Ocena wartości użytkowej giętkich folii opakowaniowych z tworzyw sztucznych

Pełen tekst

(1)ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 55. Zeszyty Naukowe nr. 675. 2005. Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Marzena Ucherek Katedra Opakowalnictwa Towarów. Ocena wartoÊci u˝ytkowej gi´tkich folii opakowaniowych z tworzyw sztucznych 1. Wprowadzenie Szybki rozwój wielu dziedzin przemys∏u przy jednoczesnej dba∏oÊci o ochron´ Êrodowiska naturalnego powoduje zapotrzebowanie na nowe materia∏y do produkcji folii o zró˝nicowanym przeznaczeniu. Jeden z najwi´kszych odbiorców folii to przemys∏ opakowaniowy, który od lat jest jednym z g∏ównych u˝ytkowników i odbiorców tworzyw sztucznych [1, 8]. WÊród tworzyw sztucznych wykorzystywanych w dziedzinie opakowaƒ tworzywem najbardziej wszechstronnym jest niewàtpliwie polipropylen. Obecnie polipropylen kojarzy si´ nie tylko z orientowanà folià, skutecznie wypierajàcà z rynku foli´ z regenerowanej celulozy, która jeszcze 30 lat temu wydawa∏a si´ niezastàpiona, ale równie˝ z opakowaniami sztywnymi jednostkowymi (termoformowalnymi, wtryskowymi i wyt∏aczanymi z rozdmuchem), jak i transportowymi. W porównaniu np. z polietylenem, polipropylen nie nale˝y do tworzyw, których udzia∏ dla celów opakowaniowych jest dominujàcy. Jednak˝e zastosowania opakowaniowe polipropylenu wykazujà wysokà dynamik´ wzrostu, z którà zwiàzana jest równie˝ dynamika wzrostu zu˝ycia samego polipropylenu [1, 4, 5]. Szacuje si´, ˝e w Êwiatowej produkcji polipropylenu, przekraczajàcej 20 mln ton, zu˝ycie tego tworzywa w postaci gi´tkich folii orientowanych i nieorientowanych oraz folii sztywnych, a tak˝e laminatów z udzia∏em polipropylenu kszta∏tuje si´ na poziomie ok. 30% ∏àcznego zu˝ycia polipropylenu [5]. W ostatnich latach wyraênie wzrasta znaczenie gi´tkich folii polipropylenowych. Jest to zwiàzane z wykorzystaniem tych folii g∏ównie do laminowania dzi´ki ich bardzo dobrym w∏aÊciwoÊciom optycznym..

(2) ZN_675_ostateczna. 56. 7/7/08. 8:41 am. Page 56. Marzena Ucherek. Nale˝y równie˝ podkreÊliç rosnàce znaczenie polipropylenu stanowiàcego warstw´ folii wspó∏wyt∏aczanych. W obydwu przypadkach wynika to w z n a c znym stopniu z rozwoju technik termicznego utrwalania zapakowanej ˝ywnoÊci, tj. z zastosowaƒ, w których istotnà rol´ odgrywa odpornoÊç termiczna polipropylenu oraz wysoka wytrzyma∏oÊç po∏àczeƒ zgrzewalnych w podwy˝szonej temperaturze. Nie mo˝na te˝ pominàç aspektu zwiàzanego z wytrzyma∏oÊcià folii polipropylenowych, wykorzystywanà w ró˝nych kombinacjach ∏àczenia tej folii z innymi tworzywami. Folia OPP stanowi jeden z podstawowych materia∏ów opakowaniowych do ˝ywnoÊci. Stosowana jest zarówno w wersji podstawowej jako folia jednorodna ze wspó∏wyt∏aczanymi warstwami zgrzewalnymi z k o p olimeru propylen-etylen, jak i w postaciach uszlachetnionych jako metalizowana, perlista lub posiadajàca pow∏oki barierowe i ∏atwo zgrzewalne [1, 2, 4, 8]. Podstawowe rodzaje folii OPP u˝ywanych do pakowania ˝ywnoÊci przedstawiono na rys. 1. Najwa˝niejsze kierunki zastosowaƒ folii OPP w przemyÊle spo˝ywczym to pakowanie: wyrobów przemys∏u cukierniczego, g∏ównie batonów i pieczywa cukierniczego, przekàsek (np. chipsy, pra˝ynki, chrupki), makaronów, wyrobów zbo˝owych (np. pieczywa chrupkiego i specjalnego), lodów, jak równie˝ owinićia pude∏ek tekturowych zawierajàcych ró˝ne rodzaje ˝ywnoÊci [2, 5]. Jednà z podstawowych funkcji opakowaƒ ˝ywnoÊci jest funkcja ochronna. W wypadku produktów spo˝ywczych cz´sto opakowanie decyduje o jakoÊci produktu, zabezpieczajàc go przede wszystkim przed nara˝eniami mechanicznymi w czasie przemieszczania i magazynowania. Chroni go równie˝ od nara˝eƒ klimatycznych, takich jak oddzia∏ywanie promieni ultrafioletowych czy opady atmosferyczne, a tak˝e od zanieczyszczeƒ mechanicznych, a wić wszelkiego rodzaju py∏ów, kurzu oraz zarodników i bakterii [1, 2, 3, 8, 25]. W∏aÊciwy dobór opakowania do konkretnego produktu spo˝ywczego, z punktu widzenia ochrony jakoÊci w okresie jego trwa∏oÊci, wymaga nie tylko analizy w∏aÊciwoÊci samego produktu, lecz tak˝e znajomoÊci mo˝liwych do zastosowania materia∏ów, rozwiàzaƒ opakowaniowych oraz systemów pakowania [2, 9]. Procesy doboru i kwalifikacji folii z tworzyw sztucznych do opakowaƒ bazujà na zbiorach wymagaƒ odnoszàcych si´ do w∏aÊciwoÊci i jakoÊci materia∏ów polimerowych, które to zbiory sà ustalane dla poszczególnych wyrobów. Takie wymagania muszà byç opisane szczególnie jednoznacznie, poniewa˝ tworzywa sztuczne wykazujà silniejszà ni˝ np. materia∏y metalowe czy ceramiczne zale˝noÊç w∏aÊciwoÊci fizycznych i chemicznych od zakresu prowadzonych badaƒ [2, 26]..

(3) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 57. Ocena wartoÊci u˝ytkowej gi´tkich folii opakowani owych…. 57. Rys. 1. Rodzaje folii OPP wykorzystywanej do pakowania ˝ywnoÊci èród∏o: [1, 25].. 2. Cel i zakres badaƒ Poni˝sza praca prezentuje ocen´ wartoÊci u˝ytkowej folii polipropylenowych oraz laminatów z ich udzia∏em jako materia∏ów wykorzystywanych w przemyÊle opakowaniowym. Przedstawiono metody wyznaczania parametrów jakoÊciowych materia∏ów opakowaniowych obejmujàce ocen´ wyglàdu zewn´trznego, w∏aÊciwoÊci powierzchniowych, fizycznych, mechanicznych, barierowych oraz zgrzewalnoÊci analizowanych tworzyw. Ze wzgl´du na to, ˝e w odniesieniu do folii polipropylenowych nie ma obligatoryjnoÊci w zakresie oceny wartoÊci u˝ytkowej, na podstawie przeprowadzonych badaƒ oraz specyfikacji folii opakowaniowych podj´to prób´ opracowania ujednoliconej karty charakterystyki materia∏u opakowaniowego [9–26].. 3. Materia∏ doÊwiadczalny Materia∏ doÊwiadczalny stanowi∏y ró˝ne rodzaje folii produkowanych przez firmy: Hoechst, Mobil, Petrochemia P∏ock (Flexpol) oraz Teich Poland. Mo˝na je podzieliç na 3 grupy, a mianowicie [22–24]: – monofolie (sk∏adajàce si´ z jednej warstwy folii) – OPP 20 µm,.

(4) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. 58. Page 58. Marzena Ucherek. – duplexy (laminaty sk∏adajàce si´ z dwóch warstw folii) – OPP 30/PE 45, – triplexy (laminaty sk∏adajàce si´ z trzech warstw folii) – OPP 20/PET 12/PE 40. Badania zosta∏y wykonane w laboratorium firmy Teich Poland w Rogowcu oraz w Katedrze Opakowalnictwa Towarów Akademii Ekonomicznej w K r a k owie. W pracy wykorzystano materia∏y firm: Hoechst Aktiengesellschaft Tr e s p aphan, Mobil Plastics Europe, Petrochemia P∏ock SA oraz Teich Poland [6, 26].. 4. Metody badaƒ Ka˝dy materia∏ opakowaniowy powinien posiadaç okreÊlony poziom jakoÊci uzale˝niony przede wszystkim od jego przeznaczenia. W celu sprawdzenia poziomu jakoÊci konieczne jest przeprowadzenie okreÊlonych, charakterystycznych dla danego tworzywa badaƒ. Badania materia∏ów opakowaniowych mo˝na podzieliç na nast´pujàce grupy g∏ówne [3, 26]: – ocena wyglàdu zewn´trznego, – badanie w∏aÊciwoÊci powierzchniowych, – badanie w∏aÊciwoÊci fizyko-mechanicznych, – badanie w∏aÊciwoÊci barierowych. Badaniom laboratoryjnym poddano trzy rodzaje gi´tkich folii opakowaniowych z tworzyw sztucznych. W celu zapewnienia porównywalnoÊci wyników, przed przystàpieniem do badaƒ próbki by∏y klimatyzowane wed∏ug zaleceƒ podanych w PN-79/C-8900 [12]. Na tak przygotowanym materiale doÊwiadczalnym przeprowadzono nast´pujàce oznaczenia: 1. Ocena wyglàdu zewn´trznego wed∏ug PN-72/P-50126 [10]. 2. Badania w∏aÊciwoÊci powierzchniowych obejmujàce: poziom i stron´ aktywacji, odpornoÊç na b l o c k i n g, trwa∏oÊç nadruków oraz czytelnoÊç kodu kreskowego. Poziom aktywacji wyznaczono na podstawie PN-93/C-89438 oraz metody zak∏adowej stosowanej w firmie Teich Poland [14, 26]. Metoda oznaczania polega na nanoszeniu na badanà powierzchni´ folii kropel mieszanin rozpuszczalników o rosnàcym napićiu powierzchniowym do momentu, a˝ kropla mieszaniny o okreÊlonym sk∏adzie ca∏kowicie pokryje powierzchni´ folii. Zwil˝alnoÊç badanej powierzchni jest w przybli˝eniu równa napićiu powierzchniowemu tej mieszaniny. Aktywacj´ nale˝y badaç na folii o czystej powierzchni. Wykorzystujàc dowolny aktywator kreÊli si´ na folii lini´ prostà. Je˝eli p∏yn utrzymuje si´ na folii d∏u˝ej ni˝ 2 sekundy, nale˝y wykonaç nast´pny pomiar a˝ do wskazania aktywatora, którego p∏yn utrzymuje si´ na folii 2 sekundy, a nast´pnie zbiera si´ w kropl´. Dopuszcza si´ wskazanie poziomu aktywacji pomi´dzy dwiema kolejnymi wartoÊciami. Po uzyskaniu 2 sekund nale˝y potwierdziç.

(5) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 59. Ocena wartoÊci u˝ytkowej gi´tkich folii opakowani owych…. 59. otrzymany wynik aktywatorem kolejnym i poprzednim. Poziom aktywacji równy jest wartoÊci aktywatora, przy którym linia utrzymuje si´ przynajmniej 2 sekundy. Strona aktywacji (zewn´trzna lub wewn´trzna) wed∏ug metody zak∏adowej stosowanej w firmie Teich Poland badana jest przed oznaczeniem poziomu aktywacji. Wynik oznaczenia nale˝y zapisaç w postaci okreÊlenia „zew.” lub „wew.”, w zale˝noÊci od tego, po której stronie folii stwierdzono aktywacj´ [9, 26]. OdpornoÊç na b l o c k i n g wyznaczono wed∏ug metody zak∏adowej stosowanej w firmie Teich Poland [26]. Blocking to zjawisko wysokiej przyczepnoÊci powierzchni stykajàcych si´ ze sobà warstw folii, spowodowane wyjàtkowo g∏adkà powierzchnià folii i jej w∏aÊciwoÊciami dielektrycznymi, umo˝liwiajàcymi Êcis∏e zetknićie si´ dwóch warstw folii ze sobà i prawie ca∏kowite usunićie powietrza z przestrzeni mi´dzy warstwami oraz stopienie si´ stykajàcych ze sobà powierzchni w wyniku nacisku, dzia∏ania podwy˝szonej temperatury lub obu czynników ∏àcznie. Dwie próbki tej samej folii czy laminatu nale˝y po∏àczyç ze sobà i pozostawiç na 7 dni. Po tym okresie nale˝y sprawdziç, czy wystàpi∏o zjawisko blockingu odrywajàc próbki od siebie. Wynik nale˝y zapisaç jako „tak” lub „nie”. Trwa∏oÊç nadruku oznaczono na podstawie metody laboratoryjnej wykorzystywanej w firmie Teich Poland [26]. PrzyczepnoÊç wykonanych nadruków zwiàzana jest z podatnoÊcià folii na zadrukowanie. W praktyce stosuje si´ metod´ badania polegajàcà na odrywaniu warstw lakieru lub farby przy u˝yciu taÊmy samoprzylepnej. W tym celu nale˝y oczyÊciç powierzchni´, przykleiç równomiernie taÊm´ samoprzylepnà i nast´pnie energicznie oderwaç. PrzyczepnoÊç okreÊla si´ na podstawie obserwacji powierzchni powsta∏ej po oderwaniu taÊmy samoprzylepnej wed∏ug skali 3-stopniowej, w stopniach przyczepnoÊci, a mianowicie: 1) powierzchnia nienaruszona, 2) powierzchnia traci po∏ysk, wyst´pujà odpryski, 3) farba odrywa si´. CzytelnoÊç kodu kreskowego EAN oznaczono na podstawie metody laboratoryjnej stosowanej w firmie Teich Poland [26]. Badanie kodu kreskowego przy u˝yciu elektronicznego czytnika polega na sprawdzeniu zgodnoÊci numerów kodu kreskowego z kodem wzoru klienta. W tym celu nale˝y przygotowaç próbk´ z widocznym kodem kreskowym, nast´pnie odczytaç numer kodu, który pojawia si´ na ekranie komputera i sprawdziç, czy jest zgodny z numerem kodu na opakowaniu. W wypadku braku zgodnoÊci nale˝y sprawdziç prawid∏owoÊç odczytu na kodzie wzorcowym. Wynik zapisuje si´ jako „tak” lub „nie”. 3. Badania w∏aÊciwoÊci fizycznych obejmujàce oznaczenie: gruboÊci wed∏ug PN-92/C-89090 [13], gramatury wed∏ug PN-ISO 536 [20], g´stoÊci pozornej wed∏ug PN-85/P-50130 [11], obj´toÊci w∏aÊciwej wed∏ug PN-85/P-50130 [11] i wydajnoÊci opakowaniowej wed∏ug PN-ISO 536 [20]..

(6) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 60. 60. Marzena Ucherek. 4. Badania w∏aÊciwoÊci mechanicznych wed∏ug PN-ISO 1924-1 [21] obejmujàce oznaczenie: obcià˝enia zrywajàcego, wytrzyma∏oÊci na zerwanie, wyd∏u˝enia wzgl´dnego, samozerwalnoÊci, wskaênika wytrzyma∏oÊci na rozciàganie. 5. Rozwarstwianie laminatu (duplex i triplex) oraz zgrzewalnoÊç folii i l a m inatów oznaczone na podstawie metody laboratoryjnej stosowanej w firmie Teich Poland za pomocà maszyny wytrzyma∏oÊciowej. Si∏´ rozwarstwiania laminatu oraz zgrzewalnoÊç nale˝y odczytaç w niutonach (N) lub stwierdziç jej brak [9, 26]. 6. Badania w∏aÊciwoÊci barierowych obejmujàce wyznaczenie: przenikania pary wodnej przez materia∏y opakowaniowe wed∏ug PN-82/O-79111 [16], przenikania aromatów na podstawie metody sensorycznej wed∏ug PN-64/O79112 [17], przekazywania zapachu i smaku pakowanym produktom przy bezpoÊrednim kontakcie wed∏ug PN-87/O-79114 [18]. Wyniki badaƒ laboratoryjnych dla poszczególnych rodzajów gi´tkich folii opakowaniowych z tworzyw sztucznych zaprezentowano w tabelach 1–3. Wykorzystano opracowanà samodzielnie kart´ charakterystyki materia∏u opakowaniowego. Tabela 1. Propozycja karty charakterystyki monofolii.

(7) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 61. Ocena wartoÊci u˝ytkowej gi´tkich folii opakowani owych… cd. tabeli 1. èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie [6, 7, 9–22, 25, 26].. 61.

(8) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 62. 62. Tabela 2. Propozycja karty charakterystyki duplexu. Marzena Ucherek.

(9) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 63. Ocena wartoÊci u˝ytkowej gi´tkich folii opakowani owych… cd. tabeli 2. èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie [6, 7, 9–21, 24–26].. Tabela 3. Propozycja karty charakterystyki triplexu. 63.

(10) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 64. 64. Marzena Ucherek. cd. tabeli 3. èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie [6, 7, 9–21, 23, 25, 26].. 5. Po d s u m o w a n i e Na podstawie przeprowadzonych badaƒ w∏asnych stwierdzono, ˝e wyglàd zewn´trzny oraz w∏aÊciwoÊci powierzchniowe dla trzech grup folii polipropylenowych (monofolie, duplexy oraz triplexy) zosta∏y ocenione pozytywnie. Uzyskano takie same wyniki dla wszystkich rodzajów folii, co Êwiadczy o b a rdzo dobrej jakoÊci tych materia∏ów opakowaniowych. Je˝eli chodzi o w∏aÊciwoÊci fizyczne, to najlepszymi w∏aÊciwoÊciami tego typu charakteryzujà si´ monofolie, które majà najmniejszà gruboÊç oraz najwi´kszà wydajnoÊç opakowaniowà, wa˝nà ze wzgl´dów ekonomicznych. Z przeprowadzonych badaƒ w∏aÊciwoÊci mechanicznych wynika, ˝e najlepszymi w∏aÊciwoÊciami wytrzyma∏oÊciowymi odznaczajà si´ folie typu triplex oraz duplex, a najni˝szymi monofolie. Jest tak dlatego, ˝e duplexy oraz triplexy to folie o 2-warstwowej i 3-warstwowej strukturze, co pozwala na uzyskanie.

(11) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 65. Ocena wartoÊci u˝ytkowej gi´tkich folii opakowani owych…. 65. lepszych w∏aÊciwoÊci wytrzyma∏oÊciowych zarówno w kierunku wzd∏u˝nym, jak i poprzecznym. ZnajomoÊç parametrów mechanicznych w obu kierunkach materia∏u opakowaniowego odgrywa istotnà rol´ w okreÊlaniu parametrów maszyn pakujàcych, takich jak m.in. wydajnoÊç czy temperatura zgrzewu. Najlepszà zgrzewalnoÊcià odznaczajà si´ folie typu triplex. Do w∏aÊciwoÊci charakteryzujàcych przydatnoÊç folii do przetwórstwa nale˝y tak˝e zdolnoÊç do b l o c k i n g u. Wszystkie badane materia∏y wykazujà dobrà odpornoÊç na blocking, a zatem mogà byç stosowane do przerobu na maszynach pakujàcych zarówno w uk∏adzie poziomym, jak i pionowym. Analiza trwa∏oÊci nadruków znajdujàcych si´ na ocenianych materia∏ach opakowaniowych potwierdzi∏a ich wysokà jakoÊç i odpowiednià przyczepnoÊç w uk∏adzie farba–odbitka, a badanie czytelnoÊci kodu kreskowego EAN przy u˝yciu elektronicznego czytnika wykaza∏o zgodnoÊci numerów kodu kreskowego z kodem wzoru klienta. Badanie przenikania pary wodnej przez testowane folie i laminaty wykaza∏o, ˝e nadajà si´ one do pakowania produktów hydrofilowych, ze wzgl´du na niskà przepuszczalnoÊç pary wodnej, szczególnie w przypadku laminatów typu triplex. Oznacza to, ˝e zapakowany w nie produkt b´dzie chroniony w sposób zadowalajàcy w celu utrzymania po˝àdanej wilgotnoÊci wzgl´dnej. Badane materia∏y opakowanie dajà produktowi dostatecznà ochron´ przed utratà aromatu, a jednoczeÊnie nie przekazujà zapachu i smaku pakowanym produktom przy bezpoÊrednim kontakcie. Jest to szczególnie istotne w przypadku produktów spo˝ywczych, dla których zmiany cech organoleptycznych w decydujàcy sposób wp∏ywajà na ich trwa∏oÊç. Po porównaniu wszystkich wyznaczonych parametrów jakoÊciowych dla trzech grup folii polipropylenowych stwierdzono, ˝e folie typu triplex jako materia∏ opakowaniowy charakteryzujà si´ najlepszà wartoÊcià u˝ytkowà. Zestawione w kartach charakterystyki parametry jakoÊciowe poszczególnych rodzajów materia∏ów opakowaniowych potwierdzi∏y, ˝e ich jakoÊç nie odbiega od wymagaƒ zawartych w odpowiednich specyfikacjach technicznych folii opakowaniowych. Ka˝dy z analizowanych materia∏ów mo˝e byç wykorzystany zarówno do dalszego przetwórstwa, jak i produkcji opakowaƒ, g∏ównie jednostkowych. O ich wyborze przez producentów opakowaƒ mogà decydowaç wzgl´dy ekonomiczne oraz szczegó∏owe wymagania charakterystyczne dla konkretnych grup produktów, zarówno przemys∏owych, jak i spo˝ywczych [22–24]. Zaproponowana w pracy karta charakterystyki materia∏u opakowaniowego mo˝e byç wykorzystana w zak∏adach produkcyjnych materia∏ów opakowaniowych, jak równie˝ do czynnoÊci manipulacyjnych oraz w obrocie towarowym. Zakres uwzgl´dnionych w karcie parametrów jakoÊciowych mo˝e byç oczywiÊcie rozszerzany, w zale˝noÊci od rodzaju materia∏u opakowaniowego oraz jego przeznaczenia. Ze wzgl´du na rosnàcà konkurencj´ na rynku opakowaniowym,.

(12) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 66. 8:41 am. Page 66. Marzena Ucherek. szczególnego znaczenia nabiera potrzeba badaƒ kompleksowych materia∏ów opakowaniowych oraz koniecznoÊç doskonalenia stosowanych metod badawczych w celu uzyskiwania coraz lepszych jakoÊciowo opakowaƒ. Wa˝ne jest równie˝ eliminowanie materia∏ów opakowaniowych oferowanych cz´sto po atrakcyjnie niskich cenach, ale niespe∏niajàcych odpowiednich parametrów jakoÊciowych. Narz´dziem pomocniczym przyczyniajàcym si´ do u∏atwienia wyboru rodzaju optymalnego materia∏u opakowaniowego do konkretnego produktu spo˝ywczego lub przemys∏owego i zak∏adanej formy konstrukcyjnej opakowania mo˝e byç w∏aÊnie zaproponowana karta charakterystyki materia∏u opakowaniowego. Przedstawiona w niniejszym opracowaniu karta b´dàca efektem oceny jakoÊci materia∏ów opakowaniowych, która mo˝e byç tak˝e wykorzystywana dla innych rodzajów materia∏ów opakowaniowych, stanowi obecnie przedmiot dalszych badaƒ i analiz w celu zaproponowania jak najbardziej optymalnego i uniwersalnego rozwiàzania. Literatura [1] Czerniawski B., Folie i laminaty polipropylenowe we wspó∏czesnej technice opakowaniowej, Materia∏y III Seminarium Mi´dzynarodowych Ta rgów Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych, PTS, Warszawa, 31 marca 2000. [2] Czerniawski B., Pogorzelska Z., Wymagania w zakresie pakowania ˝ywnoÊci. Kry t e r i a oceny sanitarno-higienicznej opakowaƒ zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej, Materia∏y COBRO, Warszawa 1998. [3] Kalinowski W., Metody badaƒ materia∏ów i opakowaƒ jednostkowych stosowanych do pakowania ˝ywnoÊci, „Opakowanie” 2001, nr 9. [4] Koltzenburg T., High-Barier Packaging: Yesterday, Today, and To m o rro w, „Paper Film Foil Converter”, luty 2000. [5] Lisiƒska-KuÊnierz M., Ucherek M., Wspó∏czesne opakowania, Wydawnictwo Naukowe PTT˚, Kraków 2003. [6] Materia∏y dydaktyczne firmy Teich Poland, Rogowiec 1997. [7] Materia∏y Paƒstwowego Zak∏adu Higieny, Warszawa 2000. [8] Middendorf E., Lebensmittelverpackungen: Studie Pro g n o s t i e z i e rt Wa c h s t u m, „Neue Verpackung” 1996, nr 4. [9] Owen A., P roste sposoby rozpoznawania folii do opakowaƒ, Materia∏y dydaktyczne firmy Hoechst dotyczàce opakowaƒ elastycznych, Wiesbaden 1991. [10] PN-72/P-50126, Produkty przemys∏u papierniczego. Ogl´dziny zewn´trzne. [11] PN-85/P-50130, Produkty papiernicze. Oznaczanie gruboÊci, g´stoÊci pozornej i o b j ´toÊci w∏aÊciwej. [12] PN-79/C-8900, Warunki klimatyzowania próbek do badaƒ laboratoryjnych. [13] PN-92/C-89090, Folie z tworzyw sztucznych. Oznaczani e gruboÊci. [14] PN-93/C-89438, Tworzywa sztuczne. Folie i p∏yty. Oznaczanie zwil˝alnoÊci. [15] PN-97/C-89258-1, Tworzywa sztuczne. Folie opakowaniowe. Metody badaƒ. [16] PN–82/O-79111, Opakowania. Arkuszowe materia∏y opakowaniowe. Oznaczanie przenikania pary wodnej metodà wagowà..

(13) ZN_675_ostateczna. 7/7/08. 8:41 am. Page 67. Ocena wartoÊci u˝ytkowej gi´tkich folii opakowani owych…. 67. [17] PN-64/O-79112, Tworzywa opakowaniowe. Oznaczanie przenikania zapachów met odà sensorycznà. [18] PN-64/O-79114, Materia∏y opakowaniowe i opakowania. Oznaczanie przekazywania zapachu i smaku przy bezpoÊrednim kontakcie. [19] PN-EN ISO 527-3, Tworzywa sztuczne. Oznaczanie w∏aÊciwoÊci mechanicznych przy statycznym rozciàganiu. Warunki badaƒ folii i p∏yt. [20] PN-ISO 536, Produkty papiernicze. Oznaczanie gramatury. [21] PN-ISO 1924-1, Papier i tektura. Oznaczanie w∏aÊ ciwoÊci przy dzia∏aniu si∏ rozciàgajàcych. Badanie przy sta∏ym przyroÊcie obcià˝enia. [22] Specyfikacja folii OPP 20 µm firmy Flexpol, P∏ock 2002. [23] Specyfikacja folii OPP 20/PET 12/PE 40 firmy Hoechst Aktiengesellschaft Trespaphan, Wiesbaden 2002. [24] Specyfikacja folii OPP 30/PE 45 firmy Teich Poland, Rogowiec 2002. [25] Wieczorek P., Kompleksowa ocena wartoÊci u˝ytkowej folii polipropylenowych, AE w Krakowie, Kraków 2003. [26] Wykaz metod badaƒ laboratoryjnych Teich Poland Sp. z o.o., Rogowiec 2002.. An Evaluation of the Utility of Flexible Plastic Pa c kaging Foil The purpose of this article is to describe polypropylene foil and laminates with polypropylene content. The examined material was divided into three material groups: monofoils, duplexes and triplexes. In the article, the author describes methods for determining the quality parameters of packaging materials and the results of conducted laboratory tests, including an evaluation of the external appearance, surface features, physical and mechanical traits, as well as the weldability of the analysed plastic. Based on a review of relevant literature and her own research, the author proposes a packaging material characteristics card..

(14)