Streszczenie
W artykule podjĊto próbĊ budowy modelu taksonomii wybranych narzĊdzi in-formatycznych wspomagających wybór i ocenĊ składników COTS. We wstĊpie przy-bliĪono podstawowe pojĊcia oraz zidentyfikowano istniejące obszary problemowe. Kolejno przeprowadzono analizĊ dostĊpnych rozwiązaĔ. W oparciu o szczegółowe charakterystyki poszczególnych narzĊdzi została podjĊta próba budowy taksonomii wybranych podejĞü. Zaprezentowany model taksonomii stanowi tym samym podsta-wĊ do budowy ontologii narzĊdzi informatycznych wspomagających ocenĊ ontologii składników COTS w dziedzinie Systemów Informatycznych Zarządzania (SIZ). Ca-łoĞü koĔczą wnioski z przeprowadzonych badaĔ.
Słowa kluczowe: taksonomia, COTS, systemy informatyczne zarzdzania, narzdzia informatycz-ne wspomagajce wybór i ocen składników COTS
1. Wprowadzenie
Rynek produktów COTS oferuje szerokie moliwo ci budowy systemów informatycznych składajcych si z nich w cało ci lub w cz ci i wspomagajcych działalno przedsibiorstwa w rónych dziedzinach. Sam proces tworzenia oprogramowania poprzez gromadzenie, grupowanie oraz integracj rozwiza w formie składników oprogramowania COTS, staje si drog do okre- lania obszarów funkcjonalnych aplikacji uytkowych. Powanym graniczeniem zwizanym z procesem wyboru składników jest jednak dostp do informacji na temat charakterystyk funkcjo-nalnych poszczególnych składników. Zbiór składników poddawanych ocenie zaley od posiada-nych przez decydenta informacji oraz dostpposiada-nych ródeł wiedzy na temat poszczególposiada-nych rozwi-za.
Jedn z moliwo ci wspomagania wyboru składników COTS jest zastosowanie odpowiednich narzdzi informatycznych. Analizujc podstawy formalne wskazanych rozwiza wyodrbni mona tutaj klasyczne narzdzia wspomagane technologi Webow, techniki semantyczne, zasto-sowanie agentów, ontologie oraz podej cia zorientowane celowo. Celem niniejszego artykułu jest dokonanie analizy dostpnych narzdzi informatycznych, identyfikacja ich szczegółowych charak-terystyk oraz na ich podstawie próba budowy taksonomii.
2. Proces wyszukiwania składników COTS w dziedzinie SIZ
Rozwój Internetu oraz powszechna jego dostpno dostarczyły szerokiego spektrum moli-wo ci wyszukiwania składników COTS. Sam proces pozyskiwania informacji z zasobów siecio-wych moe jednak przysparza szereg trudno ci. Bardzo czsto znalezienie odpowiedniej infor-macji jest procesem wysoce czasochłonnym i wymaga przejrzenia wielu dokumentów dostpnych w sieci, niejednokrotnie dostarczajc niewła ciwych wyników w procesie wyszukiwania informa-cji. Zwykle uytkownicy przeszukuj jedynie tylko 10 pierwszych wyników wyszukiwania [22]. Ponadto, w przypadku znalezienia odpowiedniego ródła, koniecznym jest dalsze jego przeszuki-wanie przez uytkownika celem wydobycia podanych danych. W efekcie mamy do czynienia z nadmiarowo ci informacji dostpnych w sieci bardzo czsto w stanie niespójnym.
Z kolei informacje pochodzce od sprzedawców bardzo czsto stanowi subiektywne ródło wiedzy, skupiajce si na uwydatnieniu pozytywnych cech rozwizania przy jednoczesnym braku bd zdawkowych informacjach na temat niedostatków oprogramowania [3, 28]. Bardzo czsto kady z producentów (sprzedawców) oprogramowania wykorzystuje róne standardy opisu, cha-rakteryzujce si odmiennym poziomem szczegółowo ci, co w efekcie przekłada si na jako pozyskanych informacji. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku wykorzystania opinii i ocen eksperckich czy korzystaniu z niezalenych raportów. Przeprowadzane testy składników nie cha-rakteryzuj si wysokim poziomem szczegółowo ci, dostarczajc jedynie ogólnych danych o składniku. Ponadto raporty obejmuj swym zasigiem wiele dziedzin [14]. Wykonanie takich bada dla wybranej dziedziny przy jednoczesnym zachowaniu dostatecznego poziomu szczegóło-wo ci jest czsto kosztownym procesem. Jako niedogodno wskaza naley równie okresowy charakter tworzenia tego typu zestawie, czsto nie obejmujcych swym obszarem biecej sytua-cji rynkowej. Analogiczna sytuacja wystpuje w przypadku wykorzystania opinii eksperckich, gdy niejednokrotnie przeprowadzenie szeregu testów generuje wysokie koszty oraz wymaga specjalistycznej wiedzy dziedzinowej od eksperta. Tym samym uzyskane wyniki bardzo czsto zale od subiektywnej opinii eksperta oraz od jego wiedzy i do wiadczenia z zakresu danej dzie-dziny [2]. Ponadto, istotnym jest jak wysoka jest skuteczno danego podej cia w odniesieniu do osiganych rezultatów wyszukiwania składników COTS, a take w jaki sposób mona by ulepszy proces cały proces doboru.
Std koniecznym jest zapewnienie takiego mechanizmu wyszukiwania składników, który by zwrócił dane przez uytkownika wyniki. Zastosowanie odpowiednich narzdzi informatycznych moe w istotny sposób przyczyni si do poprawy wyszukiwania informacji na temat składników, dostarczajc wsparcia take podczas procesu przeszukiwania zasobów sieciowych.
3. DostĊpne narzĊdzia informatyczne wspierające wybór składników COTS
Wspomaganie w doborze składników oprogramowania realizowane jest przez wiele narzdzi informatycznych. Analiza literatury przedmiotu dostarczyła złoony zbiór metod i technik wspierajcych CBSD [1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 29, 30, 30, 31, 32, 33, 34]. Analizujc podstawy formalne wskazanych technik wyodrbni mona tutaj klasyczne narzdzia wspomagane technologi Webow, techniki semantyczne, zastosowanie agentów, ontologie oraz podej cia zorientowane celowo. W szczególno ci, zidentyfikowano nastpujce narzdzia: GAM (ang. Goal Argumentation Method), GQM (ang. Goal Question Metrics), GSN (ang. The Goal Structuring Notation), NFR, REMAP, Reasoning Loop Model,
SDM (ang. Strategic Dependency Model), Cognitive Tasks Analysis, SIBYL, EKD, Agora, SCB (ang. Software Commerce Broker), IPSCom (ang. Intelligent Portal for Searching Components), MoreCOTS, Sema-SC (ang. Semantic Component Selection), GBTCM (ang. Goal-Based Taxonomy Construction Method), GBRAM (ang. Goal-Based Requirements Analysis Method), GOThIC (ang. Goal-Oriented Taxonomy and reuse Infrastructure Construction), KAOS, ISAC, Goal - Based Workflow System for Multiagent Task Coordination, Ontomanager, SymOntoX, HAC (ang. Hierarchical Agglomerative Clustering), PLIB, INSEAS, ADIPS Framework - Faceted – Browsing, Rascal, Model Driven Architecture – MDA, Semantic-Based Technique, CompoNex – Browsing. Na podstawie przeprowadzonej identyfikacji dostpnych narzdzi wspomagajcych ocen i dobór składników COTS, została dokonana szczegółowa analiza ich uyteczno ci, wraz z prób przydziału do odpowiedniej kategorii (Tabela 1).
Tabela 1. Charakterystyka wybranych narzĊdzi informatycznych wspierających wybór COTS
Nazwa Charakterystyka metody
ADIPS ADIPS składa si z trzech głównych składników: Agent Virtual Machine,
Repozyto-rium ADIPS i Design Support Environment. Składniki oprogramowania s gromadzo-ne w repozytorium jako składniki agentowe okre lagromadzo-ne miagromadzo-nem „agenty repozytorium”.
Agora Podej cie to opiera si na badaniu prototypu rozbudowywanego przez SEI, który
pró-buje stworzy opart na współczynnikach baz danych zawierajc składniki oprogra-mowania uywajce agentów JavaBeans oraz CORBA w połczeniu z Webowymi technologiami wyszukiwania. Agora składa si z dwóch podstawowych procesów: ustalenia połoenia oraz oznaczenia składników, wyszukiwania oraz odzyskiwania składników.
Cognitive Task Analysis
CTA jest rozszerzeniem tradycyjnych technik analizy zada. Jego zadaniem jest do-starczanie informacji dotyczcych wiedzy, procesów i celu. CTA uywa wywiadów i strategii obserwacji, aby uchwyci opis wiedzy, któr uywaj eksperci do prze-kształcenia złoonych zada.
CompoNex Browsing
Podej cie to powstało w wyniku analizy dojrzało ci rynku skalowalnych składników oprogramowania. Wynik tych bada odzwierciedlał znaczenie uproszczenia wymiany składników pomidzy sprzedajcymi a kupujcymi. Istot podej cia stanowi paradyg-mat, e zamiast okre lania cech i wymaga oraz wyboru składników powielarnych stosuje si proces ich wcze niejszego testowania.
EKD Zadaniem EKD jest dostarczenie moliwo ci zarzdzania zmianami w organizacji.
EKD moe by zastosowane w wielu przypadkach. Metoda ta jest zbudowana na bazie grafów oznaczonych (zamiarów i strategii – okre lanych jako mapa drogi).
GAM Proces w modelu GAM przebiega z dołu do góry (bottom – up), a agregacja ocen
odbywa si jak w modelu GQM. GAM łczy podej cie zdrowo – rozsdkowe z modelem argumentacji.
GBRAM GBRAM ma za zadanie ułatwienie procesu budowania systematyki składników COTS.
Metoda ta dostarcza framework do analizowania ródeł informacji i modelowania wymaga, analizuje rozmieszczenie wiedzy w kadym z segmentów rynku COTS.
GBTCM GBTCM wspiera analiz wymaga oraz gromadzenie wiedzy na temat ponownego
zastosowania w rónych procesach wyboru i integracji poszczególnych składników. Wynikiem zastosowania GBTCM jest nie tylko systematyka COTS ale take zestaw informacji i wiedzy (repozytorium). GBTCM prowadzi do gromadzenia, zarzdzania i uogólniania informacji powizanych z dan dziedzin.
Nazwa Charakterystyka metody
GOThIC GOThIC stanowi samodzieln systematyk umoliwiajc współdziałanie z
oprogra-mowaniem COTS. Podej cie to umoliwia take reusing infrastruktury dla poszukiwa-nia i wyboru składników oprogramowaposzukiwa-nia.
GQM Procedura GQM przebiega z góry na dół (top – down), rozpoczynajc si od
zdefinio-wania istoty pomiaru. Na najniszym poziomie definiowane s bezpo rednie pomiary dostarczajce danych niezbdnych do obliczenia metryk poszczególnych składników.
HAC Stosowanie algorytmu HAC opiera si na grupowaniu hierarchicznych
wieloatrybuto-wych danych. Algorytm metody zakłada łczenie w procesie iteracji najbardziej po-dobnych do siebie grup składników.
INSEAS System opiera si na technologii XML oraz Technologiach agentowych (Component
Agent i User Agent). Przekształcaj one dane wej ciowe w dokumenty XML, które s gromadzone w repozytoriach w celu póniejszego wyszukiwania informacji.
IPScom Narzdzie IPSCom stanowi prototyp projektowy, majcy na celu budow i rozwój
otwartego portalu informacyjnego dla oprogramowania COTS oraz składników „non software”, w którym poszczególne istniejce repozytoria COTS mog zosta zintegro-wane wykorzystujc rodzajow ontologi.
MDA MDA stanowi nowa technik rozwoju aplikacji oraz tworzenia specyfikacji. Oparta
jest na niezalenej platformie (Platform Independent Model – PIM) – aplikacji i specy-fikacji postpowania oraz biznesowej funkcjonalno ci.
MoReCOTS Stanowi prototyp wyspecjalizowanego aparatu wyszukiwania dla COTS
sprzedawa-nych w sieci. Opiera si na meta – wyszukiwaniu online wyspecjalizowasprzedawa-nych baz danych utrzymywanych przez piciu wydawców skatalogowanych COTS. MoRe-COTS jest oparty na taksonomii składników dostpnych w skatalogowanych produk-tach COTS. Dostarcza on uszczegółowienia obejmujcego list kategorii COTS i wyspecjalizowany interfejs wyszukiwania wraz z okre lonymi zakresami wyszuki-wania powizanymi z charakterystykami COTS.
OntoManager OntoManager składa si z trzech komponentów (składników): Modułu Integracji
Danych, Modułu Wizualizacji oraz Modułu Analizujcego. Moduł Integracji Danych gromadzi dane z rónych serwerów (w przypadku systemów rozproszonych) oraz tworzy centralny dziennik ontologii. Moduł wizualizacji łczy zintegrowan ontologi uywanych danych z ontologi sam w sobie. Umoliwia przedstawienie tych samych informacji w róny sposób. Moduł Analizujcy dostarcza wskazówek do menadera ontologii w jaki sposób ulepszy dan ontologi. Ulepszenie to powinno by prowa-dzone zgodnie z potrzebami uytkownika.
PLIB Rezultatem tego projektu jest budowa menadera ontologii, który dostarczałby
uyt-kownikowi rodków do zdefiniowania i rozwijania ontologii.
RASCAL Jest to rekomendujcy system agentowy (Recommender Agent System). Jego celem
jest wskazanie rekomendowanych składników oprogramowania, których poszukuje uytkownik.
Nazwa Charakterystyka metody
SCB SCB dostarcza mechanizmów, na podstawie których klienci mog odtworzy składniki
poprzez sie Web niezalenie od ich lokalizacji. Narzdzie to opiera si na badaniu prototypu i umoliwia zbieranie informacji odno nie ogólno wiatowych składników oprogramowania poprzez Internet oraz dostarczenie zestawu elektronicznych katalo-gów zawierajcych składniki oprogramowania w cz ciowo uformowanych wymaga-niach jzyka SCL (Software Specification and Commerce Language).
SDM Zadaniem modelu SDM jest wydobycie struktury procesu. W szczególno ci w SDM
dostarczany jest opis procesu pod wzgldem sieci zalenych powiza wystpujcych pomidzy aktorami. Model taki moe pomóc w identyfikacji współudziałowców, analizie moliwo ci oraz wraliwo ci oraz take rozpozna wzorce powiza. W mo-delu SDM zalene wewntrzne cele oraz oczekiwania nie s bezpo rednio modelowa-ne.
SIBYL SIBYL stanowi system oparty na wiedzy i składa si z trzech elementów: jzyka DRL,
zestawu usług dostarczajcych jako ciowe wspomaganie decyzji oraz interfejsu uyt-kownika ułatwiajcego korzystanie z DRL. System ten wspomaga grupowe podejmo-wanie decyzji przez przedstawienie i zarzdzanie jako ciowymi aspektami procesu podejmowania decyzji (np. wybór moliwo ci, zadowalajce cele, argumenty ocenia-jce wybór moliwo ci z uwzgldnieniem tych celów). Jzyk DRL (Decision Repre-sentation Language) wykorzystywany przez SIBYL słuy do reprezentowania wskaza-nych jako ciowych aspektów procesu.
SemaSC Jest zautomatyzowan metod dla potrzeb identyfikacji składników oraz ich
klasyfika-cji w oparciu o rodzajow dziedzin taksonomii i wygenerowane semantyczne dane wej ciowe uytkownika. Kade zapytanie jest semantycznie dopasowywane do tego co ma by wyszukane, a osignicie lepszych wyników jest moliwe wykorzystujc dostpny zautomatyzowany system kategoryzacji. Uwzgldnia on take informacje zawarte w dostpnych powizanych portalach COTS.
Semantic – Based Tech-nique
Aplikacja ta rozwijana jest w celu ulepszenia wyszukiwania oraz przechowywania w duych repozytoriach i WWW składników oprogramowania. Działanie systemu opiera si na zasadzie zadawania pyta przez uytkownika w jzyku naturalnym. Technologia przetwarzania jzyka naturalnego analizuje które z pyta zadawanych przez uytkownika oparte s na powizaniach semantycznych. Zapytanie kolejno przekształcane jest na grafy pojciowe.
SymOntoX SymOntoX ma na celu identyfikacj i kategoryzacj moliwych przypadków
bizneso-wych. Technika ta oferuje wiele opcji modelowania okre lanych mianem meta-przypadków (np. Business Process, Business Object i Business Actor) Model ontologii w SymOntoX jest przedstawiany jako OPAL (Object, Process and Actor Modelling Language).
ródło: Opracowanie własne na podstawie: [1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 29, 30, 30, 31, 32, 33, 34].
Przeprowadzone studia literaturowe potwierdzaj wano problematyki doboru powielarnych składników oprogramowania. Dokonana identyfikacja i analiza dostpnych narzdzi jak równie ich klasyfikacja pozwoliła wskaza podstawy metodyczne i podłoe technologiczne poszczególnych rozwiza, czym jednocze nie zdeterminowano obszary ich praktycznego wykorzystania.
Bazujc na dostpnych charakterystykach poszczególnych rozwiza został sformułowany zbiór kryteriów charakteryzujcych dane podej cia. Ponisza tabela prezentuje zestawienie kryteriów oraz poziom ich spełnienia przez poszczególne narzdzia informatyczne: GAM (Goal Argumentation Method), GQM (Goal Question Metrics), Strategic Dependency Model (SDM), Cognitive Tasks Analysis, SIBYL, EKD, Agora, SCB (Software Commerce Broker), IPSCom (Intelligent Portal for Searching Components), MoreCOTS, Sema-SC (Semantic Component Selection), GBTCM (Goal-Based Taxonomy Construction Method), GBRAM (Goal-Based Requirements Analysis Method), GOThIC (Goal-Oriented Taxonomy and reuse Infrastructure Construction), Ontomanager, SymOntoX, Hierarchical Agglomerative Clustering (HAC), PLIB, INSEAS, ADIPS Framework – Faceted – Browsing, Rascal, Model Driven Architecture – MDA, Semantic-Based Technique, CompoNex – Browsing (Tabela 2, Tabela 3, Tabela 4).
4. Model taksonomii narzĊdzi informatycznych wspomagających wybór składników COTS Przeprowadzona szczegółowa analiza wybranych narzdzi informatycznych stanowiła pod-staw do budowy taksonomii poszczególnych metodyk. Bazujc na opracowanych charakterysty-kach sformułowano zbiór kryteriów (8 kryteriów) oraz podkryteriów (32 podkryteria) zawieraj-cych szczegółowe specyfikacje dla analizowanych rozwiza. Wskutek wystpowania istotnych rónic pomidzy narzdziami informatycznymi koniecznym było utworzenie szerszego zbioru kryteriów, charakteryzujcego si wyszym poziomem szczegółowo ci.
Rysunek 1. Model taksonomii narzĊdzi informatycznych wspomagających wybór COTS ródło: Opracowanie własne.
Tabela 2. Charakterystyka narzĊdzi informatycznych wspomagających wybór COTS
ródło: Opracowanie własne.
Nazwa ADIPS Agora Cognitive Task Analysis CompoNex Browsing EKD GAM GBRAM GBTCM
Podkryterium
Analiza wymagaĔ - - tak - - - - tak
Modelowanie - - - - tak -
UwzglĊdnienie
potrzeb uĪytkownika - - - - - - - tak
Wykorzystanie
portalu - tak - - tak - - -
Ontologie - - - -
PodejĞcie zorientowane celowo
- - tak tak tak tak tak tak
Techniki
semantyczne - - - -
Wspomaganie
technologią Web - tak - - - -
Zastosowanie agentów tak - - - - Metawyszukiwanie - - - - Wyszukiwanie przez kategorie - - - - - tak - - Wyszukiwanie przez słowa kluczowe - - - - - - - - Wyszukiwanie przez kategorie i słowa kluczowe - tak - - - - Wyszukiwanie składników przez sieü - - - - Faza projektowa - - - -
Rozwiązanie gotowe - - - - - tak - -
Prototyp - tak - - - - Taksonomia - - - - tak - Usprawnienie ontologii - - - - tak Wykorzystanie menedĪera ontologii - - - - - Wykorzystanie
repozytorium tak - - - - - tak tak
Zastosowanie rodzajowej ontologii - - - - - Zastosowanie systemu rekomendującego - - - - Automatyczna indeksacja składników - tak - - - - Informacje nt składników - - tak - - - - -
Testy składników - - tak tak - - - -
Ustalenie połoĪenia
składników - tak - - - -
Wyszukiwanie/odzy wskiwanie
składników - tak - - - - - tak
Grupowanie wieloatrybutowych danych - - - - Inne udoskonalone mechanizmy - tak - - - - - - Wykorzystanie metryk - - - - - tak - - Zapytania w jĊzyku naturalnym - - - - Technologie semantyczne Wspomaganie doboru składników COTS Kryterium Dodatkowe usprawnienia Kryteria klasyfikujące S tadium rozwoju S posób wyszukiwania składników Zaawansowane mechanizmy wyszukiwania
Tabela 3. Charakterystyka narzĊdzi informatycznych wspomagających wybór COTS
ródło: Opracowanie własne.
Nazwa GOThIC GQM HAC INS EAS IPS Com MDA MoReCOTS OntoManager
Podkryterium Analiza wymagaĔ - - - - Modelowanie - - - - - tak - - UwzglĊdnienie potrzeb uĪytkownika - - - - tak Wykorzystanie
portalu - - - - tak - tak -
Ontologie - - - - tak PodejĞcie zorientowane celowo tak tak - - - - Techniki semantyczne - - tak - - - - - Wspomaganie
technologią Web - - - - tak tak tak -
Zastosowanie
agentów - - - tak - - - -
Metawyszukiwanie - - - - tak -
Wyszukiwanie przez
kategorie - tak tak - - - - -
Wyszukiwanie przez słowa kluczowe
- - - -
Wyszukiwanie przez kategorie i słowa
kluczowe tak - - - tak - - -
Wyszukiwanie składników przez
sieü tak - - - - - tak -
Faza projektowa - - - - tak - - -
Rozwiązanie gotowe - tak - - - - - tak
Prototyp - - - - tak -
Taksonomia tak - - - - - tak -
Usprawnienie
ontologii - - - -
Wykorzystanie
menedĪera ontologii - - - - - tak
Wykorzystanie
repozytorium - - - tak tak - tak -
Zastosowanie
rodzajowej ontologii - - - - tak - - tak
Zastosowanie systemu
rekomendującego - - - -
Automatyczna indeksacja
składników - - - - tak - tak -
Informacje nt składników tak - - - - Testy składników - - - - Ustalenie połoĪenia składników - - - - tak - Wyszukiwanie/odzy wskiwanie
składników tak - - tak - - tak -
Zaawansowane mechanizmy wyszukiwania Grupowanie wieloatrybutowych danych - - tak - - - - - Inne udoskonalone
mechanizmy - - tak - tak - tak -
Wykorzystanie metryk - tak - - - - Zapytania w jĊzyku naturalnym - - - - Kryterium Dodatkowe usprawnienia Kryteria klasyfikujące S posób wyszukiwania składników S tadium rozwoju Technologie semantyczne Wspomaganie doboru składników COTS Wspomaganie doboru składników COTS
Tabela 4. Charakterystyka narzĊdzi informatycznych wspomagających wybór COTS
ródło: Opracowanie własne.
Nazwa PLIB RAS CAL S CB S DM S IBYL S emaS C
Semantic Based Technique S ymOntoX Podkryterium Analiza wymagaĔ - - - -
Modelowanie - - - tak - - - tak
UwzglĊdnienie
potrzeb uĪytkownika - tak - - tak - tak -
Wykorzystanie
portalu - - tak - - tak - -
Ontologie tak - - - - tak
PodejĞcie zorientowane celowo
- - - tak tak - - -
Techniki
semantyczne - - - - - tak tak -
Wspomaganie
technologią Web - - tak - - - - -
Zastosowanie agentów - tak - - - - Metawyszukiwanie - - - - tak Wyszukiwanie przez kategorie - - - - Wyszukiwanie przez słowa kluczowe - - tak - - - - - Wyszukiwanie przez kategorie i słowa kluczowe - - - - Wyszukiwanie składników przez
sieü - - tak - - - tak -
Faza projektowa - - - -
Rozwiązanie gotowe - - - - -
Prototyp - - tak - - tak - -
Taksonomia - - - - - tak - -
Usprawnienie
ontologii tak - - - - tak
Wykorzystanie
menedĪera ontologii tak - - - -
Wykorzystanie
repozytorium - tak - - - -
Zastosowanie
rodzajowej ontologii tak - - - - tak
Zastosowanie systemu
rekomendującego - tak - - - -
Automatyczna indeksacja
składników - - tak - - tak - -
Informacje nt
składników - - tak tak - tak - -
Testy składników - - - -
Ustalenie połoĪenia
składników - tak - - - tak - -
Wyszukiwanie/odzy wskiwanie składników - - - - - tak - - Zaawansowane mechanizmy wyszukiwania Grupowanie wieloatrybutowych danych - - - - Inne udoskonalone
mechanizmy - - tak - - tak - -
Wykorzystanie metryk - - - - Zapytania w jĊzyku naturalnym - - - - tak - Kryterium Dodatkowe usprawnienia Wspomaganie doboru składników COTS Kryteria klasyfikujące S posób wyszukiwania składników S tadium rozwoju Technologie semantyczne Wspomaganie doboru składników COTS
Istnieje moliwo dokonania analizy rozwiza bazujc na dowolnie wybranym kryterium. Dokonana w ten sposób analiza umoliwia przedstawienie narzdzi informatycznych z uwzgldnieniem oferowanych przez nie funkcjonalno ci oraz moliwo ci w odniesieniu do wspomagania procesu wyboru składników COTS. Kryteria klasyfikujce zostały utworzone w oparciu o dostpne informacje na temat poszczególnych rozwiza ze szczególnym uwzgldnie-niem zastosowania w kontek cie danej dziedziny SIZ. Przykładowo dokonano analizy wybranych narzdzi informatycznych w oparciu o kryterium klasyfikujce (Rys. 2).
Rysunek 2. Charakterystyka narzĊdzi informatycznych wspomagających wybór COTS z uwzglĊdnieniem podziału na kryteria klasyfikujące.
ródło: Opracowanie własne.
Poszczególne narzdzia jako kryterium klasyfikujce wskazuj najcz ciej na zastosowanie podej cia celowego (CompoNex Browsing, CTA, EKD, GAM, GBRAM, GBTCM, GOThIC, GQM, SDM, SIBYL). W dalszej kolejno ci jako kryterium klasyfikujce wystpowały: wspoma-ganie technologi Web (Agora, IPSCom, MDA, MoReCOTS, SCB), uycie technik semantycz-nych (HAC, Semantic-Based Technique, SemaSC), zastosowanie ontologii (OntoManager, PLIB, SymOntoX) oraz wykorzystanie agentów (ADIPS, INSEAS, RASCAL).
5. Wnioski
Celem artykułu było podjcie próby budowy taksonomii dostpnych narzdzi informatycz-nych wspomagajcych wybór składników COTS w dziedzinie SIZ. Głównym załoeniem przed-stawionej analizy dostpnych narzdzi wspierajcych wybór składników COTS było dokonanie systematyzacji i uporzdkowania charakterystyk poszczególnych rozwiza. Wybór i zastosowanie danego narzdzia jest warunkowane poprzez zdefiniowane przez uytkownika cele do osignicia zwizane z wyszukiwaniem składników COTS dla danego systemu. W efekcie wybór odpowiedniego narzdzia wspomagajcego dobór składników COTS ma bezpo rednie przełoenie na jako uzyskanych wyników wyszukiwania poszczególnych składników, dostarcza-jc tym samym lepszych komponentów do budowy systemu informatycznego w oparciu o skład-niki COTS w dziedzinie SIZ.
Dokonujc analizy dostpnych narzdzi informatycznych nie mona jednoznacznie wskaza najlepszego rozwizania. Ponadto, w niektórych przypadkach wystpowały trudno ci z pozyskaniem dostatecznej liczby informacji charakteryzujcych dane narzdzie, tym samym ograniczajc liczb szczegółowych kryteriów. Głównym załoeniem niniejszej taksonomii była próba uporzdkowania charakterystyk poszczególnych narzdzi w celu zapewnienia przejrzysto ci opisu wybranych rozwiza, a nastpnie dokonanie weryfikacji pod ktem spełnienia poszczegól-nych klas kryteriów. Wykorzystanie danego narzdzia informatycznego bardzo czsto warunko-wane jest poprzez wskazane przez uytkownika cele zwizane z wyszukiwaniem składników COTS dla danego systemu. W zwizku z powyszym wła ciwy wybór narzdzia wspomagajcego dobór składników COTS przekłada si na jako uzyskanych wyników wyszukiwania poszczegól-nych składników, dostarczajc tym samym lepszych komponentów do budowy systemu informa-tycznego w oparciu o składniki COTS w dziedzinie SIZ.
Bibliografia
[1] Aguirre J.: IPSComp: Intelligent Portal for Searching Components, Vrije Universiteit Brus-sel – Belgium, Faculty of Sciences, In Collaboration with Ecole des Mines de Nantes – France 2005.
[2] Ayala, C., Franch, X.: A Goal-Oriented Strategy for Supporting Commercial Off-The- Shelf Components Selection, In Proceedings of the 9th International Conference on Soft-ware Reuse (ICSR), Lecture Notes in Computer Science, Volumen: 4039-2006, Torino, Ita-ly 2006
[3] Basili, V.R., Boehm, B.: COTS-Based Systems Top 10 List, IEEE Computer, Vol. 34, No. 5, May 2001.
[4] Bourlard H., Konig Y., Morgan N.: REMAP: Recursive Estimation and Maximization of a Posteriori Probabilities Application to Transition-Based Connectionist Speech Recogni-tion, International Computer Science Institute (ICSI), California EECS Department, Uni-versity of California, Berkeley, California TR-94-064, March 1995.
[5] Briand L. C., Differing C., Rombach H. D.: Practical Guidelines for Measurement-Based Process Improvement, Software Process. Improvement and Practice, No. 4, 1996.
[6] Canfora G., Troiano L.: The Importance of Dealing with Uncertainty in the Evaluation of Software Engineering Methods and Tools, SEKE '02, Ischia, Italy, 2002.
[7] Cyra Ł., Górski J.: Extending GQM by Argument Structures, Lecture Notes in Computer Science, Volume 5082, Berlin/Heidelberg, 2008.
[8] Fenton N.E., Pfelleger S.L.: Software Metrics, International Thompson publishing Compa-ny, 1997.
[9] Gregor S., Hutson J., Oresky C.: Storyboard Process to Assist in Requirements Verification and Adaptation to Capabilities Inherent in COTS, In Proceedings of the International Con-ference on COTS-Based Software Systems 2002, LNCS Volume 225, 2002.
[10] Kiemen M.: A triple loop model of agent cognition, In: ECCO, Vrije Universiteit Brussel, Belgium, 2003.
[11] Kotonya G., Hutchinson J.: A Service-Oriented Approach for Specifying Component – Based Systems, In Proceedings of the 6th International Conference Software Systems (IC-CBSS), 2007, s. 150–162.
[12] Lausen S., Vium J.P.: Communication Gaps in a Tender Process, Requirements Engineer-ing Journal, September 2005, s. 247–261.
[13] Lee J.: Sibyl: A Tool for Managing Group Decision Rationale, Technical Report, Massa-chusetts Institute of Technology, Cambridge, 1990.
[14] Li J.: Process improvement and risk management in Off-the-Shelf Component-based de-velopment (PhD Thesis), Norwegian University of Science and Technology (NTNU), 2006. [15] Mikio A., Yamashita T., Kobori S.: An Architecture o f Software Commerce Broker over
the Internet, Department of Information and Electronics Engineering, Niigata Institute of Technology, 2001.
[16] Morisio M., Torchiano M.: Definition and classification of COTS: a proposal, Accepted at ICCBSS, Orlando (FL) February 4–6, 2002.
[17] Morisio, M., Seaman, C.B, Basili, V.R., Parra, A.T., Kraft, S.E., Condon, S.E.: COTSbased Software Development: Processes and Open Issues, Journal of Systems and Software 61(3): 189–199, 2002.
[18] Morisio M., Tsoukias A.: Iusware: a methodology for the evaluation and selection of soft-ware products, IEEE Proceedings-Softsoft-ware Engineering, 144 (3), 1997.
[19] Ochs M.A., Pfahl, D., Chrobok G., Nothhelfer-Kolb B.: A COTS Acquisition Process: Def-inition and Application Experience, Proceedings of the 11th ESCOM Conference, 335–343, Shaker, Maastricht, 2000.
[20] Prieto-Díaz R.: Implementing Faceted Classification for Software Reuse, Communications of the ACM, 34(5), 89–97, May 1991.
[21] Reifer D.J., Basili B.R., Boehm B.W. Clark, B.: Eight Lessons Learned during COTS-Based Systems Maintenance, IEEE Software, 2003, s. 94–96.
[22] Sendhilkumar S., Geetha T.V.: Concept based Personalized Web Search, [w:] Advances in Semantic Computing, Joshi, Boley, Akerkar (red.),Vol. 2, 2010, s. 79–102.
[23] Simmons, G.L., Dillon, T.S.: Towards an Ontology for Open Source Software Develop-ment, In IFIP International Federation for Information Processing, Volume 203, Open Source Systems, Damiani, E., Fitzgeralg, B., Scacchi, W., Scotto, M., Succi, G. (red.), Boston:Springer, 2003, s. 65–75.
[24] Subrina A. T., Ladan T.: A Framework to Incorporate Non Functional Requirements into UML Models, TahvildariSoftware Technologies Applied Research LabSoftware LabDept. of Electrical & Computer Engineering, November 2008.
[25] TaulavuoriA., Niemela E., Kallio P.: Component Documentation- A Key Issue in Software Product Lines, Journal on Information and Software Technology, Elsevier, 46, 2004. [26] The Software Engeneering Institute (SEI), http://www.sei.cmu.edu/cbs.htm
[27] Torchiano M.: Selected literature on COTS products, INCO project – Internal Report, Rev. 6–9/3/2001.
[28] Torchiano M., Morisio M.: Overlooked Aspects of COTS-Based Development, IEEE Soft-ware, Vol. 21(2), 2004.
[29] Tracz W. Tutorial: Software Reuse: Emerging Technology, Tracz W. (red), Washington: IEEE Computer Society, 1988.
[30] Vigder M., Gentleman M., Dean J.: COTS Software Integration: State of the Art, Technical Report NRC No. 39190, 1996.
[31] Vitharana, P., Zahedi, F., Jain, H.: Knowledge-Based Repository Scheme for Storing and Retrieving Business Components: A Theoretical Design and Empirical Analysis, IEEE Transactions on Software Engineering, Vol. 29(7), 2003, s. 649–664.
[32] WanyamaT., Far B.H.: Repositories fort COTS Selection, In Proceedings of the Canadian Conference on Electrical and Computer Engineering (CCECE '06), 2006, s. 2416–2419. [33] Wei C., Wang M.: A comprehensive framework for selecting an ERP system, International
Journal of Project Management, No 22, 2004.
[34] Yu E.: Towards Modelling and Reasoning Support for Early-Phase Requirements Engi-neering, Proc. 3rd IEEE Int. Symp.On Requirements Engineering (RE’97), Annapolis, Ma-ryland, USA, 1997.
A TAXONOMY MODEL OF INFORMATION TOOLS SUPPORTING COTS COMPONENTS SELECTION AND EVALUATION IN MANAGEMENT INFORMATION
SYSTEMS DOMAIN Summary
The general aim of this paper is to present an experiment of building a taxono-my of selected information tools supporting COTS components selection and evalua-tion. The characteristics of available solutions was described in details. These char-acteristics provided a basis for a taxonomy construction as well. The proposal of a taxonomy model is a fundamental phase of an ontology construction of information tools supporting COTS components selection and evaluation in management infor-mation systems domain as a next step. The conclusions finish this article.
Keywords: taxonomy, COTS, management information systems, information tools supporting COTS components selection and evaluation
Agnieszka Konys
Katedra Inynierii Systemów Informacyjnych Wydział Informatyki
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie ul. ołnierska 49, 71-210 Szczecin
