Tytuł: Prace z zakresu integracji europejskiej oraz nauk penalnych - Wprowadzenie

(1)

(2)

PRACE Z ZAKRESU

INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

ORAZ NAUK PENALNYCH

ACTA_ERAZMIANA_2011.indd 1

(3)

ACTA ERASMIANA

Katedra Doktryn Politycznych i Prawnych Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

(4)

Wrocław 2011

Redaktorzy:

Mirosław Sadowski

Piotr Szymaniec

PRACE Z ZAKRESU

INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

ORAZ NAUK PENALNYCH

(5)

Redakcja naukowa całości: Dr hab. Mirosław Sadowski Piotr Szymaniec

Redakcja części I:

Dr hab. Mirosław Sadowski Piotr Szymaniec

Redakcja części II:

Prof. UWr dr hab. Maciej Szostak Izabela Dembowska

Recenzenci:

Prof. nadzw. dr hab. Jerzy Konieczny Prof. UWr dr hab. Maciej Marszał Opracowanie redakcyjne i korekta: Paweł Klint Piotr Szymaniec Projekt okładki: 3DZHá:RĨQLDN Przygotowanie do druku: Stanisław Rękar

ISBN 978-83-933222-0-6

Publikacja sfinansowana ze środków Działu Młodzieżowego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydziału Prawa, Administracji

(6)

Spis treści

Wprowadzenie (Mirosław Sadowski i Piotr Szymaniec) . . . 8

Część I

INTEGRACJA EUROPEJSKA. . . 11 PIOTR SZYMANIEC

Integracja oraz dezintegracja państw Europy w wybranych doktrynach polityczno-prawnych i ekonomicznych II połowy XVIII stulecia . . . 13 KLAUDYNA BIAŁAS-ZIELIŃSKA

Zjednoczona Europa w myśli Konrada Adenauera, Roberta Schumana oraz Alcide de Gasperiego. Zarys problematyki . . . 35 JAGODA SZPAK

Kontrowersje wokół zagadnienia „legal transplants” . . . 53 BARTOSZ GRECZNER

Precedens jako przykład konwergencji kultur prawnych w obszarze prawa Unii Europejskiej . . . 72 ALEKSANDRA NOWICKA

Znaczenie Agencji Praw Podstawowych w kształtowaniu systemu ochrony praw podstawowych w Unii Europejskiej. . . 92 JAKUB KOCIUBIŃSKI

Zakaz dyskryminacji ze względu na wyznanie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka . . . 114 WIKTOR CZABAJ

Problem dyskryminacji mniejszości seksualnych w stosunkach rodzinnych w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka . . . 131

(7)

Część II

PRACE KARNISTYCZNE . . . 149 Słowo wstępne (Maciej Szostak) . . . 150 ALICJA OLSZAR

Kierunki rozwoju współczesnego procesu karnego . . . 151 ANNA ZALESIŃSKA

Ochrona sfery życia prywatnego w przestrzeni informatycznej. . . 170 JOANNA BRZEZIŃSKA

La peine criminelle, sa spécification et sa dimension dans le droit pénal français. . . 187 MARTYNA PIESZCZEK, RAFAŁ CITOWICZ

Osoba pełniąca funkcję publiczną jako podmiot przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu . . . 200 IRMINA BONDARCZUK

Realizacja praw pokrzywdzonego w procesie karnym w świetle postulatów sprawiedliwości naprawczej . . . 223 EMILIA MĄDRECKA

Stosowanie i wykonywanie tymczasowego aresztowania w świetle standardów Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności – wybrane zagadnienia . . . 237 ALINA ROGOWSKA

Wolność sumienia i wyznania w świetle przepisów polskiego Kodeksu karnego wykonawczego . . . 256 KAMILA MROZEK

Przesłanki udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia z reszty kary pozbawienia wolności . . . 266 PIOTR PAŁASZEWSKI

Wybrane problemy związane ze stosowaniem i wykonywaniem tymczasowego aresztowania . . . 277

(8)

KATARZYNA SITNIK

Odmienności w wykonywaniu kary pozbawienia wolności wobec kobiet w obo-wiązującym ustawodawstwie polskim . . . 293 MARCIN JAN ZIĘBA

Rola orzecznictwa Sądu Najwyższego w prawidłowej subsumpcji czynu pod normę prawa karnego materialnego, na tle prawnokarnej ochrony znaków towarowych (art. 305 p.w.p.). . . 303 JOANNA SZUFEL

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika . . . 321 IZABELA DEMBOWSKA

Ocena wiarygodności zeznań osób z zaburzeniami osobowości w procesie karnym . . . 334 IZABELA DEMBOWSKA

Profilowanie kryminalne sprawczyń seryjnych zabójstw . . . 357

Spis treści 7

(9)

Wprowadzenie

Z ogromną przyjemnością chcielibyśmy zaprezentować Państwu nową serię wydawniczą firmowaną przez Katedrę Doktryn Politycznych i Prawnych oraz Koło Naukowe Doktryn Politycznych i Prawnych wrocławskiego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii..Tak jak inne serie, które wychodzą pod egidą Katedry i Koła Naukowego – również ta przyjmuje za patrona odrodzeniowego humanistę, Erazma z Rotterdamu (1469–1536). Sądzimy bowiem, że autor Pochwały głu-poty swoją intelektualną odwagą, bezkompromisowością sądów, ale też dążeniem do prawdy podczas dyskusji naukowych oraz zdrowym roz-sądkiem, może stanowić wzór dla dzisiejszych badaczy. W nowej serii publikować będziemy materiały będące plonem różnych konferencji naukowych, jak też prace doktorantów i młodych pracowników nauki z naszego Wydziału oraz z zaprzyjaźnionych ośrodków w kraju.

Pierwszy tom, który niniejszym polecamy Państwa uwadze,.składa się z dwóch części. Pierwsza z nich inspirowana jest obradami Ogól-nopolskiego Sympozjum Naukowego „Tendencje integracyjne i dezin-tegracyjne we współczesnym świecie”, które odbyło się – z inicjatywy i dzięki wysiłkom czterech Katedr naszego Wydziału: Katedry Prawa Międzynarodowego i Europejskiego, Katedry Prawa Konstytucyjne-go, Katedry Doktryn Politycznych i Prawnych oraz Katedry Teorii i Filozofii Prawa – w Kudowie-Zdroju w dniach 28–29 października 2010 r. Część ta dotyczy zagadnień integracji europejskiej, którą wszak rozumiemy szeroko – nie tylko jako problemy związane z funkcjono-waniem i dalszym rozwojem Unii Europejskiej, lecz jako wszelkie ten-dencje integracyjne, jakie występowały i występują w Europie i jakie doprowadziły do powstania porządków prawnych Wspólnot Europej-skich oraz Unii Europejskiej, a także Rady Europy. Dwa pierwsze artykuły tej sekcji mają charakter historyczno-teoretyczny. Piotr Szy-maniec analizuje zagadnienia integracji i dezintegracji państw Europy w myśli schyłku Oświecenia – epoki, w której z jednej strony wystę-powało silne marzenie o jedności Europy i harmonijnej współpracy państw ją tworzących, z drugiej zaś pojawiły się już partykularyzmy,

(10)

jakie doprowadziły do powstania nowoczesnych państw narodowych i silnych nacjonalizmów XIX stulecia, co na długi czas zastopowa-ło tendencje integracyjne. Klaudyna Białas-Zielińska natomiast uka-zuje koncepcję zjednoczonej Europy autorstwa Konrada Adenauera, Roberta Schumana oraz Alcide de Gasperiego, ukazując wagę myśli chrześcijańskiej demokracji dla kształtowania się obecnej koncepcji wspólnej Europy i prowokując niejako pytanie, jak daleko od ideałów wyznawanych przez tych polityków odeszliśmy we współczesnej prak-tyce funkcjonowania instytucji unijnych.

Kolejne dwa teksty podchodzą do zagadnienia integracji państwa z punktu widzenia teorii prawa. Jagoda Szpak przedstawia koncep-cję „przeszczepów prawnych” (legal transplants), tzn. przyjmowania do porządku prawnego regulacji powstałych w innym, nieraz bar-dzo odległym, systemie prawnym. Bartosz Greczner także odnosi się do zagadnienia kultur prawnych, uznając precedens w obszarze prawa Unii Europejskiej za przykład ich konwergencji. Kolejna praca – pióra Aleksandry Nowickiej – dotyczy bardzo aktualnych kwestii, pokazu-jąc miejsce Agencji Praw Podstawowych w systemie instytucjonalno-prawnym Unii. Integracji systemów prawnych w ramach Rady Europy poświęcone są dwa artykuły zamykające tę część – mianowicie Jakub Kociubiński omawia zakaz dyskryminacji ze względu na wyznanie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a Wiktor Czabaj zajmuje się dyskryminacją mniejszości seksualnych w stosun-kach rodzinnych w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Drugi człon tomu – pod redakcją prof. Macieja Szostaka oraz Iza-beli Dembowskiej – stanowią prace z zakresu nauk penalnych. Otwie-rają go rozważania Alicji Olszar o kierunkach rozwoju współczesnego procesu karnego. Z kolei Anna Zalesińska zajmuje się ochroną sfery życia prywatnego w przestrzeni informatycznej. Joanna Brzezińska przedstawia system kar we francuskim prawie karnym, Rafał Cito-wicz i Martyna Pieszczek pozostają zaś przy zagadnieniach polskiego prawa karnego, dotykając kwestii osoby pełniącej funkcję publiczną jako podmiotu przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu. Irmi-na Bondarczuk prezentuje realizację praw pokrzywdzonego w procesie karnym w świetle idei sprawiedliwości naprawczej, a Emilia Mądrecka odnosi polską regulację tymczasowego aresztowania do standardów

Wprowadzenie 9

(11)

Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tematykę tymczasowego aresztowania porusza także Piotr Pałaszewski. Trzy prace ustosunkowują się do problematyki prawa karnego wykonawczego – Alina Rogowska analizuje jego przepisy odnoszące się do wolności sumienia i wyznania, Kamila Mrozek uka-zuje przesłanki warunkowego przedterminowego zwolnienia z reszty kary pozbawienia wolności, natomiast przedmiotem zainteresowania Katarzyny Sitnik jest wykonywanie kary pozbawienia wolności wobec kobiet. Marcin Zięba zaś skupia swą uwagę na orzecznictwie Sądu Najwyższego w zakresie prawnokarnej ochrony znaku towarowego. Joanna Szufel omawia odpowiedzialność za wykroczenia przeciw-ko prawom pracownika. Całość wieńczą dwa kryminalistyczne teksty Izabeli Dembowskiej, dzięki czemu również ta trudna dyscyplina nauk penalnych jest reprezentowana w niniejszym zbiorze.

Na zakończenie chcemy bardzo podziękować Panom Profesorom – Maciejowi Marszałowi i Jerzemu Koniecznemu za podjęcie się zre-cenzowania niniejszego tomu, a Panu Doktorowi Pawłowi Klintowi za wielką pomoc w opracowaniu redakcyjnym i korekcie artykułów wchodzących w skład niniejszego tomu.

Pragniemy wyrazić nadzieję, że nowa propozycja wydawnicza zostanie życzliwie przyjęta przez Czytelników i znajdzie kontynuację w następnych tomach.

Mirosław Sadowski i Piotr Szymaniec