Stanisław Mędala
"Ihr werdet mich sehen. Die
Abschiedsworte Jesu nach Joh.
13-17", Rudolf Schnackenburg,
Freiburg im Br. 1985 : [recenzja]
Collectanea Theologica 56/1, 186-187
R E C E N Z J E to w a n ia . W ia r a w z m a r tw y c h w s ta n ie c ia ł z n a jd u j e s ię w p ó ź n ie js z y c h k s ię g a c h S ta r e g o T e s ta m e n tu (np. D n 12,2), a le w c z a s a c h C h r y s tu s a b y ła p o w s z e c h n ie p r z y jm o w a n a (z w y ją tk ie m sa d u c e u s z ó w ). N a jw a ż n ie js z y m i m ie j s c a m i w y r a ż a ją c y m i w E w a n g e lia c h w ia r ę w z m a r tw y c h w s ta n ie c ia ł je s t s y n o p ty c z n y o p is s p o r u J e z u s a z s a d u c e u s z a m i (M k 12,18— 27), Ł u k a s z o w e p r z e k a z y słó w J e z u s a (13,21 n .; 14,14), a z w ła sz c z a w y p o w ie d z i J e z u s a u J a n a (np. 5, 24 n.). O s ta tn i a r t y k u ł S k ła d u A p o sto lsk ie g o ( ż y w o t w ie c z n y ) n ie m ó w i w y r a ź n ie , czy ch o d z i o szczęście w ie c z n e d la ;d o b ry c h , a p o tę p ie n ie d la z ły c h (po d o b n ie j a k z m a r tw y c h w s ta n ie — J 5,29), a le lic z n e te k s ty E w a n g e lii s y n o p ty c z n y c h p o d s u w a ją ta k i e w ła ś n ie r o z u m ie n ie te g o a r t y k u ł u (p o r. M k 19, 29 n .; M t 25,31— 46). N a to m ia s t w c z w a rte j E w a n g e lii je s t u k a z a n e „ży cie w ie c z n e ” ja k o d a r B oży, w k tó r y m w ie rz ą c y w C h r y s tu s a u c z e s tn ic z y ju ż
V / ż y c iu d o c z e sn y m (J 11,21—25; 14,18.21 n.). D z isie jsz e w y z n a n ie w ia ry
w ży cie w ie c z n e m u s i b r a ć |pod u w a g ę te n p o d w ó jn y a s p e k t, k tó r y z n a jd u je s ię w E w a n g e lia c h : p rz y s z łe ży cie p e łn e g o z b a w ie n ia u B oga o ra z a k tu a l n e u c z e s tn ic tw o w ży c iu w ie c z n y m d o s tę p n e p r z e z w ia r ę w J e z u s a i J e g o sło w o .
A u to r, d o b rz e o b z n a jm io n y ze w sp ó łc z e s n ą eg zeg ezą E w a n g e lii i z te o lo g ic z n ą tr e ś c ią s f o r m u ło w a ń n o w o te s ta m e n ta ln y c h , p o tr a f ił u k a z a ć , że d o g m a ty c z n e p r a w d y S k ła d u A p o sto lsk ie g o m o ż n a d o k ła d n ie w y ja ś n ić o b ra z o w y m ję z y k ie m E w a n g e lii. T re ś ć S k ła d u A p o sto lsk ie g o p o k a z a n a sło w a m i i tr e ś c ia m i b ib lijn y m i n a b ie r a n ie ja k o n o w y c h w y m ia r ó w : je s t p e łn a ży cia , św ie ż o ści i b la s k u p a s c h a ln e g o , k tó r y m b y li o p ro m ie n ie n i a u to r z y E w a n g e lii k a n o n ic z n y c h . k s . S ta n is ła w M ę d a la C M , W a r s z a w a R u d o lf S C H N Ą C K E N B U R G , I h r w e r d e t m ic h se h e n . D ie A b s c h ie d s w o r te J e s u n a c h J o h 13— 17, F r e i b u r g im B r. 1985, V e rla g H e r d e r , s. 96. W o s ta tn ic h d z ie s ią tk a c h la t w ie lu w s p ó łc z e s n y c h e g z e g e tó w zw ró c iło u w a g ę n a g łę b ię m y ś li te o lo g ic z n e j w c z w a r te j E w a n g e lii. N a le ż y do n ic h ró w n ie ż R. S c h n a c k e n b u rg , w y b itn y e g z e g e ta k a to lic k i z W ü rz b u r g a , k tó r y w tr z y to m o w y m k o m e n ta r z u do c z w a rte j E w a n g e lii w n ik liw ie p r z e b a d a ł ró ż n o ro d n e tr a d y c je o r a z ic h r e d a k c ję p rz e z c z w a rte g o e w a n g e lis tę . J e d n a k r e c e n z o w a n a p o z y c ja n ie s ta n o w i p o k a z u w sp ó łc z e s n y c h m e to d e g z e g e ty c z n y c h s to s o w a n y c h do b a d a ń E w a n g e lii św . J a n a , le c z m a c h a r a k t e r ro z w a ż a ń r e l i g ijn y c h n a d te k s te m J 13— 17. R o z w a ż a n ia te p u b lik o w a ł a u to r w ty g o d n ik u „ C h ris t in d e r G e g e n w a r t” (od lis to p a d a 1983 r. do m a j a 1984 )r.), a b y d a ć w ie rz ą c y m „ d u c h o w y p o k a r m ” d la ic h ż y c ia o so b isteg o . J e s t to p r ó b a p r z y b liż e n ia d la w sp ó łc z e s n e g o c z ło w ie k a ś w ia d e c tw a w ia r y p ie r w o tn e j w s p ó ln o ty k o śc ie ln e j. T o ś w ia d e c tw o w s p e c ja ln y sp o só b zo sta ło w y ra ż o n e w c z w a rte j E w a n g e lii, k tó r a ju ż p rz e z K le m e n s a A le k s a n d r y js k ie g o z o sta ła n a z w a n a „ d u c h o w ą ” , g d y ż g łę b ie j n iż p o z o sta łe w n ik a w ta je m n ic ę o so b y J e z u s a i u k a z u je Je g o z n a c z e n ie d la „ży cia ś w ia ta ” (J 6, 33). A u to r w y b r a ł do ro z w a ż a ń m o w y p o ż e g n a ln e J e z u s a (J 13— 17), g d y ż w n ic h J e z u s c h c e p rz e k a z a ć „ s w o im ” coś szczeg ó ln eg o , ja k o sw ó j te s ta m e n t. N a w z ó r s ta r o ż y tn y c h filo z o fó w g re c k ic h i w y b itn y c h p o s ta c i s t a r o te s ta m e n ta ln y c h J e z u s p rz e k a z u je tu t a j p rz e d s w o ją ś m ie rc ią sw ó j d u c h o w y t e s t a m e n t, w k tó r y m w y ja ś n ia , że J e g o śm ie rć b ę d z ie w y d a rz e n ie m z b a w c z y m d la c a łe j lu d z k o ś c i. S ło w a w y p o w ie d z ia n e p rz e z J e z u s a b e z p o ś re d n io p rz e d o d e j śc ie m do O jc a o ra z w m o d litw ie J e z u s a za u c z n ió w i p rz y s z ły c h w ie rz ą c y c h (r. 17) d o ty c z ą b e z p o ś re d n io k a ż d e g o w ie rz ą c e g o i m a j ą b y ć w e z w a n ie m do u s ta w ic z n e g o n a w ią z y w a n ia łą c z n o śc i z J e z u s e m , a p rz e z N iego z B ogiem . S ło w a te są s k ie r o w a n e do u c z n ió w ja k o r e p r e z e n ta n t ó w całe g o K o ścio ła. D la te g o s ta n o w ią o n e u s ta w ic z n e o rę d z ie w ia r y z u s t sa m e g o C h ry s tu s a .
R E C E N Z J E w d w u d z ie s tu c z te re c h ro z w a ż a n ia c h , k tó r e s ą p rz e z n a c z o n e do m e d y ta c ji n a W ie lk i P o s t i o k re s W ie lk a n o c y . W ty c h p ię c iu ro z d z ia ła c h a u to r w y o d rę b n ia n a s tę p u ją c e z a g a d n ie n ia : g o d z in a J e z u s a (13,1— 3) o b m y c ie n ó g (13,4— 17), z d r a jc a i u c z e ń , k tó r e g o J e z u s m iło w a ł (13,18—30), m ie s z k a n ia w n ie b ie (14, 1— 3), J e z u s d ro g ą (14,4— 7), d z ie ła w ie rz ą c e g o (14,8— 15), o b ie c a n y P a r a k l e t (14,16— 17), n o w e p r z y jś c ie J e z u s a (14,18—24), d a r p o k o ju (14,25— 31), k rz e w w in n y i la to r o ś le (15,1— 11), m iło ść w z n a k a c h p r z y ja ź n i (15,12— 17), n ie n a w iść i p r z e ś la d o w a n ie ze s tr o n y ś w ia ta (15,18— 25), ś w ia d e c tw o D u c h a Ś w ię te g o (15,26— 1 6 ,4a), p rz e z w y c ię ż e n ie ś w ia ta (16,5— 11), D u c h i w s p ó ln o ta (16, 12— 15), ze s m u tk u do r a d o ś c i (16, 16—24), od z a g a d e k i o b ra z ó w do p e łn y c h i ja s n y c h p o ję ć (16,25— 33), m o d litw a J e z u s a do O jc a (17,1— 5), u c z n io w ie — o b ra z p rz y s z łe j w s p ó ln o ty (17,6— l i a ) , s trz e ż e n ie i u tw ie r d z a n ie się (17, l l b — 16), u ś w ię c e n ie i p o s ła n ie w ś w ia t (17,17— 19), je d n o ś ć ja k o B o sk i z n a k i ś w ia d e c tw o (17,20— 23), d o s k o n a ło ś ć w m iło ś c i (17, 24—26.)
W p o s ło w iu (s. 94— 96) a u to r s t a r a się w y ja ś n ić c z y te ln ik o w i p ro b le m y , k tó r e n a s u w a ją się p r z y c z y ta n iu m ó w p o ż e g n a ln y c h J e z u s a w J 13— 17. P r z e d e w s z s y tk im (rodzi się p y ta n ie , czy te sło w a t a k s a m J e z u s w y p o w ie d z ia ł? D laczeg o E w a n g e lie s y n o p ty c z n e t a k m a ło m ó w ią o ty m , a p r z y n a j m n ie j n ie w t e n sp o só b ? C zy m o ż n a te sło w a u w a ż a ć za „ te s ta m e n t” J e z u s a d la ó w c z e sn y c h u c z n ió w i d la p ó ź n ie jsz e g o K o śc io ła ? O d p o w ia d a ją c n a te p y ta n i a ą u t o r w y ja ś n ia , że n ie w sz y stk o , co z n a jd u j e s ię w J 13— 17 je s t n o w o śc ią w p o r ó w n a n iu z E w a n g e lia m i s y n o p ty c z n y m i. W y n ik a z teg o , że w y p o w ie d z i te m a ją o p a rc ie w rz e c z y w is to śc i h is to ry c z n e j. A le fo rm a , k tó r ą n a d a ł ty m w y p o w ie d z io m c z w a rty e w a n g e lis ta z o s ta ła w p ro w a d z o n a p rz e z tego, k tó r e m u tr a d y c ja n a d a ła t y t u ł „T e o lo g a ” . E w a n g e lis ta p o k a z u je z a te m J e z u s a w ś w ie tle w ia r y w J e g o z m a r tw y c h w s ta n ie i d z ia ła n ie D u c h a Ś w ię te g o w K o ściele. T o u ję c ie o so b y i słó w J e z u s a je s t p rz e z n a c z o n e d la w ie rz ą c y c h , ż e b y im o d sło n ić ta je m n ic ę o so b y J e z u s a i w s k a z a ć g łę b s z e p o d s ta w y ic h w ia r y . Z a te m m o w y p o ż e g n a ln e J e z u s a w c z w a rte j E w a n g e lii p r z e k a z u ją ó w c z e sn y m c z y te ln ik o m i p rz y s z ły m p o k o le n io m z ro z u m ie n ie s w e j w ła s n e j e g z y s te n c ji ja k o w ie rz ą c y c h i n a le ż ą c y c h d o K o śc io ła . W te j e g z y s te n c ji is to tn a je s t o rg a n ic z n a w ię ź z C h ry s tu s e m , w ię ź p o p rz e z m iło ść i m o c ży cio w ą, w ię ź w D u c h u Ś w ię ty m .
J a k o e k s p e r t w d z ie d z in ie eg zeg ezy i te o lo g ii J a n o w e j, a u to r p o d a je z a s a d n ic z e tr e ś c i i id e e p rz e w o d n ie p o sz c z e g ó ln y c h p e ry k o p , a ja k o k a p ła n ż y ją c y n a co d z ie ń p r o b le m a m i K o śc io ła u k a z u je a k tu a ln o ś ć o rę d z ia w n ic h z a w a r te g o d la c h r z e ś c ija n ż y ją c y c h w św ie c ie d z is ie jsz y m . W a rto b y ło b y u d o s tę p n ić te g łę b o k ie r e f le k s j e b ib lijn e c z y te ln ik o w i p o ls k ie m u , k tó r y z p u b li k a c ji R. S c h n a c k e n b u r g a m a do d y sp o z y c ji ty lk o N a u k ę m o r a ln ą N o w e g o T e
s t a m e n t u (W a rsz a w a 1983).
k s . S ta n is ła w M ę d a la C M , W a r s z a w a
K a rl R A H N E R , W a s h e is s t A u fe r s te h u n g ? M e d ita tio n z u K a r fr e ita g u n d
O ste r n , w y d . A . R a f f e l t , F r e ib u r g im B r. 1985, V e rla g H e rd e r, s. 64.
W t e j m a łe j k s ią ż e c z c e A. R a ffe lt, je d e n z n a jle p s z y c h z n a w c ó w d z ie ł K . R a h n e r a , d a je w y b ó r m a ło z n a n y c h m e d y ta c ji te g o w y b itn e g o te o lo g a n a sz y c h c zasó w n a t e m a t ta je m n ic y p a s c h a ln e j. J a k b y s tre s z c z e n ie m ty c h m e d y ta c j i n a W ie lk i P ią t e k i W ie lk a n o c są sło w a , k tó r e K . R a h n e r w y p o w ie d z ia ł k r ó tk o p rz e d s w o ją ś m ie rc ią 30 m a r c a 1984 r.: „N a r a z i e c z ło w ie k m oże ocze k iw a ć p rz y s z łe g o , k ie d y ju ż s a m d o św ia d c z a z e jś c ia ś m ie rc i ja k o z a r a n ia teg o , co n a d c h o d z i” . P u b li k a c ja o b e jm u je p ię ć m e d y ta c ji (s. 7— 56), p o sło w ie w y d a w c y (s. 58— 63) i w y k a z ź ró d e ł (s. 64). P ie r w s z a m e d y ta c ja p t. S k a n d a l ś m ie r c i (W ielk i P ią te k ) u w y d a tn ia łą c z n o ść n a s z e j ś m ie rc i z ta je m n i c ą W ie lk ie g o P ią t k u o ra z w s k a z u je n a p o c ie c h ę w ś m ie rc i P a n a . W d r u g im ro z w a ż a n iu p t. U k r y te z w y
