• Nie Znaleziono Wyników

Zagadnienia preromantyzmu w literaturze drugiej połowy XVIII i początku XIX wieku

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Zagadnienia preromantyzmu w literaturze drugiej połowy XVIII i początku XIX wieku"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Teresa Kostkiewiczowa

Zagadnienia preromantyzmu w

literaturze drugiej połowy XVIII i

początku XIX wieku

Biuletyn Polonistyczny 16/47, 111-113

(2)

111 -k w i e , -k t ó r y p o d z i e l i ł s i ę z u c z e s t n i -k a m i s e s j i d o ś w i a d c z e n i a ­ m i 1 o s i ą g n i ę c i a m i s l a w i s t ó w 1 p o l o n i s t ó w r a d z i e c k i c h . Z am ykająo s e s j ę , r e k t o r UJ p r o f . M i e c z y s ła w K a r a ś p o d ­ k r e ś l i ł w i e l o k i e r u n k o w o ś ó t e m a t y c z n ą w y g ł o s z o n y c h r e f e r a t ó w , w s k a z a ł n a i n t e r e s u j ą c e d y s k u s j e , j a k i e im t o w a r z y s z y ł y , ! wy­ r a z i ł n a d z i e j ę , że t e g o r o d z a j u s p o t k a n i a b ę d ą k o n t y n u o w a n e . Mgr Marek Gumkowski I n s t y t u t Badań L i t e r a c k i c h ZAGADNIENIA PREROMANTYZMU W LITERATURZE DRUGIEJ POLOWY XVIII I POCZĄTKU XIX WIEKU

Sprawozdam« z koafereaeji naukowej

.7 d n i a o h 4 - 5 g r u d n i a 1972 r . o d b y ł a s i ę we W r o o ł a w i u k o n ­ f e r e n c j a p o ś w i ę c o n a z a g a d n i e n i o m p r e r o m a n t y z m u w l i t e r a t u r z e d r u g i e j p ołow y X V III i p o o z ą t k u XIX w i e k u , z o r g a n i z o w a n a p r z e z P r a c o w n i ę H i s t o r i i L i t e r a t u r y P o l s k i e g o O ś w i e c e n i a IBL PAN. P ro b le m y z w i ą z a n e z t e r m i n e m " p r e r o m a n t y z m " o r a z o d p o w i a ­ d a j ą c y m i mu p o j ę o i a m i s t a ł y s i ę o s t a t n i o p r z e d m i o t e m żywego z a i n t e r e s o w a n i a b a d a c z y l i t e r a t u r y , k u l t u r y i h i s t o r i i i d e i w X V III w. F o rm u ło w a n e s ą r ó ż n o r o d n e o p i n i e d o t y c z ą c e z a w a r t o ś ­ c i z n a c z e n i o w e j s ł o w a " p r e r o m a n t y z m " o r a z m i e j s c a o k r e ś l o n y c h t y m t e r m i n e m z j a w i s k w p r o c e s i e rozw ojow ym k u l t u r y n a p r z e ł o ­ m ie X V III 1 XIX w. W z w i ą z k u z tym w y n i k ł a p o t r z e b a o k r e ś l e ­ n i a g łó w n y o h s t a n o w i s k b a d a w o z y c h 1 k o n f r o n t a c j i p o g l ą d ó w w s p r a w a o h i n t e r e s u j ą c y c h z a ró w n o h i s t o r y k ó w l i t e r a t u r y o ś w i e ­ c e n i a , j a k b a d a c z y r o m a n t y z m u , k t ó r z y t a k ż e w z i ę l i u d z i a ł w s p o t k a n i u . K o n f e r e n c j ę z a p o c z ą t k o w a ł y r e f e r a t y p r e z e n t u j ą c e s t a n b a ­ d a ń o r a z d z i e j e t e r m i n u " p r e r o m a n t y z m " w n a u c e e u r o p e j s k i e j . P r o f . d r Ewa S z a d k o w s k a w w y s t ą p i e n i u z a t y t u ­ łowanym " T e r m i n ^ p r e r o m a n t y z m ^ u h i s t o r y k ó w l i t e r a t u r y £*an- o u s k i e j " o m ó w iła p r o c e s k s z t a ł t o w a n i a s i ę p o j ę c i a w n a u c e f r a n c u s k i e j od k o ń c a XIX w. a ż do o z a s ó w n a j n o w s z y c h . R e f e r u ­ j ą c b a r d z o r ó ż n o r o d n e s t a n o w i s k a badaczy » k t ó r z y a k c e p t o w a l i bądź

(3)

n e g o w a l i p r z y d a t n o ś ć t e r m i n u , a u t o r k a z w r a o a ł a uwagą n a z a l e ż ­ n o ś ć t y c h o p i n i i od p rz y jm o w a n y c h w każdym p r z y p a d k u w y z n a c z ­ n ik ó w ro m a n ty z m u . O b s z e r n a c z ę ś ć r e f e r a t u p o ś w i ę c o n a b y ł a p r z e d s t a w i e n i u p r o b l e m a t y k i sympozjum b a d a c z y f r a n c u s k i c h , j a ­ k i e n a t e m a t p r e r o m a n t y z m u o d b y ł o s i ę w i o s n ą 1972 r . w C l e r - m o n t - P e r r a n d . R e f e r a t d o c . d r Z o f i i S i n k o , "Z z a g a d n i e ń p r e r o m a n ­ ty z m u a n g i e l s k i e g o . T e rm in i z j a w i s k o " , z w r ó c i ł uvvagę n a f a k t , że j a k k o l w i e k w n a u c e a n g i e l s k i e j n i e ma sporów o t e r m i n , t o j e d n a k samo z j a w i s k o l i t e r a t u r y p r z y g o t o w u j ą c e j c z y t e ż t y l k o p o p r z e d z a j ą c e j r o m a n ty z m r ó w n i e ż s t a n o w i p r z e d m i o t k o n t r o w e r ­ s j i i j e s t r ó ż n i e i n t e r p r e t o w a n e . A u t o r k a r e f e r a t u p o d k r e ś l i ­ ł a , że w s y t u a c j i a n g i e l s k i e j s z c z e g ó l n ą , o g ó l n o e u r o p e j s k ą ro­ l ę p e ł n i ł o w y k s z t a ł c a n i e s i ę i f u n k c j o n o w a n i e t e n d e n c j i i po ­ j ę ć e s t e t y c z n y c h , w ażn y ch z p u n k t u w i d z e n i a t e o r i i r o m a n t y c z ­ n y c h , n p . p o j ę c i e g e n i u s z u , o r y g i n a l n o ś c i , w z n i o s ł o ś c i . S p r a ­ w ie t e j p o ś w i ę o o n a z o s t a ł a z n a c z n a o z ę ś ć w y s t ą p i e n i a . Doc. d r A l i n a W i t k o w s k a w r e f e r a c i e " N a t u r a i k osm os r o m a n t y c z n y " p r z e d s t a w i ł a t r z y r ó ż n e k o n c e p c j e i d e i n a t u r y o r a z s t o s u n k u n a t u r y i o z ł o w i e k a , w ł a ś c i w e t r z e m o r i e n ­ t a c j o m ś w i a t o p o g l ą d o w y m : o ś w i e c e n i o w e j , s e n t y m e n t a l n e j i r o ­ m a n t y c z n e j . E7 z a r y s o w a n e j w t e n s p o s ó b t r i a d z i e n a s z c z e g ó l n ą uwagę z a s ł u g u j e w y s t ę p u j ą c y w o b r ę b i e s t r u k t u r y sentymentalnej moment i n i c j a c j i w nowy p o r z ą d e k r o m a n t y c z n y . Iloment t e n a u ­ t o r k a u p a t r u j e w s a m o b ó j s t w i e s e n t y m e n t a l n y m ( W e r t e r ) , k t ó r e j e s t wyrazem p r z e k o n a ń o p o z o r n o ś o i o p o z y c j i m i ę d z y c z ł o w i e ­ k ie m i n a t u r ą , i p r o w a d z i do p e ł n e j j e d n o ś o i ob u p a r t n e r ó w . Owa j e d n o ś ć , w y r a ż a j ą c a s i ę m . i n . w r o m a n t y o z n e j i n t e r p r e t a ­ c j i t o p o s u " k s i ę g i n a t u r y " i p r o w a d z ą c a do p o c z u c i a a b s o l u t u - t o nowy e l e m e n t ś w i a d o m o ś c i r o m a n t y o z n e j . P o z o s t a ł e r e f e r a t y w y g ł o s z o n e n a k o n f e r e n c j i d o t y c z y ł y za­ g a d n i e ń l i t e r a t u r y p o l s k i e j . r.gr I r e n a K i t o w i c z o w a w w y s t ą p i e n i u z a t y t u ­ łowanym "Wypowiedź m e t a k r y t y c z n a w k r y t y c e l i t e r a c k i e j l a t 1 8 0 0 - 1 8 2 0 " z a j ę ł a s i ę p r z e m i a n a m i w z a k r e s i e k r y t y k i l i t e r a c ­ k i e j . ’.V o p a r c i u o a n a l i z ę p o e t y k i w y p o w ie d z i k r y t y c z n y c h o r a z z a w a r t y c h w n i c h f o r m u ł t y p u m e t a k r y t y c z n e g o a u t o r k a u k a z a ł a k s z t a ł t o w a n i e s i ę nowego r o z u m i e n i a f u n k c j i k r y t y k a l i t e r a c ­

(4)

113 -k i e g o , j e g o z a d a ń o r a z s t o s u n -k u do a u t o r a , d z i e ł a i p u b l i c z ­ n o ś c i l i t e r a o k i e j . S z o z e g ó l n y n a o i s k p o ł o ż o n y z o s t a ł n a k o n ­ s t a t a c j e d o t y c z ą c e s t o s u n k u w y p o w i e d z i k r y t y o z n e j do d z i e ł a l i t e r a c k i e g o , z a p o w i a d a j ą c e g o s y t u a c j ę b l i s k ą k r y t y o e r o m a n t y - o z n e j . R e f e r a t d r a M a r i a n a M a c i e j e w s k i e g o , " > Sy­ n o w ie s ła w y < . P o e m a t e p i c k i o k r e s u O ś w i e c e n i a wobec p r o b l e m a ­ t y k i p r e r o m a n t y z m u " , p o d j ą ł b a r d z o i s t o t n y p r o b l e m p r z e m i a n g a t u n k o w y o h e p i k i w i e r s z o w a n e j . W n i k l i w a i n t e r p r e t a c j a t e k s t ó w poem atów e p i o k i c h z p o o z ą t k u XIX w. p o z w o l i ł a a u t o r o w i z a p r e ­ z e n t o w a ć t e z ę , i ż w omawianym o k r e s i e z a c h o d z ą w tym g a t u n k u i s t o t n e z m ia n y j a k o ś c i o w e , s y g n a l i z o w a n e p r z e z c a ł y s z e r e g s w o i s t y c h znaków l i t e r a o k l o h . N a l e ż y do n i c h p r z e d e w s z y s t k i m k o n s t r u k c j a i w y p o s a ż e n i e b o h a t e r ó w c h a r a k t e r y z o w a n y c h j a k o " s y n o w i e s ł a w y " . R e f e r a t mgr A l i n y S i o m k a j ł ó w n y , "Z z a g a d n i e ń e p i g r a m a t u w o k r e s i e p r z e d r o m a n t y c z n y m " , d o t y c z y ł e p i g r a m a t y - o z n e j t w ó r c z o ś c i K a z i m i e r z a B r o d z i ń s k i e g o i i n t e r e s o w a ł s i ę t y m i o e o h a m l , k t ó r e j ą o d r ó ż n i a j ą od w z o r o a k l a s y o y s t y c z n e g o . A u t o r k a p o d j ę ł a p r ó b ę z i n t e r p r e t o w a n i a s w o i s t e j f i l o z o f i i w p i­ s a n e j w e p i g r a m a t y k ę t e g o a u t o r a , k t ó r e j s e n s o d d a w a ł a f o r m u ­ ł a : " C i c h e j p r a w d z i e h o ł d u j ę i s t a r e j p r o s t o c i e " . W s z y s t k i e r e f e r a t y b y ł y p r z e d m i o t e m o b s z e r n y o h d y s k u s j i , w k t ó r y o h zajm ow ano s i ę z a ró w n o r o z w i j a n y m i w n i o h p r o b l e m a m i s z o z e g ó ł o w y m l , j a k i g e n e r a l n y m i w n i o s k a m i , j a k i e z t y o h r o z ­ w a ż a ń p ł y n ą ć mogą d l a k w e s t i i z a s a d n i c z e j - p o t r z e b y i z a w a r - t o ś o i z n a c z e n i o w e j t e r m i n u " p r e r o m a n t y z m " w l i t e r a t u r z e p o l ­ s k i e j * S p ra w a t a w i n n a s t a ć s i ę p r z e d m i o t e m d a lsz y oh b a d a ń , k t ó ­ r y m i o b j ą ć t r z e b a s z o z e g ó l n l e l i t e r a t u r ę l a t 1 8 0 0 - 1 8 2 0 . Dr h a b . T e r e s a K o s t k i e w i o z o w a I n s t y t u t Badań L i t e r a o k l o h 75 ROCZNICA URODZIN

WŁADYSŁAWA BRONIEW SKIEGO Sprawomianae z sesji — ktwrrj

vj d n l a o h 1 5 - 1 6 g r u d n i a 1972 r . o d b y ł a s i ę S e s j a Naukowa z o k a z j i 75 r o c z n i c y u r o d z i n W ł a d y s ł a w a B r o n i e w s k i e g o , z o r g a n i z o ­ w ana p r z e z I n s t y t u t Badań L i t e r a c k i c h PAN.

Cytaty

Powiązane dokumenty

W 2002 roku nakładem wydawnictwa Nolit ukazują się dwie powieści – Podróż ludzi księgi6 oraz Dom dzienny dom nocny7, obie w tłumaczeniu Milicy Markić, która od tego

The Rotterdam North case provides some insights into the effective application of joint fact- finding (JFF) as an approach to joint knowledge production, particularly in cases

In this paper the experimental results related to calm water resistance are presented and compared to one another, for the trechantiri, the karavoskaro and the perama hull forms..

[r]

Na po­ czątek XVII wieku przypadają przekłady P etrark i Kraińskiego i św ietne przekłady Jagodyńskiego (godziło przyjrzeć się im bliżej). Dopóki nie znam y

Barbara Bargieł. Las

C harakterystyczne, że rów nocześnie m otyw y, k tó re można by nazwać egoistycznym i czy osobistym i, w szczególności chęć otrzym ania nagród, w ym ieniane są

1996, t. Kola, Żelazny osprzęt..., tabl. Pyzik, Grodzisko średniowiecz- ne…, tabl. Kola, Żelazny osprzęt..., tabl. Wrzesiński, Gródek na Ledniczce, rys.. W takim zamku,