Nastêpnego dnia (08.09.2005 r.) udaliœmy siê w rejon Gór Chybiñskich ko³o miasta Kirowsk. Najwy¿szy szczyt tych gór wznosi siê na wysokoœæ 1200 m n.p.m. Góry Chy-biñskie zbudowane s¹ ze ska³ zasadowych, g³ównie sjeni-tów nefelinowych. W czasie ostatniego zlodowacenia (waj-da³) rozwinê³y siê tu lodowce górskie, które w czêœciach brze¿nych kontaktowa³y siê z l¹dolodem kontynentalnym. W Górach Chybiñskich wykszta³ci³y siê charakterystyczne formy rzeŸby i akumulacji polodowcowej: u-kszta³tne doli-ny, wciête do 800 m od powierzchni zrównañ szczytowych; wielkie cyrki polodowcowe, o g³êbokoœciach dochodz¹cych do 400 m; moreny czo³owe, œrodkowe i boczne; ozy; sto¿ki fluwioglacjalne; liczne jeziora polodowcowe oraz wiele mniejszych form.
Pierwszym punktem wycieczki w tym dniu by³a wyraŸ-nie morfologiczwyraŸ-nie zaznaczona morena czo³owa, wznosz¹ca siê ponad 80 m nad otaczaj¹cym terenem. Morena ta wyzna-cza maksymalny zasiêg lobu lodowcowego, który transgre-dowa³ dolin¹ Rzeki Bia³ej. Ze szczytu wzgórza morenowego roztacza³ siê wspania³y widok na dolinê, jezioro Ma³y Wudjer oraz otaczaj¹ce góry. Powierzchnia dna doliny wys³ana jest piaskami i ¿wirami wodnolodowcowymi, miejscami osadami zastoiskowymi, które zosta³y zapre-zentowane uczestnikom konferencji w licznych ods³oniê-ciach. O tej porze roku porastaj¹ce dolinê kar³owate brzozy przybra³y ju¿ jesienn¹, ¿ó³t¹ szatê.
Nastêpnie pojechaliœmy kamazami do po³o¿onego wysoko w górach cyrku polodowcowego Taxtarwumczor.
Cyrk oddzielony jest od podnó¿a bardzo stromym stokiem pokrytym gruzem skalnym. Poni¿ej cyrku na stoku doliny znajduj¹ siê moreny De Geera, które dokumentuj¹ roczne oscylacje lodowca. Na skutek wytapiania siê bry³ martwe-go lodu wnêtrze cyrku ma bardzo urozmaicon¹ morfologiê. Nie mo¿na nie wspomnieæ o ogromnych zasobach mi-neralnych, wystêpuj¹cych na pó³wyspie Kola. Z³o¿om skalnym towarzysz¹ cenne pierwiastki o strategicznym znaczeniu. Mieliœmy okazjê obserwowaæ jedn¹ z najwiêk-szych w Rosji, odkrywkowych kopalni fosforytów, o g³êbo-koœci 625 m. Oczekuj¹c na szczytowej powierzchni Ras-vumczor na ust¹pienie mg³y uczestnicy wycieczki szukali na jednej z ha³d ciekawych fragmentów ska³ i minera³ów. Zielonkawy fluorapatyt, igie³kowy astrofyllit i inne mine-ra³y cieszy³y nasze oczy. Gdy mg³y wype³niaj¹ce wnêtrze kopalni unios³y siê, mo¿na by³o policzyæ 13 poziomów wydobywczych (ryc. 5). Ostatnim punktem terenowym by³o ods³oniêcie osadów wodnolodowcowych u podnó¿a Gór Chibiñskich. Wieczorem odby³o siê spotkanie po¿egnalne.
Nastêpnego dnia przed odjazdem zwiedziliœmy Muzeum Geologiczne Rosyjskiej Akademii Nauk w Apa-tytach, w którym zgromadzono kolekcjê 1200 eksponatów ró¿nych minera³ów. Na Pó³wyspie Kolskim znaleziono 210 minera³ów, z czego 54 zosta³y odkryte przez pracowników Instytutu Geologicznego Rosyjskiej Akademii Nauk.
Krystyna Kenig & Marcin ¯arski Serwis fotograficzny na str. 264
10. Miêdzynarodowe Kolokwium Nauk o Ziemi w Rejonie Morza Egejskiego (IESCA)
Izmir, Turcja, 04–07.10.2005
W dniach 04–07.10.2005 r. w Izmirze, w Turcji, odby³o siê 10. Miêdzynarodowe Kolokwium IESCA (Internatio-nal Earth Sciences Colloquium on the Aegean Regions), dotycz¹ce ró¿nych dziedzin geologii w rejonie morza Egej-skiego. Spotkania te s¹ organizowane co 5 lat przez Zak³ad Geologii In¿ynierskiej Uniwersytetu Dokuz Eylül w Izmirze. Celem kolokwium jest prezentacja najnowszych wyników badañ z zakresu geologii, geofizyki i górnictwa na œwiecie oraz w Europie, szczególnie wokó³ Morza Egejskiego.
W kolokwium wziê³o udzia³ oko³o 200 uczestników z 35 krajów. Najwiêksz¹ grupê stanowi³y osoby z Turcji.
192
Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 3, 2006
Ryc. 2. Symbol Izmiru — osmañska wie¿a zegarowa Ryc. 1. Miejsce obrad — hotel Crowne Plaza. Obie fot. A. Koz³owska
Uczestnicy zagraniczni przybyli m.in. z: Azerbejd¿anu, Chin, Czech, Francji, Grecji, Iranu, Japonii, Niemiec, Rosji, Rumunii, Polski, Szwajcarii i Ukrainy. Polskê repre-zentowa³y dr Aleksandra Koz³owska i dr Marta Kuberska z Pañstwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie.
Program konferencji by³ bardzo bogaty. Obejmowa³ on zagadnienia z prawie wszystkich dziedzin geologii. Wyst¹pienia odbywa³y siê jednoczeœnie w trzech salach, w których prezentowano problematykê zwi¹zan¹ z dan¹ grup¹ tematyczn¹. Ponadto codziennie prezentowano postery dotycz¹ce zagadnieñ poruszanych w danym dniu. W pierwszym dniu przedstawiono prace dotycz¹ce mag-matyzmu, sedymentologii oraz Ÿróde³ energii. Tematyka drugiego dnia obrad obejmowa³a: paleontologiê, mineralo-giê, geochemiê, magmatyzm oraz geologiê morza i geolo-giê zdarzeniow¹. Wieczorem w Centrum Kultury Fran-cuskiej odby³ siê wyk³ad prof. Michela Parrota pt. French Satellite Demeter: effects of human activities and earth-quake prediction. Trzeci dzieñ konferencji dotyczy³ zagad-nieñ z kilku dziedzin: metamorfizmu, tektoniki, geologii z³ó¿, hydrogeologii, geologii in¿ynierskiej oraz ochrony œrodowiska. Czwarty dzieñ obrad poœwiêcono problematy-ce z zakresu geofizyki.
W materia³ach konferencyjnych zamieszczono 450 abstraktów dotycz¹cych zagadnieñ z ró¿nych dziedzin nauk o Ziemi. Publikacje zosta³y podzielone na nastê-puj¹ce grupy tematyczne: geologia ogólna, z³o¿a, Ÿród³a energii, surowce przemys³owe, geologia in¿ynierska i œro-dowiskowa, geologia zdarzeniowa oraz geofizyka.
Miejscem konferencji by³ hotel Crowne Plaza, usytu-owany nad zatok¹ poza centrum Izmiru, trzeciego co do wielkoœci miasta w Turcji i wa¿nego portu nad Morzem Egejskim. Od wschodu i po³udnia miasto otoczone jest górami. Symbolem Izmiru jest osmañska wie¿a zegarowa, a jego wizytówk¹ nadbrze¿ny bulwar wysadzany palmami. Wiêkszoœæ œladów d³ugiej i skomplikowanej historii mia-sta zomia-sta³o zatartych przez wojny, po¿ary i trzêsienia ziemi. Dzisiejszy Izmir powsta³ na ruinach Izmiru osmañskiego po 1923 roku. Najdawniejsze zabytki pochodz¹ z czasów Aleksandra Wielkiego. S¹ to twierdza Kadifekale, zwana Aksamitn¹, oraz Agora — plac targowy z licznymi œladami kultury rzymskiej.
W ramach kolokwium odby³y siê dwie z czterech pla-nowanych wycieczek pokonferencyjnych: dwudniowa wycieczka do odkrywkowej kopalni wêgla brunatnego w Yatagan, po³¹czona ze zwiedzaniem antycznych ruin Efezu i jednodniowa wycieczka w geotermalny region Kizildere, w której uczestniczy³y autorki. W trakcie wycieczki zapo-znano siê z rejonem geotermalnym w zachodniej Anatolii. Odwiedzono pola geotermalne: Kizildere, gdzie wody ter-malne przetwarzane s¹ na energiê elektryczn¹ oraz Pamuk-kale — s³ynne miejsce turystyczne z licznymi Ÿród³ami termalnymi i bia³ymi trawertynami. Dodatkow¹ atrakcj¹ by³y ruiny antycznego miasta Hierapolis, usytuowanego powy¿ej Pamukkale.
Aleksandra Koz³owska & Marta Kuberska
Konferencja naukowa nt. Zastosowanie metod stereologicznych i analizy obrazu
do opisu cech strukturalno-teksturalnych wybranych odmian ska³
Kraków, 01.12.2005
W dniu 01.12.2005 r. odby³a siê konferencja naukowa nt. Zastosowanie metod stereologicznych i analizy obrazu do opisu cech strukturalno-teksturalnych wybranych odmian ska³, zorganizowana przez Zak³ad Mineralogii, Petrografii i Geochemii Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanis³awa Staszica, a tak¿e Instytut Mechaniki Górotworu PAN i Pol-skie Towarzystwo Mineralogiczne.
W referatach przedstawiono wyniki badañ wykona-nych w ramach projektu badawczego Iloœciowy opis cech strukturalno-teksturalnych wybranych odmian ska³ przy wykorzystaniu metod stereologicznych analizy obrazu, finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. Na program konferencji z³o¿y³y siê nastêpuj¹ce referaty: Mikroskopowe pomiary iloœciowe ska³, rys histo-ryczny;
Stereologiczny opis ska³ okruchowych przy u¿yciu metod analizy obrazu;
Mo¿liwoœci zast¹pienia tradycyjnych metod pomia-ru porowatoœci ska³ przez analizê ich obrazu;
Iloœciowy opis mikrostruktur ska³ drobnookrucho-wych jako podstawa ich klasyfikacji;
Iloœciowa analiza obrazu w problematyce minera³ów ciê¿kich;
Geometryczny opis morfologii wybranych minera³ów rudnych przy u¿yciu metod automatycznej analizy obrazów;
Iloœciowa analiza mikroskopowa ska³ w geologii naftowej i jej praktyczne wykorzystanie.
Konferencja a poprzednio projekt stanowi³y próbê roz-wi¹zania zagadnieñ iloœciowej analizy mikroskopowej
ska³ poprzez adaptacjê na u¿ytek petrografii dokonañ i doœwiadczeñ metody stereologicznej oraz analizy obrazu. Waga tej problematyki wynika z nastêpuj¹cych przes³anek: potrzeby weryfikacji metod stereologicznych i kom-puterowej analizy obrazu z punktu widzenia ich u¿ycia w automatycznym opisie ska³;
wykorzystania do iloœciowego opisu ska³ danych uzyskanych dziêki zastosowaniu ró¿nych metod i technik badawczych. Wymaga to koniecznoœci opracowania kom-patybilnych zasad i metod wykorzystania oraz przetwarza-nia tych wyników.
Uzyskane rezultaty, przedstawione w referatach konfe-rencyjnych, pozwoli³y na uzyskanie konkretnych, wymier-nych efektów badawczych. By³y nimi:
powi¹zanie iloœciowego opisu ska³ z ich genez¹; klasyfikacja cech mikrostrukturalnych ska³ w oparciu o okreœlenie iloœciowe orientacji sk³adników z uwzglêd-nieniem ró¿nic w ich sk³adzie mineralnym;
przyspieszenie i uproszczenie oznaczenia wartoœci wskaŸników diagenezy ska³;
zautomatyzowanie geometrycznego opisu morfolo-gii niektórych minera³ów.
Referaty wyg³aszane na konferencji zosta³y opublikowa-ne w Pracach Specjalnych Polskiego Towarzystwa Miopublikowa-neralo- Mineralo-gicznego (z. 27, 2005). Osoby zainteresowane ich otrzyma-niem proszone s¹ o kontakt ze mn¹ (trataj@uci.agh.edu.pl).
Tadeusz Ratajczak 193
