Od współbieżnych rewolucji: wiedzy, badań naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa

Pełen tekst

(1)OD WSPÓŁBIE NYCH REWOLUCJI: WIEDZY, BADA NAUKOWYCH I INTELIGENTNEJ INFORMATYKI DO REWOLUCJI BOGACTWA ANDRZEJ STRASZAK Szkoła Wy sza im. Pawła Włodkowica w Płocku Prezes Polskiego Towarzystwa Bada Operacyjnych i Systemowych. Streszczenie Ostatnie stulecie przyniosło ogromne unikatowe zmiany w yciu i pracy człowieka w stosunku do poprzednich stuleci. Stało si to dziki odziedziczonym po 19. wieku wielu wynalazkom i wiedzy oraz ich wdroeniu do produkcji. Scenariusze rozwoju obecnego 21.wieku s bardzo zrónicowane, od scenariuszy optymistycznych do scenariuszy pesymistycznych. Dziki wynalazkom 20. wieku, komputerów, procesorów elektronicznych, Internetu globalne zmiany bd znacznie wiksze ni w 20. wieku. Przewiduje si kilka wanych współbienych, powizanych z sob rewolucji: wiedzy, R+D, inteligentnej informatyki, bogactwa, zrównowaonego rozwoju i systemowej. Rozpatrzono scenariusz Eco-Info-Communalism Great Transition. Słowa kluczowe: rozwój wiatowego dochodu na mieszka ca, rozwój wiata w 20.wieku, scenariusze rozwoju wiata w 21.wieku, rewolucja wiedzy, rewolucja B+R, rewolucja informatyki inteligentnej, rewolucja bogactwa, rewolucja zrównowa onego trwałego rozwoju, rewolucja systemowa, eco-info-communalism Great Transition zalecany scenariusz rozwoju w 21.wieku. 1. Wprowadzenie Creativy, talent and challenge are everywhere Fast Company Dec2006/Jan2007 Na zebraniu inicjujcym powstanie Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Wiedz w 2003 roku Profesor Ludosław Drelichowski przedstawił w swoim wystpieniu uzasadniajcym powołanie w Polsce tego stowarzyszenia oprócz argumentów naukowych dołczył tak e „merkantylne” uzasadnienie rysujc słynn „ptl wiedzy Drelichowskiego” zamieniajc znan piramid wiedzy w dynamiczny model wiedzy oparty na zastosowaniu cybernetycznego podejcia do problemów, a wic opartym na sprz eniu zwrotnym i ujciu systemowym. System współczesny „wiedzy” składa si z podsystemów „Dane”, „Informacja”, „Baza danych”, „Baza wiedzy”, „Mdro” oraz „Pienidze”. Ptla Drelichowskiego wywołała yw dyskusj w wyniku, której sformułował on definicj „Mdroci” w sposób nastpujcy: „Mdro” stanowi sztuk zamian wiedzy na pienidze z eliminacj działa przestpczych”. rodowisko naszego stowarzyszenia składajcego si głównie z pracowników nauki jak i całe rodowisko naukowe Polski mimo stałego wzrostu poziomu wiedzy na wiecie nie było w stanie mimo niekwestionowanej mdroci posi w Polsce sztuki „zamiany wiedzy na pienidze”. Przy czym nie chodzi nam głównie o pienidze dla siebie, ale dla rozwoju naszego kraju. Polska nadal.

(2) 140. Andrzej Straszak Od współbienych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa. posiada liczce zasoby twórczej inteligencji, w tym wybitnych uczonych i naukowców, ale ich rola w rozwoju Polski w 21.wieku jest marginalna. Polska dziki im jednak dokonała w ostatnich 15. latach najwikszy skok na wiecie w zakresie iloci studentów i absolwentów szkół wy szych, a wic zwielokrotniła „wiedz Polski”, jak nikt inny na wiecie. Jednoczenie jednak rola rzetelnej wiedzy, wykształcenia wy szego, a tak e bada naukowych w rozwoju Polski w ostatnich 15 latach cigle spada. Głównym u ywanym argumentem jest to, e Polska jest za biedna, aby rozwija szkoły wy sze i placówki naukowe, tak jak to czyni to kraje takie jak: Finlandia, Dania czy Korea Południowa. Do wiadomoci społecze stwa polskiego nie dociera jeszcze, e yjemy na naszej planecie o nazwie Ziemia, nie tylko charakteryzujcej si posiadaniem atmosfery, ale tak e nowej globalnej elektronicznej sfery informacyjno-komunikacyjnej łczcej wszystkie kontynenty i czynice wszystkie kraje, a jest ich 190, elektronicznymi ssiadami i potencjalnymi partnerami gospodarczymi. yjemy na Ziemi znowu „płaskiej” (T.F. Friedman, 2006), w Erze wiadomoci Systemowej, a pierwsza dekada 21. wieku to pocztki wieku współbie nych, ale jednoczenie współzale nych z sob nowych rewolucji: wiedzy, bada naukowych, informatyki w tym informatyki inteligentnej. W 2006 roku Alwin i Heidi Tofflerowie opublikowali prawie 500. stronicow monografi pt. Revolutional Wealth (Rewolucyjne Bogactwo). Jest to według autorów ksi ka „o przyszłoci bogactwa, widzialnego i niewidzialnego – o rewolucyjnym formacie bogactwa, które bdzie przemieniało (redesign) nasze ycie, nasze firmy i nasz wiat, który coraz szybciej zbli a si do nas”. „Dzisiejsza rewolucja bogactwa bdzie otwiera nieprzeliczalne mo liwoci i nowe trajektorie rozwoju, nie tylko dla kreatywnych przedsibiorców biznesowych, ale przedsibiorców w sektorach socjalnych, kultury i edukacji. Bdzie ona otwiera nowe mo liwoci karczowania biedy u siebie i na całym globie. Temu bd towarzyszy jednak ostrze enia: - „ró ne ryzyka nie tylko bd si mno y, ale bd si eskalowa”; - „przewidujc przyszło bogactwa musimy tak e widzie prace, które wykonujemy nie tylko dla pienidzy, lecz wiele prac wykonywanych bezpłatnie jako prosumci (prosumers). Tak e musimy widzie niewidoczne „trzecie prace”, które wiele z nas wykonuje niewiedzc nawet o tym”; - „nowe systemy bogactwa nie czsto si pojawiaj i nie przychodz w pojedynk. Ka dy przynosi ze sob nowy sposób ycia i cywilizacji (...)”; - „poszczególne kraje i regiony wiata rozwijaj si lub odwrotnie podupadaj na skutek tego nowego”; - „ró ne systemy bogactwa nadchodz nie tylko dziki ogromnym zmianom w czasie i w przestrzeni, lecz dziki trzeciemu fundamentalnemu czynnikowi: WIEDZY.” (A.Toffler i H. Toffler, 2006) Wzrost wiedzy jako główny motor (engine) wzrostu gospodarczego jest przedmiotem ksi ki D. Warsh`a (2006) pt. Knowledge and the Wealth of Nations, który przedstawia wyniki bada. ekonomicznych z ostatniego 50.lecia z tego zakresu w szczególnoci prace Paula Romera rozwijajcego prace Roberta Solowa z 1956 roku pt. „A Contribution to the Theory of Economic Growth”. Jednoczenie Warsh w konkluzji swojej ksi ki powołuje si na nastpujc wypowied P. Romera: The most important ideas of all maybe such „meta-ideas” – ideas about how to support the production of and transmission of other ideas. Co mo na przetłumaczy nastpujco: Najbardziej wanymi twórczymi pomysłami s takie “mata-pomysły” – jak twórcze pomysły dotyczce produkcji nowych pomysłów i ich rozpowszechnienie..

(3) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 141. Współczenie twórcze pomysły powstaj w innowacyjnych przemysłach, uniwersytetach i politechnikach i ró nego rodzaju instytutach naukowych, instytutach bada podstawowych, stosowanych oraz bada i rozwoju (B+R). Przykłady Niemiec, Japonii, USA i W. Brytanii s pozytywne za Włochy maj, w tym zakresie powane trudnoci (tab.1) (Bernardi 2005). Tab. 1. Intensywno B+R w wybranych krajach (1999-2000) liczony w procentach Research Intensity* In Italy Compared to Other Countries (1999-2000) in percentage terms. MechaniMachines Chemical Country/ cal means Textile and Average and quipFood products & Sector of trans- apparel intensity ment fibres portation Italy 1,70 9,7 0,1 0,80 2,20 2,1 Germany 5,4 19,8 2,0 0,50 / 7,4 Japa 6,6 13,1 2,1 1,20 15,20 8,6 USA 5,0 15,5 0,5 1,60 6,60 8,3 UK 4,9 10,3 0,4 1,20 6,60 8,1 *R&D spending as a percentage of value added.

(4) ródło: Bernardi L.G. (2005) Research and Development in Italy. W: Review of economic conditions in Italy. Stowarzyszenie przemysłu włoskiego Confindustria wiadoma tych trudnoci uruchomiło projekt pt. Industry for Innovation. Symbolem projektu jest wyra enie – I x I=I3 gdzie x jest mno eniem synergetycznym. Celem projektu jest tworzenie krajowej sieci Klubów innowacyjnoci, dla co najmniej 10.000 biznesmenów i mened erów. Projekt jest ukierunkowany na cztery obszary strategiczne a mianowicie: sprawne korzystanie z technologii cyfrowych, nowoczesne metody jakoci produkcji i rozwój zasobów ludzkich, problemy rodowiska i oszczdzania energii oraz umidzynarodowania gospodarki. Według P. Romera czas poka e czy był to – meta pomysł (Pistorio, 2005). 2. Rozwój wiata w 20. wieku i scenariusze kierunkowe rozwoju dla 21. wieku Ostatnie stulecie minionego tysiclecia przyniosło unikatowe ogromne zmiany w yciu i pracy człowieka, w stosunku do poprzednich stuleci. Wiek 20. odziedziczył od 19. wieku wiele wynalazków, dowiadcze i wiedzy, które mogły zmienia ycie i prac człowieka dopiero w nastpnym stuleciu. Rozpowszechnianie elektrycznoci jako nonika energii, wiatła i informacji nastpiło dopiero w 20. wieku i zapocztkowało rozwój elektroniki, radiotechniki, telewizji i telekomunikacji w 20. wieku. Wielkimi wynalazkami okazały si 19-wieczne silnik elektryczny i spalinowy, które w szczególnie szerokim zakresie zmieniły ycie i prac człowieka 20. wieku. Dziki wielkim wynalazkom 19. wieku dokonała si zarówno rewolucja transportowa, jak i rewolucja w produkcji przemysłowej. W wyniku czego przecitny wiatowy dochód na jednego mieszka ca Ziemi w 20. wieku zwikszył si 4-krotnie (Rys.1)..

(5) 142. Andrzej Straszak Od współbienych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa. Rysunek 2. Przecitny wiatowy dochód na jednego mieszkaca. ródło: Sachs (2006) Na Rys.2 przedstawiono Produkt Krajowy Brutto na jednego mieszka ca w ró nych regionach wiata w latach 1820 i 1998.. Rysunek 3. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkaca w rónych regionach wiata w latach 1820 i 1998. ródło: Sachs (2006) „W 1820 roku wszystkie regiony były biedne; wszystkie regiony prze yły proces postpu ekonomicznego, w regionach, które dzisiaj s bogate, postp ekonomiczny był zdecydowanie najwikszy (Sachs, 2006), z tym, e w 1820 roku regiony Europy Zachodniej i USA, Kanady i Oceanii były w stosunku do Europy Wschodniej dwa razy bogatsze, wielokrotnie bardziej przedsibiorcze i innowacyjne oraz wykształcone.” (Sachs, 2006) Pocztkowo wszystkie te regiony były oddalone od siebie, póniej z ró nych przyczyn niektóre regiony zbli ały si siebie, tworzc ró ne zwizki. „Rozwój gospodarczy obejmuje dzi cały wiat, z wyjtkiem subsaharyjskiej Afryki i kilku innych obszarów skrajnego ubóstwa. Jednak nawet i te ogniska ndzy ju przy niewielkiej mi-.

(6) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 143. dzynarodowej pomocy i wykorzystaniu technik dostosowanych do lokalnych warunków mogłyby sta si jego beneficjentami”. (Sachs, 2006) „Dotd skutki pozytywne przewa ały nad negatywnymi. Poniewa jednak wielu nastpstw działalnoci człowieka dla rodowiska po prostu nie dostrzegamy i nie uwzgldniamy w naszych rachunkach dochodu narodowego, w istocie siedzimy na tykajcej bombie zegarowej.” (Sachs, 2006) Dzisiaj ju wiemy, e: „Wszystkie wiksze ekosystemy, czy to ldowe czy wodne s ju przeci one. Działalno gospodarcza ludzi powoduje zmniejszenie bioró norodnoci Ziemi, ograniczenie zasobów oceanicznych, degradacj obszarów trawiastych i lasów tropikalnych oraz wyczerpywanie si złó ropy naftowej i gazu ziemnego. W szybkim tempie i na du skal zmieniamy klimat. Wszystkie te zjawiska ju w istotny sposób naruszaj równowag planety zamieszkałej przez 6,5 mld ludzi.” (Sachs, 2006). W drugiej połowie 19.wieku Thomas Edison, który uzyskał ogromn liczb patentów (1093), stworzył pierwsze na wiecie przemysłowe laboratorium badawcze w Mento Park w stanie New York, które rozwinły si USA i na wiecie dopiero w 20. wieku – był to „matapomysł” w zakresie produkcji, rozpowszechniania i wdra ania wiedzy. Najsłynniejsze przemysłowe laboratorium badawcze 20. wieku to zało one w latach dwudziestych Laboratoria Bella, gdzie wynaleziono tranzystor półprzewodnikowy, bez którego nie byłoby półprzewodnikowych procesorów, których dynamiczny rozwój staje si podstaw kolejnych rewolucji informatycznych opartych na słynnym prawie Moore`a. Procesory półprzewodnikowe przekrocz niedługo barier 1 mld tranzystorów w jednym procesorze, za pamici półprzewodnikowe osigajce ju wielkie liczby pamici GB mo e dojd do TB. wielkoci. Przemysłowe laboratoria badawcze to tak e meta-pomysł w zakresie produkcji i rozpowszechniania i wdro enia wiedzy na wiatowym poziomie w 21.wieku w szczególnoci w zakresie nanotechnologii, optotechnologii, biotechnologii czy robotyki. Przemysłowe Laboratoria Badawcze na najwy szym poziomie wiatowym zapewne niebawem powstan w Chinach, w Indiach czy Brazylii. Z obecnej perspektywy pocztków 21. wieku najwa niejsze wynalazki 20 wieku to zapocztkowanie i rozwój elektroniki, który umo liwił skonstruowanie kolejnego, epokowego wynalazku, a mianowicie pierwszej elektronicznej maszyny poszerzajcej mo liwoci umysłu ludzkiego, tzn. komputera w ko cu lat 40., a nastpnie mikroprocesora w pocztkach lat 70. Kolejnym epokowym wynalazkiem był Internet, który powstawał w latach 1962-1990, od koncepcji urodzonego w Polsce Paula Barana z RAND Corporation, do postaci elektronicznej globalnej powszechnej komunikacji multimedialnej. Epokowymi wynalazkami 20. wieku były tak e zapocztkowanie bada operacyjnych, które maj dzisiaj prawie 70 lat i analizy systemowej, która powstała 60 lat temu. Badania operacyjne i systemowe powstały w czasie, gdy komputery były jeszcze niezrealizowanym Wielkim Pomysłem Wielkiego Matematyka A. Turinga, a nie masowo wytwarzanym produktem u ywanym w pracy, szkole, uniwersytecie, instytucie naukowym i w domu, a dzisiaj sprzedawanym na promocjach w supermarketach nawet w Polsce. Aby mogły powsta badania operacyjne kto m dry musiał uwiadomi sobie nastpujcy fakt: militarne decyzje operacyjne w przyszłej wojnie z intensywnym u yciem samolotów, łodzi podwodnych, itp. bd nieporównywalnie bardziej zło one od militarnych decyzji operacyjnych w czasie ubiegłej (pierwszej) wojny wiatowej. Tym m drym był doradca naukowy Premiera.

(7) 144. Andrzej Straszak Od współbienych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa. Wielkiej Brytanii. Proponowanym rozwizaniem tego problemu dla wojska i pa stwa było zorganizowanie wielodyscyplinarnej grupy naukowców, których zadaniem była identyfikacja problemu operacyjnego i zaproponowanie rozwizania, wykorzystujc ówczesne metody naukowe fizyki, matematyki czy statystyki (Straszak, 2002). Aby mogła powsta analiza systemowa, kto m dry musiał zaproponowa Siłom Lotniczym USA, po przystpieniu USA do drugiej wojny wiatowej, a mo e po ataku japo skiego lotnictwa na Pearl Harbor, aby zatrudniły najwybitniejszych ameryka skich matematyków, wybitnych profesorów uniwersytetów i politechnik ró nych specjalnoci do „analizowania trudnych problemów lub nawet systemów”. Na pewno po zako czeniu II wojny wiatowej dowództwo ameryka skich Sił Lotniczych było bardzo m dre, e przekazało rodki finansowe Projektu RAND (Research ANd Development) w celu utworzenia Korporacji Naukowo-Badawczej skupiajcej wybitnych naukowców w RAND Corporation. Z RAND’em było zwizanych kilku laureatów nagrody Nobla, wybitnych matematyków: N. Wiener, R. Bellman i inni. Badania operacyjne pomogły W. Brytanii wygra tzw. Bitw o Angli, a potem wygrywa bitwy w Afryce, we Włoszech. Analiza systemowa pomogła USA wygra drug wojn wiatow z Japoni a tak e zimn wojn w latach 1946-1991 ze Zwizkiem Radzieckim. Badania operacyjne i systemowe, w tym analiza systemowa, były stosowane w 20. wieku zarówno w sferze militarnej, jak i w wielu innych sferach poza wojskowych. W Polsce w 20. wieku Profesor Roman Kulikowski problematyce analizy systemowej powicił a 52 prace naukowe (Ma czak, 1999), w tym 30 maja 1972 roku w referacie zbiorowym grupy profesorów zwizanych z Polsk Akademi Nauk przedstawił po raz pierwszy analiz systemow na XXXIV Sesji Zgromadzenia Ogólnego Polskiej Akademii Nauk w ramach referatu „Rola Nauk Cybernetycznych w Rozwoju Kraju” (Findeisen, 1972). Profesor Roman Kulikowski wraz z profesorem D. Smole skim, ówczesnym Sekretarzem Polskiej Akademii Nauk oraz autorem tego referatu, negocjowali w Londynie warunki merytoryczne, organizacyjne i finansowe powstajcego w 1972 roku Midzynarodowego Instytutu Stosowanej Analizy Systemowej. Profesor Roman Kulikowski piszc w 1977 roku pierwsz w Polsce monografi pt. „Analiza systemowa i jej zastosowania” oraz organizujc w 1977 roku Instytut Bada Systemowych PAN stał si twórc polskiej szkoły analizy systemowej. RAND Corporation i MISAS to tak e przykłady meta-pomysłów w sensie P. Romera, pomysłów, które czekaj na upowszechnienie w skali globalnej. „Wraz z wkroczeniem Indii i Chin na drog przypieszonego rozwoju gospodarczego oraz w sytuacji utrzymujcego si przyrostu ludnoci wiata mo na si spodziewa, e ju w połowie tego stulecia liczba mieszka ców Ziemi signie 9 mld, a PGB wyniesie 275 bln dolarów USA. Jednak bez wdro enia nowych technologii i zasadniczej zmiany gospodarki nie bdzie to mo liwe” (Sachs, 2006). Widzimy, wic, e ju okres 2006-2050 jest okresem niezwykłym. Niezbdne bdzie zwielokrotnienie wiatowego wysiłku intelektualnego dla realizacji współbie nie trzech globalnych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki. Ludzko dysponuje obecnie ogromnymi mocami obliczeniowymi i ogromnymi mocami przetwarzania ogromnych zasobów danych, informacji i wiedzy oraz ogromnymi mo liwociami gromadzenia danych, informacji i wiedzy w postaci cyfrowej. W 2006 roku firma japo ska wyprodukowała urzdzenie do gromadzenia 1300 milionów milionów (1015) Bajtów danych cyfrowych, a przecie to dopiero pocztek cyfryzacji i informatyzacji Planety Ziemia..

(8) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 145. Dziedzictwem 20. wieku, z którego mo emy i musimy korzysta, jest konieczno zapocztkowania nowych dziedzin naukowych i super wysokich technologii, a co najwa niejsze radykalne zwikszanie wiatowych wydatków na B+R, mo e nawet do 6 % PGB. „Mechanizmy rynkowe działajce w skali globalnej da si podregulowa tak, aby wymuszały aktywno przyjazn dla naszej planety. Dziki lepszym technologiom mo na rozwiza to, co uchodziło dotd za istn kwadratur koła – problem pogodzenia wymogów nowoczesnej gospodarki i równowagi ekologicznej. I – co najwa niejsze – nowe podejcie do polityki globalnej i samego sposobu rzdzenia mocno opartego na dopiero rozwijajcej si nauce o zrównowa onym trwałym wzrocie, pomo e nam postawi pierwszy krok na drodze do przyszłej pomylnoci i pokoju”. I dalej: „Jeli nie podejmiemy rzetelnej próby zmierzenia si z tymi problemami to niewtpliwie bdziemy coraz czciej mieli do czynienia z aktami terrorystycznymi i konfliktami zbrojnymi” (Sachs, 2006). Nale y si z tym zgodzi. W Internecie pod adresem www.rand.org dostpna jest w formie cyfrowej monografia Centrum Pardee RAND Corporation pt. „Shaping the Next One Hundred Years” (Lampert i in., 2003). W wyszukiwarce Google RAND Corporation ma obecnie co najmniej 5130000 pozycji, a RAND Europe 382 000 pozycji. Wikszo raportów badawczych na zlecenie nie jest dostpna w Internecie, ale te które s dostpne s wzorcowymi przykładami stosowanych bada systemowych. Na Rys. 3 przedstawiono podstawowe klasy komputerowych, cigle bardzo uproszczonych, scenariuszy na obecne stulecie. Grupuj si one w trzy główne klasy, a mianowicie: scenariuszy opartych o przeszłe i obecne trendy rozwojowe, scenariuszy optymistycznych (nazwanych Wielkie Przemiany) i scenariuszy pesymistycznych – nazwanych rozwizaniami powrotu do barbarzy stwa.. Rysunek 4. Scenariusze rozwoju wiata w 21. wieku. ródło: rand.org.

(9) 146. Andrzej Straszak Od współbienych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa. Osobicie byłem i jestem zwolennikiem realizowania klasy scenariuszy Grant Transition, jak si okazało podobnych do scenariusza, o którym pisze Sachs, a które w ewentualnej realizacji s oczywicie najtrudniejsze, gdy wymagaj wdra ania najwikszych zmian systemowych opartych na wiedzy maksymalnie interdyscyplinarnej, zmian o pełnym zasigu globalnym. Przykładem optymistycznych strategii jest te tak zwana Strategia Lizbo ska Unii Europejskiej na pierwsz dekad 21. wieku. Obecny stan zinformatyzowania krajów Unii Europejskiej pozwala na szybsze monitorowanie stanu realizacji Strategii Lizbo skiej w poszczególnych krajach. Strategia Lizbo ska okazała si mimo niepełnej realizacji bardzo u ytecznym narzdziem midzynarodowego współrzdzenia i oddziaływania wzajemnego, stała si bardzo u ytecznym narzdziem systemowym UE (Straszak, 2005). 3. Człowiek, Społeczestwa i Technologie Informatyczne w 21. wieku Imperatywem systemowym dla człowieka i społecze stw w 21. wieku jest TWÓRCZO (Rys. 4).. Rysunek 5. Metasystem ludzkiej aktywnoci i sfery twórczoci ludzkiej. Wiedza i umiejtnoci (technologie) LUDZKOCI pocztków 21. wieku s mimo pozorów bardzo skromne i niewystarczajce do rozwizywania istotnych problemów globalnych wiata 21. wieku o którym wskazywano w poprzednim paragrafie. Wiedza ludzka ma wiele luk.

(10) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 147. i niezgodnoci. Cały 21. wiek winien by systemowo oparty na rozwoju pełnych cykli bada naukowych i innowacyjnych. Imperatywem systemowym rozwoju TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH w 21. wieku jest WSPOMAGANIE TWÓRCZOCI CZŁOWIEKA I LUDZKOCI zgodnie z mottem „Wiedza w ka dym miejscu, w ka dym czasie.” Tofflerowie (2006) opieraj Globaln Rewolucj Bogactwa na Rewolucji Wiedzy wskazujc, e: 1. Wiedza z natury nie jest podstaw konkurencji (non-rival). Mo e by u ytkowana powszechnie. 2. Wiedza jest nieuchwytna. 3. Wiedza jest nieliniowa. 4. Wiedza jest relacyjna. 5. Wiedza współdziała z inn wiedz. 6. Wiedza jest bardziej przenona ni inne produkty. 7. Wiedza mo e by w postaci symboli lub obiektów abstrakcyjnych. 8. Wiedza mo e by gromadzona w coraz mniejszej przestrzeni. 9. Wiedza mo e by wyra ana lub niewyra alna, ekspresywna lub nieekspresywna a tak e milczca. 10. Wiedz trudno zamkn w butelce. Ona si rozprzestrzenia. Droga do przetrwania dla człowieka i ludzkoci w 21. wieku to droga zaczynajca si od danych, rozumienia relacji midzy danymi, nastpnie od informacji przez rozumienie struktur informacji do wiedzy w dwu postaciach – ludzkiej ogromnie zwielokrotnionej oraz cyfrowej o gigantycznych rozmiarach, do mdroci ludzi i ludzkoci, do zrozumienia ZASAD POSTAWOWYCH prowadzcych do realizacji zrównowa onego trwałego wzrostu bogactwa planety Ziemia opartego na globalnych scenariuszach o nazwie (Eco-Info Communalizm) w ramach klasy scenariuszy Glocal Great Transition (rys. 3) (Bogdan, Straszak, Studzi ski 2006). 4. Konkurencyjno społeczestw internetowych w globalnej gospodarce 21. wieku opartej na wiedzy i odpowiednich B+R Od pocztków lat 80. ubiegłego wieku, a wic od czasu rozpoczcia masowej produkcji komputerów osobistych na naszej Planecie, rozpoczła si era społecze stw informacyjnych. Człowiek pozyskał osobiste narzdzie gromadzenia i przetwarzania oraz wizualizacji danych, informacji i wiedzy cyfrowych. W społecze stwie informacyjnym organizacje badawczo-edukacyjne takie jak IMD (Instytut Rozwoju Zarzdzania) z Lozanny (Szwajcaria) mog dokonywa dla biznesu, rzdów i rodowiska uczelniano-naukowego przeszło 300-wskanikowego porównywania 61 krajów i regionów, opartego w 2/3 na twardych danych statystycznych i w 1/3 na opiniach (mikkich danych z biznesu, rodowisk naukowych, itp.). IMD rozpoczł od 1989 roku publikacj corocznych raportów w postaci ksi kowej pt. „World Competetiveness Yearbook” i w dwóch formach cyfrowych: na płycie CD oraz w formie interaktywnego dostpu on-line przez Internet. Z analizy listy krajów rankingu IMD mo na stwierdzi, e czołówka (15 pierwszych) krajów to ju społecze stwa internetowe według kryteriów rankingu e-gotowoci i gotowoci internetowej. Mo emy wic stwierdzi, e czołówk krajów wiata najbardziej konkurencyjnych stanowi społecze stwa internetowe..

(11) 148. Andrzej Straszak Od współbienych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa. Tabela 2. Ranking konkurencyjnoci 2006 według IMD Szwajcaria. Pastwo. 2006. 2005. Punkty. Pastwo. 2006 2005 Punkty. USA HONG KONG SINGAPUR. 1 2 3. 1 2 3. 100.000 96.866 90.993. CZECHY TAJLANDIA ZHEJIANG. 31 32 33. 36 27 20. 63.003 62.598 61.286. ISLANDIA DANIA. 4 5. 4 7. 90.206 86.031. KATALONIA FRANCJA. 34 35. 32 30. 61.262 60.813. AUSTRALIA KANADA. 6 7. 9 5. 82.501 81.689. HISZPANIA MAHARASHTRA. 36 37. 38 42. 58.384 57.861. SZWAJCARIA LUKSEMBURG. 8 9. 8 10. 81.541 81.513. KOREA SŁOWACJA. 38 39. 29 40. 57.680 57.436. FINLANDIA IRLANDIA. 10 11. 6 12. 80.894 80.647. KOLUMBIA WGRY. 40 41. 47 37. 57.351 57.316. NORWEGIA AUSTRIA. 12 13. 15 17. 79.722 79.301. GRECJA PORTUGALIA. 42 43. 50 50. 54.149 52.808. SZWECJA HOLANDIA BAWARIA JAPONIA. 14 15 16 17. 14 13 18 21. 76.992 75.928 75.543 74.231. PŁD. AFRYKA SŁOWENIA JORDAN BUŁGARIA. 44 45 46 47. 50 50 50 50. 52.007 51.641 51.292 50.873. TAJWAN 18 CHINY MAINLAND 19. 11 31. 72.993 71.554. SAO PAULO FILIPINY. 48 49. 50 50. 49.408 49.041. ESTONIA W. BRYTANIA. 20 21. 26 22. 71.424 71.393. LOMBARDY TURCJA. 50 51. 50 50. 47.315 47.069. NOWA ZEALANDIA 22 MALEZJA 23. 16 28. 71.191 70.080. BRAZYLIA MEKSYK. 52 53. 50 50. 46.416 44.871. CHILE IZRAEL. 24 25. 19 25. 69.997 68.929. ROSJA ARGENTYNA. 54 55. 50 50. 44.738 43.663. NIEMCY BELGIA. 26 27. 23 24. 68.640 68.092. WŁOCHY RUMUNIA. 56 57. 50 50. 43.531 42.130. ILE-DE-FRANCE INDIE. 28 29. 33 39. 66.498 64.416. POLSKA CHORWACJA. 58 59. 50 50. 39.955 38.957. SZKOCJA. 30. 35. 63.465. INDONEZJA WENEZUELA. 60 61. 50 50. 36.051 32.662.

(12) ródło: http://www.imd.ch/documents/wcc/content/overallgraph.pdf W grupie krajów zajmujcych miejsca 15-30 w rankingu konkurencyjnoci mamy zestawienie krajów internetowych i krajów jeszcze nie internetowych, takich jak Chiny ze 111 milionami.

(13) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 149. u ytkowników Internetu, ale z przeszło 400 milionami u ytkowników cyfrowych komórek telefonicznych, Malezja, Chile, Indie z 50,5 milionami u ytkowników Internetu, Czechy. W grupie krajów zajmujcych miejsca od 31 do 45 znajduje si Korea Południowa, któr nale y uwa a za społecze stwo internetowe oraz Francja, któr niewiele dzieli od społecze stw internetowych (Tab. 2). Polska w rankingu konkurencyjnoci zajmuje dopiero 58. miejsce, podczas gdy w rankingu egotowoci zajmuje miejsce 32., a wic znacznie wy sze. Polska jest gorsza od Estonii o 38 pozycji, a od Słowenii o 13. Dlatego te Przedsibiorczo Polska w Warunkach Unii Europejskiej (Kruszewski, 2005) staje si spraw kluczow dla całej Polski i wszystkich jej regionów i podregionów. (Tab. 3) Tabela 3. Ranking krajów według stanów E-Gotowoci, Gotowoci Internetowej i Eco-Gotowoci oraz (Info-Eco) Index Indeksy Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Lp. Polska

(14) ródło. Internetowa wo IG. E-gotowo EG Dania USA Szwecja Szwajcaria W. Brytania Hong Kong Finlandia Holandia Norwegia Australia 32 Economist Intelligence Unit 2005. Goto- Environment Sust.Index ESI USA Finlandia Singapur Norwegia Dania Urugwaj Islandia Islandia Finlandia Kanada Kanada Szwajcaria Tajwan Gujana Szwecja Argentyna Szwajcaria Austria W. Brytania Brazylia 54. www.weforum.org (2006). ¦. EG + IG + ESI 3. Finlandia Szwecja Szwajcaria Norwegia Dania Islandia Austria Australia USA Islandia. 102 Time Almanac 2006. 62 własne. W globalnej gospodarce opartej na wiedzy i Internecie wszystkie kraje, regiony i podregiony s wirtualnie bliskie i musz wykazywa coraz wiksz przedsibiorczo intelektualn. Polska musi stwarza jak najszybciej takie uwarunkowania przedsibiorczoci polskiej w UE, aby jak najszybciej podniosła swoje miejsce w rankingu wiatowej konkurencyjnoci (Kruszewski, 2005). W czerwcu 2006 ukazały si dwie bardzo interesujce monografie naukowe: pierwsza Instytutu d/s Midzynarodowych Gospodarek w Waszyngtonie pt.” Accelerating the Globalization of America. The role of Information Technology.” Autorstwa C.L. Mann z udziałem J.F. Kirkegaarda jest to pierwsza na ten temat monografia tego Instytutu. Na Rys. 5 przedstawiam uniwersalny schemat realizacji wyzwa rozwojowych przez kraj X Inc. X mo e by USA, Niemcy, Włochy, ale tak e Polska. Druga monografia The MIT Industrial Center oparta na 5 badaniach MIT w latach 1999-2004 autorstwa S. Berger, te przedstawia jeden rysunek (Rys. 6) ilustrujcy nowy model „Lining Up the Lego Pieces” od Idei do Klientów. Jest to model firmy lub korporacji globalnej (Palisimo.

(15) 150. Andrzej Straszak Od współbienych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa. 2006), poszczególne „klocki Lego”, z których składa si firma mog by rozlokowane w ró nych miejscach wysokozinformatyzowanej Globalnej Gospodarki na Cyfrowej Planecie Ziemia.. Rysunek 6. Uniwersalny schemat realizacji wyzwa rozwojowych przez kraj X Inc. ródło: Mann (2006). Rysunek 7. Od Idei do Klientów. Rodeo: Berger (2006) 5. Zakoczenie Zgodnie z modyfikowanymi kierunkowymi scenariuszami rozwoju wiata w 21. wieku (RAND) oraz licznymi pracami naukowymi w tym pracami Tofflerów (2006), Sachsa (2006), Bogdana, Straszaka, Studzi skiego (2006), Wierzbickiego i Nakamori (2005) i wielu innymi, nasza planeta ma potencjaln szans realizacji w najbli szych kilku dekadach optymistycznego scenariusza z rodziny Eco-info-communalism Great Transition. Warunkami koniecznymi s rozpoczcia, współbie noci i współdziałania powszechnych globalnych rewolucji: po pierwsze Re-.

(16) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 151. wolucji Wiedzy, po drugie Rewolucji B+R, po trzecie Rewolucji Inteligentnej Informatyki, po czwarte Rewolucji Bogactwa, po pite Rewolucji Zrównowa onego Rozwoju, po szóste Rewolucji wiadomoci Systemowej i Inteligentnych oraz Zintegrowanych Analiz Systemowych. Powy sze warunki nie s oczywicie wystarczajce. Współczesny wiat w obecnej dekadzie nie wiele lub wcale nie ma jeszcze osigni na skal globaln, na odwrót współczesny wiat wchodzi w er coraz wikszego ryzyka, w tym ryzyka „zaniechania szukania lepszych rozwi za opartych na Wiedzy (Science)”.. Bibliografia 1. 2. 3. 4.. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.. Battelle J. (2005) Google’s MASTER PLAN. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 – February 2006. Bernardi L.G. (2005) Research and Development in Italy. W: Review of economic conditions in Italy. 3. Bergeron B. (2003) Essentials of Knowledge Management.J. Wiley&Sons, New Jersey. Bogdan L., A. Straszak, J. Studzi ski (2006) Poland 21st Century Infrastructure for „Global Great Transition” (Eco-Info-Communalism) Scenarios Looking for Future System Research Solution. International Journal of Knowledge and Systems Sciences 3, 1. Cempel Cz. (2005) Nowoczesne Zagadnienia Metodologii i Filozofii Bada . Radom: ITE. Denis C., K. McMorrow, W. Roger (2006) Globalisation: Trends, Issues and Macro Implications for the EU. http:// europa.eu.int/comm/economy-finance. Diamond J. (2006) Kronika upadku Ziemi. Forum 31 (31.07 – 6.08 2006) Warszawa. Drelichowski L. (2004) Podstawy inynierii zarzdzania Wiedz. Studia i Materiały PSZW 1, Bydgoszcz. Drucker P. (2001) The Next Society. The Economist. November 2001. A survey. Findeisen W., R. Kulikowski, M. Nałcz, J. Seidler, A. Straszak, S. Wgrzyn (1972) Rola Nauk Cybernetycznych w Rozwoju Kraju. Wyd. PAN 1972. Foroohar R. (2005) Learning to Share. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 – February 2006. Friedman T. (2005) The Exhausting Race for Ideas. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 – February 2006. Friedman T. (2006) wiat Jest Płaski, Dom wydawniczy Rebis, Pozna . Gates B. (2005) The New Road Ahead. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 – February 2006. Guterl F., Upson S. (2005) Smarter search. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 – February 2006. Kasiewicz S., W. Rogowski, M. Kici ska (2006) Kapitał intelektualny. Oficyna Ekonomiczna, Kraków. Kruszewski Z., A. Kanse, red. (2005) Przedsibiorczo Polska w Warunkach Unii Europejskiej. Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock. Krzysztofek K. (2006) Sieci a socjologia wiedzy. Computerworld Polska 12/711, 40-42. Kulikowski R. (1977) Analiza Systemowa. Warszawa: PWN. Lempert R.J., S. Popper, S.C. Bankes (2003) Shaping the Next One Hundred Years. RAND Corp., Santa Monica..

(17) 152. Andrzej Straszak Od współbienych rewolucji: wiedzy, bada naukowych i inteligentnej informatyki do rewolucji bogactwa. 21. Loong L. H. (2005) Singapore Way. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 – February 2006. 22. Ma czak K., red. (1999) Analiza Systemowa i Zarzdzanie. Ksi ka jubileuszowa z okazji 50-lecia pracy naukowej Romana Kulikowskiego. IBS PAN, Warszawa. 23. Owsi ski J.W., A. Straszak, red. (2002) Społeczestwo informacyjne a Badania Operacyjne i Zarzdzanie. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa. 24. Palisimo S. (2006) The Evolving Global Enterprise. Foreign Affairs May/June 2006 85, 3. 25. Pistorio P. (2005) Yes, we can! Growth and success in innovation. W: Review of economic conditions in Italy, 3. 26. Quah D. (2005) Knowledge Glut. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 – February 2006. 27. Rheingold H. (2003) Narzdzia ułatwiajce mylenie. Historia i przyszło metod poszerzania mo liwoci umysłu. WNT, Warszawa. 28. Sachs J. (2006a) Koniec z Ndz. Zadanie dla naszego pokolenia. PWN, Warszawa. 29. Sachs J. (2006b) Nowa geopolityka. wiat Nauk 8 (180). 30. Senge P.M. (1990) The fifth discipline. The art and practice of learning organization. Doubleday Publishing. 31. Stiglitz J. (2004) Globalizacja. PWN, Warszawa. 32. Straszak A. (2002) Badania operacyjne i systemowe 2002-2022. W: Owsi ski J.W., A. Straszak, red., Społeczestwo informacyjne a Badania Operacyjne i Zarzdzanie. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa. 33. Straszak A. (2003) D&PSS in the uncertainty of the internal society. W: Tung B., Sroka H., red., DSS in the Uncertainty of the Internet Age. Katowice. 34. Straszak A. (2004a) Miejsce Sektora E -Wiedza w Społecze stwie Informatycznym. Studia I materiały 2/2004. PSZW, Bydgoszcz. 35. Straszak A. (2004b) Społecze stwo oparte na Wielkich Zasobach Wiedzy. BOS, Warszawa. 36. Straszak A. (2005) Strategia Lizbo ska UE. Kluczowy czynnik tworzenia si społecze stwa wiedzy i gospodarki opartej na wiedzy w Polsce. Studia i materiały 4/2005. PSZW, Bydgoszcz. 37. Straszak A. (2006) Badania Operacyjne i Systemowe w Wysoce Zinformatyzowanej Globalnej Gospodarce. W: Badania Operacyjne i Systemowe 2006. e-Wyzwania – E. Urba czyk, A. Straszak, J. W. Owsi ski, red, Wydawnictwo EXIT, Warszawa. 38. Tapscott D. (1996) Digital Economy. Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence. McGraw-Hill, New York. 39. Toffler A., Toffler H. (2006) Revolutionary Wealth. A. Knopf, New York. 40. Warsh D. (2006) Knowledge and the Wealth of Nations. W. W. Norton &Comp., New York. 41. Wierzbicki A.P., Y. Nakamori (2005) Creative Space, Models of Creative Processes for the Knowledge Civilization Age. Studies in Computational Intelligence 10, Springer..

(18) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 153. FROM CONCURRENT REVOLUTIOS OF: KNOWLEDGE, R&D, INTELLIGENCE COMPUTING TO REVOLUTIONARY WEALTH Summary The last century was one of a kind at all human history. Implementation of the 19.century discoveries produced huge increasing of wealth during 20.centaury. The 21. century scenarios are very, very much diversified from optimistic to pessimistic ones. Due to 20.century discoveries like computers, electronic processors, Internet and others 21. century will be one of a kind again. New revolutions are expected now or in near future: knowledge revolution, R&D revolution, intelligent computing revolution, revolutionary wealth as well as eco and systems revolution. Eco-Info-Communalism Great Transition scenarios was considered, as recommended ones. Keywords: The 20. century achievements, the 21. century scenarios, knowledge revolution, R&D revolution intelligent computing revolution, the 21. century revolutionary wealth. ANDRZEJ STRASZAK Szkoła Wy sza im. Pawła Włodkowica w Płocku 09-402 Płock al. Kili skiego 12 tel.: 024 36 64 150.

(19)