Janusz Królikowski
"Spór o Matkę. Mariologia jako
problem ekumeniczny", Stanisław
Celestyn Napiórkowski, Lublin 1988 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 59/3, 187-188
R E C E N Z J E
Na k o n k retn e w zorce „ czyn iących p o k ó j” w sk a zu ją a u torzy p ozostałych w y p o w ied zi. I ta k P iotr A n z u l e w i c z k ład zie a k cen t n a P o s e l s t w o p o k o j u
św. F rancis zka; A n to n i D u n a j s k i u p atru je w tw ó rczo ści K. C. N orw id a
p ew n e zaa n g a żo w a n ie n a rzecz pokoju, zaś P iotr S i e l u ż y c k i p rzed sta w ia brata R ogera S ch u tza i dom H eld era C am arę jako „słu gi p o k o ju ”.
P oza w zo rca m i o so b o w y m i m ożna tak że m ó w ić o u p rzy w ilejo w a n y ch m iejsca ch i m om en tach , w k tó ry ch K o śció ł k on tem p lu je i celeb ru je pokój. J ed n ym z n ic h jest na p ew n o litu rg ia eucharystjm zna. O p o k o j u w ś w i e t l e li
tu r g ii e u c h a r y s t y c z n e j m ó w i w sw y m refera cie A d am D u r a k .
N a k o n iec w y p o w ia d a się jeszcze raz o. S. C. N a p i ó r k o w s k i . W sw oim w y stą p ien iu z a ty tu ło w a n y m B ło g o s ł a w ie n i p o k ó j c z y n i ą c y p róbuje p od su m ow ać całą d y sk u sję ta k im i oto w n iosk am i:
—■ T em a t pokoju, m ało d ostrzegan y dotąd, m a duże zn a czen ie dla teo lo g ii d ogm atyczn ej. Ł ączy się b o w iem z sam ą k on cep cją B oga, z m isteriu m stw o rzenia, z teo lo g ią K ró lestw a B ożego, ham artiologią, ch rystologią, soteriologią, m ariologią, e k lezjo lo g ią , sa k ra m en to lo g ią (zw łaszcza z E u ch arystią) i w reszcie z esch atologią.
— P rzeg lą d y b ib lio g ra ficzn e i środki sp ołeczn ego przekazu każą n am je d nak uznać, że i poza teologią pokój je s t jed n y m z w io d ą c y c h te m a tó w w s p ó ł czesn ości.
— D o około 4000 p o zy cji w y d a n y ch po w o jn ie n a te m a t pokoju dołącza
T eolo gia p o k o ju .
W ydaje się, że n a szczególn ą jej w artość m a w p ły w zarów n o rozlegle za ry so w a n a p e r sp e k ty w a w o k ó ł p rob lem u pokoju, jak i od w ażn a, dogłęb n a a n a liza tej te m a ty k i w ś w ie tle E w a n g e lii oraz ch rześcija ń sk ieg o d o św ia d cze n ia. W szystko to sk ła d a się na jed n ą całość p rzem y śleń o pokoju, k tóre m ają zach ęcać do sta w ia n ia d a lszy ch p y ta ń . C ały zresztą w y s iłe k a u torów za p r e z en to w a n ej tu d y sk u sji zm ierzał raczej ku w y z w o le n iu różnego rodzaju pytań. ks. S ta n i s ł a w R a b ie j , L u b lin S ta n isła w C elesty n N A P IÓ R K O W SK I OFM C onv., S p ó r o M a t k ę . Mar io lo gia
j a k o p r o b l e m e k u m e n i c z n y , L u b lin 1988, K a to lick i U n iw e r sy te t L u b elsk i, s. 186 (T eolo gia w dialogu, t. 3).
W śród w ie lu zagad n ień ek u m en iczn ych , nad ja k im i za trzy m u je się ob ecn ie r e fle k sja teo lo g ó w , n ie w ą tp liw ie p rob lem em ek u m en iczn y m jest m ariologia, k tó ra szczeg ó ln ie w a ż y w d ialogu ek u m en iczn y m m ięd zy k a to lik a m i i p r o te sta n ta m i. P ro b lem em m a rio lo g ii w k o n tek ście ek u m en iczn y m za ją ł się w y tr a w n y p o lsk i m ariolog i ek u m en ista S. C. N a p ió rk o w sk i i o w ocem p od jęcia teg o prob lem u jest p ięk n a i w a rto ścio w a p u b lik a cja S p ó r o M a tk ę . W tej k sią żce stara się ukazać, jak w id zą m ariologię w sp ó łcześn i teo lo g o w ie p ro te sta n ccy i jak ie są k o n se k w e n c je k o n fro n ta cji ich teo lo g ii z teo lo g ią teo lo g ó w k a to lick ich .
W rozd ziale p ierw szy m o. N a p ió rk o w sk i o m a w ia p ro testa n ck ie u jęcie „ p rzy w ilejó w M aryi”: B ożego m a cierzy ń stw a , d ziew ictw a , św ię to śc i i w n ie b o w zięcia (s. 19— 62). R ozdział drugi p o św ięca „p osłan n ictw u M aryi”, a w ięc za g a d n ien io m d u ch ow ego m a cierzy ń stw a M aryi, Jej p o śred n ictw a i stosunku m ięd zy M aryją i K o ścio łem (s. 68— 86). W rozd ziale trzecim o m a w ia k w e stię k u ltu m aryjn ego w te o lo g ii p rotestan ck iej oraz jej ocen ę k a to lick ieg o u jęcia tej k w e stii (s. 87— 116). R ozd ział czw a rty (s. 117— 153) z a ty tu ło w a n y P o m o s t
c z y p r z e p a ść ? sta n o w i ocen ę p ro testa n ck iej teo lo g ii m aryjn ej p o d jętej pod
k ą tem prób y ro zw ią za n ia problem u: „o ile p ogląd y m ariologiczn e w sp ó łc z e sn y ch eu ro p ejsk ich te o lo g ó w p ro testa n ck ich sta n o w ią przeszkodę lub pom oc w d ialogu e k u m en iczn y m ” (s. 117). W celu r o zw ią za n ia ta k p o sta w io n eg o p ro b lem u n asz autor n a jp ie r w z e sta w ia p o d sta w o w e tw ierd zen ia m a rio lo g ii p ro te sta n c k ie j i k a to lick iej, ab y p o tem w sk a za ć na p o d sta w y różn ic m ięd zy o b ie
m a m ariologiam i. N a teren ie m ariologii, zd a n iem o. N a p iórk ow sk iego, różn ice są p od w ójn ej n a tu ry — teo lo g iczn ej i p ozateologiczn ej. P o d sta w y teologiczn e sta n o w ią od m ien n e k o n cep cje o b ja w ien ia i różn e k o n cep cje stosu n k u m ięd zy B o g iem i czło w iek iem ; n a p o d sta w y p ozateologiczn e sk ła d a ją się b ra k w z a jem n ej zn a jo m o ści i zrozu m ien ia oraz p o sta w a p olem iczn a, zw ła szcza pro testa n tó w . O góln ie m ó w ią c, teo lo g o w ie p ro testa n ccy u w ażają m ariologię za p ow ażn ą, czasam i n a w e t za n a jw ięk szą , przeszkodę na drodze do zjed n oczen ia z k a to licy zm e m . N a ta k ą sy tu a cję ek u m en iczn ą m a rio lo g ii w p ły w a przed e w sz y stk im obciążona p sy ch o lo g iczn ie p o sta w a te o lo g ó w p ro testa n ck ich w o b ec M aryi i k a to licy zm u oraz w ie le n iep ra w id ło w o ści, ja k ie szerok o ro zp o w sze ch n iły się w teo lo g ii k a to lick iej, zw ła szcza tej „p op u larn ej”.
Praca o. N a p ió rk o w sk ieg o sta n o w i w a ż n y w k ła d w r o zw ią zy w a n ie ek u m en iczn eg o problem u m ariologiczn ego, w o k ó ł którego n arosło w ie le n iep o ro z u m ień i u przedzeń, a k tó ry dom aga się ja k n ajb ard ziej o tw a rteg o p od ejścia e w a n g elicz n e g o i teologiczn ego; w k ła d te n n a d e w sz y stk o m a ch arak ter o c z y szcza ją cy w za jem n e sp o jrzen ie na sie b ie teo lo g ó w k a to lic k ic h i p rotestan ck ich . L ek tu ra S p o r u o M a t k ę to duże p rzeży cie in te le k tu a ln e dla w szy stk ich , k tórzy ży ją teo lo g ią i jej p rob lem am i. A u tor przyb liża c z y teln ik o w i w ie le w sp ó łc z e sn y c h za g a d n ień teo lo g iczn y ch , k tóre k szta łtu ją obraz d zisiejszej m a rio lo g ii p ro testa n ck iej i k a to lick iej. K siążk a o. N a p iórk ow sk iego, m im o że n ie doty czy ściśle za g a d n ień zw ią z a n y c h z o b liczem p o lsk iej te o lo g ii m a ry jn ej, to jed n a k m oże tej te o lo g ii od d ać duże u słu gi, zw ła szcza przez to, że poszerza h oryzon t sp ojrzen ia n a M aryję.
ks. J a n u sz K r ó l i k o w s k i , G orlice M a t k a O d k u p iciela . K o m e n t a r z do e n c y k l i k i „ R e d e m p t o r i s M a t e r ”, red. ks. S ta
n is ła w G r z y b e k , K ra k ó w 1988, P o lsk ie T o w a rzy stw o T eologiczn e, s. 303. W iadom o już, że e n cy k lik a R e d e m p t o r i s M a t e r pap ieża Jan a P a w ia II jest n o w y m i w a żn y m w y d a rzen iem w k szta łto w a n iu w ła śc iw e g o k ształtu m a rio lo g ii oraz o ży w ia n iu d u ch o w o ści i pob ożn ości m a ry jn ej na m ia rę ch rze śc ija ń stw a n a szy ch czasów . Z dużym u zn a n iem n a le ż y w ię c o d n o to w a ć u k a za n ie się p ierw szeg o p o lsk ieg o k o m en tarza do teg o p a p iesk ieg o d okum entu, k tó reg o red a k cją z a ją ł się ks. prof. dr S. G rzybek. W kom entarzu, który je s t o w o cem w sp ó łp ra cy w ie lu teo lo g ó w , zn a jd u jem y o m ó w io n e za sa d n icze te m a ty ja k ie p o d ejm u je e n cy k lik a R e d e m p t o r i s M ater. Oto au torzy i ich op ra cow ania: S. K o p e r e k CR, C ele r o k u m a r y j n e g o w ś w i e t l e e n c y k l i k i „R e
d e m p t o r i s M a t e r ” oraz Id e e p r z e w o d n i e e n c y k l i k i „ R e d e m p t o r is M a t e r ”;
ks. S. G r z y b e k , M a r y j a p r z e d C h r y s t u s e m n a h o ry z o n c ie d z i e j ó w z b a w i e
nia; ks. T. S i u d y, M a r y j a w t a j e m n i c y C h r y s t u s a ; ks. J. К u d a s i e w i с z, M a r y j a w t a j e m n i c y K o śc io ła w te ologii ś w . Ł u k a s z a ; ks. S. W ł o d a r c z y k , M a r y j a w t a j e m n i c y z w i a s t o w a n i a ( Ł k 1, 26—38); ks. J. R o b a k o w s k i , Ł a s k i pein a; ks. S. С h ł ą d, M a g n ifica t o r ę d z i e m o R ogu z b a w i a j ą c y m ; L. B a l t e r SA C, W s z e c h p o ś r e d n i c t w o M a r y i a j e d y n e p o ś r e d n i c t w o C h r y s t u s a oraz Rola D ucha Ś w i ę t e g o w ż y c i u M a r y i; ks. B . P r e d e r , O d p o w i e d ź M a r y i
n a p o z d r o w i e n i e E l ż b i e ty ; ks. E. S t a n i e k , D u s z p a s t e r s k i w y m i a r m a r io lo g ii O j c ó w K o ścio ła ; F. С o u r t h SAG, E k u m e n i c z n e p e r s p e k t y w y e n c y k l i k i „R e d e m p t o r i s M a t e r ” p a p ie ż a Jana P a w ł a II; ks. J. B o r o w i e c , C z y M a r y j a n a d a l d z i e li ch rz eścijan ? E k u m e n i c z n e a s p e k t y e n c y k l i k i „ R e d e m p t o r i s M a t e r ”; W. Ż y c i ń s k i SD B , P o ś r e d n i c t w o M a r y i w d z i e le łą c z n o śc i K o śc io ła p i e l g r z y m u j ą c e g o z K o ś c i o ł e m u w i e l b i o n y m ; ks. B. S i e ń с z y k, N. М. P. m a t k ą n a s z e j n a d z i e i w ś w i e t l e „ R e d e m p t o r is M a t e r ”; k s. В. D y l u s , Rola M a r y i w e s c h a t o lo g i c z n y m sp e łn ie n iu K ościo ła; Р. К o s i а к ZP, M a r y j a w ż y c i u ch rz e śc ija n in a ; ks. J. W i l k , M a r y j a w z o r e m e k le z ja l n o ś c i w s p ó l n o t y r o d z i n n e j; ks. J. K o w a l s k i , M a g n ific a t ś p i e w e m o w o ln o ś c i i w y z w o l e n i u c z ł o w i e k a i ś w ia t a ; R. J. A b r a m e k ZP, W i a r a M a r y i a w i a r a A b r a h a m a ; 2 g g R E C E N Z J E
