Nadciśnienie i cukrzyca

(1)

41 Medycyna Rodzinna 2/2013

– najpowszechniejsze przyczyny

nagłych interwencji medycznych

*Grzegorz Opielak

1

_{, Jakub Piotrkowicz}

2

_{, Łukasz Szeszko}

2

_{, Mykola Tsyganok}

2

_,

Kamil Dmowski

2

_{, Lucyna Szymanek}

2

1_{Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka, Uniwersytet Medyczny w Lublinie}

Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. Ryszard Maciejewski

2_{Studenckie Anatomiczne Koło Naukowe przy Katedrze Anatomii Prawidłowej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie}

Opiekun Koła: dr n. med. Grzegorz Opielak

HyperteNsioN aNd diabetes – tHe most commoN causes of suddeN medical iNterveNtioNs

S u m m a r y

Introduction. Hypertension and diabetes constitute one of the most frequent disease entities affecting the polish society. in developed populations the frequency of appearing of hypertension grows along with age. diabetes covers the heterogenic group of disorders, causing impairment of metabolism of proteins, fats and carbohydrates, of which a hyperglycemia is a shared manifestation.

Aim. evaluation of the percentage of medical interventions on a&e department caused by hypertension and diabetes.

Material and methods. information was taken from analysis of the book of a&e department of the district hospital in Janów lubelski in the period from 1 January 2004 to 31 december 2010.

Results. 276 cases of hypertension were recorded in the examined seven-year period towards 3201 total of admitted patients, which constitutes 8.6% and 36 cases of diabetes constituting the 1.12% of the total of patients.

Conclusions. treating hypertension and diabetes constitutes one of main elements of the work of doctors of a&e department and poZ care doctors. appropriate education and having an influence on the level of the general practitioner will allow reduc ing in the significant way the percentage of two discussed illnesses.

Key words: hypertension, diabetes, a&e department, medical assistance

WStęP

Nadciśnienie i cukrzyca to jedne z najczęstszych jednostek chorobowych dotykających polskie społe czeństwo. 9095% przypadków nadciśnienia stanowi nadciśnienie idiopatyczne. Pozostałe 510% przypadków odnosi się do nadciśnienia wtórnego o wielorakim po chodzeniu (1). Według badań NAtPOL, na nadciśnienie choruje 29% dorosłych mężczyzn i 29% dorosłych kobiet. Daje to łącznie ok. 9 mln osób (2). W populacjach roz winiętych częstość występowania nadciśnienia wzrasta wraz z wiekiem. Według Polskiego towarzystwa Nadci śnienia tętniczego nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, charakteryzującą się przewlekłym lub okresowym podwyższeniem ciśnienia tętniczego krwi powyżej 140/90 mmHg (3, 4).

Cukrzyca natomiast obejmuje heterogenną grupę zaburzeń, prowadzącą do upośledzenia metabolizmu

białek, tłuszczów i węglowodanów, których wspólnym objawem jest hiperglikemia. tradycyjnie cukrzycę można podzielić na typ 1, tak zwaną cukrzycę insulinozależną, występującą u 510% chorych z cukrzycą, charakteryzują cą się zmniejszonym lub całkowitym brakiem wytwarzania insuliny, oraz typ 2, tak zwaną cukrzycę insulinoniezależ ną, stanowiącą ok. 80% przypadków ogółu chorych na cukrzycę, spowodowaną występowaniem oporności ko mórek na działanie insuliny. Rzadziej występują: cukrzyca ciężarnych oraz inne typy cukrzycy wtórne do różnych jednostek chorobowych (5, 6). Chorobowość z powodu cukrzycy w Polsce przekroczyła 5%, co w liczbach bez względnych wynosi ok. 2 mln osób. Ponad 50% chorych na cukrzycę mieści się w kategorii tak zwanej cukrzycy nieznanej, która może być rozpoznana za pomocą badań przesiewowych. Dodatkowo u ok. 4 mln osób stwierdza się stan przedcukrzycowy (68). Mnogość czynników ryzyka oraz liczne poważne powikłania powyższych

(2)

Grzegorz Opielak i wsp.

DySKUSjA

Nadciśnienie oraz cukrzyca są chorobami o wymiarze społecznym, które prowadzą do przedwczesnej umieral ności i stanowią poważny problem zarówno diagnostycz ny, jak i terapeutyczny (9, 10). U pacjentów zgłaszających się po pomoc do lekarza pierwszego kontaktu występują już na ogół poważne manifestacje kliniczne, co wiąże się przeważnie z niewystarczającą świadomością społeczną konsekwencji nadciśnienia oraz cukrzycy. Ogromny problem tych chorób dotyczy także lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Pokazuje to, jak ważną kwestią jest prawidłowa edukacja zarówno personelu medycznego, jak i pacjenta w celu skutecznego leczenia tych schorzeń i zapobiegania im.

WNiOSKi

Leczenie nadciśnienia i cukrzycy stanowi jeden z głównych elementów pracy lekarzy oddziałów SOR oraz lekarzy POZ, uzasadniona jest inwestycja w spe cjalistyczny sprzęt w celu lepszej diagnostyki i terapii. Bardzo ważna jest również konieczność prawidłowego kształcenia osób specjalizujących się w kierunku me dycyny rodzinnej i ratunkowej, które stanowią pierwszy szczebel w relacjach lekarz–pacjent.

Piśmiennictwo

1. Krzych Ł, Jaros A, Bochenek A et al.: Skuteczność leczenia

nadci-śnienia tętniczego u chorych hospitalizowanych na oddziale re habilitacji kardiologicznej. Nadciśnienie Tętnicze 2010; 14(4): 261-266. 2. Bosek I, Czech A, Tatoń J: Prognozy wzrostu zapadalności, choro bowości i umieralności z powodu cukrzycy stają się rzeczywistością – wyzwania dla systemu opieki zdrowotnej i społeczeństwa. Nowa Klinika 2010; 17(1): 4-7. 3. Lewandowski J: Epidemiologia nadciśnienia tętniczego jednostek chorobowych zwiększają częstość relacji

lekarz–pacjent i stanowią poważny problem w praktyce lekarza pierwszego kontaktu (9).

CeL PRACy

Celem pracy było określenie odsetka oraz całkowitej liczby osób, które trafiły na oddział SOR do szpitala w janowie Lubelskim w latach 20042010 z powodu nad ciśnienia oraz cukrzycy.

MAteRiAły i MetODy

informacje zostały zaczerpnięte z analizy książki przy jęć na oddziale SOR Szpitala Powiatowego w janowie Lubelskim. Z grupy badanych wyłączono osoby, które zostały skierowane bezpośrednio na oddział internistycz ny, w celu pogłębienia diagnostyki specjalistycznej, oraz osoby w stanie zagrażającym ich życiu.

WyNiKi

Pacjenci z nadciśnieniem stanowili znacznie większą grupę na oddziale SOR w porównaniu z pacjentami cho rymi na cukrzycę. Między 1 stycznia 2004 roku a 31 grud nia 2010 roku odnotowano 276 przypadków nadciśnienia wobec 3201 przyjętych pajentów, co stanowi 8,6%, oraz 36 przypadków cukrzycy stanowiących 1,12% ogólnej liczby pacjentów. Razem obie grupy objęły 316 pacjen tów, czyli 9,9% całkowitej liczby hospitalizowanych na oddziale SOR. W grupie osób z nadciśnieniem zaznacza się niższy odsetek zgłaszających się z tą chorobą w okresie letnim, co jest skutkiem nasilenia prac polowych znamiennych dla rolniczego terenu powiatu janowskie go. Występuje brak zależności między porą roku i liczbą zgłoszeń pacjentów z powikłaniami cukrzycy. Powyższe zależności zobrazowano na rycinie 1.

(3)

Nadciśnienie i cukrzyca – najbardziej powszechne przyczyny nagłych interwencji medycznych ulepszania stylu życia osób z cukrzycą. Medycyna Metaboliczna 2010; 14(1): 43-48. 8. Januszewicz A: Nadciśnienie tętnicze. Zarys pato-genezy, diagnostyki i leczenia. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2007. 9. Patel A, MacMahon S, Chalmers J et al.: Effects of a fixed combination of perindopril and indapamide on macrovascular and microvascular outcomes in patients with type 2 diabetes mellitus (the ADVANCE trial): a randomised controlled trial. Lancet 2007; 370: 829-840. 10. Redon J, Cifkova R, Laurent S et al.: The metabolic syndrome in hypertension: European Society of Hypertension Position Statement. J Hypertens 2008; 26: 1891-1900.

oraz badanie chorego na nadciśnienie tętnicze. Przewodnik Lekarski 2010; 3: 30-35. 4. Starczewska ME, Główczyńska R, Pietrasik A et al.: Wybrane subpopulacje w prewencji chorób układu sercowo-na-czyniowego – osoby z cukrzycą w badaniu POLKARD-SPOK. Kardiol Pol 2006; 64: 228-233. 5. Kumar V, Robins SL, Cotran RS: Robbins Basic Pathology. Saunders, 7th edition, Philadelphia 2003: 738-745.

6. Steciwko A, Januszewicz A, Opolski G et al.: Leczenie nadciśnienia

tętniczego u 75 745 chorych w praktyce lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej – wyniki badania POZ-NAD. Nadciś Tęt 2008; 12: 101-108.

7. Czech A, Tatoń J: Edukacja terapeutyczna jako metoda leczenia i

nadesłano: 22.03.2013

zaakceptowano do druku: 17.04.2013 Adres do korespondencji:*Grzegorz Opielak

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka Uniwersytet Medyczny ul. Jaczewskiego 4, 20-090 Lublin

tel.: +48 (81) 742-36-78 e-mail: opielak@wp.pl