów do ilości poszczególnych rodzajów zasobów użytych do ich wytworzenia, Dotyczy ona różnych czynników wytwórczych: można więc mówić o produktywności pracy, kapitału, energii, systemu produkcyjnego, Produktywność - to stosunek ilości wyjść (produktów) systemu do ilości zasobów wejściowych zużytych do ich wytworzenia, WYjście systemu lub produkt - oznacza wyroby łub usługi wytwarzane w systemie i dostarczane do odbiorców..

(3) Wspomaganie komputerowe analizy produktywności w firmie. I. Wejścia systemu lub zasoby - to różnego rodzaju zasilenia systemu, takie jak: kapitał, materiały i energia, praca ludzka i informacje, zużyte do wytwarzania produktu wyjściowego. W ujęciu ekonomiczno-społecznym produktywność jest: - stanem świadomości, - mentałnością postępu, ciągłego ulepszania tego, co istnieje, - wolą poprawiania stanu obecnego, niezależnie od tego, jak dobre sprawia wrażenie lub jak dobry jest naprawdę, - ciągłym dostosowywaniem się do zmieniających się warunków w sferze ekonomicznej i społecznej, - ciągłym dążeniem do stosowania nowych technik i nowych metod, - wiarą w postęp ludzkości'. Pruduklywność - to całościowy sposób pojmowania pracy i stosunku do niej, który zaczyna się od prawidłowego pojmowania postawy wobec pracy. W szerokim znaczeniu oznacza to, że wszyscy poszczególni ludzie dodają pewną wartość do procesu pracy, w którym uczestniczą. Produktywność - to postawa umysłowa, dzięki której człowiek nabywa zwyczaju podnoszenia poziomu swoich działań, jak również system i zespół praktyk, za pośrednictwem których postawa tak przejawia się w ludzkiej pracy: - przez nas i w naszych działaniach, poprzez nieustanne podnoszenie poziomu naszej wiedzy, umiejętności, dyscypliny, starań indywidualnych i pracy zespołowej,. - w naszej pracy, poprzez lepsze zarządzanie i metody pracy, obniżanie kosztów, punktualność, lepsze systemy i doskonalsze technologie w celu osią gnięcia wysokiej jakości produktów i usług, większego udziału na rynku oraz wyższego standardu życiowego' . Według autorów przedstawionych powyżej definicji produktywność może być różnie rozumiana, w zależności od tego, jaki przyjmuje się zakres pojęciowy kosztów (nakładów) i efektów. Niektóre definicje uszczegóławiają pojęcie produktywności, dzieląc ją na produktywność całkowitą i produktywność cząstkową poszczególnych czynników wytwórczych. W niektórych definicjach wskazuje się takie na możliwość poprawy tej produktywności poprzez działania zmierzające do minimalizacji nakładów przy niezmienianiu efektów działalności lub poprzez zwiększenie efektów przy zachowaniu stałej wielkości nakładu. Interesującą koncepcję obliczania produktywności prezentuje A. Stabryła'. Wprowadza on mianowicie pojęcie tzw. produktywności strukturalnej. Jest to szczególna postać produktywności, którą wyraża zdolność do generowania efektów przez poszczególne typy działalności przedsiębiorstwa. Autor prezentuje , Powyższe definicje pojęć podano za: [A. Kosieradzka 1995, s. 9-10). definicje podano za: [A. Góralczyk L997, s. 11-12]. J Por. artykul A. Stabryły pl. Koncepcja racliunku produktywności w zarzqdza"iu firmą, 'Powyższe. zamieszczany w niniejszym zeszycie naukowym..

(4) I. Krzysztof Woźniak. procedurę. obliczania produktywności strukturalnej, zwracając szczególną uwagę na budowę kluczy rozliczeniowych, slużących do rozdzialu efektu końcowego na poszczególne typy działalności. Postuluje, aby podstawowym kluczem rozliczeniowym był wskaźnik kosztów produktywnych, ponieważ tylko on wskazuje precyzyjnie na ekonomiczne wydatkowanie zasobów.. 3. Model wspomagania komputerowego badań diagnostycznych w zakresie produktywności Struktura logiczna systemu informacyjnego firmy dla potrzeb analizy produktywności. Jak wspomniano powyżej, system poprawy produktywności powinien stanosystemu zarządzania przedsiębiorstwem. Obecnie istniejące zintegrowane systemy zarządzania, bazujące na rozwiązaniach informatycznych, nie mają wyodrębnionych funkcji związanych ściśle z produktywnością, choć na podstawie wyników przeprowadzanych w nich obliczeń i analiz można wić integralną część. tę produktywność szacować. Konstrukcję typowej struktury. informatycznego systemu wspomagania zarzą dzania przedstawia rys. l. Na rysunku pokazany jest obraz powiązań pomiędzy funkcjami spelnianymi przez system informacyjny - pokrywają się one z funkcjami zarządzania, gdyż te funkcje system informacyjny ma wspomagać, oraz tematycznymi podsystemami dzialalności przedsiębiorstwa. Podsystemy te obejmują poszczególne dzialy, jak również jednostki organizacyjne. System poprawy produktywności nie nadaje się do wydzielenia w tak skonstruowanej tabeli, gdyż produktywność obejmuje wszystkie funkcje spelniane przez system zarządzania przedsiębiorstwem, od planowania produktywności, poprzez ewidencję, kontrolę, analizę produktywności itd. Produktywność powinna być również mierzona we wszystkich podsystemach działalności przedsiębiorstwa, czyli nie tylko podsystemie bezpośrednio produkcyjnym, ale także podsystemie gospodarki finansowej, kadrowej, księgowym, administracyjnym i pozostalych, gdyż mają one bezpośredni wpływ na wzrost kosztów działalno ści przedsiębiorstwa, czyli pośrednio wpływają na calkowitą efektywność działania firmy. Na funkcjonowanie wszystkich podsystemów w firmie wydatkowane są naklady przyczyniające się bezpośrednio lub pośrednio do uzyskiwania przez tę firmę określonego efektu jej działalności. Fakt ten stanowi więc podstawę do wprowadzania szeroko rozumianego rachunku produktywności w firmie.. Proces wspomagania komputerowego. Faza planowania i wdrażania informatycznego. rozwiązania. Projekt wdrożenia komputerowego systemu badania i kontroli produktywopartego na systemie klasy MRP II jest przykladem złożonej inwestycji innowacyjnej. Jej efekty nie wynikają z nowych dóbr materialnych (sprzętu ności.

(5) ~ informatycznego zarządzania. Struktura funkcjonalna Jednostki paetwanania według funkcji z.arządz.ania. Planowanie. ~. Techniczne Gospodarka Gospodarka przygoto-. majątkiem. warue. lIWaJym. do. produkcji. miesięczne. kwartalne operatywna statystyczna. finansowana wraz ze sprawozdawczością. Koouola. wybór danych z bazy generowanie danych. niezbę-. sków. analiza wybranych danych. formułowanie i wariantowanie. czy też symulowanie decyzji wykonania zadań planowych wykonania podję.tych decyzji majątku prz.edsi~biorstwa nakładów. Wspomaganie zarządzania. Inne. 'ti. ~. J;l §. ,,'. I" §. !:.,. ~.. dnych do formułowania wnio-. Analiza. Rachunko- Zatrudnienie wośC i płace i rachunek kosztów. "~. roczne Ewidencja. materiałowa. Produkcja wyrobów i sprzedaż. i efektów analiza pytań j generowanie odpowiedzi. l ~. ~. ~. -.. ". ';:". ~. ,,'. agregacja i dezagregacja decyzji współpraca. z. modułem. analizy. Rys. 1. Konstrukcja informatycznego systemu zarządzania żródlo:. [J. Ochman 1992, s. 39J.. r-..

(6) I. Krzysztof Woźniak. komputerowego, oprogramowania, sieci komputerowych), lecz z dobra nie posiadającego wymiaru materialnego, jakim jest usprawniona organizacja zarządzania procesami realizowanymi w przedsiębiorstwie. Wdrożenie systemu informatycznego przebiega z reguły w następujących etapach [L. Maciejec ł997, s. 29]: Etap I - Przygotowanie projektu. Powołanie zespołu wdrożeniowego, mającego istotny wpływ na podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących zakupów, reorganizacji, zmian w funkcjonowaniu przebiegających w firmie procesów. Musi on posiadać odpowiednią delegację od ścislego zarządu firmy. Etap ten kończy się zawarciem kontraktów z firmami zewnętrznymi na wdrożenie konkretnego rozwiązania sprzętowego i programowego. Etap II - Organizacja projektu i prototypowanie. Rozpoczyna się od podpisania kontraktu z dostawcą systemu, a kończy się stworzeniem w firmie przez zespół roboczy prototypu przyszłego systemu. Musi on być tworzony przy ścisłej współpracy i pod kierunkiem przedstawicieli dostawcy, którzy będą ukierunkowywać prace pod kątem przyszłych możliwości i ograniczeń systemu informatycznego. Etap III - Wdrażanie systemu w komórkachfunkcjonalnych przedsiębior stwa. Rozpoczyna się po zakończeniu prototypowania, a kończy po przejściu na nowy system ostatniej komórki funkcjonalnej objętej projektem. Jest to etap, którego głównymi wykonawcami są zespoły problemowe, powołane w poszczególnych obszarach funkcjonalnych firmy objętej projektem. Etap IV - Integracja systemu i doskonalenie bazy danych. Rozpoczyna się, gdy strategiczne dla projektu komórki funkcjonalne pracują już w systemie, kończy się natomiast z chwilą uzyskania przez firmę założonych w projekcie celów. Oceny zgodności efektów z założonymi celami dokonuje zarząd firmy. Jest to ocena efektywności wdrożenia informatycznego systemu wspomagania zarządzania w firmie. Proces wspomagania komputerowego. Faza eksploatacji programu analizY produktywności Współczesny rozwój technologii komputerowej pozwala tworzyć systemy informatyczne o wysokim stopniu skomplikowania. N a rynku brak jest jednak standardowych programów analizy produktywności w przedsiębiorstwach, czego powodem jest: - duża różnorodność podejść do pomiaru produktywności w różnych fmnach, '- uzależnienie metod pomiaru produktywności od aspektów technologicznych, - różnorodność branż działalności przedsiębiorstw, - brak zrozumienia dla konieczności pomiaru produktywności nakładów innych niż uwarunkowane względami technicznymi, - trudności w pomiarze produktywności niektórych rodzajów nakladów, - brak rozbudowanego rachunku kosztów, co ogranicza możliwości analiz finansowych..

(7) Wspomaganie komputerowe analizy produktywności w firmie. I. Powyższe problemy powodują ogromne trudności w tworzeniu jednolitego standardowego programu komputerowego służącego badaniu produktywności. Z tego względu firmy zamawiają lub same tworzą specjalistyczne programy kontroli produktywności. Programy takie, tworzone z reguły przez zespoły programistów, mają jedną wspólną cechę - są przystosowane do pracy w jednej określonej firmie i raczej nie nadają się do wdrożenia w innych firmach, nawet działających w pokrewnej branży. Zamawianie lub tworzenie we własnym zakresie systemu informatycznego związane jest z dużymi kosztami: zatrudnienia programistów, analityków systemu, szkoleniowców, projektantów baz danych, wdrożeniowców, specjalistów od spraw platformy sprzętowej. Również czas od momentu podjęcia decyzji o utworzeniu takiego systemu do momentu jego ostatecznego wdrożenia jest bardzo długi, mogący w przypadku skomplikowanych projektów sięgać kilku lat. Podnosi to oczywiście koszty i obniża efektywność wdrożenia tego systemu.. 120000 100000 80000 60000. 40000 20000. o. • Koszly produktywne. II Koszly zbędne Rys. 2. Koszty produktywne i Źródło:. zbędne. !im Koszty działałności gł6wne D Koszty zbędne wyodrębnione (w młn st. zł). opracowanie własne na podslawie artykułu A. Slabryły pl. KOllcepcja rac/llmk" prod"ktywllofci w z.arząd1.alliufirmą. zamieszczonego w niniejszym zeszycie naukowym..

(8) I. Krzysztof Woźniak. 1,6 1,4. 1,2. 0,8. 0,6 0,4. 0,2 O. Rys. 3. Produktywność rzeczywista poszczególnych typów. działalności. Żr6dło:jw.. II produkcja budowlano-montażowa D produkcja przemysłowa D działalno ść usługowa 00 działalność pomocnicza I. II!I D. •. działalność. pomocnicza II. działalność. socjalna. Zllrząd. Rys. 4. Udział kosztów produktywnych w poszczególnych rodzajach działalności przedsiębiorstwa. Żr6dło:jw..

(9) Wspomagallie komputerowe analizy produktywności w firmie. I. Efektem działania rozwiązania informatycznego programu badań produkpowinien być szereg informacji niezbędnych do podejmowania decyzji operacyjnych dotyczących bieżących aspektów działania firmy, jak również potrzebnych w procesie planowania strategicznego i podejmowania decyzji strategicznych. Znajomość poziomu efektywności wykorzystania wszystkich zasobów przedsiębiorstwa jest niezbędna do prawidłowego zarzą dzania każdą firmą działającą w warunkach konkurencji. Dzięki natychmiastowemu dostępowi do zagregowanej informacji kierownik może od razu wykryć obszary nieefektywnego wykorzystania czynników wytwórczych, podjąć w tych obszarach działania korygujące podnoszące produktywność lub też rozpocząć proces planowania inwestycji, mających na celu podniesienie produktywności systemu produkcyjnego. Skutkiem tych działań powinna być poprawa ogólnej efektywności działania przedsiębiorstwa, mierzonej np. wskaźnikiem zysku przypadającego na jedną akcję (w przypadku spólek akcyjnych). Wynikiem działania komputerowego programu analizy produktywności powinny być tabele i wykresy obrazujące aktualne wskaźniki produktywności. Przykłady takich wykresów przedstawiają rys. 2-4. tywności. 4. Uwarunkowania programowe I .prz.,towe komputerowego .y••• mu analizy produktywności System kontroli produktywności powinien zostać wdrożony do codziennej wszystkich komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Wiązać się to będzie z następującymi dzialaniaml: - opracowaniem nowej struktury organizacyjnej, - wyodrębnieniem stanowisk zajmujących się kontrolą produktywności, - zmianami w klasyfikatorach funkcji poszczególnych stanowisk, - dodaniem funkcji wprowadzania danych, kontroli danych , - wprowadzeniem sprawozdawczości związanej z produktywnością, - zmianami w kartach obiegu dokumentów i schematach przebiegu procedur działalności przedsiębiorstwa, - dostosowaniem systemu informacyjnego do wymagań analizy produkdziałalności. tywności.. Poważne siębiorstwa:. zmiany dotyczyć. będą również. infrastruktury technicznej przed-. - zaprojektowanie i instalacja okablowania sieciowego, - zakup urządzeń aktywnych i serwerów baz danych i aplikacji, - zakup i instalacja urządzeń zabezpieczających przed utratą danych, np. zasilaczy awaryjnych, urządzeń do wykonywania kopii bezpieczeństwa , - zakup nowych stanowisk komputerowych, - modernizacja istniejących stanowisk, - instalacja oprogramowania systemowego i aplikacyjnego,.

(10) I. Krzysztof Woiniak. - przeszkolenie pracowników w obsłudze nowych urządzeń, - zatrudnienie wykwalifikowanego personelu administrującego systemem informatycznym. Szczegółowe uwarunkowania techniczne komputerowego systemu kontroli produktywności opartego na MRP II przedstawiono w tabeli l . Tabela l. Uwarunkowania techniczne systemu kontroli. produktywności. UWARUNKOWANIA SYSTEMU KONTROLI PRODUKTYWNOŚCI l . Wykorzystywany system operacyjny (np. Windows NT, Windows 95, UNIX, OS/400, VMS, A1X, Novell Netware, DOS) 2. Baza danych (np. FoxPro, OB 2, Inronnix, Oracle, MS SQL Server, Blneve, Progress) 3. Platforma sprzętowa (PC, AS400, RS/6000, SUN, DEC, ICL, Mainframe) 4. Architektura klient-serwer 5. Graficzny interfejs uż.ytkownika 6. Elektroniczna wymiana informacji 7. Możliwość przetwarzania rozproszonego 8. Wykorzystanie danych istniejących w obecnych systemach infor:matycznych 9. Opracowanie oprogramowania w polskiej wersji językowej 10. Metoda wdrażania (np. CASE LlNE, DEM, BASIS) MODUŁ Y FUNKCJONALNE. SYSTEMU INFORMATYCZNEGO. l. Finanse i księgowość 2. Obsluga środków trwalych 3. Sprzedaż 4. Obról materialowy 5. Zakupy 6. DyslI)lbucjn 7. Harmonogram produkcji 8.MRP 9. ZaI7Ądzanie operacyjne, bilansowanie obciążeń. lO. Koszty ) I. Sterowanie jakością 12. Gospodarka narzędziowa, gospodarka remontowa 13. Kadry i place. Projekt infrastruktury technicznej informatycznego systemu kontroli produktywności powinien być stworzony przez wykwalifikowanych pracowników przedsiębiorstwa łub powierzony firmie na zewnątrz . Nie powinna to być jednak. firma, która tę infrastrukturę będzie dostarczać i instalować. Typowym błędem popełnianym przez kadrę kierowniczą jest zamawianie projektu infrastruktury.

(11) Wspomaganie komputerowe analizy produktywno§cj w firmie. I. technicznej w firmie sprzedającej sprzęt i okablowanie sieciowe. Firma ta, z oczywistych względów, zaprojektuje rozwiązanie na wyrost, uzasapniając swoje działanie tym, że na pewno wydane na sprzęt pieniądze się nie zmarnują. Powoduje to jednak, że systemy takie są wykorzystywane tylko w ułamku swoich możliwości, co jest wysoce nieefektywne.. S. Kryteria oceny komputerowego. efektywności. systemu. Trudno jest określić efektywność wdrożenia zintegrowanego systemu informatycznego wykorzystywanego do potrzeb zarządzania. Trudność ta wiąże się z tym, że chociaż nakłady (koszty) można w prosty sposób określić w postaci liczbowej (wymaganej we wzorze ogólnym), to jednak efekty tego wdrożenia są praktycznie niemierzalne. Wykorzystanie komputerów w zarządzaniu nie wpływa bezpośrednio na wzrost przychodów ze sprzedaży, obniżenie kosztów jednostkowych itp. Jednak dzięki możliwościom współczesnej techniki komputerowej i oprogramowania aplikacyjnego menedżerowie mają szybszy dostęp do informacji, pełny i aktualny obraz przebiegu procesów gospodarczych, mogą szybciej i bardziej elastycznie reagować na zmieniające się potrzeby rynku i narastającą presję konkurencji. Koszty związane z wdrożeniem są wymierne i z reguły bardzo wysokie. Wiąże się to często z zakupem nowego sprzętu komputerowego, wymianą posiadanego sprzętu, połączeniem wszystkich komputerów w sieć umożliwiającą centralne przetwarzanie i gromadzenie danych z różnych obszarów działalności firmy, instalacją i konfiguracją oprogramowania: systemu operacyjnego, konkretnego rozwiązania użytkowego. Nierzadko konieczne staje się zatrudnienie osób zajmujących się nadzorem nad poprawnym działaniem sieci komputerowej i zainstalowanego oprogramowania. Suma kosztów ponoszonych w określonym czasie daje całkowity koszt wdrożenia systemu informatycznego. Efekty wdrożenia systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie nie są widoczne natychmiast po zakończeniu procesu wdrożenia. Z reguły na wymierne korzyści (np . wzrost sprzedaży, podniesienie produktywności, zmniejszenie kosztów) trzeba czekać dłuższy czas. Przy ustalaniu założeń dotyczących systemu informatycznego wspomagającego program poprawy produktywności należy uwzględnić kryteria oceny systemów informacyjnych przedstawione w tabeli 2..

(12) I. Krzysztof Woiniak. Tabela 2. Kryteria oceny systemu informatycznego Objaśnienie. Kryterium. Kryteria minimalne Dyspozycyjność Aktualność. Rzetelność. Straty infonnacyjne Porównywalność. do każdej informacji istniejącej w systemie Informacja powinna dotyczyć obecnego stanu rzeczywistości Informacja nie powinna być pćlprawdą lub wprowadzać użytkownika w bląd. Rzetelność wynika z dokladności i metody rejestrowania rzeczywistych zdarzeń. Poziom rzetelności zależy głównie od czułości narzędzi rejestracyjnych i całego procesu przetwarzania infom18cji, stopnia obiektywizmu oraz od blęd6w metodycznych Ilościowe różnice między informacją pierwotną a otrzymywaną przez użytkownika Możliwość przeprowadzenia analiz porównawczych Dostępność. Kryteria optymalizujące Niezawodność Przetwarzainość Elastyczność. Wydajność. Koszt. Każdy element systemu informacyjnego należy lak projektować, aby zwiększyć jego niezawodność Określenie funkcji postaci danych i form ich przechowywania Zdolność systemu informacyjnego do reagowania na zmiany Zdolność systemu informacyjnego do przesyłania i przetwarzania w sensie fizycznym okreŚlonej ilości informacji w danej jednostce czasu Kryterium to dotyczy kosztu całego systemu infonnacyjnego oraz jego faz. Spełnia ono funkcję optymalizatora ekonomicznego. Czas oczekiwania na infonnację oraz terminowość infonnacji Stopień odporności na zakłócenia Stabilność Częstość konystania z infonnacji Aktywność Zdolność zajmowania się infonnncjami o różnym priorytecie Priorytetowość Dostępność dla różnych grup użytkowników Poufność Stopień przezwyciężenia barier psychofizycznych związanych Łatwość użytkowania z korzystaniem z systemu Bezpieczeństwo infonnacji Możliwość całkowitego lub częściowego odtworzenia informacji Wymagania specjalne Różne, w zależności od bieżących decyzji j potrzeb. Czas reakcji. Szczególowość. Zródło:. Stopień uszczegółowienia. IW. Flakiewicz 1990, s. 105J.. Prawidłowo ustalone założenia budowy systemu informacyjnego powinny uwzględniać oczekiwania kierownictwa firmy w stosunku do wszystkich przedstawionych w tabeli kryteriów. Prawidłowo zdefiniowana lista oczekiwań pozwoli również skutecznie ocenić stopień ich realizacji i w rezultacie określić efektywność zastosowanego rozwiązania..

(13) Literatura Bubnicki Z. [1993), Podstawy informatycZllych system6w zarządzania, Wyd. Politechniki Wroclawskiej, Wrocław. Durlik I. [1997), Produktywność systemu produkcyjnego, "Ekonomika i Organizacja Przedsię biorstwa". nr 9. Flakiewicz W. [1990], Informacyjne systemy zarządzania. Podstawy budowy ifunkcjonowania, PWE, Warszawa. Górnlczyk A. [1997], Singapurski program "Produktywność 2000" . Część II, "Problemy Jakości".. nr L. Gryciuk W. [1996], Ile kosztuje PC, "Computerworld", nr 44. Kolbusz E. [199 I], Problemy badania pot rzeb informacyjllych w systemach zarządzania, "Informatyka\). nr S. Kosieradzka A. [1995], Pomiar produktywności systemów produkcyjnych, "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa", nr 9. Lichtarski J. [1982], Kryleria i melody oceny efektywności przedsiębiorstwa, Prace Naukowe nr 216, seria: Monografie i Opracowania, AE We Wroclawiu, nr 6. Maciejec L. [1997], Sztuka czy rzemiosło? Wdrażanie systemu informatycznego w przedsiębiorstwie. "ComputerworJd"! nr 2.. Mucek J. [1991], Podstawy projektowallia systemów informatycznych, PWN, Warszawa. Ochman J. [1992], Integracja w systemach informatycznych zarządzania, PWE, Warszawa. Pszczolowski T. [1978], Mola encykloPellia prakseologii i teorii organizacji, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-KrakÓw-Gdnńsk .. SIabry la A. [1995), Podstawy zarządzania firmą, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa-Kraków. Stachowiak C. [1997], MRP II dla pokornych, "Compulerworld", nr 6. Stoner LA.F. Wankel Ch. [1992], Kierowanie, PWE, Warszawa. Systemy illformatycztle zarządzania [1985], pod red. T. Wierzbickiego, PWE, Warszawa.. Computer-Alded Analysls of flrm's Productlvlty In the paper the authar presents lhe possibiłities of using the modern computer technique and software engineering for determining and analysing the efficiency of productive factors. The aim of the paper is to present the productivity as an essential element when making all kinds of manager decisions. The ana lysis of produclivity is a necessity; it should be. carried out before making any decision, an operational one ar connected with the realization of the business strategy. The possibiłity of using the computer science for the analysis of productivity is of great help in making those decisions and affects an increase in the. effectiveness of business management. In the paper a model of the informalion system aiding in Ihe analysis of firm 's prodllctivity is presented. Attention is focused on such elements as the slructure of the inrormalion system, the phases of designing and implementing tlte computer solution, and the operaling phase. Further on tlte tecltnical assumplions of tlte computer productivity analysis system are presented and the methodology or detcrmining the erfecliveness of the. computer solulion is givcn..

(14)