45. Sympozjum Speleologiczne – Ojców, 20–23.10.2011
W dniach 20–23 paŸdziernika 2011 r. w Ojcowieodby³o siê 45. Sympozjum Speleologiczne przypadaj¹ce w 55. rocznicê utworzenia Ojcowskiego Parku Narodowego (OPN). Organizatorami spotkania byli: Sekcja Speleolo-giczna Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika w Krakowie (SSPTPK), Ojcowski Park Narodowy, Insty-tut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagielloñskiego (UJ) (Kraków), Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN) (Kraków), Komitet Badañ Czwartorzêdu PAN (Warszawa), Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierz¹t PAN (Kraków). G³ównym celem sympozjów speleologicznych jest prezentacja wyników badañ naukowych, eksploracyj-nych i inwentaryzacyjeksploracyj-nych prowadzoeksploracyj-nych przede wszyst-kim w jaskiniach Polski. W czasie 45. Sympozjum Speleo-logicznego obszernie poruszana by³a problematyka zwi¹zana z badaniami naukowymi prowadzonymi na terenie OPN.
Sesja terenowa A odby³a siê 20 paŸdziernika i obejmo-wa³a m.in. w¹wóz Jamki, w którym uczestnicy zwiedzili wybrane jaskinie: Bia³¹, Krakowsk¹, Z³odziejsk¹, Zbójeck¹ i Jamê Ani. W w¹wozie tym zinwentaryzowano 50 jaskiñ o ³¹cznej d³ugoœci 950 m. S¹ one wykszta³cone w górnoju-rajskich wapieniach skalistych.
Sesja terenowa B rozpoczê³a siê 21 paŸdziernika. Pierwszym punktem by³o stanowisko martwicy wapiennej, ods³aniaj¹cej siê w korycie S¹spówki. Kolejnym – Jaskinia Ciemna, bêd¹ca jednym z najwa¿niejszych stanowisk archeo-logicznych z okresu œrodkowego paleolitu w Polsce. Nastêpnymi przystankami na trasie wycieczki by³y: Jaskinia Okopy Wielka Dolna, grodzisko Okopy i Jaskinia Puchacza. Po zakoñczeniu sesji terenowej w Oœrodku Edukacyjno--Dydaktycznym Ojcowskiego Parku Narodowego nast¹pi³o oficjalne rozpoczêcie 45. Sympozium Spelologicznego. G³os zabrali przewodnicz¹ca SSPTPK El¿bieta Dumnicka oraz dyrektor OPN Rudolf Suchanek. Uczczono tak¿e pamiêæ wybitnego speleologa – Mariusza Szelerewicza zmar³ego 10 marca 2011 r. PóŸniej odby³a siê ceremonia wrêczenia medali im. Marii Markowicz-£ohinowicz autorom znacz¹-cych publikacji z zakresu badañ jaskiñ i krasu prowadzonych w ostatnich latach. Medale otrzymali: A. Ciszewski, K. Cy-rek, £. Czy¿ewski, M. Gradziñski, T. Madeyska, J. Miros³aw--Grabowska, A. Nadachowski, Z.J. Ryn, P. Socha, K. Ste-faniak, M. Sudo³, M. Szelerewicz (poœmiertnie), A. Tyc i M. ¯arski.
Podczas pierwszej sesji referatowej omawiane by³y wyniki badañ jaskiñ OPN. Pierwszy referat dotyczy³ zakoñ-czenia prac inwentaryzacyjnych jaskiñ OPN (M. Gradziñ-ski, B. Michalska-Kasperkiewicz i M. Wawryka-Droho-bycki). Na terenie OPN zinwentaryzowano 742 jaskinie o ³¹cznej d³ugoœci 7125 m. W drugim wyst¹pieniu M. Gra-dziñski streœci³ wiek i genezê jaskiñ Ojcowa. Pochodzenie wiêkszoœci z nich jest krasowe, a ich wiek okreœlany jest na neogen i plejstocen. Zagadnienia pradziejów Jury Ojcow-skiej przedstawili K. Cyrek i T. Madeyska. Najstarsze œlady dzia³alnoœci cz³owieka pochodz¹ sprzed 150 000 lat. Problematykê archeologiczn¹ Jaskini Ciemnej omówi³ K. Sobczyk, a paleontologiczn¹, dotycz¹c¹ ssaków plejsto-ceñskich zreferowali P. Wojtal, J. Wilczyñski, G. Lipecki
i B. Miêkina. Zagadnienia spisu nietoperzy w jaskiniach Wy¿yny Krakowskiej przybli¿yli J. Nowak i W. Grzywiñski. Bezkrêgowce jaskiñ OPN omówili A. Klasa i R. Cieœlik.
Drug¹ sesjê sympozjum poœwiêcono nazewnictwu w aspekcie nadawania nazw jaskiniom (B. Czopek-Kop-ciuch; U. Bijak; J. Urban; M. Gradziñski). Jej zakoñczenie stanowi³ pokaz zdjêæ A. Ciszewskiego z jaskiñ Omanu.
W dniu 22 paŸdziernika odby³y siê sesje referatowe i posterowe. W pierwszej czêœci wyst¹pienia dotyczy³y badañ procesów krasowych w ró¿nych miejscach Polski: na terenie OPN (A. Maœlanka i G. Haczewski), Górnego Œl¹ska (J. Szulc i E. Worobiec), Gór Kaczawskich (P. Szuka³a) oraz Tatr (J. Szczygie³; P. Szuka³a). Nastêpnie wyg³oszono referaty z zakresu metod stosowanych w bada-niach osadów jaskiniowych (J. Pawlak i H. Hercman; M. Krajcarz; M. Krajcarz, K. Cyrek i M. Krajcarz). Micha³ Wojenka streœci³ archeologiê œredniowiecza Wy¿yny Krakowsko-Czêstochowskiej. Po przerwie omawiano pro-blematykê hydrologii wód jaskiniowych, fauny nietoperzy i bezkrêgowców (A. Borowiec, K. JóŸwiak, A. Lelek, K. Lelek i J. Ró¿kowski; G. Bzowska, T. Krzykawski i J. Ró¿kowski; P. Szuka³a; B.Wo³oszyn; G. K³ys; E. Dum-nicka). Podczas ostatniej sesji referatowej przedstawiono wyniki inwentaryzacji jaskiñ w Karpatach zewnêtrznych (P. Franczak i K. Buczek; G. Klassek i T. Mleczek) oraz internetow¹ bazê danych jaskiñ Polski (J. Grodzicki). Goœæ z Ukrainy, J. Ziñko, wyg³osi³ referat o projektowa-nym geoparku „Gipsowy Kras Podola”. Prezentowane w tym dniu postery dotyczy³y równie¿ badañ jaskiñ.
Podczas sympozjum wyg³oszono 31 referatów. Po sesji referatowej odby³o siê zebranie sprawozdawczo-wyborcze SSPTPK. Nastêpnie uczestnicy konferencji zwiedzili ekspo-zycjê muzealn¹ dotycz¹c¹ przyrody OPN. Uczczono równie¿ 50-lecie dzia³alnoœci naukowej prof. Teresy Madeyskiej na Jurze oraz ukoñczenie prac inwentaryzacyjnych jaskiñ na terenie OPN. Spotkanie towarzyskie i wernisa¿ fotograficzny M. Banasia zakoñczy³y ten dzieñ sympozjum.
23 paŸdziernika odby³a siê sesja terenowa C na obszarze OPN. Pierwszym jej punktem by³a jaskinia Koziarnia, w której zaprezentowano aparaturê pomiarow¹ Obserwato-rium Sejsmologicznego Instytutu Geofizyki PAN w Krako-wie. Na trasie wycieczki znalaz³y siê te¿: ponor £ykawiec, Ÿród³o pod Stokow¹ Ska³¹ i jaskinia Tunel w Stodoliskach. Omawiana by³a tu problematyka migracji wody w wapie-niach jurajskich. Kolejnymi stanowiskami by³y jaskinie Schronisko pod Stokow¹ Ska³¹, Jaskinia Górna i Schroni-sko Boczne w Ogrojcu oraz Jaskinia Maszycka, w której znaleziono 16 szkieletów ludzkich z okresu górnego paleo-litu. Na zakoñczenie sesji zwiedzono Jaskiniê Zamieszka³¹.
W 45. Sympozjum Speleologicznym wziê³o udzia³ 106 osób. Nastêpna edycja odbêdzie siê na Œl¹sku Opolskim. Na koniec nale¿y podziêkowaæ organizatorom za znako-mite przygotowanie spotkania, na którym zaprezentowano bardzo interesuj¹ce referaty daj¹ce mo¿liwoœæ poznania fantastycznej przyrody Ojcowskiego Parku Narodowego.
Marcin ¯arski
76
Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 2, 2012
Materia³y dodatkowe dotycz¹ce zjazdu i sympozjum s¹ dostêpne na stronie internetowej: http://www.pgi.gov.pl/prz_geol, w zak³adce Przegl¹d Geologiczny (2012-02) tom 60, obok notatek.
