Praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Stryjakiewicza KURCZENIE SIĘ MIAST W EUROPIE ŚRODKOWO- -WSCHODNIEJ
Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań 2014
ISBN 978-83-7986-024-1
Przełom XX i XXI w. jest okresem fundamentalnych przemian społecz-no-gospodarczych i instytucjonalnych w Europie Środkowo-Wschodniej po-łączonych z przemianami demogra-ficznymi. Pociągają one za sobą zmia-nę wielu paradygmatów w naukach przestrzenno-ekonomicznych i prak-tyce planistyczno-decyzyjnej. Stwier-dzenie to odnosi się m.in. do procesu kurczenia się miast (urban shrinkage), tj. długookresowego spadku liczby ludności powiązanego z kryzysem lokalnej gospodarki i narastającymi problemami społecznymi. Proces ten, występujący wcześniej w niektórych miastach (najczęściej starych ośrodkach przemysłowych) Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, przybrał po 1990 r. szczególnie duże rozmiary w postkomunistycznych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Pojawiają się zatem nowe wyzwania, dotyczące z jednej strony potrzeby identyfi-kacji skali, tempa, form kurczenia się miast i ich przestrzennego zróżnicowania, z drugiej strony – rewizji dotychczasowych polityk miejskich, ukierunkowanych najczęściej na paradygmat wzrostu. Te przesłanki powodują, że kurczące się mia-sta mia-stają się przedmiotem wielu dyskusji naukowych i praktycznych oraz między-narodowych projektów badawczych.
Publikacja jest pokłosiem jednego z takich projektów o akronimie CIRES (Cities Regrowing Smaller. Fostering Knowledge on Regeneration Strategies in Shrinking Cities across Europe – Propagowanie wiedzy na temat strategii regeneracji w kurczących się miastach Europy), realizowanego w ramach Akcji COST, tj. Europejskiego Programu Współpracy w dziedzinie Badań Naukowo--Technicznych. W projekcie tym, który zakończył się w 2013 r., uczestniczyli przedstawiciele wielu dyscyplin naukowych z 26 państw, w tym redaktor na-ukowy i autorzy kilku rozdziałów tej książki. Celem publikacji jest upowszech-nienie wyników projektu CIRES w Polsce odniesionych przede wszystkim do regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Książka ta jest dziełem, w którego
przy-192 Nowości wydawnicze
gotowaniu brało udział 30 autorów z kraju i z zagranicy. Zespół autorów wyraża przekonanie, że publikacja ta stanie się głosem w dyskusji na temat jednego z ważnych procesów określających obecną sytuację wielu miast Polski, Europy i świata.
Prezentowana publikacja (…) identyfikuje skalę i zróżnicowanie przestrzenne kurczenia się miast. Choć dominuje w niej nurt ludnościowy, a więc analiza trendów demograficznych, to wiele miejsca poświęca się licznym uwarunkowaniom i skutkom tego procesu (społecz-nym, ekonomicz(społecz-nym, przestrzen(społecz-nym, ekologicz(społecz-nym, politycznym). Książka zawiera wątki teoretyczne i poznawcze z elementami zagadnień praktycznych, istotnych dla prowadzenia polityk rozwoju w różnych skalach przestrzennych. (…) Obecność autorów zagranicznych daje szerszy ogląd przedstawionej problematyki, możliwość porównań oraz wskazywania indywidualnych cech zjawiska w zależności od kraju i regionu.
Jest to pierwsza tak obszerna i wszechstronna pozycja książkowa na temat kurczenia się miast w polskiej literaturze naukowej. (…) Stanowi – dzięki przejrzystej metodologii – wzorzec badawczy i daje możliwość prowadzenia podobnych studiów porównawczych w przyszłości.
Interesująca problematyka, dynamiczne i przestrzenne ujęcie, zastosowane metody ba-dawcze oraz aplikacyjne wnioski – pozwalają zarekomendować niniejszą pracę polskiemu Czytelnikowi – w celu nie tylko popularyzacji wiedzy na temat dynamiki i zróżnicowania przestrzennego procesu kurczenia się miast w Europie, ale także ukazania ścieżek ich roz-woju w wybranych krajach, a w szczególności w Polsce.
