ANNA MIROŃCZUK, JACEK DRACHAL
6. KARTOGRAFICZNA PREZENTACJA
ZABYTKOWYCH NAZW POJEZIERZA WAŁECKIEGO
6.1. Wstęp
Wizualizacja jest formą przekazywania informacji poprzez grafi czne
przedstawienie fragmentu rzeczywistości. Prezentacja taka ułatwia
zrozu-mienie skomplikowanych zjawisk i procesów. Wśród rozmaitych postaci
wizualizacji danych przestrzennych główne miejsce zajmuje mapa. Jest to
znakomite narzędzie do poglądowego przedstawienia wyników badań
na-ukowych, w których istotną informację stanowi położenie geografi czne.
Mapa to nie tylko sposób uporządkowanego zapisu tych wyników do celów
archiwalnych, ale także sposób na ich przeglądanie i analizowanie. Wyniki
zwizualizowane na mapie ułatwiają percepcję przedstawianych informacji,
gdyż obraz – w tym wypadku mapa – jest o wiele wydajniejszym środkiem
przekazu (L. Ratajski 1989).
Przeznaczenie mapy wywiera największy wpływ na wszystkie jej
ce-chy i determinuje sposoby jej opracowania. Według L. Ratajskiego (1989)
można wydzielić dwie podstawowe grupy map: specjalistyczne i ogólnego
użytkowania. Jednym z rodzajów map specjalistycznych są mapy naukowe,
służące między innymi do prezentowania wyników badań. Do takich należy
mapa Zabytkowe nazewnictwo polskie na Pojezierzu Wałeckim.
Prezentacja na mapie dawnych, zabytkowych nazw często dotyczy
obiektów już nieistniejących, w związku z czym wymaga podejścia
inter-dyscyplinarnego, łączącego pracę naukowców z dziedzin humanistycznych
i technicznych. Pierwszym, niezwykle pracochłonnym etapem jest praca
językoznawców i historyków, którzy zbierają dane o nazwach, o ich
źró-dłach oraz ustalają ich dawne brzmienie. Dopiero po tym etapie do pracy
mogą przystąpić kartografowie, których zadanie polega na czytelnym i
jed-noznacznym przedstawieniu na mapie zebranych informacji.
Zastosowanie mapy do prezentacji zabytkowego nazewnictwa
polskie-go z obszaru Pojezierza Wałeckiepolskie-go jest nietypowym zagadnieniem
karto-grafi cznym, w związku z czym nie ma możliwości skorzystania z gotowych,
opisanych w literaturze rozwiązań. Ze względu na specyfi kę tematu należy
zestawić dostępną wiedzę o nazewnictwie na mapach z własnymi
doświad-czeniami. Głównym zadaniem jest zatem opracowanie koncepcji mapy
pre-zentującej dawne nazwy, w której uwzględniony będzie zarówno sposób
jednoczesnego przedstawienia na mapie nazw współczesnych oraz nazw
dawnych, sposób podkreślenia zabytkowego charakteru dawnych nazw, jak
również zakres treści podkładowej, stanowiącej tło dla tak specyfi cznej
tre-ści tematycznej.
6.2. Skala i zakres treści mapy
W ramach prac związanych z prezentacją zabytkowych nazw Pojezierza
Wałeckiego opracowano koncepcję oraz wykonano mapę Zabytkowe
nazew-nictwo polskie na Pojezierzu Wałeckim w skali 1:50 000.
Skalę mapy przyjęto po wstępnej analizie przestrzennego
rozmieszcze-nia elementów krajobrazu, których zabytkowe nazwy zgromadzono w
wy-niku badań. Zaobserwowano, że mapa w skali 1:25 000 miałaby zbyt wiele
„pustych „ miejsc (pozbawionych dawnego nazewnictwa), natomiast w skali
1:100 000 niektóre fragmenty mapy byłyby niemożliwe do czytelnego
przed-stawienia z powodu dużej liczby nazw. Za optymalną dla tej mapy uznano
skalę 1:50 000.
Przy jej opracowywaniu wykorzystano bazę danych utworzoną na
pod-stawie wyników badań przeprowadzonych w archiwach przez historyków
i w terenie przez językoznawców. Bazodanowy zapis zebranych informacji
nie tylko ułatwia proces wykonywania mapy, ale również daje możliwość
wielokrotnej jej edycji. Dzięki temu, w pierwszej kolejności prezentacja
przy-gotowana zastała w wersji cyfrowej, a następnie w formie analogowej
(dru-kowanej). Z uwagi na stosunkowo dużą skalę opracowania do drukowanej
wersji mapy zastosowano podział arkuszowy mapy topografi cznej w układzie
1992. W efekcie przyjęcia tego podziału obszar Pojezierza Wałeckiego
pokry-ty został 17 arkuszami, z których 9 obejmuje w większości regiony ościenne.
Skorowidz arkuszy na tle zasięgu obszaru badań przedstawia rycina 10.
Omawiana mapa przedstawia zabytkowe nazwy oraz obiekty, których te
nazwy dotyczą. Pomimo że zdarzają się przypadki, w których obiekty takie
już nie istnieją, zdecydowano się na zaprezentowanie ich na mapie.
Zabyt-kowe nazwy odnoszą się więc do elementów takich jak: drogi,miejscowości,
folwarki, leśniczówki, wzniesienia, lasy, łąki, bagna, uroczyska, źródła,
cie-ki i zbiornicie-ki wodne. Treść tematyczna mapy przedstawiona jest na tle treści
podkładowej czyli wybranych elementów mapy topografi cznej.
Ponieważ tematyka mapy nawiązuje do czasów odległych historycznie,
autorzy przyjęli, że pod względem grafi cznym będzie ona naśladować ręcznie
rysowane mapy dawne. W tym celu zarówno ramka, opis siatki jak i pozostała
Ryc. 10. Pokrycie Pojezierza Wałeckiego arkuszami mapy w skali 1:50 000
w układzie 1992 oraz ich numeracja jako załączników w niniejszej pracy
treść pozaramkowa (tytuł, legenda, skala mapy) zaprojektowane zostały w taki
sposób, by już samym wyglądem mapy sugerować czytelnikowi jej
nawiąza-nie do przeszłości.
6.3. Dobór treści podkładowej
Większość map tematycznych posiada treść podkładową, której zakres
i stopień szczegółowości zależy od głównego tematu mapy. Przy
projekto-waniu mapy niezwykle ważne jest zachowanie proporcji między tymi
dwie-ma składowymi. To kartograf podejmuje decyzję o tym, jaki dwie-ma być zakres
podkładu oraz w jakim stopniu powinien uprościć jego elementy. Należy
to zrobić w taki sposób, aby spełnić główny cel prezentacji zagadnienia
przy zachowaniu czytelności całości (W. Ostrowski 1974; A. H. Robinson
1965). Aby cel mapy mógł być osiągnięty w przypadku mapy
przedstawia-jącej zabytkowe nazwy Pojezierza Wałeckiego, elementy treści stanowiącej
tło nie mogą przesłaniać danych tematycznych, natomiast powinny pełnić
funkcję orientacyjną, ułatwiającą umiejscowienie nazw i obiektów w terenie.
W związku z tym treścią podkładową takiej mapy nie mogą być
wszyst-kie obiekty przedstawiane na mapie topografi cznej, gdyż spowodowałoby
to jej ‘przeładowanie’. Z drugiej strony, wybierając elementy treści
podkła-dowej do mapy przedstawiającej dawne nazwy należało przede wszystkim
mieć na względzie te elementy krajobrazu, do których te nazwy się odnoszą
i obowiązkowo umieścić je w tle treści tematycznej. Treść podkładowa
zos-tała dobrana w taki sposób, aby uzupełniać treść tematyczną i współgrać
z całością mapy. W efekcie zaprezentowane są nie tylko obiekty, których
dotyczą zabytkowe nazwy, ale również wybrane dane z bazy mapy
wektoro-wej VMAP poziomu 2 oraz z Państwowego Rejestru Nazw Geografi cznych.
W ostatecznej wersji mapy uwzględniono m. in. takie obiekty jak:
miejsco-wości (obszary zabudowane), drogi, koleje, cieki, zbiorniki wodne, zapory,
lasy, łąki, bagna oraz wybrane wzgórza i doliny (ryc. 11).
„Barwa stanowi niewątpliwie najbardziej skomplikowany środek działania,
którym operuje kartograf” (A. H. Robinson 1965). To kartograf decyduje o tym,
co w podkładzie zostanie przedstawione na pierwszym planie, jakie elementy
zostaną wyróżnione, a co będzie stanowiło tylko tło dla podstawowej treści.
W głównej mierze wybór ten polega na doborze kategorii treści i liczby
przed-stawianych elementów, jednak nie mniej ważną rolę odgrywa tu dobór
zasto-sowanych barw. W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć sobie na pytanie
jaki jest temat opracowywanej mapy i na tej podstawie podjąć decyzję o
dobo-rze barw. W nawiązaniu do tego należy określić czy na mapie występują
ele-menty, które powinny wyróżniać się kolorystycznie na tle innych, czy
zastoso-wane barwy będą ciepłe, zimne, jaskrawe czy stonozastoso-wane (pastelowe). Dopiero
całościowe spojrzenie na prezentowane zagadnienie umożliwia wytypowanie
barw, które będą stanowiły podstawę decyzji o ich ostatecznym doborze.
Dobór kolorystyki w przypadku wielu elementów jest bardzo intuicyjny
i od lat stosowany w kartografi i. Powszechne jest np. stosowanie barwy zielonej
do roślinności oraz barwy niebieskiej do obiektów związanych z siecią wodną.
Przedstawiona w ten sposób treść nie budzi żadnych wątpliwości i jest
odbie-rana jako coś naturalnego, nad czym odbiorca nie zastanawia się, w związku
z czym nie przykuwa to jego wzroku (A. H. Robinson 1965; J. S. Keates 1965).
Treść podkładową na mapie zabytkowego nazewnictwa Pojezierza
Wa-łeckiego przedstawiono w tonacji pastelowej. Poza bladozielonymi lasami
oraz niebieskimi jeziorami i rzekami obecna jest barwa pomarańczowa,
oznaczająca zabudowę miast i wsi oraz barwy: czerwona, jasnobrązowa
i żółta na oznaczenie dróg. Kolorem czarnym zaznaczono linie kolejowe.
6.4. Symbolizacja obiektów z zabytkowym nazewnictwem
Do przedstawiania obiektów i zjawisk na mapie stosowane są znaki
punktowe, liniowe i powierzchniowe. Sposób w jaki zjawiska odwzorowane
są na mapie zależy od wielu czynników. Czynnikami tymi są m. in.: rodzaj
przedstawianego obiektu, „charakter lokalizacji” (L. Ratajski 1989) oraz jego
rzeczywista powierzchnia. Na sposób prezentacji bardzo duży wpływ ma
również skala opracowania, temat mapy oraz jej przeznaczenie. Ze względu
na mnogość owych czynników, to właśnie do autora i redaktora mapy należy
podjęcie decyzji o zaklasyfi kowaniu poszczególnych obiektów, postawienie
wyraźnej granicy pomiędzy przedstawieniem zjawiska jako powierzchni,
a zgeneralizowaniem jej do linii lub punktu. Najmniej problematyczne
w tym względzie są obiekty o odniesieniu punktowym (np. źródło lub młyn).
Większą trudność sprawia natomiast np. określenie do którego momentu
dana rzeka będzie przedstawiała jej rzeczywistą powierzchnię, a od jakiego
zastosowana zostanie sygnatura w postaci linii.
Istotnym etapem podczas opracowywania mapy jest wybór znaków
i symboli. Aby dokonać odpowiedniego wyboru należy mieć na względzie
zarówno charakter mapy, jej cel, jak również to, które elementy mapy
po-winny zostać wyróżnione, a które umieszczone w tle.
Głównym celem autorów każdej mapy powinna być jej czytelność. Aby
cel ten został osiągnięty, niezbędny jest odpowiedni wybór i
zaprojektowa-nie symboli. W pracy tej należy brać pod uwagę czytelność znaku, jasność
odbioru, sposób w jaki wszystkie znaki prezentują się grafi czne oraz
zacho-wanie współmierności i zależności izomorfi cznych (L. Ratajski 1989).
Pod-czas opracowywania mapy Pojezierza Wałeckiego wzorowano się na
ma-pach z końca XVIII wieku.
Analiza zebranych danych wykazała, że w bazie istnieje bardzo dużo
wy-dzieleń i typów obiektów, których dotyczą zabytkowe nazwy. Aby uniknąć
stosowania zbyt wielu różnych znaków, w tym także na oznaczenie
pojedyn-czych obiektów, cały analizowany zbiór został podzielony na grupy.
Zapro-jektowano dla nich szereg symboli, które posłużyły do prezentacji treści
sytu-acyjnej z czasów kiedy dana nazwa była stosowana. Znalezienie rozwiązania
na symboliczne zaznaczenie dawnej sytuacji uznano za niezbędne zwłaszcza
tam, gdzie po nieistniejących już obiektach pozostały tylko nazwy.
Na mapach tematycznych przedstawiane zjawiska kojarzone są często
z określonymi barwami, np. opady z barwami niebieskimi. Zgodnie z tą
za-sadą na mapie zabytkowego nazewnictwa Pojezierza Wałeckiego
zdecydo-wano się przedstawić obiekty, których to nazewnictwo dotyczy, jedną
wspól-ną barwą brązową – kojarzowspól-ną zwykle z dawnymi czasami.
Na opracowanej mapie punktowo przedstawiono takie obiekty jak:
miejs-cowości, folwarki, leśniczówki, młyny wodne, góry, pagórki, uroczyska,
źró-dła. Jak widać na rycinie 12, do ich prezentacji zastosowano metodę sygnatur.
Ryc. 12. Symbole obiektów przedstawionych punktowo
Na mapie umieszczono zarówno sygnatury obrazkowe, których wyglądem
starano się nawiązać do wyglądu obiektów, które przedstawiają, jak i
sygnatu-ry geometsygnatu-ryczne – mające kształt prostych fi gur geometsygnatu-rycznych.
W ramach obiektów powierzchniowych z zabytkowymi nazwami
wy-różniono sześć obiektów: lasy iglaste, lasy liściaste, lasy mieszane,
zbior-niki wodne, grupy wzgórz i pagórków oraz łąki (ryc. 13). Do ich
prezen-tacji kartografi cznej wykorzystana została metoda zasięgów. W większości
przypadków są to zasięgi sygnaturowe, które stylem nawiązują do sygnatur
punktowych (sygnatury stosunkowo wiernie oddające rzeczywisty wygląd
obiektów). Ich granice zostały oznaczone brązową, przerywaną linią,
złożo-ną z kresek i kropek.
Ryc. 13. Symbole obiektów przedstawionych powierzchniowo
Zastosowanie deseni sygnaturowych wydaje się być tu zasadnym
roz-wiązaniem ze względu na to, że niektóre obiekty zabytkowe nie pokrywają
się całkowicie ze współczesną sytuacją lub wręcz są to obiekty, które
obec-nie już obec-nie istobec-nieją (na przykład wycięty las – ryc. 14). Dzięki więc
wyko-rzystaniu tej metody prezentacji dla obiektów z zabytkowym nazewnictwem
widoczna jest treść podkładowa (obrazująca obecną sytuację).
Ryc. 14. Dawny las będący obiektem zabytkowej nazwy, nie pokrywający się obrysem
ze współcześnie istniejącym lasem
Do szczególnej grupy należą obiekty, które w przeważającej części
pokry-wają się z obiektami współczesnymi, a odstępstwa występują sporadycznie.
Elementy sytuacji, które pozostają niemal niezmienne od wieków to obiekty
liniowe, czyli elementy sieci wodnej oraz drogi. Najprostszym rozwiązaniem,
dzięki któremu nie trzeba było dodawać kolejnych (w tym wypadku wydaje
się zbędnych) oznaczeń, było wykorzystanie istniejącej sytuacji i wskazanie
zmiany jedynie poprzez umieszczenie dawnej nazwy (ryc. 15).
Ryc. 15. Przykład rzeki istniejącej współcześnie, mającej zabytkową nazwę
(w powiększeniu)
Ponieważ, tak jak w pozostałych wypadkach, występują tu nazwy,
któ-re odnoszą się do rzeki lub drogi, która już nie istnieje, zastosowano znak
w postaci linii przerywanej (ryc. 16). Umieszczone w legendzie objaśnienie
wyklucza błędne odczytanie znaku ( np. jako rzeka okresowa).
Ryc. 16. Przykład fragmentu rzeki (a), drogi (b), zbiornika wodnego (c), które
współcześnie nie istnieją (w powiększeniu)
6.5. Napisy
Napisy stanowią ważny element treści mapy. Niektórzy kartografowie
(A. Robinson i in. 1988, s. 457) twierdzą wręcz, że „żaden chyba z
elemen-tów mapy nie ma tak istotnego znaczenia w ocenie ogólnego jej wyglądu, jak
rodzaj i wielkość pisma oraz sposób, w jaki mapa jest opisana”.
Pismo na mapie znajduje się często w grafi cznej konkurencji z jej
ry-sunkiem. Oba te elementy są równie ważne i niezbędne dla użytkownika
mapy. Zdarza się jednak, że czasem sobie wzajemnie przeszkadzają, gdyż
złe i niestaranne rozmieszczenie napisów może popsuć nawet najlepszą
mapę (K. A. Saliszczew 2003). Zalecane jest aby zagadnienie kroju
pis-ma i napisów na pis-mapie rozpatrywać z punktu widzenia jej przeznaczenia
(A. H. Robinson i in. 1988).
Według Polskiej Normy (PN-73/P-55009) pismo zostało podzielone ze
względu na:
grubość kresek: bardzo cienkie, cienkie, zwykłe, półgrube, grube,
•
bardzo grube;
szerokość znaków: bardzo wąskie, wąskie, normalne, szerokie,
bar-•
dzo szerokie;
pochylenie znaków: proste, pochyłe w prawo, pochyłe w lewo.
•
Bez względu na ten podział wyróżnia się również pismo szeryfowe i
bez-szeryfowe. Kroje szeryfowe charakteryzują się poprzecznymi lub ukośnymi
zakończeniami liter, które ułatwiają czytanie tekstów ciągłych, przez co
naj-częściej są stosowane w druku książek i prasy. Dzięki wyraźnemu określeniu
górnych i dolnych krawędzi tworzą się poziome linie, po których czytelnik
przesuwa wzrok. Kroje bezszeryfowe wymagają natomiast zwiększenia
od-stępów między wierszami w celu ułatwienia poziomego przesuwania wzroku.
Zdarza się, że umieszczone na mapach szeryfy i zbyt pocienione fragmenty
liter zanikają na zróżnicowanym tle. W związku z tym zalecane jest aby przy
wyborze krojów szeryfowych wykluczyć kroje z dużym kontrastem w
grubo-ści kresek literowych, cienkimi szeryfami i z niską wysokogrubo-ścią średnią pisma
(W. Ostrowski, P. Kowalski 2004).
Pomimo, że nazwy nie mają na ogół swojego odzwierciedlenia w
tere-nie, to tylko dzięki ich wykorzystaniu możliwie jest opracowanie zrozumiałej
i czytelnej mapy (W. Grygorenko 1970). Według K. A. Saliszczewa (2003)
pismo, podobnie jak znaki kartografi czne, należy do kartografi cznych
środków wyrazu. W związku z tym zasadne wydaje się wyróżnienie przez
W. Ostrowskiego i P. Kowalskiego (2004), oprócz funkcji identyfi kacyjnej,
czterech dodatkowych funkcji napisów: lokalizującej oraz nadawania
obiek-tom charakterystyk jakościowych, porządkowych i ilościowych.
Funkcję lokalizującą nazwy mogą spełniać poprzez odniesienie do
zna-ków punktowych, wskazywanie przebiegu obiektów liniowych oraz kształtu
obiektów powierzchniowych (A. H. Robinson i in. 1988) Charakterystyki
jakościowe można uzyskać zarówno poprzez odczytanie znaczenia napisów
(napisy objaśniające służące do identyfi kacji obiektów), jak i poprzez
od-powiednie ich grafi czne zróżnicowanie. Waga optyczna napisów pozwala
natomiast na uzyskanie informacji o charakterze porządkowym, co ułatwia
percepcję mapy, różnicując jej treść na poziomy czytania. Ostatnia z
funk-cji napisów – nadawanie obiektom charakterystyk ilościowych – umożliwia
wzbogacenie mapy poprzez umieszczanie na niej liczb (np. wysokość
szczy-tów). Charakterystyki ilościowe mogą być również przedstawione poprzez
zróżnicowanie wielkości napisów (W. Ostrowski, P. Kowalski 2004).
6.5.1. Prezentacja nazewnictwa
Ze względu na specyfi kę tematu najważniejszym elementem treści 17
arkuszy mapy Zabytkowe nazewnictwo polskie na Pojezierzu Wałeckim.
Oprócz powszechnie stosowanych na mapach nazw cieków, zbiorników
wodnych i nazw miejscowości, zaprezentowane są tu przede wszystkim
na-zwy zabytkowe, które są głównym elementem mapy.
Istotnym zagadnieniem w opracowaniu koncepcji było podwójne
na-zewnictwo obiektów. Na niektórych mapach geografi cznych stosowane to
jest w przypadku egzonimów, czyli nazw używanych w danym kraju dla
obiektów geografi cznych leżących poza jego terytorium i różniących się
za-pisem od nazw oryginalnych. Autorzy map rozwiązują to np. w ten sposób,
że egzonim zostaje zapisany w nawiasie pod nazwą w wersji oryginalnej.
W przypadku omawianej mapy odrzucony został pomysł umieszczenia nazw
w nawiasach (zarówno tych zabytkowych, jak i obecnych). Ze względu na
ważność zabytkowych nazw autorzy dążyli do jak największego ich
wyróż-nienia na tle pozostałej treści. Umieszczenie ich w nawiasach byłoby więc
sprzeczne z zamysłem. Odwrotna sytuacja nie była zaś możliwa ze względu
na wybiórczość zebranego nazewnictwa – nie wszystkie bowiem elementy
umieszczone na mapie (np. miejscowości) mają swój odpowiednik w postaci
zabytkowych nazw zebranych w pierwszym etapie.
W konwencji grafi cznej, ze względu na prezentowaną tematykę,
nawią-zano częściowo do map dawnych. Do wyraźnego rozdzielenia nazw
współ-czesnych od nazw zabytkowych wykorzystano możliwości wizualnego ich
pogrupowania. W tym celu elementy mapy zostały podzielone na te, które
przedstawione są zgodnie z regułami stosowanymi przy wykonywaniu
współ-czesnych map topografi cznych oraz te, których obraz naśladuje manierę map
wykonywanych ręcznie w dawnych czasach.
W pierwszej grupie znajduje się cała treść podkładowa mapy. Do nazw
obiektów należących do tej grupy wykorzystano popularne obecnie fonty –
Times New Roman (krój szeryfowy) i Arial (krój bezszeryfowy). Owe kroje
pisma posłużyły do wyróżnienia kategorii obiektów na poziomie
jakościo-wym. Według zasady poglądowości barwą niebieską zostały wydrukowane
nazwy obiektów wodnych (rzek, kanałów, jezior i stawów), zieloną –
pokry-cie roślinnością, a barwą szarą – nazwy miejscowości i pozostałych
obiek-tów. Zaleca się, aby w celu uniknięcia grafi cznego obciążenia prezentacji
nie przeładowywać mapy nadmierną liczbą nazw (W. Ostrowski, P.
Kowal-ski 2004). Zdecydowano więc, że napisy dotyczące współczesnych nazw
obiektów pozostaną niejako w tle całości. Efekt taki został osiągnięty dzięki
użyciu stosunkowo małych i cienkich liter oraz wykorzystaniu barw
jaśniej-szych niż na tradycyjnych mapach (np. szarość zamiast czerni do nazw
miej-scowości).
Aby nadać mapie charakter ‘dawnej’, do przedstawienia tytułowego
za-gadnienia, zastosowano krój pisma naśladujący zdobione, ręcznie
wykony-wane mapy. Po analizie dostępnych fontów wybrany został Kawoszeh ze
względu na swoją stosunkowo dobrą czytelność i ozdobny charakter (ryc. 17).
Zgodnie z zasadą, że jednakowa stylistyka umożliwia wyraźne grupowanie
opisów, font ten został zastosowany do wszystkich umieszczonych na mapie
nazw zabytkowych. Tą sama regułą posłużono się w przypadku barwy.
Bar-wa brązoBar-wa w naturalny sposób kojarzy się ze starymi dokumentami dlatego
została ona użyta do zapisu na mapie zabytkowego nazewnictwa.
Zastoso-wanie odmiennego kroju pisma i odmiennej barwy nie tylko ‘stylizuje’ mapę
na dawną, ale również sprawia, że wizualizacja odbiega od powszechnie
stosowanych konwencji przy opracowywaniu map ogólnogeografi cznych.
Dzięki zastosowanym rozwiązaniom już sam wygląd mapy sugeruje jej
od-mienność i nawiązuje do czasów przeszłych.
Zastosowanie takiej samej barwy do wszystkich nazw zabytkowych
(zarówno miejscowości jak i lasów czy rzek) budziło wiele wątpliwości.
Redaktorom mapy w głównej mierze zależało jednak na wyraźnym
zasuge-rowaniu czytelnikowi, że nazwy te należą do jednej grupy. W Przewodniku
toponimicznym (W. Ostrowski, P. Kowalski 2004, s. 11) czytamy: „sama
forma grafi czna nazwy lub innego napisu może wskazywać na
przynależ-ność danego obiektu do odpowiedniej kategorii”. Biorąc więc pod uwagę
zaprezentowaną na mapie treść uznano, że nie ma potrzeby wprowadzania
kolejnych podziałów w postaci dodatkowych kolorów i fontów, a pismo
zastosowane do nazw zabytkowych zostało wystarczająco zróżnicowane za
pomocą wielkości, grubości i pochylenia.
Zbyt duża liczba oraz wielkość napisów może spowodować, iż pozostała
treść mapy zostanie przytłoczona. Przy opracowywaniu mapy należy więc
zwracać na to uwagę, gdyż napisy z jednej strony wzbogacają obraz, ale
z drugiej mogą znacznie pogorszyć jego czytelność (K. A. Saliszczew 2003).
W przypadku opracowywania koncepcji mapy, której niejako tematem jest
zaprezentowanie dodatkowych nazw, kartograf musi zachować szczególną
ostrożność. Ujęte w temacie mapy nazwy zabytkowe zajmują stosunkowo
dużo miejsca. Aby czytelnik mógł szybko zidentyfi kować obiekty, do których
one się odnoszą, za zasadne wydaje się umieszczenie symboli tych obiektów
oraz ich nazw współczesnych. Takie rozwiązanie powoduje duże
zróżnico-wanie w zagęszczeniu elementów mapy. W efekcie niektóre obszary wydają
się puste, podczas gdy na innych napisy niemalże na siebie zachodzą.
„Czytelność napisów uwarunkowana jest w pierwszym rzędzie
dosta-teczną ich wielkością, kontrastem z otaczającym tłem, a także odpowiednim
doborem kroju pisma i ich właściwym rozmieszczeniem” (W. Ostrowski,
P. Kowalski 2004, s. 29). Pomimo więc założenia, że treść podkładowa mapy
zabytkowego nazewnictwa ma znajdować się niejako w tle, wielkość
napi-sów dobrana jest w taki sposób, że użytkownik mapy nie ma problemu z jej
odczytaniem. Aby umieszczone na mapie pismo było łatwe do
wyodrębnie-nia i czytawyodrębnie-nia, poza dobraniem odpowiedniego kroju, w przypadku wielu
wydzieleń zastosowano tzw. halo (białą otoczkę wokół każdej litery). Takie
rozwiązanie jest szczególnie przydatne w miejscach, gdzie nazwa w całości
lub częściowo znajduje się na tle powierzchni pokrytej symbolem lasu lub
pagórków.
W celu uniknięcia przedstawiania na mapie nadmiaru treści w koncepcji
mapy nazw zabytkowych wykorzystano m. in. objaśniającą funkcję znaków
(charakterystyka jakościowa) w postaci skrótów umieszczonych w
nawia-sie przy nazwie obiektów (ryc. 18). Zastosowanie napisów objaśniających
pozwoliło na zwiększenie liczby wyróżnień jakościowych, a przez to na
uszczegółowienie charakterystyki zjawiska.
Do określenia rangi prezentowanych na mapach miejscowości
zapro-ponowano wagę optyczną napisów. Ponieważ wielkość i grubość pisma
pozwala na uzyskanie informacji o charakterze porządkowym, odczytanie
rangi administracyjnej danej miejscowości możliwe jest bez identyfi kacji
w legendzie. W ten sam sposób możliwe jest rozróżnienie powierzchni – który
nazywany obszar jest większy, a który mniejszy. Dodatkowo, porównanie
wielkości nazwy danej powierzchni z objaśnieniem w legendzie umożliwia
uzyskanie informacji o przynależności do danej klasy wielkości (ryc. 19).
Ryc. 18. Skróty zastosowane na mapie przedstawiającej zabytkowe nazewnictwo polskie
Ryc. 19. Fragment legendy z objaśnieniem zróżnicowania napisów
dotyczących powierzchni
W celu prawidłowego rozmieszczenia napisy na mapie nazw
zabytko-wych zostały uporządkowane według odniesienia do obiektów punktozabytko-wych,
liniowych i powierzchniowych. Zasady rozmieszczania napisów są różne
w każdej z grup. Najważniejszą zasadą wydaje się konsekwentne
przestrze-ganie przyjętego przez redaktora mapy sposobu umieszczania nazw obiektów
tej samej kategorii. W niniejszym opracowaniu odrzucona została m. in.
zasa-da umieszczania nazwy obszaru na jego całej rozciągłości. Wynika to z ilości
prezentowanej treści i wprowadzenia wyraźnych sygnaturowych deseni do
przedstawienia powierzchni, dla których zostały pozyskane polskie nazwy
zabytkowe. W efekcie prób okazało się, że litery umieszczone na tle symboli
drzew są bardzo słabo czytelne. Ponieważ przeznaczeniem mapy jest
prezen-tacja zabytkowego nazewnictwa, uznano, że czytelność napisów jest
ważniej-sza od przedstawienia za ich pomocą dokładnej rozciągłości danego obważniej-szaru
(np. lasu lub puszczy), która i tak oznaczona jest już metodą zasięgu.
Ryc. 20. Fragment legendy dotyczacy prezentacji nazw zabytkowch
Podział na obiekty punktowe, liniowe i powierzchniowe był również
podstawą do zróżnicowania wyglądu nazw zabytkowych (ryc. 20). Jak już
zaznaczono, ze względu na treść podkładową nazwy te nie zostały zanadto
zróżnicowane. Zdarza się wręcz, że różnice między nimi są bardzo małe.
Oprócz rozróżnienia nazw wielkością, grubością i pochyleniem,
zastosowa-ne zostały również wersaliki w celu odróżnieniu zabytkowych nazw
miej-scowości od nazw pozostałych obiektów punktowych wyróżnionych na
ma-pie. W związku jednak z tym, że napis dany wersalikami jest gorzej czytelny
(W. Ostrowski, P. Kowalski 2004), odległość między literami została
nie-znacznie zwiększona (ryc. 20).
*
Mapa ta prezentuje zbiór nazw o słowiańskim źródłosłowie będących
wy-nikiem prac o charakterze historycznym, archiwistycznym, językoznawczym
i topografi cznym. Ustalenie prawidłowości językowego kształtu nazw i
zor-ganizowanie ich w tabele atrybutów umożliwiło kartografom przygotowanie
cyfrowej bazy danych, która została zastosowana do opracowania mapy.
Konwencja wizualizacji, ze względu na prezentowaną tematykę,
czę-ściowo naśladuje mapy dawne. W tym celu zaprojektowane zostały
sym-bole obrazkowe stylizowane na sygnatury z XVII-wiecznych map. Wraz
z napisami tworzą one główny temat, który został zaprezentowany na tle
delikatnej treści podkładowej. Elementy treści stanowiącej tło nie
przesła-niają danych tematycznych, natomiast pełnią funkcję orientacyjną,
ułatwia-jąc umiejscowienie nazw i obiektów w terenie. Napisy rozmieszczone są
zaś w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu kolidować z
pozostały-mi elementapozostały-mi treści.
Na mapie nazw zabytkowych można dostrzec kombinacje wszystkich
wyróżnionych w literaturze funkcji napisów (W. Ostrowski, P. Kowalski
2004). Zostały one uwzględnione w taki sposób, by przedstawić jak
najwię-cej informacji przy zachowaniu możliwej czytelności i estetyki wizualizacji.
Jak na większości map, tak i tu główną funkcją napisów jest identyfi kacja,
polegająca na kodowaniu nazw własnych obiektów oraz lokalizacja
obiek-tów, do których się odnoszą.
Tabela 11. Alfabetyczny wykaz nazw zabytkowych (tabela zbiorcza)
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-93-B jezioro Andreas S. Łąka [?] Andrzejowe Jezioro Andree Lacus XV w.. SHG cz. I,4.
N-33-105-B parów i struga Bablitz – Bablica
Stręnczynskie Kawle zw. tez Bablicz 1651. WG 28, 193; Bablitz
Mb25. N-33-106-A jeziorko Baginchen Bruch – Bagienko
N-34-106-A i C struga – – Bełczący Zdrój
Balczaczy sdroy 1451, Belzaczi 1565
SHG cz. I, 24.
N-33-106-C Wieś Gr. Wittenberg Szydłowo Biała Góra
Biala Gora założona na miejscu lasu Szy-dłowo 1586 SHG cz.I,
32. Zob. Szydłowo. N-33-106-C błota Weisse Brüche - Białe Błota
u Bialłych Błot 1586 WG 12, 283; Weise
B. SPWP 147.
N-33-93-D góra Bieszkowska
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-93-D jezioro Böskauer S. Byszkowo Bieszków Boyszehow 1361. SHG cz. I, 162.
N-33-93-D wieś Böskau Byszkowo Bieszków
Beeske 1513 SchDK 230; Byski 1696 WG 64, 88. Byszki 1727 WG 124,162. N-33-116-B uroczysko Waldfrieden, przed1933,Prosse-kel Mühle – Blekot Blekot młyn 1652 NG 79 „am Bach Pniewy”
1653 NG 182. N-33-93-D jezioro Baberowsee Bobrowo Bobrowo Baberow S. Schr 97. N-34-106-A i C przedmieście – – Borkowo Borkowo Schr 116.
N-33-93-B gaj os. Buschhof - Brocki Gaj Brotzensche Busch SPWP 133. N-33-93-B mszary Kl. Brotzener Mosse Torfowisko Brockie Małe Mszary
Kleine Brotzener Mösse Mb25 1067 (roku brak), Mb 1068. N-33-93-B mszary Gr. Brotzener Mosse - Brockie Wielkie Mszary
Grosse Brotzener Mösse Mb25 1067
(roku brak). N-33-93-B wieś Brotzen Broczyno Brocze 1565 SHG cz. I, 106.Brocz 1552, Brodcz N-33-93-B jezioro Kl. Brotzen S. Broczyno Małe Brocze Małe zob. niżej. N-33-93-B jezioro Gr. Brotzen S. Broczyno Wielkie Brocze Wielkie Brocze 1361 SHG cz.I, 106. N-33-105-A wieś Brunk Bronikowo Brunkowo
Brunkow 1337, Bruncowo 1470 SHG,
cz. I, 120. N-33-93-C gaj Brzezinki Bresinken SPWP 135. N-33-94-C i D wieś Briesenitz Brzeźnica Brzeźnica
Lodzia 1577, Brze-znicza 1584 SHG cz.
I, 127.
N-33-94-C i D rzeka Zamborster Fliess Samborza Brzeźnica
Bresnica 1254 PU II 5; Bresnica 1303 PU IV 2093 (kop. XVII w.), Briesenicza 1303, kop. 1610, Bresenitz 1549, Brzeznica 1586 SHG, cz. I, 127. N-33-106-C młyn Junkermühl – Brzozowy
Ostrów
Brzozowy Ostrów przed 1682 SchGK
264. N-33-117-A młyn Kottenhammer Kuźniczka Buczek
Hamer Bliższy 1565 SHG cz. I, 724, NG 123, Buczek
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-94-C wieś Jagdhaus Budy Budy Budy 1769 WG 93, k. 500. N-33-94-C osada - - Budzino Budzino SPWP 136,
Budzyn Schm. 32. N-33-105-C jezioro Bogen J. Bukowe Bukowe Jezioro
Bokow Schr 105. Por. niżej nazwę wsi
Bukowo. N-33-117-A góry Bukawinnen- B-ge Bukowiny Bukowiny Bukawinnen Berge
Nb25 1568, 1934. N-33-105-C wieś Buchholz Bukowo Bukowo Bukowo 1564, 1580
SchGK 230. N-33-105-D jeziorko Langer Buko – Bukowo Długie Długi Bluka 1759 WG 93, 132. N-33-105-D jeziorko Krummer Buko – Bukowo Krzywe Krzywy Bukow 1759 WG 93, 132. N-33-105-D jeziorko – – Bukowo Małe
Parvum Bukowo, Mały Bukow 1759
WG 93, 132. N-33-105-D jezioro Buko – Bukowo Wielkie
Magnum Bukowo 1493, Wielki Bukow
1759 WG 93, 132. N-33-106-A las – – Bukowy Gaj Buck Busch Schm
43.
N-33-105-D struga
Buko Fliess, Riechlicher Mühlenfl iess, Buko
Fliess, Prielang Fl [!], Bukofl iess, Bukowfl iess, Hammerfl iess Bukowa Bukówka Bukówka 1565, Bukowska 1565, Bukowka, Miskowa 1565 LWK 197, 199 SHG cz. I, 152-153. Odcinek rzeki począwszy od wsi Górnica nosi też nazwę Górnica. N-34-106-A i C folw. i olędry – – Bukówko
Buckowke SPWP 148, Bukowe Schm
56.
N-33-93-D jezioro Gr. Büssensee Busino Bysze
Byze lacus, borra 1521, Bysse fundum
desertum 1559, Buschauische Heide
1564, ville: Maior Bezen, Minor Be-szen, Byezen 1577, Bessen villa 1592, Buszen villa 1593, Bezy 1603, 1629 Bysze, Byszeński Bór. SHG cz. I, 165.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi N-33-93-D wieś Byszki Byski 1696 WG 64, 88, Byszki 1727 WG 124, 162. N-33-93-D jezioro Kl. Büssensee Byszno Małe Bysze Małe zob. wyżej pod Bysze.
N-33-93-D bór Büssenheide - Byszyński Bór
Byze lacus, borra 1521, Bysse fundum deilla 1592, Buszen villa 1593, Bezy 1603, 1626 Bysze, Byszeński Bór SHG cz. I 165; desertum 1559, Buschauische Heide 1564, ville; Maior Bezen, Minor
Beszen, Byezen 1577, Bessen vel Byzen alias Byzlynski
Bor. Transakcja Golczów 1712, WG
50, 97v, 98. N-33-105-B jezioro Kl. Böthinsee Bytyniec Bytynek Mały Bytynek 1759 WG 93, 132v.
N-33-93-D jezioro Grosser Böthin S. Wielki Bytyń Bytyń 1599 SHG, cz. I, 163.Bytin 1228, Bythin N-33-106-A jeziorko – Żabie Chude Chude 1613 WG 15, 10, Chude Schm 43.
N-33-105-B wieś Quiram Chwiram Chwiram
Quiran 1337 (Land-buch), Zyerdma,
Qu-erina 1448, Quiram 1462, Znyerrawy, Querramy 1532, Kvi-rava 1557, Quierama 1578, Chwirama 1579, Chwierama 1709 (WG 68, 82), Quiram 1944 SHG cz. I, 249. N-33-105-B jeziorko – – Chwiramskie Jezioro
Skwiramensis 1625 (wzm. 1661); Queramske 1654.
N-33-93-B wieś Gr. Zacharin Starowice Czachorzyń
Zacharino [jez.] SHG cz I, 318, Zacharin SPWP 133; droga z Nadoryczy do Czochryna 1634 WG 24, 308v.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi N-33-93-B struga - - Czachorzyńska Struga Zacharinicus rivus 1549, Zacharinische Flies 1559 [struga Czochryń]. SHG cz. I,318.
N-33-105-A wieś Zadow Sadowo Czadowo
Sadow, Szadow 1337 (Landbuch), Czadaw,
Czadow 1435, Szadowo or. 1448, Sadowo 1462, Zado XVI w. (fals. Dat. Na 1251), Szadowa, Zadou 1552 i 1563 (rejestry poborowe),
1577 Cado (WG) - SHG cz. IV, 272. N-33-105-A jezioro Wilhelmshofer S. - Czadowo
Krzywe
Krummen Cza-do1599 WG 9, 28v. N-33-105-A jezioro Ziegelei S. Jez. Szczygle Czadowo
Wielkie
Grothen Cadow 1314 SHG cz. IV, 272. N-33-105-A gaj - - Czadowski Gaj Zadowsche Busch SPWP 140. N-33-105-A jezioro Königs S. - Czadówko Czadowko 1599 WG 9, 28v. N-33-104-D jezioro Schwarze See J. Czarne Czarne Czarne 1532 SHG
cz. I, 294. N-33-106-A wieś Zechendorf Czechyń Czechy Czechy 1603 SchGK,
348. N-33-92-A,
N-33-93-D, N-33-94-C
rzeka Rotes Fliess [Rudnica} Czerwona Rzeka
Rubeum Flumen 1549, [Czerwona Rzeka] 1565 SHG cz.
I, 310-311, SHG cz. III, 89. N-33-106-A wieś Vw. Dombrowo Dąbrowa Dąbrowa Mb25 1418, 1935. N-33-106-A góra Dombrowa B. Dąbrowa Dąbrowa wys. góry 207,2 m. N-33-105-D jezioro – – Dąbskie Dępskie 1759 WG
93, 131v. N-33-117-A wieś Eichberg Dębogóra Dębogóra
Dembogora 1631 NG 46, Dombrowo
Schr 114. N-33-93-D wieś Dammlang Dębołęka Dębołęka Dembolonka przed
1641 SchGK 239. N-33-93-C wieś Langhof Toporzyk Długi Dwór Dlugie Dwor 1677 SchGK 278.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-105-C jezioro Dolgen See Dołgie Długie Dlugyie 1532 SHG cz. I, 356.
N-33-93-D osada Daber - Dobra
Dobra, Dobrno, Dobno od 1512.
SchGK 2. N-33-93-D jezioro Dabersee Jez. Dobre Dobre Jezioro Dobra 1290 [1297]
SHG cz. I, 366. N-33-93-B,
N-33-93-D, N-33-105-B
rzeka Doberitz Debrzyca Dobrzyca
Doberyce 1361, Dobrzycza a. 1489
SHG cz. I, 368. N-33-106-B wieś Borkendorf Dobrzyca Dobrzyca Dobrzyca ok. 1600 SchGK 232. N-33-106-C wieś Hasenberg Dolaszewo Dolaszewo Dolasewo 1585
SchGK 257. N-33-106-A jezioro Langer See Długie I Dolne
Dolne 1613 WG 15, 10. Unter S. Schm 43. N-33-104-D, N-33-116-B, N-33-93-D, N-33-105-B, N-33-105 C i D
rzeka Drage Drawa Drawa
Draua 1237, Drawa 1254, Drawen 1350 SHG cz. I, 396. N-33-104-D wieś Neuhochzeit cz. wsi Przesieki
[!] Drawa Drawa 1631 NG 95. N-33-105-B jezioro Dreetz S. Jez.
Drzewo-szewskie Drzewce
Drewitz 1400, Drecz 1562 SHG cz. I, 401. N-33-105-B wieś Dreetz Drzewoszewo Drzewoszewo
Drecki Ostrow, zwany Drzewoszewo SHG
cz. I, 401. N-33-105-C jeziorko – – Drzeżno Małe Maly Drzecz 1594 SHG I, 417. N-33-105-C jeziorko Gr. Drietzsee Wielkie Drzeźno Drzeżno Wielkie
Drzyzno 1532, Wielki Drzecz 1594 SHG
I, 417. N-33-105-C i D wieś Drahnow Drzonowo Wałeckie Drzonowo
Dronowe 1352, Drzonowo 1580 SHG
cz. I, 420. N-33-105-C osada Dype Jeleni Róg Dudka Dutka 1683 NG 44. N-33-105-C jezioro Dyper See Dubie Dupka
Dupka 1532 SHG cz. I, 426, Dupsche See
Schm 55.
N-33-117-A puszcza – – Dzierzażna
Dzierzazna 1546 SHG cz. I, 434, Dzierzasna, wielki las
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-105-C i D jezioro Kl. Drensen S. Dzierzążenko Dzierzążenko Dzierzazenko 1546 SHG cz. I, 434. N-33-105-C i D struga Kl. Drensen Fl. Dzierzążna Dzierzążna
Dzierzassna 1565 LWK 194, 198, SHG
cz. I, 434. N-33-117-A jezioro Gr. Drensener See Dzierzążno Dzierzążno Dzierząssno 1565 LWK 198. N-33-105-B wieś Gr. Drensen Dzierżążno Wielkie Dzierzążno Dzierząssno 1565 SHG cz. I, 434.
N-33-105-C i D wieś Kl. Drensen Dzierżąrzno [!] Małe Dzierzążno Małe
Dzierzazno Minus 1592. SHG cz. I, 434.
Zob. Uwaga pod hasłem Dzierzążna. N-33-105-B jeziorko Klardrensensee Jez. Kacze Dzierzne Małe Por. niżej Dzierzne Wielkie.
N-33-105-B jezioro Klardrensensee Jez. Kacze Dzierzne Wielkie
do Dzierzona jeziorka 1567 PG 114, 139; dwie jezorcze Dziersnye 1562 PG 106, 556v; Derhen Maius, Minus 1599 WG 9,149v. N-33-105-B wieś Dyck Dzikowo Dzikowo
Dykowo 1448, Dikowo 1563, pohl.
Dykowo Schr 106. N-33-105-C i D łąka - - Gapa Wielka i Gapa Mała
Gapa 1565 SHG I 459-460, Male Gapa
Schr 114. N-33-106-C młyn Kegelsmühl Kłoda Gędek Gędek 1586 WG
12, 310. N-33-105-B jezioro - - Glinki Glinki 1562 PG 106, 556v, Linken 1759 WG 93, 132 SPWP 141. N-33-116-B jeziorko Tief-See Borowe jezioro Głęboczek
Glamboczek 1532, Glemboczek 1565 SHG cz. I, 484.
N-33-106-A jeziorko Głochotczyno
Lachotken See, Glochotki [jez.] 1606 WG 13, 27v. N-33-106-A, N-33-106-B, N-34-106-A i C
struga Lachotkafl iess Ruda Głochotnica
Glochotki [jez.] 1606 WG 13, 27v., WG 14,
226-226v. N-33-117-A jezioro Schulz S. J. Puste Głodnik Glodnik 1565 l 198.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-93-D jezioro Gladensee Głodno Głodno Gladen Schr 97. N-33-106-A wieś Klawittersdof Głowaczewo Głowaczewo Głowaczewo 1590
SchGK, 271. N-33-104-D jeziorko Kl. Glöchen – Głuche Małe
N-33-104-D jezioro Gr. Glöchen – Głuche Wielkie N-33-105-C i D wieś Jagolitz Jaglice Gogolice
Gogolicze 1448, Gogolcze 1581 SHG
cz. I, 513, Gogulcze Schr 105. N-33-105-C i D góra 107 – – Gogólcza Góra Gogolcza Gora 1558 SHG cz. I, 513.
N33-105-C wieś Gollin Golin Gołęża
Goliaza ok. 1548, Golyascha 1532, Goleza 1545 SHG cz.
I, 537, Gołąża 1631 NG 77. N-33-105-B wieś Arnsfelde Gostomia Gostomia
Arnsfeld 1337, Gostomia 1556 SHG
cz. I, 6. N-33-117-B wieś Gornitz Górnica młyn Górnica Górnica 1631 NG 79. N-33-105-C łąka Grabken Wiese – Grabkowa Łąka Grapken See Schm
55. N-33-106-A jeziorko Grabau-See Tupadły Grabowo Grabow Schr 106. N-34-106-A i C struga – – Grzmiący Zdrój Grzmiączi Zdroj 1565 SHG cz. I, 716.
N-33-94-D jezioro Stausee Jezioro
Jastrow-skie Gwda
Jezioro zaporowe na Gwdzie k. Jastrowia.
N-33-94-D rzeka Küddow Gwda Gwda
1260 LorSNH 57; Gwda 1349, Glda 1440, Coddow 1414,
Łgda 1582/92 SHG cz.I, 721. N33-105-C jezioro Gamelsee Gomolno Jamno
Jamno 1532 SHG cz. II, 13, Jamen See
Schr 105. N-33-105-C wieś Hansfelde Gieczynek Janowo Janow Schr 114,
NG 90. N-33-106-C Wieś Kl. Wittenberg Jaraczewo Jaroszewo Jaroszewo 1641 SchGK 274. N-33-105-D struga - - Jarząbkowy Zdrój
Jarząbkowy sive Mar-grabski Zdroy 1586 SHG cz. II, 50-51. N-33-94-C i D miasto Jastrow Jastrowie Jastrowie Jastrowie 1580 SHG
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-94-D jezioro Kl. See Jastrowie Małe Jastrowie Małe Jastrowie Małe 1565 SHG cz. II, 59. N-33-94-D jezioro Gr. See Jastrowie Wielkie Jastrowie Wielkie Jastrowie 1565 SHG cz. II, 55-57. N-33-94-C i D górki Jastrower Berge Jastrowskie Górki Jastrowskie Górki Mb25 1162 z r. 1929. N-33-105-C i D góra – – Jatna Góra Janrcken Berg SPWP
146. N-33-105-C i D jezioro – – Jatno Jathno 1532 SHG cz. II, 63, Gatke Schr 105, Jancken S. SPWP 146. N-33-105-C uroczysko – – Jaźwcowe Doły Jaźwcowe Doły 1594
SHG cz. I 319. N-33-105-C jezioro Jungfernsee Jezioro Dzie-wicze Jąderka Jąterka 1759 WG 9, 131v. N-33-105-D jeziorko Gellen Jeleń Jeleń Jalen 1759 WG 93, 182. N-33-105-B łąka Der Jendra – Jędra Mb25 1417 z r. 1940. N-33-106-B góra - - Kalitka Kalitken B. SPWP
142. N-34-106-B góra – – Kalitka Kalitken B. SPWP 26. N-34-106-B błoto – – Kalitki Kalitken Br. Schm 43. N-33-105-C jezioro Kemmin See Kamień Kamień Kamyen 1532, Camin 1559 SHG cz. II, 114. N-33-106-C pagórki – – Kapotki Kapotken. SPWP
148. N-33-117-A łąka Karauschen-bruch Karasie Karasie Mb25 1418 z r. 1935. N-33-106-C jeziorko Karauschen Pfuhl Karasiowe Jezioro Karasiowe Jezioro
Mb25 1337 z r. 1929. [dwa jeziora osobne
o jednakowych nazwach]. N-34-106-A jeziorko Karauschen Karasiowe Jezioro
Mb25 1338 z r. 1889. [dwa jeziora osobne
o jednakowych nazwach].
N-33-105-A struga - – Karwica
Karwyczfl is 1599 SHG cz. II, 144, Kretz
Fl. M25 1830.
N-33-93-C jezioro Kl. Kaatz S. Małe Kacze Karwiec Mały
ambo stagna Karwes oraz ambo stagna Kuves - dokument lokacyjny dla
Frydlan-du 1314 wymienia 2 pary [różnych!] jezior.
Parvum Kobitz XVI w. SHG cz. II, 144,
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-93-C jezioro Gr. Kaatz S. Jez.Wielkie Kacze Karwiec Wielki
ambo stagna - jak wyżej. Magnum Kobitz XVI w. Gross
Kabitz 1564, Wielki Karwycz 1599 SHG cz. II, 144, 150-151. N-33-105-D jeziorko Kavelsee – Kawel Kamel S. SPWP 147. N-33-106-A jeziorko Kl. Kamel-See Małe Kamolno Kawel Mały Kamel 1626 SchGK 179. [2 jeziora]. N-33-106-A jezioro Gr. Kamel-See Wielkie Kamelno Kawel Wielki Kamel 1625 SchGK 179.
N-33-106-C młyn Klapstein Cyk Klapski Młyn
Klapski Młyn 1571 PZ, WG. Por. uwaga w SHG cz. II, 196 [ok.
1640]. N-33-93-D las - - Klemin Klemin 1634 WG 24, 308v. N-33-93-D błota - Zalewy
Nada-rzyckie Klemińskie Błota Clemin Br. Schm 97. N-33-93-D jezioro Kleminsee- J. Berlińskie Klemińskie Jezioro
Klamun 1593, Klemińskie 1634 WG
24, 308v. N-33-105-A jezioro Kl. Klepelsee – Klepel Mały
N-33-105-A jezioro Gr. Klepelsee – Klepel Wielki
N-33-105-D błoto – – Klepki Klepken Bruch Schm 55. N-33-117-A góra Klodden-Berge Kłodna Góra Kłodna Góra
N-33-117-A jezioro Klodden-see Kolędy
Królew-skie Kłodno
Klodno 1565 SHG cz. II, 210. N-33-106-C wieś Kappe Kępa Kłodzia Kłodzia 1599 SchGK 264. N-33-105-B las Klotzow – Kłosowo Klossowo, Klossewo 1651 WG 28,198v. N-33-105-C jezioro Kl. Kochlin Małe Kochlino Kochlino Małe
Male Chochlino 1532, Chochlinko 1558
SHG cz. I, 197. N-33-105-C jezioro Gr. Kochlin See Wielkie Kochlino Kochlino Wielkie
Chochlino 1532, Maior Kochlin 1574
SHG cz. I 197. N-33-117-A wieś Gross Kotten Kocień Wielki Kocień
Kocien 1631, Kotnia 1632, Hotno 1642
NG 121, 142. N-33-105-C i D droga – – Kołodziejska Droga
Kolodzieiska Droga 1546 SHG, cz. II,
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-105-C i D bród Schlopper Fuhrt Człopski Bród Kołodziejski Bród
Kolodzieisky Brod 1546 SHG cz. II, 268. N-33-104-D jeziorko Königs S. – Konwiersz
Conviersch 1565 LWK 198, Conuiersch
ląka NG 53, 1564. N-33-105-B,
N-33-93-D jezioro Köpenick Kopanik Kopanik Koepnik Schr 97. N-33-105-A błota - - Kopinki Kopinke Br. Schm 42.
N-33-93-C rzeka Finofl iess Korytnica Korytnica Kortenicz Wlit 1314 SHG, cz. II, 142. N-33-105-A rzeka Mühlen Fliess Korytnica Korytnica
N-33-105-A jezioro Körtnitzer S. Jez. Korytnickie Korytnickie Jezioro Kortenites 1314 SHG cz.II, 332.
N-34-106-A i C młyn wodny mł. w osadzie Koschütz os. Koszyce Kosiczek
mł. Cossiczek 1590, Kossicz 1592, Kossicz SHG cz. II,
322-323. N-34-106-A i C droga – – Kosiczna Droga
Kosiczna 1592, z młynika do Skrzatu-sza SHG cz. II, 313. N-34-106-A i C struga – – Kosiczny Zdrój Kossiczni zdroj 1565
SHG cz. II, 322-323.
N-33-106-C las – – Kotunia
Kotonia, Kotunia, Ko-tania 1586/92 SHG
cz. II, 414-415.
N-33-106-C wieś Kattun Kotuń Kotuń
Gross Kotten 1614, Kotnia 1631, Kocien 1632, Chotnia 1653 NG 120-122; por. las
Kotunia. N-33-94-D bród - - Kozi Bród Kozibrod 1588 SHG, cz. II, 425. N-33-94-D las - - Kozi Las Kozi Las 1588 SHG,
cz. II, 525. N-33-94-D błota Kozie Błota Ziegen bruch SPWP
136. N-33-94-C i D górka Krągła Górka Crongli B. SPWP
136. N-33-94-C,
N-33-94-D, N-33-106-A i B
struga Rohra Rurzyca Krępnica
Crampnica 1480, Krempa 1561, Krępa Struga 1609 SHG cz.
II, 447. N-33-94-C jezioro Langer Kramsken-see Długie Krąpsko Krępsko Krąmpsk 1590 SHG cz. II, 446. N-33-106-A,
N-33-94-C jezioro Obersee Górne Krąpsko Krępsko Łękawe
Krambskie Lekawe SHG cz. II, 446.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-106-A jezioro Dammscher See Dębno Krępsko Spodnie
Krąpsko Podnie 1565; Na Podniu 1609 SHG cz. II, 447. N-33-94-C jezioro Kl.Kramsken see Małe Krąpskoo Krępsko Wyższe Wisze Kromsko 1602 SHG cz. II, 446. N-33-106-A jezioro Mittelsee Średnie Krąpsko Krępsko Radlino
Krąpsko-Radlino 1565 SHG, cz. II,
447. N-33-105-C jezioro Krebs See Rakowiec Krewiec Krewcz 1532 SHG cz. II, 447. N-33-105-A osada Crampe Krępa Krępa
N-33-106-B wieś Kramske Krępsko Krępa
Krempa ok. 1600 SchGK, 276, Schr
107. N-33-105-A,
N-33-105-B zatoka Kl. Krampesee Mała Krępa Krępa Mała
N-33-105-A struga [Kramp] – Krępa Struga [struga] Kramp [XVI w.] SHG cz. II, 442. N-33-105-A jezioro Cramper S. Krępe Jezioro Krępe Jezioro [struga] Kramp [XVI w.] SHG cz. II, 442. N-33-105-B las Krampsche Werder – Krępski Ostrów Krampsche Werder Mb25 1335 z r. 1937.
N-34-94-C droga - - Królewska Droga
Hinc directe in via de Machelin ad Krono
versus Konigsfort ducentem … 1251 (falsyfi kat z pocz. XVI) Syska 161. N-34-94-C bród Königsfort Królewski Bród
[Królewski Bród], Königsfort [pocz. XVI
w.] SHG cz. II, 470. N-33-106-A pagórek – – Krucha Góra Kruche B. Schm 43.
N-33-93-D góra - - Kruszkowy
Ostrów
Kruschken Werder SPWP 141. N-33-93-C jezioro - - Krystianki Małe
Christianensis lacus minor 1514 lub1527 Syska, przypis 83. N-33-93-C jezioro Gr. Christianchen Krzesiny Krystianki
Wielkie Christianensis lacus maior 1514 lub 1527 Syska, przypis 82. N-33-105-D las – – Krzyczyn Krzyczyn 1586 SHG cz. II, 493. [Na tym obszarze osadzono wsie Róża i Nowy Dwór. Zielona linia oznacza granice lasu.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-105-D jeziorko – – Kulowe Jezioro Kulowe S. SPWP 147.
N-33-93-D wieś Latzig (Alt) Laski Wałeckie Laski
Latzke, Lacke 1251 (fals. K. XVI w.), Lec-ken 1290 SHG cz. II, 577; locum ville, qui dicitur Kawrenz las 1314 KW II 311. N-33-93-D jezioro Schulze S. Rybie Laski
Latzke, Lacke, 1251, (fals.k. XV w.),
Lecken 1290 SHG cz. II, 577. N-33-106-C wieś Riege Leżenica Leżenica Lezenice 1697 SchGK 312. N-33-106-A jeziorko Linowo Linowo Linowo Mb25 1337 z r. 1929. N-33-105-C jezioro Linow See Linowisko Linowo Lynowo 1532 SHG cz
II, 599. N-33-105-C błoto – – Linowskie Błota
Linowskie Błoto 1594 SHG cz. I, 319; Linosch Br Schr 105. N-33-105-C i D jezioro Lippinken Lipinki Lipiny Lipiny 1565 SHG cz.
II, 599. N-33-106-A jezioro Lebehnkesee Łubianka Lubianka Lubionka ok. 1500 SchGK 280. N-33-106-A wieś Alt Lebehnke Stara Łubianka Lubianka
Lubyanka 1454, Liubianka 1563 SHG
cz.III, 62. N-33-105-A jezioro Lübtowsee Lubiatowskie Jez. Lubiatowo
Lubbetow 1331, Liptowo 1759 SHG
cz. II, 613. N -33-105-A wieś Lubsdorf Lubiesz Lubiesz
Llubisdorp, Lubes-dorp 1337 SchGK
282. N-33-105-B wieś Lüben Lubno Lubno Liubno 1552 SHG cz.
II, 657. N-33-105-D jezioro Logosee Długie Lubodziesz
Lvbodesch 1532 SHG cz. IV, 658, Lobodzesz XVIII w. N-33-117 -A las Lubser Wald Wielkolubski Las Lubsk
las i bagna Luptze, Lufe, Lupe, Luwce przed 1782 NG 136. N-33-117-A wieś Klein Lubs Lubcz Mały Lubsk Mały Lubtze, bagna NG
67 1764. N-33-117 -A wieś Gross Lubs Lubcz Wielki Lubsk Wielki
wieś powstała na obszarze lasu w końcu XVIII w.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-106-A jezioro Schwanen See Kołpino Łabędź Łabęć 1657 WG 41, 17-18. N-33-105-D wieś Zaskerhütte – Łaska Pańska Laska Panska WG 67, 118.
N-33-93-D młyn Lanker M. - Łęczny Młyn
uroczysko; Lanker M[ühle] Mb25 1250 z
r. 1919. N-33-105-A jezioro - – Łęknica Löcknitz. SPWP 140,
Lucknitz S., Schm 42. N-33-105-C i D błota – – Łobezki Labbescken Br.
SPWP 146. N-33-105-D struga Lemnitzer Fliess Łomnica Łomnica Lomnicza, Zglinicza
1548 SHG cz. III, 49. N-33-106-C rzeka Lemnitzer Fliess Łomnica Łomnica Lomnicza 1548 SHG
cz. III, 49. N-33-105-A jezioro Lobitzer S. Jez. Łowickie [?]. Łowickie Jezioro Lobitzer S. SPWP 134. N-33-105-A wieś Alt Lobitz. Łowicz Wałecki Łowicz 1470 SHG, cz. III, 60.Lobis 1337, Lowicz
N-33-93-D wieś Machlin Machliny Machliny
Machelin 1361, Machlini 1577 SHG
cz. III,72. N-33-93-D jezioro Schulzsee Jez. Sołtyskie Machliny Małe zob. niżej Machliny Wielkie.
N-33-93-D jezioro Schmiedesee Kuźnica Machliny Wielkie
Macheline 1361, Machlin 1564 SHG
cz. III, 72 [grupa 2 jezior]. N-33-105-A wieś Marzdorf Marcinkowice Marcinkowice Marthinkouicze 1448
SHG, cz. III, 87. N-33-93-B bród - bród Margrabin Bród Margrabin Bród 1565
SHG cz. III, 88. N-33-93-B droga Heerstrasse Droga
Broczyń-ska
Margrabska Droga
[Margrabska Droga] XV w. SHG cz. III, 89. N-33-105-A wieś Marthe Martew Martwia
Marta 1331, Martha 1337, Marhwya 1545,
1563 SHG cz. III, 92.
N-33-105-A jezioro Alter Marthesee Martwe Martwia Stara
1245 - połowa XVI w. [KDW I 249, falsyfi kat czarnkowski]; Stara Marthwia 1545 SHG
cz. III, 93. N-33-105-D wieś Mellentin Mielęcin Mielęcin
Mellentyn 1349, Melentin 1417 SHG
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N -33-105-A i B struga – – Mielińska Struga
fl umen Melinska 1650, fl uvius Melin-ska, Mielenfl eyt 1659, Mielenfl eyt 1659 WG 28, 47v, 53, WG 41,
182v. N-33-105-B jeziorko Mellensee Mielno Mielno Mielno 1645, 1652
WG 28, 193v. N-33-93-B wieś os. Brotzen Gut os. Miłkowo Miłkowo
Milekow 1361 SHG cz. III, 163; Milken Busch Schm 31. N33-105-C jezioro Mehlgastsee, Schmaller Mehlgast See, Gr. Mehlgast See Miłogoskie Jeziorko, Wielkie Miłogoskie Jez. Miłogoszcz Mylgast, Melgast 1331 SHG cz. II, 163. [Są 2 albo 3 jeziora M.!] N-33-105-C wieś Mehlgast Miłogoszcz Miłogoszcz
Milegosch 1337, Milogoscz 1577 SHG
cz. III, 163. N-33-105-C jezioro Gr. Teich Wielki Staw Młyński Staw Staw Młyński 1532
SHG cz. IV, 657. N-33-117-A młyn Mischke Mniszki Mniszek Mniszek 1631 NG 148. N-33-105-B wzgórze Miesken Berg – Mniszkowa Góra Misken B. SPWP
147. N-33-93-D wieś Rederitz Nadarzyce Nadarzyce
Nadoricz 1586 SHG cz. III, 228; Nadoricz 1586 WG 3, 4v. N -33-105-A wieś Kl. Nakel Nakielno Nakielno
Nakel 1349, Naky-elno 1462 SHG cz.
III, 252. N-33-105-B zatoka Nakeler Lanke Nakielska Łąka Nakielska Łąka Łęka u Bytynia 1759
WG 93, 132v. N-33-105-B las Naklitz – Naklice przy jez. Nakło Mb25 1336 z r. 1937.
N-33-105-B jezioro Nakelsee Nakło Nakło
Naklo 1567, 1599, Nakło 1759 WG 2, 21v, WG 9, 149v, WG
93, 132v. N-33-105-D struga Niekosker Mühlen-fl iess Niekurska Struga Niekurska Struga por. silva Nyekursko 1545 PG 87, 304v. N-33-105-D rzeka Niekosker
Mühlen-fl iess Niekurska Struga Niekurska Struga Niekursko, (las) 1548 PG 87, 304v. N-33-105-D wieś Niekosken Niekursko Niekursko Niekursko 1646 SHG cz. III, 259.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-117-A jezioro Kl. Ratzig-see Mały Raczek Nieradz Mały
Nieradz Mali 1565 SHG cz. III, 277; Kl. [Ratzeke, SPWP154]. N-33-117-A jezioro Gr. Ratzig-S. Duży Radzyń Nieradz Wielki
Nieradz Wielki 1565 SHG cz. III, 277;
Grose Ratzeke SPWP 154. N-33-93-C wieś Nierosen Nieradz Nierasz Nierozyn SchGK 291, Schr 96.
N-33-93-C jezioro Kl. Nierosener S. Mały Nierodzim Nierasz Mały
Nyrocze 1314, Nierossi 1592, Nierozem 1595 SHG
cz. III, 277. N-33-93-C jezioro Gr. Nierosener S. Wielki Nierodzim Nierasz Wielki
Nyrocze 1314, Nierossi 1592, Nierozem 1595 SHG
cz. III, 277.
N-33-93-D jezioro Nieriemensee Nierybne Nierybne
Nieremen 1570, Nierinin 1577 SHG cz. III, 277; Nieriben Schr 97; Nehring
Schm 55. N-33-105-D jeziorko Neriem – Nierybne Mb25 1417 z r. 1940.
N-33-93-D leśniczówka F. Neugut - Nowe Nowe Schr 97.
N-33-105-C rola – – Nowiny Nowiny 1594 SHG
cz. I, 319. N-33-106-A wieś Neuhof – Nowy Dwór Nowy Dwor 1586
SHG cz.III, 335. N-33-93-D wieś Appelwerder Jabłonowo Obelin Obelin przed 1773
SchGK 224. N-33-105-B jezioro Kl.[ Wuckel S.] - Okole Małe
Kl.Wockuhl M25 z r. 1878; Mb25 1251 z r. 1934 Kl. Wuckel S. k.
Lubna. N-33-105-C jeziorko Kl. Wutkaule – Okole Małe
Kl. Wutkaule Mb25 1416 z r. 1937 na S
od Mielęcina.
N-33-105-B jezioro Gr. Wuckel S. Wielkie Okole Okole Wielkie
Gr. Wuckel S. Wockol Schr 97; Mb25 1250 z r. 1911, Mb25 1251 z r. 1934 k. Lubna (k.
jeziora Dretz). N-33-105-D jeziorko Wutkaule – Okole Wielkie
Gr. Wutkaule Wockuhl SPWP 146; Mb25 1416 z r. 1937 (bliżej Mielęcina).
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-93-C jezioro Wuknik S. Orłowo Okonek
Wuckenick 1564 SHG cz. III, 419. [k.
wsi Orla].
N-33-106-A i C jeziorko Kleiner See Nerka Okoninko Małe
Okoninko 1613 WG 15, 10; Bars S. Schm 43; Kl. See [w Tarno-wie] SHG kartoteka.
[k. Tarnowa]. N-33-106-A jeziorko Grosser See – Okoninko Wielkie
Okoninko 1592 WG 12, 284v. [k.
Tarnowa].
N-33-105-B łąka - - Okonkowa Łąka
Wucknicksche Bruch SPWP 141. [k.
Lubna].
N-33-105-B łąka - - Okonkowe Błota
Wucknicksche Bruch SPWP 141. [k.
Lubna]. N-33-105-D jezioro Kühnen See Okunie Okunie Kohnen S. SPWP
147. [k. Trzcianki].
N-33-105-B jeziorko - - Okunik
Okunko, Okunik 1652 PG 701, 621. [k.
Piławki]. N-33-93-C jezioro Wuknik S. Okuninek Okuninek
Wukken 1594 SHG cz. III, 419. [k. wsi
Nierasz]. N-33-105-B jezioro Wuckniksee Mały Bytyń Okunko
Okunko 1562 PG 106, 55v; Wnuknit 1759 WG 93, 132v.
[k. Bytynia].
N-33-105-B jeziorko – – Okunko
Okunko seu Okulko 1651 WG 28, 195 i 199; Bars See Schm
42. [k. Strączna].
N-33-106-A błoto Schultzen Bruch – Okunko
Okunko 1438 SHG, cz. IV, 488. [jez. z prawem użytkowania
przez sołtysa, k. Skrzatusza]. N-33-93-D struga Ellerfl iess - Olszanka Olszanka Schmitt 8. N-33-93-C wieś Wordel Orle Orla Orla 1448 SHG, cz.
III, 49. c3424 jezioro Kl. Wordel S. Orle Małe [?] Orle Małe
Kl. Worle SPWP 134; wieś Orla 1448 SHG
cz.III, 449. c3424 jezioro Gr. Wordel See Wielkie Orzel-skie Jez. Orle Wielkie
Grosse Worl See SPWP 134; wieś Orla 1448 SHG cz.III, 449.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-93-C jezioro Gr. Wordel S. Wielkie
Orzel-skie Jez. Orle Wielkie Gr. Worl SPWP 134. N-33-104-D wieś Hochzeit Osieczno Osieczno
Cochetze 1422, Oszeczno przed 1424 SHG cz. III,
471. N-33-94-C i D struga Wutzke Oska Oska
Wutzkerfl iess (polnisch Wodecka)
SchJas 6. N-33-104-D jezioro Bahrenortsee Jez. Ostrowiec-kie, Ostrowiec Ostrowite
Ostrobythe 1532, Wostrowythe 1559, Wusterwitz kon. XIV w. SHG cz. III, 510. N-33-106-A jeziorko Kl. Wusterwitz-See Czarne Jezioro Ostrów Mały
Ostrowy 1626 SchGK, 179. [2 jeziora]. Por. niżej. N-33-106-A jezioro Gr. Wusterwitz-See Wielki Ostrowiec Ostrów Wielki
Ostrowy 1626 SchGK, 179. [2
jeziora]. N-33-105-D pagórek – – Pachołki Pacholken B. Schm 55. N-33-94-C i D las Jastrower Stadtforst Jastrowski Las Pakoski Las Pakoski Las SchJas
7. N-33-105-D uroczysko – Pańska Łąka Pańska Łąka Lonka Panska folw 1669 NG 261. N-33-117-A młyn Filehner
Papier-mühle – Papiernia
Papiernia 1652 NG 195. N-33-105-C jezioro Kl. Petznik S. – Piaseczenko
Piaseczno Mł. 1532, MalePiasseczenko 1532 SHG cz. III,
641. N-33-93-D wieś Petznick Piecnik Piasecznik Peczenik 1411-14
SGH cz. III, s.628. N-33-93-D jezioro Petznick Jez. Piecnickie Piaseczno
N-33-104-D jezioro Kl. Petznick Piaseczno Małe Piaseczno Małe
Male Pyasseczno 1932 SHG cz. III,
642. N33-105-C jezioro Kl. Petznicksee Piaseczno Małe Piaseczno Małe
Piasseczno Male 1532 SHG cz. III,
641-642. N33-105-C jezioro Gr. Petznicksee Piaseczno
Wielkie Piaseczno Wielkie Piasseczno Wyelkye 1532 SHG cz. III, 641-642. N-33-105-C jezioro Gr. Petzniksee Piasecznik Wielki Piaseczno Wielkie
Piasseczno Wlk. 1532 SHG cz. III,
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-106-A wieś Sagemühl Ostrowiec Piła Pila 1619 SchGK 318.
N-34-106-A i C miasto Schneidemühl Piła Piła
Pila 1449, Pyela 1522 SHG cz. III, 665; pohl. Pila Schr
107 i 115. N-33-116-B uroczysko Drageschneide-mühl Pilsko Piła Pila nad Drawie Schr 114.
N-33-92-A rzeka Pilow Piława Piława Pilawe [1290] 1549 SHG cz. III, 670.
N-33-105-B struga Pilow Fliess Piławka Piławka
Pila 1569 SHG cz. III, 665; Pilo 1569 SHG cz. III, 695; Pielawka 1652 PG 701, 635v., predium Pielawka 1652 WG 28, 196v. N-33-94-C i D rzeka Die Plietnitz Plitnica Plitnica
Plytnitze 1549, Pletfi ce 1592 SHG
cz. III, 692.
N-33-94-C i D rzeka Tusch Gr. Ptusza Plusza
Tusche 1485, Ptusza 1569, Plussa 1588 SHG cz. III, 914;
Płu-sza XVII w. SchJas 6 i 154. N-33-105-A rzeka Plötzen Fliess Płociczna Płociczna
Ploczownicza 1558, Plocza 1559, Plociczna 1594 SHG
cz. III, 695. N-33-105-C jezioro Plötzensee Płocice Płociczne Plocicznycze 1532
SHG cz. III, 675. N-33-105-A jezioro Plötzsee Płocica Płocie Plyoczenzay 1532
SHG cz. III, 696. N-33-105-A jezioro Plötzsee Płocica Płocie
Plocz 1532, Plocze 1559 SHG cz. III,
696. N33-105-C jezioro Plotzen See Płociczno Płocie Wielkie
Lacus Magnus Plocz 1559 SHG cz. III,
696. N-33-105-C,
N-33-117-A jezioro Plumkensee Jezioro Perliste Płonik
Parvus Plonnyk 1546, Plonik 1565
SHG cz. III, 696. N-33-106-A jeziorko Plantsch-See – Płońsk
Płońsk 1657. WG 41, 17; Plancke S. SPWP
141. N-33-94-C i D osada Betkenhammer Ptusza Płusza Piła Płusza XVI-XVII w. SchJas 6.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi N-33-104-D, N-33-105-C, N-33-116-B
struga Pennowfl iess, Kuhlbarsch
Kanał Szczuczarz,
Szczuczna
Pniewa
„am Bach Pniewy” k. młyna Blekot 1653
NG 182. N-33-105-C jezioro Barsch See – Pniewko Pniewko 1565 SHG cz. III, 696. N-33-105-C jezioro Pennow See Pniewo Pniewo 1546 SHG cz.III, 656.Magnum Pnyewi
N33-105-C jezioro Pinnowsee Pniewo Pniewo Wielkie
Groten Pinnow 1331 SHG cz. III, 696. k.
Tuczna. N-33-94-C i D osada Ob. Theerofen Smolary Podperzywnik Podperzywnik 1660
SchJas 338. N-33-106-C struga Krummer Fliess Krępica Pokrzywnica Pokrzywnicza 1592
SHG cz. III, 720. N-33-106-C wieś Krumfl iess Pokrzywnica Pokrzywnica
założenie wsi ok. 1592 SHG cz. III,
720. N-33-94-D droga Pollacken Weg - Polska Droga Polackenweg SchJas 7. N-33-105-A góra Kies B. - Polska Góra Polacken B. SPWP
140. N-33-106-A łąka Pollack Bruch - Polska Łąka Pollaken Wese Schm
42. N-33-106-B łąka – – Polski Łęg Lang, Polaken W.
Schm 43. N-33-105-B błoto Pollacken bruch - Polskie Błota
Polaken Bruch Schr 106. Dwa różne
obiekty. N-33-105-A błoto - - Polskie Błota Polaken Br. Schm 42. Dwa różne obiekty. N-33-105-B górki – – Polskie Górki Polacken Berge
Schm 42. N-34-106-A i C struga Klappsteiner Fliess – Posiek Posiek 1586 SHG cz.
III, 789. N-33-94-C i D łąka - - Prochownik Rochenden Schm 32, Prochendik SchJas 7.
N-33-105-A wieś Alt Prochnow Próchnowo Próchnowo
Prochynow 1400, Prochno 1588 SHG,
cz. III, 820. N-33-105-C jezioro Kl. Prietzke – Pruski Pruski 1558 SHG cz. III, 824. N-33-105-C jezioro Gr. Prietzke – Prusy Prussi 1532 SHG cz.
Godło arkusza mapy Rodzaj obiektu Mapa podkładowa 1:25000, 1935 PRNG 2013 na mapie 1:50000 Nazwy zabytkowe Uwagi
N-33-105-C wieś Prellwitz Przelewice Przelewice
Pyecziska alias Przelewycz 1412, Pieczyska 1631 SHG
cz. III, 646 i 834, NG 180. N-33-104-D wieś Wiesental Przesieki Przesieki
Prosszekel 1600 SHG cz. III, 687; zob.
jeziorka poniżej:
N-33-104-D jeziorko Krug S. – Przesiekierko
Malle Przyszyerze 1532, Przessiekierki 1546; Przissiekierko 1565 SHG cz. III,
858. N-33-104-D jeziorko Schulz-See Przesieki Przesiekierze
Przessyekyerze 1546, Przissiekierze
1565 SHG cz. III, 858. N-33-105-C i D struga Prielang Fl. – Przyłęcznica
Przilancznycza 1546 SHG cz. III, 893;
Prie-lang Schr 106. N-33-93-D struga Prielang Przyłęg Przyłęg
Prylanck 1400, Prylangk 1564 SHG
cz. III, 893. N-33-105-C i D osada Dolfusbruch Przyłęg Przyłęg Prielank Schr 115.
N-33-106-A jeziorko – – Radno
Raden See SPWP 141, Siraden Schm
42. N-33-105-B jezioro Stadt oder
Ra-dunsee Raduń Raduń
Raddun 1303, Rady-un 1651, Radon 1664
WG 28, 192 i 199v. N-33-105-B jezioro Herthasee Koryto Raduń Mały
Kl. Radun Mb25 z r. 1878, Radun See
Schr 106. N-33-94-C jezioro Raketten See [bagno] Rokicie Rokietie 1769, WG 93, 500, 509.
N-33-105-D wieś Rose Róża Wielka Róża
Róża 1583 SHG cz. IV, 182. Wieś założona w końcu XVI w. w granicach wsi oznaczonej jako
Rozwałd. N-33-93-B wieś Doderlage jez. Dudylany Róża Mała
Duderlang oder Kl. Rose Schr. 97; Roza
1582 SchGK 240. N-33-93-D wieś Hoffstädt Rudki Rudki
Rutki, Ruthki, Rudki (1586, 1590, 1609)
