Model oceny gotowości informacyjnej w systemach klasy SIK

Politechnika Szczeciska

Streszczenie

Celem niniejszego artykułu jest ocena gotowoĞci informacyjnej w systemach in-formowania kierownictwa (SIK). W artykule przedstawiono znaczenie wspomagania procesów decyzyjnych dla funkcjonowania przedsiĊbiorstwa, przybliĪono wybrane metody oceny systemów informatycznych oraz dokonano oceny grupy systemów SIK przy uĪyciu wskazanych metod. CałoĞü koĔczą wnioski z przeprowadzonych badaĔ.

Słowa kluczowe: systemy informowania kierownictwa, wielokryterialne wspomaganie decyzji 1. Wprowadzenie

Sukces współczesnego biznesu zaley od dostpnoci i odpowiedniego przystosowania zaso-bów informacyjnych do potrzeb organizacji [1]. Informacja jest zjawiskiem złoonym, o charakte-rystycznych cechach uytkowych, ekonomicznych i wzgldem obszarów analiz informacji. Nie jest zuywana podczas powielania i przenoszenia, moe by akumulowana w długim czasie, a jej war-to jest uzaleniona od momentu uycia i od podmiotu przez jaki jest wykorzystywana [2]. Goto-woci informacyjn okrela si umiejtno do podjcia zada informacyjnych i moliwo do-stosowania ich do zmieniajcych sie warunków, w jakich maja by wykonane. Cecha ta wpływa w istotny sposób na wymian informacji, uzaleniajc j całkowicie od jednoczesnej gotowoci wszystkich komponentów procesu komunikacyjnego [3].

Powszechny proces gromadzenia informacji w przedsibiorstwie przyczynia si czsto do po-wstawania zjawiska nadmiarowoci informacji na szczeblu kierowniczym [4]. Dla prawidłowego funkcjonowania przedsibiorstwa konieczne jest wyselekcjonowanie z duych zbiorów informacji jedynie tych, które s wane dla decydenta i odgrywaj kluczowe znaczenie w procesie podejmo-wania decyzji. Prawidłowa agregacja, przejrzysta prezentacja danych (w postaci sumarycznych i syntetycznych wskaników) prowadzi do uzyskania gotowoci informacyjnej zapewniajcej kie-rownictwu ogólny obraz kondycji przedsibiorstwa, a take jest punktem wyjcia do sprawnego wykorzystania analitycznych narzdzi drenia danych [5,6].

Pozycj firmy na rynku warunkuje stopie realizacji i efektywno podejmowanych krytycz-nych procesów biznesowych. Za dostarczenie kierownictwu syntetycznej informacji i wspomaganie decyzji strategicznych odpowiedzialne s systemy informatyczne [7]. Gotowo informacyjna tych rozwiza odgrywa kluczow rol, pozwala ukierunkowa zarzd na „monitorowanie konkretnych problemów zarzdczych” i prezentacj rzeczywistej sytuacji w wybranych, krytycznych dla funk-cjonowania firmy obszarach. Efektywno systemów zaley od narzdzi raportujcych (w odró-nieniu od tradycyjnych raportów rozwizanie takie pozwala na agregacj danych i wybór najistot-niejszych informacji, zapewniajcych dostp do zewntrznych ródeł danych (tj. internet czy intra-net korporacyjny), baz transakcyjnych i hurtowni danych [8]. Dostp do zewntrznych danych

(do-tyczcych na przykład krótko- i długoterminowego horyzontu inwestycyjnego i trendów w danej brany, rentownoci w poszczególnych oddziałach firmy, wydajnoci na zatrudnionego, dystrybu-cji) umoliwia przetwarzanie i zamian informacji w prognozy [9].

2. Systemy informowania kierownictwa

W grupie systemów informacyjnych wymienia si systemy informatyczne zarzdzania (MIS– ang. Management Information System), systemy informowania kierownictwa (EIS–ang. Executive Information System, ESS–ang. Executive Support Systems), systemy wspomagania decyzji (DSS– ang. Decision Support System), systemy eksperckie (ES – ang. Export System) [10].

Według definicji przedstawionej przez E. Turbana system informowania kierownictwa (SIK) jest systemem formalnym, opartym na technice komputerowej, z zadaniem wyszukiwania, wybie-rania i integrowania danych z rónych ródeł w celu dostarczenia informacji terminowych słu-cych podejmowaniu decyzji zarzdczych [11]. B. Stefanowicz wskazuje, e systemy SIK maj za zadanie usprawni i zracjonalizowa procesy informacyjno-decyzyjne w obszarze zarzdzania, dostarcza syntetycznych informacji o stanie biecej działalnoci organizacji gospodarczej, pro-wadzi ewidencj polece słubowych i informacji o ich wykonaniu, dostarcza danych do oceny kontrahentów. Podstawowymi cechami tych rozwiza jest współdziałanie z dziedzinowymi sys-temami ewidencyjnymi (które stanowi dla nich ródło danych), dostarczanie informacji struktura-lizowanych według schematu okrelonego podczas projektowania systemu, obsługa wewntrznych procesów informacyjnych organizacji gospodarczej [12]. Wród najistotniejszych cech, z punktu widzenia dyrektora przedsibiorstwa, majcych zapewni sukces firmie wskazuje si: przystoso-wanie systemu do indywidualnych potrzeb uytkownika, prezentacj danych w dogodnej postaci, korzystanie systemu z lokalnych i zdalnych baz danych, filtracj i ledzenie wanych danych. Po-jcie systemów EIS obejmuje równie obszerniejsz kategori systemów wsparcia szefa firmy ESS (Executive Support System), zawierajc dodatkowe udogodnienia typu poczta elektroniczna, ter-minarz grupowy oraz moliwoci dogłbnej analizy danych (arkusze obliczeniowe, pakiety staty-styczne, bezporedni dostp do baz danych itp.).

Zwikszone wymagania co do terminowoci i jakoci produkcji powoduj, e systemy informa-cyjne powinny zapewnia o biecym stanie działalnoci operainforma-cyjnej firmy. Warto takiej infor-macji powinna by doceniana zarówno przez przedsibiorstwa produkcyjne, jak i instytucje finan-sowe. Dla wielu firm systemy informacyjne s ju obecnie stałym elementem działalnoci, spełnia-jcym rol wygodnego interfejsu do innych aplikacji i integruspełnia-jcym si z popularnymi aplikacjami biurowymi [13].

Aplikacje i moduły MIS stanowi znaczc cz systemów do wspierania zarzdzania lub ro-dowisk do monitorowania i planowania działa firmy [14]. Odgrywaj istotn rol dla kierownic-twa wysokiego szczebla zarzdzania. Umoliwiaj bezporedni dostp do informacji i raportów z rónych ródeł o dowolnym stopniu szczegółowoci. Systemy te, spersonalizowane i łatwe w ob-słudze, pozwalaj na dokonanie analizy wybranych obszarów przedsibiorstwa [15]. Wpływaj one bezporednio na jako podejmowanych decyzji poprzez moliwoci zapamitania, odtworze-nia i przetworzeodtworze-nia informacji otrzymywanych przez decydenta. Modelowanie problemów decy-zyjnych, a take sprawne projektowanie kanałów informacyjnych pozwala rozpoznawa rzeczywi-ste potrzeby informacyjne kierownictwa i szybko przetwarza dane [16].

Konieczno posiadania systemów informowania kierownictwa (SIK) przez przedsibiorstwa uzasadnia si wystpowaniem okrelonej, zewntrznej i wewntrznej grupy czynników. Czynniki

zewntrzne to konieczno dostosowania działalnoci firmy do zmieniajcego si otoczenia i szybk reakcj na zaostrzajc si konkurencj, wewntrzne wynikaj z potrzeby dostpu do sys-temów wczesnego ostrzegania i dostpu do najbardziej aktualnych danych [17].

pytanie

Rys. 1. Funkcjonowanie Systemu Informowania Kierownictwa

ródło: Kisielnicki J.: MIS Systemy informatyczne zarzdzania, Placet, 2008.

System informowania kierownictwa funkcjonuje w momencie spełnienia dwóch warunków: wiadomego zapotrzebowania kierownictwa na taki system oraz integracji technologii i zaplecza informatycznego z oczekiwaniami kierownictwa. [18] Do budowy systemu konieczne jest „opra-cowanie i implementacja hierarchicznej struktury wskanikowej w narzdziu informatycznym” oraz „wyrónienie procesów krytycznych i wspomagajcych oraz zdefiniowania dla kadego pro-cesu wskaników monitorujcych jego osigi w kontekcie oczekiwa klienta propro-cesu” [19]. 3.Wybrane metody oceny systemów informatycznych

W literaturze przedmiotu wyrónia si wiele metod oceny systemów informatycznych:

- metody wielowymiarowe [20], w których w zalenoci od sposobu wyboru poszczegól-nych wskaników i przypisaposzczegól-nych im wag wyrónia si dwa rodzaje syntetyczposzczegól-nych syste-mów wskanikowych,

- metoda AHP, - metoda punktowa,

- statystyczna analiza wielowymiarowa [21], opierajca si na pojciach obiektu i zmien-nej (obiektem jest najmniejszy poddawany obserwacji element dostarczajcy podstawo-wych informacji z punktu widzenia sformułowanej hipotezy zmienn za jest charaktery-styka opisujca zbiór obiektów, opisu zjawisk obserwowanych na obiektach),

- metody taksonomii.

Jednoznaczna ocena systemów informatycznych według W.Chmielarza „nie jest ani moliwa, ani prawdopodobnie celowa” z uwagi na fakt, i dostpne modele matematyczne i stosowane prak-tyczne rozwizania nie umoliwiaj dokonania wyboru w pełni obiektywnego. Ocena systemów informatycznych wymaga analizy i okrelenia klas kryteriów. Moliwe jest jedynie rozwizanie problemu wyboru najlepszego rozwizania w obszarze oddziaływania midzy sob (mimo deklara-tywnej autonomicznoci) kryteriów. Przy konstrukcji modelu oceny powinno si uwzgldni: wie-loaspektowo problemu oceny, cisł zaleno modelu od wielkoci przedsibiorstwa, czas

Uytkownik

Analiza i wyszukiwanie

informacji Odpowied

(w trakcie przeliczania kryteriów wartociowych), porównywalno kryteriów za pomoc okrelo-nej skali, włczenie do modelu preferencji uytkowników, stopie ryzyka [22].

3.1. Metoda AHP

AHP to narzdzie, które słuy wspomaganiu decyzji, umoliwia połczenie jakociowych oraz ilociowych kryteriów w procesie decyzyjnym. Pozwala na hierarchiczne przedstawienie modelu, a dziki temu moliwe jest wyrane zaznaczenie w procesie decydowania relacji pomidzy celem, kryteriami wyboru i alternatywami. Hierarchia słuy tworzeniu struktury pierwszestwa zwizane-go z okrelonym problemem decyzji [23].

Podstawowa procedura AHP składa si z porównania par czynników w komplecie wzajemnych macierzy kontrolowanych współczynnikiem niespójnoci. Wartoci w macierzy ułoone s w taki sposób, aby jednoznacznie wskazywa, który element dominuje ze wzgldu na dane kryterium nad innym.

Saaty uywa 9-stopniowej skali wanoci kryteriów. Nadanie kryteriom stopni wanoci umo-liwia ich porównanie. Decydent subiektywnie ocenia dane kryteria za pomoc skali. Ocena kryte-riów ma przede wszystkim charakter jakociowy.

Dane stanowice oceny czstkowe poddaje si nastpnie agregacji zgodnie z hierarchiczn re-prezentacj problemu. Wskaniki syntetyczne stanowi wartoci funkcji uytecznoci kolejnych wariantów decyzyjnych i wyznaczane s przy uyciu formy addytywnej:

¦

gdzie: U(Aj) oznacza wartoci funkcji uytecznoci i-tego wariantu decyzyjnego, ei – warto i-tej alternatywy ze wzgldu na j-ty atrybut (kryterium), wj – waga i-tego kryterium.

A. Gospodarowicz wskazuje, e wyniki liczbowe metody Saaty’ego zale w głównej mierze od niesprzecznoci macierzy porówna wanoci kryteriów oraz ocen realizacji poszczególnych kryteriów przez porównywane produkty [21]. Wynika to z faktu, i decydent poddaje kryteria su-biektywnej ocenie. Okrela on liczbowo stopie istotnoci danego kryterium wzgldem innego jedn z 9-ciu dostpnych ocen. Oceny te mog by rozbiene i moe to prowadzi do koniecznoci ponownego zdefiniowania problemu oraz zmiany kryteriów oceny. W sytuacji gdy wskanik CR przekroczy warto uznan za potwierdzenie zgodnoci, wiarygodno decydenta poddana jest w wtpliwo.

3.2. Metoda punktowa

Model punktowy oceny jest złoeniem sumy waonej kryteriów na wszystkich poziomach. Wy-niki prezentowane s w skali punktowej w postaci bezwzgldnej lub standaryzowanej (tak, aby zawierały si w przedziale od 0 do 1 – w zalenoci od przyjtej metodologii ujmowanej w modelu oceny). Punkty przyznawane s w subiektywnej ocenie decydenta za istnienie lub brak okrelonej funkcji/kryterium. Wybór rozwizania dokonywany jest poprzez porównanie sumy punktów uzy-skanej w szacunkach poszczególnych kryteriów [24].

3.3. Metody taksonomiczne

Za J.Brzostek-Pawłowsk [25] wskazuje si dwie metody taksonomiczne oceny systemów wspomagania zarzdzania: metod opart o hierarchiczn struktur kryteriów do samodzielnego

stosowania przez potencjalnego nabywc systemu oraz tzw. taksonomi wrocławsk, która pozwa-la uzyska uporzdkowany zbiór elementów w przestrzeni ich cech. Obie metody oparte s o kryte-ria oceny i wstpn selekcj systemów dla danego nabywcy.

Podstaw oblicze w przedstawionych metodach jest zbudowanie tablicy o strukturze odpo-wiadajcej hierarchicznej strukturze kryteriów (cech/właciwoci). Hierarchi t przedstawia si poprzez zapis znakami +, +/-, - (odpowiednikami wartoci 1, 0.5, 0) dla wybranych systemów. 4. Model oceny gotowo
ci informacyjnej wybranych systemów klasy SIK

Specyfika produktów klasy SIK powoduje, e istnieje ograniczona grupa gotowych i handlo-wo dostpnych systemów. Ze wzgldu na wysoki koszt rozwizania te (równie w formie modułów programowych, stanowicych czsto uzupełnienie ju zaimplementowanego oprogramowania) s zwykle wykonywane na zamówienie i dostosowywane do indywidualnych potrzeb przedsibior-stwa i jego kadry kierowniczej.

Dobór najlepszego systemu dla przedsibiorstwa wymaga uzyskania pełnej informacji o badanych systemach w zakresie oferowanych przez nich funkcjonalnoci oraz okrelenia kryte-riów ich oceny przez przedsibiorstwo.

Do budowy modelu wybrano 8 gotowych i dostpnych handlowo rozwiza, 8 modułów i systemów informowania kierownictwa z pełnymi danymi i funkcjonalnociami majcymi wpływ na ocen gotowoci informacyjnej. Nastpnie przyjto 6 głównych kryteriów oceny: K1 moliwoci przetwarzania danych (K1.2 szybko przetwarzania danych i generowania informacji, K1.2 dostar-czanie informacji w odpowiedniej formie), K2 niezawodno (K2.1 bezpieczestwo systemu po-przez ograniczenie dostpu do wybranych danych, K2.2 przechowywanie danych, K2.3 dostarczanie informacji na okrelony przez uytkownika czas), K3 personalizacja systemu (dopasowanie roz-wizania do uytkownika), K4 dostpne moduły, K5 bazy danych, K6 interfejs uytkownika.

Wybrane rozwizania oceniono trzema przykładowymi metodami: punktow W.Chmielarza, AHP i taksonomii. Zestawienie otrzymanych wyników posłuy za podstaw do porównania zasto-sowanych metod.

Do oceny gotowoci informacyjnej systemów informowania kierownictwa metod taksonomii wybrano systemy i moduły zakwalifikowane we wstpnej selekcji jako funkcjonalne. Kryteriom i właciwociom nie przypisano jednoznacznie rónych wag, a zatem zakłada si ich równowa-no. Tabela 1 przedstawia tablic pomiarow zawierajc dane o stopniu spełnienia właciwoci i kryteriów. Tablica ta stanowi punkt wyjcia do budowy algorytmów oceny i wskazania czytelne-go rankingu dla decydenta.

Tabela 1. Hierarchiczna struktura kryteriów do oceny systemów SIK Nazwa producenta/systemu Kryterium Właciwo A D A P T IX /I K p ro k H A R D IS K (d la s y st em u D y n am ic e G P ) JE M A R L o g o te c S o ft m ak s. p l C o m ar ch B E N T E N Szybko przetwarzania danych i moliwoci generowania informacji + +/- - +/- + +/- +/- +/- Dostarczanie informacji w odpowiedniej formie + +/- + +/- + + + + Przetwarzanie danych % spełnienia właciwoci 100 50 50 50 100 75 75 75 Bezpieczestwo (ograniczenie dostpu do danych strate-gicznych) + - - +/- + +/- - + Przechowywanie danych + + +/- + + + + + Dostarczenie informacji na czas - +/- - +/- + - +/- + Niezawodno % spełnienia właciwoci 66 50 16 66 100 50 50 100 + + - + + + + + Personalizacja _{% spełnienia} właciwoci 100 100 0 100 100 100 100 100 + + - +/- + - + + Dostpne moduły % spełnienia właciwoci 100 100 0 50 100 0 100 100 Bazy danych + + +/- + + +/- + +/- % spełnienia właciwoci 100 100 50 100 100 50 100 50 +/- +/- + + +/- +/- +/- +/- Interfejs uytkownika % spełnienia właciwoci 50 50 100 100 50 50 50 50 % spełnienia kryteriów 86 75 36 78 92 54 79 79

Tabela 2. Ocena systemów SIK według algorytmów metod taksonomii Właciwoci Kryteria Maksymalna liczba + do uzyskania Liczba + uzyskana dla wszystkich właciwoci Uzyskane +/- Stopie spełnienia wszystkich właci-woci [w %] Liczba kryteriów Stopie spełniania wszystkich kryteriów [w %] ADAPTIX/IK 9 7 1 77,8 6 86 proHARD 9 4 4 44,4 6 75 ISK 9 2 2 22,2 6 36 JEMAR 9 4 5 44,4 6 77,7 Logotec 9 8 1 88,9 6 91,7 Softmaks.pl 9 3 4 33,3 6 54 Comarch 9 5 3 55,6 6 79,2 BENTEN 9 6 3 66,7 6 79,2

ródło: opracowanie własne.

Otrzymane wyniki wskazuj, e system Logotec w najwyszym stopniu (91,7%) spełnia kry-teria zadane przez decydenta. Stanowi on zatem najlepszy dla niego wybór. Najnisze noty w ran-kingu otrzymał system ISK z 36-procentowym stopniem spełnienia kryteriów.

W drugim etapie bada zastosowano metod punktow. Systemy oceniono za pomoc miar: gdzie: 0 – brak cechy, 0,25 – niski poziom cechy, 0,5 – redni poziom cechy, 0,75 – wysoki po-ziom cechy, 1 – bardzo wysoki popo-ziom cechy. Wyniki oceny przedstawiono w Tabeli 3.

Tabela 3. Punktowe zasady oceny kryteriów do oceny modułów i systemów SIK

Przetwarzanie danych Niezawodno Nazwa systemu /producenta S zy b k o  p rz et w ar za -n ia D o st ar cz en ie i n fo r-m ac ji w o d p o w ie d n ie j fo rm ie b ez p ie cz e  st w o P rz ec h o w y w an ie d an y ch D o st ar cz en ie i n -fo rm ac ji n a cz as p er so n al iz ac ja D o st  p n e m o d u ły B az y d an y ch In te rf ej s u  y tk o w n ik a R A Z E M ADAPTIX/IK 1 0,75 0,75 0,75 1 1 0,75 0,75 0,5 7,25 prokHARD 0,5 0,5 0,5 0,75 0,5 0,25 0,75 0,75 0,5 5

ISK (dla systemu Dynamice GP) 0,75 0,25 0 0,5 0,75 0,25 0,25 0,5 0,75 4 JEMAR 0,5 0,5 0,25 1 0,5 0,75 0,5 0,75 0,75 5,5 Logotec 1 1 1 1 1 1 1 1 0,75 8,75 Softmaks.pl 0,75 0,75 0,25 1 0,75 1 0 0,5 0,5 5,5 Comarch 0,75 0,5 0,5 1 0,75 0,75 1 1 0,5 6,75 BENTEN 1 0,75 1 1 1 1 1 0,5 0,5 7,75

Otrzymane wyniki wskazuj, e najlepszym rozwizaniem jest Logotec, najnisz ocen otrzymał ISK.

W trzecim, ostatnim etapie bada zastosowano metod AHP. Macierz wanoci kryteriów przedstawiono w Tabeli 4, uzyskany ranking rozwiza - w Tabeli 6.

Tabela 4. Macierz waĪnoĞci kryteriów

K1 K2 K3 K4 K5 K6 K1 1,00 1,00 3,00 1,00 0,33 1,00 K2 1,00 1,00 1,00 0,20 1,00 3,00 K3 0,33 1,00 1,00 0,33 0,33 1,00 K4 1,00 5,00 3,00 1,00 1,00 3,00 K5 3,00 1,00 3,00 1,00 1,00 3,00 K6 1,00 0,33 1,00 0,33 0,33 1,00 SUMA 7,33 9,33 12,00 3,87 4,00 12,00

ródło: opracowanie własne.

Tabela 5 Wagi kryteriów

K1 K2 K3 K4 K5 K6 WAGA K1 0,14 0,11 0,25 0,26 0,08 0,08 0,1531 K2 0,14 0,11 0,08 0,05 0,25 0,25 0,1464 K3 0,05 0,11 0,08 0,09 0,08 0,08 0,0815 K4 0,14 0,54 0,25 0,26 0,25 0,25 0,2801 K5 0,41 0,11 0,25 0,26 0,25 0,25 0,2541 K6 0,14 0,04 0,08 0,09 0,08 0,08 0,0847

ródło: opracowanie własne.

Tabela 6. Macierz priorytetów dla rankingu systemów SIK

K1 K2 K3 K4 K5 K6 _uytecznociFunkcja A1 0,2033 0,1686 0,2238 0,1261 0,1468 0,0807 0,1535 A2 0,0772 0,1048 0,0677 0,1442 0,1666 0,0997 0,1238 A3 0,0741 0,0382 0,0361 0,0453 0,0528 0,1585 0,0594 A4 0,0967 0,0977 0,1220 0,1135 0,1666 0,2241 0,1322 A5 0,1702 0,1758 0,1492 0,1615 0,2007 0,1807 0,1755 A6 0,1259 0,1036 0,1493 0,0919 0,1223 0,1319 0,1146 A7 0,0419 0,0404 0,0449 0,0748 0,0891 0,0437 0,0633 A8 0,2108 0,2709 0,2071 0,2428 0,0551 0,0807 0,1777

Tabela 7. Graficzna prezentacja wyników rankingu systemów wybranymi metodami oceny Metoda taksonomii 86% 75% 36% 77,7% 91,7% 54% 79,2% 79,2% ADAPTIX/IK proHARD ISK JEMAR Logotec Softmaks.pl Comarch BENTEN Metoda punktowa 7,25 5 4 5,5 8,75 5,5 6,75 7,75 ADAPT IX/IK proHARD ISK JEMAR Logotec Softmaks.pl Comarch BENT EN Metoda AHP 0,1535 0,1238 0,0594 0,1322 0,1755 0,1146 0,0633 0,1777 ADAPTIX/IK proHARD ISK JEMAR Logotec Softmaks.pl Comarch BENTEN

5. Wnioski

Ocena wybranych systemów informowania kierownictwa przy wykorzystaniu zaproponowa-nych metod daje czyteln dla informacj dla decydenta w jakim stopniu systemy spełniaj okrelo-ne przez niego wymagania.

W metodzie punktowej i taksonomii otrzymano jednakowe wyniki. Najlepiej oceniony został system Logotec, najgorzej system ISK. Prosty mechanizm pozyskiwania i agregacji ocen w obu metodach stanowi o tym, e szybko generuj czytelny dla decydenta ranking rozwiza. Nie uwzgldnia si jednak postulatu wzgldnej wanoci kryteriów, co moe powodowa nieobiektyw-n ocen systemów. W metodzie AHP najlepsze wyniki w rankingu uzyskał system BENTEN, naj-niej oceniony został ISK. W przypadku tej metody zarówno wielopoziomowa strukturalizacja problemu jak i okrelenie relatywnej wanoci kryteriów pozwalaj na wybór systemu w sposób w pełni zgodny z systemem preferencji decydenta niwelujc tym samym niedostatki wczeniej uy-tych metod. Dodatkowo dokonana analiza wraliwoci rozwizania wskazała, e bez wzgldu na to, które kryterium lokalne (właciwo) systemu dominuje, ranking kocowy rozwiza nie zmie-nia si, co stanowi o silnym umocowaniu pozyskanego rankingu rozwiza

W konkluzjach badawczych warto zaznaczy, e zaproponowane modele oceny nie s po-zbawione niedostatków. Uwzgldnienie postulatów dialogu z decydentem w jzyku naturalnym czy agregacji ocen w rodowisku wielu ekspertów wymagałoby rozszerzenia prezentowanego pojcia o rozmyte rozwinicia wskazanych metod.

Bibliografia

1. Kisielnicki J., Sroka H. Systemy informacyjne biznesu. Agencja Wydawnicza Placet, 1999.

2. Olender-Skorek M., Wydro K.B. Warto informacji. Telekomunikacja i Techniki Informacyjne 1-2/2007.

3. Furmanek W.: Kluzowe umiejtnoci technologii informacyjnych (eksplikacja poj). [w:] Juszczyk S.: Edukacja medialna w społeczestwie informacyjnym. Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002.

4. Juchnowicz M., Rostkowski T., Sienkiewicz Ł. Narzdzia i praktyka zarzdzania zasobami ludzkimi. Poltext, 2003.

5. Budziski R. System naczelnego kierownictwa w zarzdzaniu. Wydawnictwo Instytutu Informatyki Politechniki Szczeciskiej, 1997.

6. Kolbusz E., Nowakowski A. Informatyka w zarzdzaniu. Metody i systemy.Wydawnictwo Zachodniopomoskiej Szkoły Biznesu, 1999.

7. Kuterek I., IMG Polska, http://informatyzacja.cire.pl [on-line: 07.12.2008]

8. Januszewski A. Funkcjonalno informatycznych systemów zarzdzania. Tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.

9. Kubiak B.F., Korowicki A.: Zdolno organizacji do zmian i jej wpływ na zastosowania technologii informacji, [w:] Human-computer interaction. Wydawnictwo Akwila, 2001. 10. Jdrzejowicz P. Informatyczne systemy zarzdzania. Wydawnictwo uczelniane WSM

w Gdyni, 1996.

12. Stefanowicz B.: Informacyjne systemy zarzdzania. Przewodnik. Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, 2007.

13. Łakomy M.: Systemy informowania kierownictwa. Computerworld. 30.08.1993 14. Mejssner M. : Szef wie najlepiej. TELEINFO nr 01/2000.

15. Kijewska A. Systemy informatyczne w zarzdzaniu. Wydawnictwo Politechniki lskiej, 2005.

16. Budziski R. System naczelnego kierownictwa w zarzdzaniu. Wydawnictwo Instytutu Informatyki Politechniki Szczeciskiej, 1997.

17. Kuterek I., IMG Polska, http://informatyzacja.cire.pl [on-line: 07.12.2008]

18. Rydnar Z.: Systemy informowania kierownictwa banku uniwersalnego. http://ceo.cxo.pl [on-line: 07.12.2008]

19. Kuterek I., IMG Polska, http://informatyzacja.cire.pl [on-line: 07.12.2008]

20. Studziski J., Drelichowski L., Hryniewicz O.: Komputerowe wspomaganie zarzdzania i procesów decyzyjnych w gospodarce, Polska Akademia Nauk, Badania Systemowe Tom 31, 2002.

21. Gospodarowicz A.: Metody analizy i oceny pakietów programowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1997.

22. Mamaghani F.: Methodology to select security software, Information Management & Computer Security, volume: 10, issue: 1, 2002.

23. Studziski J., Drelichowski L., Hryniewicz O.: Komputerowe wspomaganie zarzdzania i procesów decyzyjnych w gospodarce, Polska Akademia Nauk, Badania Systemowe Tom 31, 2002.

24. Gospodarowicz A.: Metody analizy i oceny pakietów programowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1997.

25. Brzostek-Pawłowska J.: Metody taksonomii w praktycznym zastosowaniu do oceny systemów wspomagania zarzdzania, Instytut Maszyn Matematycznych, Warszawa.

EVALUATION MODEL OF SELECTED MANAGEMENT INFORMATION SYSTEMS

Summary

The purpose of this paper is an attempt to apply selected multidimensional methods in evaluation of MIS systems. The article presents a recapitulation of re-search conducted hitherto on the evaluation of MIS systems. Respectively, the con-cept of multi-dimensional methods was presented and an evaluation model of the functional quality of MIS systems applying the taxonomic and AHP methods was constructed. Conclusion table from the research conducted ends the study.

Keywords: MIS, Analytic Hierarchy Process

Jarosław Wtróbski Monika Stolarska

Instytut Systemów Informatycznych, Szczecin, ołnierska 49

e-mail: jwatrobski@wi.ps.pl monika.stolarska@wp.pl