Dydaktyka…, ale jaka? | Eliza Rybska | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 2/2014
88
SZK
OŁA
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2014 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2014
Dydaktyka…, ale jaka?
W Gdańsku o dydaktyce akademickiej
Eliza Rybska
Kursy zgrywalizowane, gamifikacja w nauczaniu, nowatorskie strategie przekazywania informacji. To tylko niektóre ciekawe rozwiązania, którymi dzielili się uczestnicy konferencji „Dydaktyka akademicka: trady-cja i nowoczesność”. Odbyła się ona 28 marca 2014 r. na Wydziale Biologii Uniwersytetu Gdańskiego. W prze-ciwieństwie do tradycyjnych konferencji naukowych wyniki badań prezentowano na niej w minimalnym za-kresie. Przede wszystkim chodziło bowiem o wymianę doświadczeń i pomysłów dotyczących metod i jakości kształcenia na uczelniach wyższych.
Pierwsza sesja wykładowa skupiona była wokół możliwości wykorzystania mechanizmów z gier w pro-cesie edukacyjnym. W pierwszym z wykładów sesji dr inż. Jan Zych z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu przedstawił argumenty wyrastające z teorii pedagogicznych, które wspierają kształtowanie kompe-tencji w oparciu o gry. Szkoda, że nie zostało czasu na zaprezentowanie gry opracowanej w zespole dr. Zycha. Kolejny wykład prezentował doświadczenia 3 nauczy-cieli akademickich dotyczące kursów zgrywalizowa-nych. Zgrywalizowanie z jednej strony wydaje się słusz-nym kierunkiem, w jakim może zmierzać prowadzenie zajęć, aczkolwiek, jak zaznaczył sam prowadzący, nie można zakładać, że każdy prowadzący będzie się czuł dobrze prosząc swoich studentów, by wcielili się w elfy. Oczywiście w zgrywalizowaniu nie chodzi o wcielanie się w awatary, to jedna z opcji. W głównej mierze za-prezentowane przykłady dotyczyły jednak wykorzysta-nia gamifikacji w ocewykorzysta-nianiu za obecność, aktywność,
systematyczność, zaangażowanie itd. Gamifikacja po-budza motywację do udziału w zajęciach, zauważalny jest wymierny wpływ zajęć na zaliczenie, daje poczu-cie autonomii i… punkty zamiast ocen, które pozwa-lają sprawiedliwie oceniać wysiłek studenta, bo jak się wydaje skala 3-4-5 nie daje prawdziwej/sprawiedliwej oceny pracy studenta. Wystąpienie 3 prelegentów pod-czas jednego wykładu było swoistym tercetem ukazu-jącym przy okazji możliwości współczesnych multi-mediów. Dr Michał Mochocki z UKW w Bydgoszczy w sposób najbardziej tradycyjny opowiadał o tym, jak wprowadził gamifikację w celu motywowania studen-tów do pracy na zajęciach z praktycznej nauki języka angielskiego. Przedstawił on również ciekawą formę motywacji studentów, którzy mają najczęściej prob-lem z systematyczną pracą pokazując dwie możliwości wyboru: „half–educated morons” – jako zapuszczeni byli bohaterowie, zmęczeni życiem, swoim ciałem, nie-chętni do podejmowania trudu systematycznej pracy,
oraz „superheros”, którym taka praca nie jest straszna. Przy okazji warto wspomnieć, że dr Michał Mochocki w czerwcu 2012 roku otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej w uznaniu zasług edukacyjnych i organiza-cyjnych w dziedzinie gier fabularnych i rekonstrukcji historycznych. Mgr Mikołaj Sobociński zaprezentował swoje doświadczenia z gamifikacją kursów, a wykorzy-stał do prezentacji program Prezi, dodając swój komen-tarz. Swoją drogą trzeba mieć nie lada talent dydak-tyczny, żeby używając jedynie modulacji swojego głosu i prezentacji skupić uwagę odbiorców, a ta sztuka udała się Panu Sobocińskiemu – gratuluję! Trzeci prelegent, dr hab. Mikołaj Morzy z Politechniki Poznańskiej za-prezentował swój wykład również dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii – łączyliśmy się z nim w try-bie wideokonferencji za pomocą iTeamViewer.
Po przerwie kawowej nadszedł czas na tajemni-cze IDEATORIUM, które nawiązywało formą do idei „elevator speach”. Nie lada sztuką jest zaprezentowanie
Uczestnicy konferencji „Dydaktyka akademicka: tradycja i nowoczesność” (Gdańsk, 2014)
Dydaktyka…, ale jaka? | Eliza Rybska | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 2/2014
89
SZK
OŁA
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2014 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2014
swoich dokonań w przeciągu trzech minut. Do tego we-dług pomysłu dr Jana Zycha prelegenci mieli dodatkowe drobne „przerywniki” wylosowane z puli ogólnych ta-kich jak: telefon od przełożonego, problemy technicz-ne, brak łączności z komputerem czy prośba o podanie argumentu przemawiającego za zastosowaniem przed-stawionej idei. Zaprezentowanych zostało 13 pomysłów na prowadzenie zajęć. Wśród tych, które zwróciły moją szczególną uwagę było wystąpienie Pani mgr Katarzy-ny Grzesiak (UKW w Bydgoszczy) o zajęciach „outside the box”, czyli lekcji ogarniania chaosu, których pomysł zaczerpnięty został z zajęć prowadzonych na jednym z uniwersytetów w Finlandii. Ciekawym pomysłem było również zachęcenie studentów do czytania poprzez egzaminowanie ich z lektur, które sami zaproponowa-li, mówił o tym dr Tomasz Kamiński z Uniwersytetu Łódzkiego. Wszyscy prelegenci biorący udział w IDEA-TORIUM otrzymali niezapomniany i wymowny upo-minek w postaci żarówki podpisanej „Ideator 2014”. Żarówka była na tyle wdzięczna, że wielu spośród słu-chaczy zapragnęło wziąć udział w takowym za rok.
Panel „Debaty” obejmował dwa tematy. Pierwszy dotyczył pytań do eksperta, dr. hab. Macieja Barczew-skiego (Uniwersytet Gdański) związanych z zagadnie-niem praw autorskich w kontekście dydaktyki akade-mickiej. Zaskakujące dla wielu uczestników tej debaty było to, że uczelnia ma prawo pierwszeństwa druku każdej pracy dyplomowej przez okres 6 miesięcy od obrony. Druga debata dotyczyła sposobów egzamino-wania i swoistej „testomanii” panującej na uczelniach. Inspirującym zagadnieniem były „open books exams”, które polegają na umożliwieniu studentom korzystania ze źródeł wiedzy takich jak np. podręczniki podczas egzaminu, jednakże wykładowcy podkreślali, że często egzaminy te nie dają oczekiwanych rezultatów. Zwłasz-cza zawiedzeni są studenci, którzy myślą, że mając „ze-wnętrzne źródła informacji” nie muszą się uczyć,
i do-znają frustracji, gdy brakuje im czasu na rozwiązanie większości zadań. Pomysłem, którym można tu wpro-wadzić, jest przygotowanie dla nich próbnego egzaminu w takiej samej formule.
Druga i ostatnia sesja wykładowa składała się z dwóch wystąpień. Najpierw moja skromna osoba (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu) przed-stawiła problemy związane z prowadzeniem dialogów, a zwłaszcza zadawaniem pytań na zajęciach w kontek-ście dwóch metod nauczania – metody „Questioning the author” i metody nauczania z zastosowaniem strate-gii kształcenia wyprzedzającego.
Niewątpliwie jednym z najbardziej inspirujących wykładów był ten przygotowany przez organizatorów konferencji – dr. hab. prof. UG Joannę Mytnik-Ejsmont i dr. Wojciecha Glaca nt. stosowanych przez nich metod i trików w zakresie aktywizacji studentów podczas pro-wadzonych przez nich wykładów kursowych. Oprócz bardziej znanych trików jak opowiadanie historii, two-rzenie rebusów, map skojarzeń czy wykrywanie błędów prowadzącego (pod hasłem „złap mnie, jeśli potrafisz”) pojawiały się te mniej znane. Wśród warto wymienić zastosowanie elementów gry miejskiej czy wręcz teatr, kiedy to Pani Profesor wciela się w postać Linneusza i w pierwszej osobie opowiada o tym „czego dokona-łem”. Innym pomysłem jest przerywnik: „kółko i krzy-żyk”, który pozwala na odpytanie studentów z treści wykładu poprzez wciągnięcie ich w tę znaną wszystkim zabawę. Odbywa się to mniej więcej w ten sposób, że po podziale słuchaczy na dwie grupy, a pola na tablicy na 9 okienek, prowadzący zadaje pytanie dotyczące treści wykładu, jeśli grupa odpowie na nie, wybiera pole, na którym prowadzący wstawia odpowiedni znak – kółko lub krzyżyk.
Warto podkreślić, że spotkaniom towarzyszyła również sesja posterowa. Postery wyróżniały się swo-istą różnorodnością, co w przypadku biologii ma
nie-wątpliwie swoją zaletę. Były tam przykłady omawiają-ce wprowadzenie strategii problemowej do weryfikacji alternatywnych koncepcji, takie, które omawiały zna-ną w literaturze anglojęzycznej metodę „reversed clas-sroom”, czy propozycje wykorzystania gry karcianej w procesie edukacyjnym. Łącznie zaprezentowanych zostało 28 posterów.
W Konferencji wzięło udział 200 uczestników z 39 uczelni w Polsce. Konferencja ma:
• swój profil na facebooku:
https://www.facebook.com/ KonferencjaDydaktyczna?fref=ts
• oraz swoją stronę internetową:
http://www.kdwb.ug.edu.pl.
Wszystkie wystąpienie były nagrywane, więc już niedługo będzie można je obejrzeć i ponownie skon-frontować swoje przemyślenia z wystąpieniami prele-gentów.
Niewątpliwie konferencje takie, jak ta w Gdańsku, są istotnym elementem pracy każdej osoby zatrudnio-nej na uczelni wyższej. Nie bez przyczyny nosi ona na-zwę uczelni.
