Sprawozdanie z podróży naukowej do Moskwy, Wilna i Leningradu doc. S. Fiszmana.

S. Fiszman

Sprawozdanie z podróży naukowej

do Moskwy, Wilna i Leningradu doc.

S. Fiszmana.

Biuletyn Polonistyczny 2/4, 57-59

57

-no 716 a r t y k u ł ó w , t j . m n ie j w i ę c e j t r z e c i ą cz ęśó c a ł o ś c i , k t ó ­ r a ukaże s i ę ja ko wydawnictwo jednotomowe w ramach M i l l e n i u m . Obejmie ono 300 l a t i s t n i e n i a p r a s y p o l s k i e j i doprowadzone b ę d z i e do c h w i l i b i e ż ą c e j , u w z g l ę d n i a j ą c t y l k o zm a rły c h d z i e n ­ n i k a r z y i p u b l i c y s t ó w - Polaków lub s p o l s z c z o n y c h cud zoziem­

ców. O b j ę t o ś ć ż y c i o r y s ó w : 16 - 48 w i e r s z y m a s zy n o p is u .

Organem Ośrodka j e s t k w a r t a l n i k " P r a s a У/s p ó ł o z e s n a i Dawna" / n r

kr

w d r u k u / . W 1957 r . wydano 2 numery p o w ie lan eg o " B i u l e ­ ty n u P ra s o z n a w c z e g o 11 • O r g a n i z u j e s i ę s t a c j a m ikrofilmow a d l a p r a s y s t a r o p o l s k i e j , gromadząca f o t o k o p i e g a z e t u l o t n y c h / p i ­ sa nych i ty g o d n i o w y c h / i c z a s o p i s m .

S P R A W O Z D A N I E

Z PODRÓŻY NAUKOWEJ DO MOSKWY, WILNA I LENINGRADU p o d j ę t e j z r a m i e n i a P o l s k i e j Akademii Nauk o r a z

M i n i s t e r s t w a S z k o l n i c t w a Wyższego( 1 0 . X I I . 58 r . - 1 3 . 1 . 5 9 r)

N a j o g ó l n i e j r z e c z b i o r ą c celem mego wyjazdu b y ł a k o n t y n u a ­ c j a posz uk iw ań p o lo n ic ó w l i t e r a c k i c h w a r c h i w a c h i w b i b l i o - te k a o h r a d z i e c k i o h . Wyjazd t e n m i a ł mi umożliwió z e b r a n i e u z u p e ł n i a j ą c y c h m a t e r i a ł ó w do bada ń nad życiem i t w ó r o z o ś c i ą M i c k i e w i c z a , S ło wackiego i t d . o r a z do p o l s k o - r o s y j s k i c h s t o ­

sunków l i t e r a c k i c h .

W Moskwie p r z e j r z a ł e m s z e r e g m a t e r i a ł ó w w w y d z i a l e r ę k o ­ pisów B i b l i o t e k i im. L e n i n a , w C e n tr aln y m Archiwum H i s t o r y c z ­ nym, w C e n tra ln y m Archiwum Akt Dawnych, w Archiwum L i t e r a t u r y i S z t u k i o r a z w C e n tr aln y m Archiwum Woj s k o w o - H is to r y c z n y m .

W w y d z i a l e rę k o p is ó w B i b l i o t e k i im. Len ina odszuk ałe m w Archiwum Kisielowów ci ek aw ą k o r e s p o n d e n c j ę Z o f i i P o t o c k i e j - K i s i e l o w e j , z a w i e r a j ą c ą wzmianki o p o w s t a n i u l i s t o p a d o w y m , ponadto o P u s z k i n i e i M i c k i e w i c z u . P r z e j r z a ł e m p o n a d t o i wy­ notowałem d l a d a l s z y c h b ad a ń i ew e n tu aln e g o zamówienia m ik ro ­ filmów p o l o n i c a z a w a r t e w r e j e s t r a c h : "Kolekc j a z a g r a n i c z n y c h a u t o g r a f ó w " o r a z "Opis k s i ą g r ę k o p i ś m i e n n y c h w j ę z y k a c h z a ­ c h o d n i o e u r o p e j s k i c h " . P r z e j r z a ł e m r ó w n i e ż cz a so p i sm a r o s y j ­ s k i e końca XVIII i p o c z ą t k u XIX wieku z p u n k tu w i d z e n i a z a ­ w a r t y c h w n i c h p o l o n i c ó w .

58

-W Centr aln ym Archiwum H is to r y c z n y m zbadałem archiwum K*Ser- b i n o w i o z a , g d z i e zw ró cił em uwagę na n o t a t k i z h i s t o r i i P o l s k i przy gotowan e p r z e z S e r b i n o w i c z a d l a Karamzina* P o n ad to zbada­ łem m a t e r i a ł y p o l i c y j n e g o n a d z o r u nad Rukiewiczem, O liz arem o r a z p r z e s y ł a n e r a p o r t y o e m i g r a c j i p o l s k i e j *

V

I

C e ntr aln ym Archiwum Akt -Dawnych główną uwagę zw rócił em na m a t e r i a ł y d o t y c z ą c e M ic hała O g i ń s k i e g o , na k o r e s p o n d e n c j ę O g iń sk ie g o z Leonardem Chodiką, z a w i e r a j ą c a , wzmiankę o M ic kie­ w ic z u , j a k r ó w n i e ż na k o r e s p o n d e n c j ę z M a rią Szymanowską,

O le s zc z y ń s k im , Góreckim, Zału s kim i t d * P r z e j r z a ł e m p o n a d t o k o r e s p o n d e n c j ę W i e l k i e g o K s i ę c i a K o n s t a n t e g o z Aleksan drem I i Mikołajem I o r a z t e k ę m a t e r i a ł ó w d o t y c z ą c y c h d z i a ł a l n o ś c i Warszawskiego Towarzystwa P r z y j a c i ó ł Nauk*

W Archiwum L i t e r a t u r y i S z t u k i zbadałem s z e r e g m a t e r i a ł ó w archiwum O s t a f i e w s k i e g o k s i ą ż ą t W i a z i e m s k i c h . W archiwum tym o d n a l a z ł s i ę n i e z n a n y l i s t M i c k i e w i c z a , prawdopodobnie do A l e k s a n d r a Chodźki* P r z e j r z e n i e z a w a r t y c h w tym archiwum opu­ b lik o w a n y ch l i s t ó w M ic kie w ic za p o z w o l i na wprowadzenie do t e k s t ó w t y c h l i s t ó w n i e k t ó r y c h u ś c i ś l e ń . P o nadto o d n a l a z ł y s i ę a u t o g r a f y l i s t ó w p o l s k i c h ko resp o n d e n tó w W iaziem sk ieg o z o k r e s u je go p o b y tu w Warszawie i p ó ź n i e j s z y c h okresów, j a k F«Morawskiego, W . P e ł c z y ń s k i e g o , F*Malewskiego, H.Kzewuskiego i t d *

W Archiwum Wojskowo-Historycznym zbadałem dokumenty d o t y - ozące ś l e d z t w a nad Onufrym P i e t r a s z k i e w i c z e m w r o k u 1831«

W W i l n i e pracowałem w B i b l i o t e c e U n i w e r s y t e t u , w B i b l i o t e c e L i t e w s k i e j Akademii Nauk / d a w n i e j W r ó b l e w s k i c h / o r a z w A r c h i ­ wum Historycznym* W B i b l i o t e c e U n i w e r s y t e t u s p r a w d z i ł e m z a w a r t o ś ó archiwum K u r a t o r i i W i l e ń s k i e j C z a r t o r y s k i e g o , archiwum J a n a Ś n i a d e c k i e ­ go o r a z za k u p io n e niedawno p r z e z B i b l i o t e k ę c z ę ś c i Archiwum F ilom a tó w , g d z i e główną uwagę z w ró c ił em na k o r e s p o n d e n c j ę P i e ­

t r a s z k i e w i c z a * W B i b l i o t e c e W i l e ń s k i e j Akademii Nauk o d n a l a z ł s i ę p i s a n y r ę k ą Al*Chodźki f r a g m e n t wykładu M ic k ie w ic z a w C o l l e g e de F r a n c e z 23*IV#1844 r* z o b s z e r n ą poprawką na m a r g i n e s i e r ę k ą M i c k i e w i c z a , n i e z n a n a r e d a k c j a r ę k ą Z*W ę g i e r s k i e j w i e r s z a S ł o ­ wackiego "Do P a s t e r e c z k i * * • w o r a z a u t o g r a f n i e z n a n e g o w i e r s z a

59

-Norwida. P onad to p r z e j r z a ł e m i wynotowałem z n a j d u j ą c e s i ę w Bi­ b l i o t e c e r ę k o p i s y L e l e w e l a , K r a s z e w s k i e g o , K o rz e n i o w s k i e g o , Norwida i t d *

W z b i o r a c h p rywa tn ych w W i ln ie o d n a l a z ł s i ę zagubio ny a u t o ­ g r a f n i e d o k ł a d n i e d o t ą d drukowanego l i s t u M ic kie w ic za do Ma­ r y l i z czerwca 1822 r o k u o r a z a u t o g r a f y l i s t u do

Zaleskiej i

B a g i ń s k i e j z 1828 r o k u .

W Archiwum H is to r y c z n y m p r z e g l ą d a ł e m m a t e r i a ł y d o t y c z ą c e Filomatów o r a z cz ęścio w o Archiwum Towarzystwa P r z y j a c i ó ł Nauk. Ciekawe t o Archiwum j e s t n i e s t e t y nieuporz ąd kow an e i p r z e z t o w z n a c z n e j c z ę ś c i n i e d o s t ę p n e .

Pragn ę p o d k r e ś l i ć , że m i k r o f i l m y o d n a l e z i o n y c h w W i l n i e ma­ t e r i a ł ó w , z w y j ą t k i e m m a t e r i a ł ó w odszukanych w Archiwum Hi­

sto r y c z n y m , otrzymałem na m i e j s c u , ponieważ k o s z t i c h wykonania p o k r y ł a L ite w s k a Akademia Nauk.

W L e n i n g r a d z i e pracowałem w Wydziale Rękopisów "Domu P u s z k i ­ no w sk ie g o ” , B i b l i o t e k i P u b l i c z n e j o r a z w Archiwum H i s t o r y c z ­ nym.

W "Domu Pu szkinowskim ” dokonałem l i c z n y c h odpisów z b a r d z o c e n n e j r ę k o p i ś m i e n n e j b i b l i o g r a f i i M .B ac h tin a w c z ę ś c i d o t y ­ c z ą c e j r e c e p c j i l i t e r a t u r y p o l s k i e j w R o s j i .

W B i b l i o t e c e P u b l i c z n e j p r z e j r z a ł e m archiwum S z y l d e r a ,

archiwum Szewyriowa, z w ła s z c za d z i e n n i k o r a z l i s t y W o ł k o ń s k i e j do Szewyriowa, z a w i e r a j ą c e wzmianki o M ic k ie w ic z u , p o n a d t o ma­ t e r i a ł y , d o t y c z ą c e ce nz ury d z i e ł M ic kie w ic za i in n y c h p i s a r z y p o l s k i c h *

W C e ntr aln ym Archiwum H is to r y cz n y m w L e n i n g r a d z i e zbadałem o b s z e r n e a r c h i w a ce nz ur y głó w nej p e t e r s b u r s k i e j , w i l e ń s k i e j , z a g r a n i c z n e j .«Ministerstwa O św ie c e n ia , pod kątem w i d z e n i a d z i e ł M i c k i e w i c z a , S ł o w a c k i e g o , K r a s i ń s k i e g o i t d * P onadto p r z e j r z a ­ łem m a t e r i a ł y d o t y c z ą c e Filomatów* Doc* S* Fiszraan K ie ro w n ik P ra co w n i L i t e r a t u r W s c h o d n i o s ł o w i a ń s k i c h Z a kła du Słowianoznawstwa PAN*