Jacek Błaszczyk
Wierzbowa, st. 1, gm. Wartkowice,
woj. sieradzkie
Informator Archeologiczny : badania 26, 26-27
26 Wczesna epoko brązu
wie. Pierw szy sezon badań. Kompleks kopalń krzem ienia. Epoka brązu.
W Puszczy Knyszyńskiej nad rzeczką K rzem ianka odkryty został zespól stanow isk związany z eksploatacją i przetw órstw em krzem ienia. Obejmuje on; pole eksploatacyjne, strefę pracowni przy kopalnianych oraz pojedyncze pracownie w rejonie źródlisk.
Badania w 1992 r. objęły głównie obszar p ria eksploatacyjnego. W ykonany został plan geodezyjny stoku wzgórza z zachow aną rzeźbą nakopalnianą (55 arów). W siatce metrowej zebrana została pula m ateriałów krzem iennych z tego obszaru w celu dokonania wstępnej analizy i określenia ch arak teru przetw órstw a w obrębie kopalń. Wykopem sondażowym (2 x 5 m) rozpoczęto eksplorację jednego ze skrajnych szybów. Objął on niem al połowę szybu. Niezwykle liczne m ateriały świadczą o intensyw nym przetw órstw ie związanym z produkcją grotów.
W stępnie rozpoznano również te re n wokół kopalń. Powierzchniowo spenetrow ana została strefa pracowni znajdujących się n a piaszczystym plateau w obrębie zatorfionej doliny K rzem ianki. W ierceniami objęto rejon w najbliższej bliskości źródlisk rzeki oraz wyniesienia w obrębie doliny (m.in. wyniesienie zwane Strom ą Górką).
Obok prac archeologicznych prow adzone są badania geologiczne, geomorfologiczne i przyrodnicze.
M ateriały znajdują się w Państwowym M uzeum Archeologicznym w W arszawie. Badania będą kontynuow ane.
W ie rz b o w a , s t . 1 U niw ersytet Łódzki K a ted ra Archeo-g m . W a rtk o w ic e , w o j. s ie r a d z - logii
k ie
Badania prowadził m gr Jacek Blaszczyk. Finansow ane przez U rząd Gminy W artkowice oraz U niw ersytet Łódzki. Czwarty sezon badań. Osada k u ltu ry trzcinieckiej z II okresu epoki brązu, cm entarzysko kultury pom orskiej z okresu halsztackiego D i wczesnego okresu lateńskiego.
Stanow isko położone je s t n a piaszczystym wzgórzu ok. 150 m na północ od szosy Ozorków-Uniejów, przy drodze wiodącej z Drwalewa do Wierzbowej. Badania na stanow i sku rozpoczęto w 1982 r. i kontynuow ano je w 1. 1990 i 1991.
W 1992 r. przebadano obszar o powierzchni 675 m2. O dkryto 7 jam osadniczych (nr 6-12) należących nąj prawdopodobniej do k u ltu ry trzcinieckiej oraz 7 grobów k u ltu ry pomorskiej (n r 23-29).
Ja m y m iaty przew ażnie owalny k ształt i niewielkie rozm iary (do 150 cm dl.). Wypetni- sko jam stanow iła ziem ia o jasnej, szarożóltej barwie. O kreślenie chronologii jam jest tru d n e, ponieważ znajdowano w nich przew ażnie nieliczne drobne fragm. ceram iki, niekie dy przem ieszane k u ltu ry trzcinieckiej i k u ltu ry pomorskiej. Jedynie chronologię jam y n r 7 m ożna określić z większą pewnością na II okres epoki b rązu i zaliczyć do k u ltu ry trzciniec kiej. Wśród 7 grobów k u ltu ry pom orskiej 2 były grobam i wielopochówkowymi z obwarowa niam i kam iennym i (n r 24, 29), jeden byl grobem popielnicowym bez obw arow ania kam ien nego (nr 22), 2 były grobam i jamowymi (nr 26, 27), jeden byl całkowicie zniszczonym grobem skrzynkowym (n r 25). W przypadku grobu n r 28 nie udało się określić typu. Chronologię odkrytych grobów w stępnie ustalono na przełom okresu halsztackiego i la teń skiego.
N iewątpliwie najciekawsze były groby wielopochówkowe. Grób n r 24 mial obwarowa nie kam ienne zbudowane z dużych kam ieni tworzących rodzaj skrzyni. B ru k nakrywający skrzynię zachowany byl tylko fragm entarycznie. W skrzyni znaleziono 8 nakrytych m isa mi popielnic zawierąjących dużą ilość przepalonych kości oraz 7 przystaw ek (naczynie baniaste, 3 dzbany, 2 misy, kubek). Naczynia były wykonane ze stabo wypalonej gliny i wydobyto je we fragm entach. W 3 popielnicach wśród kości znaleziono kilka paciorków
Informator Archeologiczny 27
rurkow atych oraz fragm. stopionych przedm iotów brązowych. Dwie popielnice ustaw ione były w w arstw ie piasku o czerwonobrązowej barwie (orsztyn?). Zaobserwowano również ślady wkopu, który mógł być związany z dostawieniem do grobu kolejnych popielnic.
Grób n r 29 m iał obwarowanie złożone z kilkunastu kam ieni. Jeden duży kam ień znaj dował się ok. 30 cm ponad popielnicami, a na ich poziomie znajdowało się kilkanaście kamieni tworzących obstawę w formie owalnego wieńca. Pomiędzy kam ieniam i odkryto 4 ustaw ione w jednej linii popielnice n ak ry te misami oraz 4 przystaw ki: 2 misy, dzban i naczynie o baniastym brzuścu. W popielnicach zawierających dużą ilość słabo przepalo nych kości występowały ozdoby brązowe, m .in. znaleziono szpilę o łabędziowatej szyjce, paciorek i ow alną tarczkę.
Badania będą kontynuow ane.
ŚRODKOWA I PÓŹNA EPOKA B R Ą ZU
B a c h ó r z , s t. 16 U niw ersytet Jagielloński In s ty tu t Ar-gm . D ynów , w o j. p r z e m y s k ie cheologii
A Z P 1 0 7-79/16
Badania prowadził M. Parczewski. Osada wielokulturow a (epoka brązu, okres halsztacki, okres lateński, okres wpływów rzym skich i wczesne średniowiecze).
•Literatura: Materiały i sprawozdania..., a. 205-215.
B e łc z e , s t. 11 M uzeum A rcheologiczne Środkowego gm . B o ja d ła , w o j. z ie lo n o g ó r - N adodrza w Zielonej Górze
A Z P 6 1 -17/16
Badania prowadzili m gr m gr Jarosław i M ałgorzata Lewczuk. F in an sowane przez M uzeum Archeologiczne Środkowego N adodrza w Zie lonej Górze. Pierw szy sezon badań. Stanow isko wielofunkcyjne i wie lokulturow e IV-V EB; LTC1/C2- D1; B1-B2; C1-C2.
Prace miały ch arak ter ratowniczo-rozpoznawczy. Stanowisko usytuow ane je st na sil nie zniwelowanej i prawie całkowicie zalesionej wydmie, położonej w odległości ok. 750 m na północny zachód od zachodniego k rań ca wsi, w pobliżu cieku wpadąjącego do K anału Obrzycko. Je st to dawny te re n zalewowy Odry, obecnie silnie osuszony i upraw iany rolni czo od 150-200 lat.
Badania przeprowadzono w dn. 7-25 Upca 1992 r. Założono 5 wykopów o łącznej po wierzchni 3,6 ara: 2 na wschodniej kraw ędzi stanow iska (wyznaczonej przez las), 3 w czę ści południowej, odłogowanej i przeznaczonej pod zalesienie. Część cen traln a stanow iska została zalesiona na przełom ie la t 70. i 80.
Wykopy I i II dostarczyły 162 fragm . ceram iki pochodzące wyłącznie z w arstwy ornej. Zdecydowana większość m ateriału ceramicznego pochodzi z IV-V okresu epoki brązu kultury łużyckiej, a pojedyncze fragm. m ożna datować na wczesny okres rzym ski k ultury przeworskiej.
