Rozwój przemysłu mleczarskiego w woj. olsztyńskim w latach 1949-1963

(1)

Pleban, Józef

Rozwój przemysłu mleczarskiego w

woj. olsztyńskim w latach 1949-1963

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 471-484

(2)

J Ó Z E F P L E B A N

R O Z W Ó J PR ZE M Y SŁ U M LEC ZA R SK IEG O

W W O J. O L SZ T Y Ń SK IM W LA T A C H 1949— 1963

A n a liz u ją c o b e c n ą s t r u k t u r ę p ro d u k c y jn ą p r z e m y s ł u w o je w ó d z tw a o ls z ty ń - s k ;ego, n ie tr u d n o d o s trz e c w y ją tk o w ą p o z y c ję z a jm o w a n ą n a ty m te re n ie p rz e z p rz e m y sł, k tó re g o d z ia ła ln o ś ć p rz e tw ó rc z a d o k o n y w a n a j e s t w o p a rc iu o lo k a ln e zaso b y s u ro w c o w e . Z g o d n ie z s z a c u n k i e m 1 g r u p a p r z e m y s łu z w ią z a n e g o z m ie js c o w ą b a z ą s u ro w c o w ą o b e jm o w a ła w 1960 r. ok o ło 80% o g ó ln e j lic z b y z a k ła d ó w p rz e m y s ło w y c h w w o j. o ls z ty ń s k im . O d o m in u ją c e j p o z y c ji te j g r u p y p rz e m y s łu św ia d c z y f a k t, że z g o d n ie z w y n ik a m i w sp o m n ia n e g o s z a c u n k u je j u d z ia ł w o g ó ln e j lic z b ie z a t r u d n io n y c h w p rz e m y ś le w o j. o ls z ty ń s k ie g o k s z ta łto w a ł się p o w y ż e j 63% , a w z a k r e s ie g lo b a ln e j w a rto ś c i p r o d u k c j i je sz c z e w ię c e j, g d y ż n a p o z io m ie p rz e k r a c z a ją c y m 80% w a r to ś c i p r o d u k c ji g lo b a ln e j c a łe g o p r z e m y s łu w o j. o ls z ty ń s k ie g o m ie rz o n e j w c e n a c h b ie ż ą c y c h .

Z g a łę z i p r z e m y s ł u z w ią z a n e g o s w ą d z ia ła ln o ś c ią b e z p o ś re d n io z lo k a ln ą b a z ą s u ro w c o w ą n a jw ię k s z e z n a c z e n ie p o s ia d a p r z e m y s ł sp o ży w c z y , o b e jm u ją c y zg o d n ie z c y to w a n y m s z a c u n k ie m o k o ło 56% o g ó ln e j lic z b y z a k ła d ó w p rz e m y s ło w y c h o ra z o k o ło 62% g lo b a ln e j w a r to ś c i p r o d u k c ji c ałeg o o ls z ty ń s k ie g o p rz e m y s łu .

W w y m ie n io n e j g a łę z i p r o d u k c ji d o m in u ją c ą p o z y c ję z a j m u je n a to m ia s t p r z e m y s ł m le c z a rs k i, k tó re g o w a r to ś ć p ro d u k c ji p rz e w y ż s z a łą c z n ą w a rto ś ć p r o d u k c ji o p ie ra ją c y c h się r ó w n ie ż o p r z e tw ó r s tw o p ło d ó w r o ln y c h t a k ic h ro d z a i p rz e m y s łu , j a k p rz e m y s ł zb o żo w y i m ię s n y .

W s k a z u je n a t o p o r ó w n a n ie w a ż n ie js z y c h ro d z a i p r z e tw ó r s tw a r o ln o - -s p o ż y w c z e g o w g lo b a ln e j w a r to ś c i p r o d u k c ji p rz e m y s łu sp o ży w czeg o , z k tó re g o w y n ik a , że o ile u d z ia ł p r z e m y s ł u m ię s n e g o k s z t a ł t u j e s ię n a p o z io m ie o k o ło 1 2 % 2, a z b o żo w e g o o k o ło 1 4 % 3, to p rz e m y s ł m le c z a rs k i p a r t y c y p u j e w p r z y ję te j z a 100% g lo b a ln e j w a r to ś c i p r o d u k c j i p r z e m y s łu sp o ży w c z eg o w w y so k o ś c i o k o ło 3 0 % 4. D a n e p o w y ż sz e w s k a z u ją , że w w y m ie n io n e j g a łę z i p r o d u k c ji p r z e m y s ł m le c z a r s k i z a j m u je p ie rw s z e m ie js c e .

A n a lo g ic z n e m ie js c e z a j m u je p r z e m y s ł m le c z a rs k i ta k ż e w p r o d u k c ji g lo b a ln e j o ls z ty ń sk ie g o p r z e m y s łu te re n o w e g o i k s z t a ł t u j e s ię n a p o z io m ie o k o ło 3 5 % 5, p o d c z a s g d y u d z ia ł p o z o s ta ły c h p io n ó w p r o d u k c ji p rz e m y s ło w e j j a k : W o je w ó d z k i Z w ią z e k S p ó łd z ie ln i P r a c y , W o je w ó d z k i Z w ią z e k S p ó łd z ie ln i 1 J. P l e b a n , Z a ło ż e n ia do p la n u , re g io n a ln e g o w o j. o ls z ty ń s k i e g o n a la ta 1961— 1980, ss. 58. P r e z . W R N w O ls z ty n ie , W o je w ó d z k a P r a c o w n ia P la n ó w R e g io n a ln y c h , O ls z ty n , g ru d z ie ń 1961. 2 R o c z n ik S ta ty s ty c z n y , G U S , W a r s z a w a 1962; R o c z n ik S ta ty s ty c z n y P r z e m y s łu S p o ż y w c ze g o , M in . P r z e m . S p o ż y w c z e g o i S k u p u D e p . P la n . W a r s z a w a 1962 r. 3 Ib id e m . 4 R o c z n ik S ta ty s ty c z n y w o j. o ls z ty ń sk ie g o , W U S , O ls z ty n 1963. 5 Ib id e m .

471

(3)

In w a lid ó w , W o je w ó d z k i Z w ią z e k G m in n y c h S p ó łd z ie ln i ,.S am o p o m o c C h ło p s k a ” itp . je s t z n a c z n ie n iż sz y i n ie p rz e k ra c z a k ilk u n a s tu p ro c e n t. T a , b a rd z o z re s z tą o g ó ln a , c h a r a k t e r y s ty k a ro li i m ie js c a p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o w s k a z u je d o b itn ie n a z n a c z e n ie , ja k ie p rz e m y s ł m le c z a rs k i p o s ia d a d la g o s p o d a r k i o m a w ia n e g o re g io n u . Z a jm u ją c c zo ło w ą p o z y c ję w g o sp o d a r c e p rz e m y sło w e j w o j. o ls z ty ń sk ie g o , p rz e m y s ł m le c z a rs k i n a le ż y d o je d n e j z n a jw c z e ś n ie j w y k sz ta łc o n y c h fo r m d z ia ła ln o ś c i p r o d u k c y jn e j n a ty m te r e n ie . D z ia ła n ia w o je n n e s p o w o d o w a ły z n a c z n e s t r a t y w p o te n c ja le p ro d u k c y jn y m w o j. o ls z ty ń sk ie g o , a w ty m ró w n ie ż i w p rz e m y śle m le c z a rs k im . W ic h w y n ik u z n isz c z e n iu u le g ło 70°/oG m a s z y n i u rz ą d z e ń o ra z 4 0 % 7 b u d y n k ó w p r z e m y s ło w y ch . O d z n isz c z eń u c h ro n iło się ty lk o n ie w ie le z a k ła d ó w , w ty m ta k ż e p r z e tw ó r n ia k o n s e r w w K o rs z a c h , k t ó r a z o s ta ła p r z e k a z a n a p rz e m y sło w i w łó k ie n n ic z e m u . S t r a t y w y n ik łe ze z n isz c z eń w o je n n y c h n ie o g ra n ic z a ły się je d y n ie d o p o te n c ja łu p rz e m y sło w e g o .

P o w a ż n y s p a d e k p o g ło w ia k ró w , k tó r e ze s ta n u 323.800 s z tu k w 1938 r . 8 z m a la ło do s ta n u 43.600 s z tu k w 1947 r .9, a w ię c d o p o z io m u w y n o sz ą c e g o z a le d w ie 13,5% s ta n u p rz e d w o je n n e g o , p rz y c z y n ił s ię do z m n ie js z e n ia p o d a ży s u ro w c a d la p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o . U w z g lę d n iw s z y p o n a d to o g ó ln e tr u d n o ś c i n a ja k ie n a p o tk a n o p rz y o d b u d o w ie p o w o jn ie g o s p o d a rk i w o j. o ls z ty ń sk ie g o , w ty m ta k ż e tru d n o ś c i k a d ro w e , m o ż n a s tw ie rd z ić , że d o 1947 r. p rz e m y s ł m le c z a r s k i w w o j. o lsz ty ń sk im p r a k ty c z n ie n ie is tn ia ł. L ic z b a c z y n n y c h z a k ła d ó w m le c z a rs k ic h p o w a ż n ie s p a d ła i w 1949 r. w y n o siła 37 10, to j e s t 25% s ta n u p rz e d w o je n n e g o , a ic h u d z ia ł w o g ó ln e j liczb ie z a k ła d ó w p rz e m y s łu s p o ży w c z eg o z m n ie jsz y ł się z 24% w 1938 r. d o 16% w 1949 r. P r o d u k c ja m a s ła , g łó w n e g o a s o r ty m e n tu p ro d u k o w a n e g o p r z e z p r z e m y s ł m le c z a rs k i s p a d ła z 13.100 to n w 1936 r . 11 d o 25 to n w 1947 r .12, a p r o d u k c ja s e r ó w z 9.400 t o n w 1936 r . 13 d o 87 to n w 1947 r . 14. L a ta 1946— 1948 tj . o k re s p la n u trz y le tn ie g o , b y ły w w o j. o ls z ty ń s k im p rz e d e w s z y s tk im o k r e sem u ru c h o m ie n ia n ie c z y n n y c h i w m n ie js z y m s to p n iu z n isz c z o n y c h z a k ła d ó w m le c z a rs k ic h . W ła śc iw y ro z w ó j p r z y p a d a d o p ie ro n a o k re s p l a n u 6 -le tn ie g o i l a t a n a s tę p n e 15.

8 Z. J a n u s z k o , P r z e o b r a że n ia i o sią g n ię cia g o sp . społ. w o j. o ls z ty ń s k ie g o , P o z n a ń 1954. 7 Ib id e m . 8 D a n e s ta t y s ty c z n e w o j. o ls z ty ń sk ie g o — W o je w ó d z k a K o m is ja P l a n o w a n ia G o sp o d a rc z e g o , O ls z ty n 1949. 9 Ib id e m . 10 J . S t e f a n o w i c z , S t a n p r z e m y s łu r e g io n u o ls z ty ń s k ie g o i je g o r o z b u  d o w a w r a m a c h p la n u 6 -le tn ie g o , R e g io n a ln a D y re k c ja P la n o w a n ia P r z e s t r z e n  n e g o w O ls z ty n ie , O ls z ty n 1949. 11 Zob. p rz y p is n r 8. 12 Ib id e m . 13 Ib id e m . 14 Z w ią z e k S p ó łd z ie ln i M le c z a rsk ic h O k rę g o w y O d d z ia ł w O ls z ty n ie , D z ia ł E k o n o m ic z n y , d a n e z w y k o n a n ia p l a n u p ro d u k c ji. 15 B. I m b s, P ró b a o c e n y g o s p o d a r c z o - a d m in is tr a c y jn y c h w a r u n k ó w r o z  w o j u p r o d u k c ji s e r o w a r s k ie j w P o lsce, Z e szy ty N a u k o w e W S R -u w O lsz ty n ie , t. 8, 1959: B. I m b s , P r z e m y s ł m le c z a r s k i w ś w ie tle p o p y tu w ir tu a ln e g o i p r o  b le m a t y k i p o p y tu e fe k ty w n e g o , Z e s z y ty N a u k o w e W S R -u w O ls z ty n ie , t. 8, 1959; B. I m b s , P r z e m y s ł m le c z a r s k i w P o lsc e L u d o w e j, W a r s z a w a 1963; B. I m b s , T. S t a c h o w s k i , C h a r a k te r o ra z p r z y c z y n y w sp ó łz a le ż n o ś c i m i ę d z y r o z m ia 

r a m i p r o d u k c ji, w ie lk o ś c ią p r z e d s ię b io r s tw a i k o s z ta m i w Z je d n o c z e n iu P r z e  m y s ł u M le c za r s k ie g o w O ls z ty n ie , Z e s z y ty N a u k o w e W S R -u w O ls z ty n ie , t. 8,

1949; B. I m b s , T. S t a c h o w s k i , Z a d a n ia p r z e m y s łu m le c z a r s k ie g o w o j e 

w ó d z tw a o ls z ty ń s k ie g o n a tle r o z w o ju m le c z a r s tw a w P o lsc e w la ta c h 1950—

(4)

B io rą c p o w y ż sz e p o d u w a g ę , za p u n k t w y jś c ia i p o d s ta w ę a n a liz y ro z w o ju p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o w w o j. o ls z ty ń s k im n a le ż y p r z y ją ć ro k 1949. W a r t y k u le n in ie js z y m o g ra n ic z o n o d o m in im u m lu b n a w e t c a łk o w ic ie p o m in ię to te z a g a d n ie n ia z w ią z a n e z ro z w o je m p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o w w o j. o ls z ty ń sk im , k tó r y c h o m ó w ie n ie p r z e k r a c z a s z c z u p łe r a m y a r t y k u ł u , b ą d ź te ż z o s ta ło d o s ta te c z n ie o m ó w io n e p rz e z d z ia ła c z y g o s p o d a rc z y c h i s p e c ja lis tó w z z a k r e s u r o l n ic tw a i p rz e m y s łu ro ln o -sp o ż y w c z e g o . D o ty c zy to szc z eg ó ln ie p u b lik a c ji p ra c o w n ik ó w n a u k o w y c h K a te d r y O rg a n iz a c ji i E k o n o m ik i P r z e m y s łu M le c z a rs k ie g o W y ższ ej S z k o ły R o ln ic z e j w O ls z ty n ie o ra z a r ty k u łó w B . W ila m o w s k ie g o 1G i J. S u c h ty 17. * * % B ra k n a o m a w ia n y m t e r e n ie w a ż n ie js z y c h k o p a lin , z w ła sz c z a e n e r g e t y c z n y c h , s k ła n i a d o b a rd z ie j in te n s y w n e g o ro z w o ju g a łę z i p r o d u k c ji o p a r te j o i s tn ie ją c ą n a t e r e n ie w o je w ó d z tw a b a z ę s u ro w c o w ą . W w a r u n k a c h w o j. o l s z ty ń s k ie g o p o s ia d a o n a j e d n a k c h a r a k t e r u b i k w i t e t o w y i8. W z w ią z k u z ty m p re fe ro w a n y j e s t p rz e d e w s z y s tk im ro z w ó j ty c h g a łę z i p r o d u k c ji, d la k tó r y c h is tn ie ją w w o j. o ls z ty ń s k im b a r d z ie j a tr a k c y j n e , a n iż e li w in n y c h c z ę śc ia c h P o ls k i, n a t u r a l n e w a r u n k i ro z w o ju . P o w y ż sz e p o s ia d a p e łn e u z a s a d n ie n ie w s t o s u n k u do p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o . W y n ik a t o z u k ła d u w a r u n k ó w g le b o w o -k lim a ty c z n y c h k o rz y s tn y c h d la r o z w o ju o m a w ia n e j g a łę z i p rz e m y s łu . O n e to p r e d y s t y n u j ą ro z w ó j tu te js z e g o r o ln i c tw a w k i e r u n k u h o d o w la n y m . S k ła d a ją się n a n ie n a s tę p u ją c e c z y n n ik i: 1) U ro z m a ic o n a rz e ź b a te r e n u , k t ó r a w p o łą c z e n iu z c h a r a k t e r y s ty c z n y m d la r e g io n u o ls z ty ń sk ie g o u k ła d e m h y d ro lo g ic z n y m (d u ż a ilo ść w ó d p o w ie rz c h n io w y c h ) s p r a w ia , ż e o d s e te k u ż y tk ó w z ie lo n y c h n a le ż y t u d o n a jw y ż s z y c h w P o lsc e. 2) Z a w a rto ś ć w a p n a w g le b ie i s tą d w y s o k ie p lo n y r o ś lin p a s te w n y c h , a z w ła s z c z a m o ty lk o w y c h s p r z y ja j ą p r o d u k c ji r o ś lin p rz e z n a c z o n y c h n a p a sz ę d la b y d ła . 3) Z a r ó w n o g le b y l e k k ie j a k i b a rd z o m o c n e w y m a g a j ą t u o b fite g o n a w o ż e n ia , w ty m ta k ż e o b o rn ik ie m , z w ła s z c z a , że s to s o w a n ie p o p lo n ó w j e s t o g r a n i czone. 4) Z m ie n n o ś ć i su ro w o ść k lim a tu w o j. o ls z ty ń s k ie g o s p r a w ia , że d o c h o d o w o ść p r o d u k c ji ro ś lin n e j j e s t z n a c z n ie n iż s z a od p r o d u k c ji h o d o w la n e j. 5) K r ó tk i o k re s w e g e ta c ji p o w o d u je d u ż e z a p o trz e b o w a n ie n a s iłę ro b o c z ą w o k re s ie le tn im . A b y ją n a le ż y c ie w y k o rz y s ta ć , n a le ż y z n a le ź ć d la n ie j z a t r u d n ie n ie w p o z o s ta ły c h o k re s a c h r o k u w h o d o w li. 1960, Z e s z y ty N a u k o w e W S R -u w O ls z ty n ie , t. 13, 1962; B . I m b s, T. F r ą c k o w i a k , E f e k ty w n o ś ć m le k a w g o sp o d a rc e ż y w n o ś c io w e j w w a r u n k a c h p o ls k ic h , Z e s z y ty N a u k o w e W S R -u w O ls z ty n ie , t. 8, 1959. 16 B. W i ł a m o w s к i, Z a r y s p r z e m ia n e k o n o m ic z n o - p o lity c z n y c h r e g io n u o ls z ty ń s k ie g o , K o m u n ik a ty M a z u rs k o - W a rm iń s k ie , n r 3 (81), 1963; B. W i 1 a - m o w s k i , J. M u c h a , O rg a n iza c ja z a r z ą d z a n ia o r a z r o z w ó j sil w y t w ó r c z y c h w g o s p o d a r s tw a c h p a ń s tw o w y c h w o je w ó d z tw a o ls z ty ń s k i e g o w la ta c h 1945— 1961, K o m u n ik a ty M a z u rs k o -W a rm iń s k ie , n r 1(75), І962; B. W i i a m o w s к i, J. M u c h a , O s a d n ic tw o w i e js k ie w w o je w ó d z tw ie o l s z t y ń s k i m p o 1945 r o k u , K o m u n ik a ty M a z u rs k o - W a rm iń s k ie , n r 2 (72), 1961. 17 J. S u c h t a , P o d s ta w o w e w s k a ź n i k i r o z w o ju w o je w ó d z tw a o ls z ty ń s k ie g o w la ta c h 1945— 1963, K o m u n ik a ty M a z u rs k o -W a r m iń s k ie , n r 3 (85), 1964. 18 P r z e z u b ik w ite ty r o z u m ie s ię s u ro w c e w y s t ę p u ją c e p o w sz e c h n ie .

473

(5)

W p ły w w y m ie n io n y c h w a ż n ie js z y c h c z y n n ik ó w n a ro z w ó j h o d o w li w w o j. o ls z ty ń s k im w id o c z n y j e s t w szy b s z y m te m p ie w z r o s tu p o g ło w ia k r ó w niż p r z e c ię tn ie w P o lsce. P r z y jm u ją c za a d e k w a tn e d la b a d a ń w ty m z a k re s ie , ja k o w y jś c io w e , d a n e d o ty c z ąc e 1949 r., m o ż n a s tw ie r d z ić , że o ile p rz e c ię tn ie w P o ls c e w s k a ź n ik w z ro s tu p o g ło w ia k r ó w k s z ta łto w a ł się w 1963 r. n a p o z io m ie 1 2 6 ,2 % 19, to w a n a lo g ic z n y m o k re s ie w z r o s t p o g ło w ia k r ó w w w o j. o ls z ty ń s k im b y ł o k o ło 1 ,5 -k ro tn ie w y ż sz y , g d y ż w s k a ź n ik w z ro s tu te g o ż o s ią g n ą ł p o z io m 1 8 6 ,4 % 20. W z w ią z k u z p o w y ż sz y m , ró w n ie ż ś re d n io ro c z n e te m p o w z ro s tu p o g ło w ia k ró w , w y lic z o n e p rz y p o d s ta w ie z m ie n n e j, b y ło w o m a w ia n y m o k re s ie z n a c z n ie szy b sze i k s z ta łto w a ło się w w o j. o ls z ty ń s k im n a p o z io m ie p o n a d 2 ,5 -k ro tn ie w y ż sz y m n iż p rz e c i ę tn ie w P o lsc e. J e ż e li b o w ie m p r z e c ię tn ie w P o ls c e ś re d n io ro c z n ie s t a n p o g ło w ia k r ó w w z r a s ta ł w te m p ie 1 ,7 % 21, to w w o j. o ls z ty ń s k im p r z y r o s t p o g ło w ia b y ł szy b sz y , g d y ż w s k a ź n ik ś re d n io ro c z n e g o te m p a w z r o s tu w ty m z a k r e s ie k s z ta łto w a ł się n a p o z io m ie 4,5% 22. W o m a w ia n y m o k re s ie r ó w n ie ż w s k a ź n ik w z ro s tu p o g ło w ia k r ó w w p r z e li c z e n iu n a 100 h a u ż y tk ó w ro ln y c h k s z ta łto w a ł się w w o j. o ls z ty ń s k im w y ż e j n iż ś re d n io w P o lsc e. W s to s u n k u d o 1949 r. s t a n p o g ło w ia w 1963 r. w p r z e li c z e n iu n a 100 h a u ż y tk ó w ro ln y c h w z ró s ł w P o ls c e p r z e c ię tn ie o 32% , p o d c za s g d y w w o j. o ls z ty ń s k im z n a c z n ie w y ż e j, g d y ż o 89,5%. Ś r e d n io r o c z n e te m p o w z ro s tu b y ło w ię c i p o d ty m w z g lę d e m w w o j. o ls z ty ń s k im w y ż sz e i w o m a w ia n y m o k re s ie k s z ta łto w a ło się n a p o z io m ie 4 ,7 % 23, p o d c z a s g d y w P o ls c e p r z e c ię tn ie n a p o z io m ie p o n a d 2 -k r o tn ie n iż sz y m , a m ia n o w ic ie w w y so k o ś c i 2 ,0 % 24.

W y ższa, n iż p r z e c ię tn ie w P o ls c e , j e s t ta k ż e w w o j. o ls z ty ń s k im je d n o s t k o w a w y d a jn o ś ć k ró w . P r z e c ię tn y ro c z n y u d ó j o d je d n e j k r o w y , k t ó r y w 1963 r. w y n o s ił w P o ls c e 2.022 l 25, b y ł w w o j. o ls z ty ń s k im o 16% w y ż sz y i k s z ta łto w a ł się n a p o z io m ie 2.362 1 26. I s tn ie ją c e n a o m a w ia n y m te r e n ie w a r u n k i n a t u r a l n e d la h o d o w li b y d ła n ie są je d n a k ż e d o tą d d o s ta te c z n ie w y k o rz y s ta n e . N a te r e z e r w y w s k a z u ją ta k ż e in n i a u t o r z y 27. P r o b le m te n w y m a g a j e d n a k o d rę b n e g o o m ó w ie n ia . N a to m ia s t ze w z g lę d u n a w p ły w , j a k i p o s ia d a g o s p o d a r k a h o d o w la n a n a w ie lk o ść i ja k o ś ć b a z y s u ro w c o w e j d la p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o , i s to tn a je s t p r z y n a jm n ie j b a rd z o o g ó ln a c h a r a k t e r y s ty k a in te n s y w n o ś c i h o d o w li n a o m a w ia n y m te re n ie . N a w e t p o b ie ż n a a n a liz a w ty m z a k r e s ie w s k a z u je , że m im o T a b l. 1. O b s a d a k r ó w n a 100 h a u ż y tk ó w ro ln y c h 1949 r. 1963 r. % W skaźnik tuzrostu Polska 22,8 30,1 132,0 ujoj. olszty ń sk ie 11,4 21,6 189,5 19 R o c z n ik S ta ty s ty c z n y , G U S , W a rsz a w a 1964 r. 20 P la n y G o sp o d a rc z e W ydz. R o ln . i L e śn ., P W R N O lsz ty n . 21 Ś re d n io ro c z n e te m p o w z r o s t u T w y lic z o n o w g w z o r u t = - i ) 1 0 0 g d z ie n — lic z b a l a t o k re s u b a d a n e g o , W n — w ie lk o ść z ja w i s k a w o k re s ie n — ty m , W o — w ie lk o ść z ja w is k a w o k re s ie p o d s ta w o w y m (p rz y z m ie n n e j p o d s ta w ie o d n ie sie n ia ). 22 Ib id e m . 23 Ib id e m . 24 Ib id e m . 25 Z ob. p rz y p is n r 19.

26 W y lic zo n o w o p a rc iu o p ro d . glo b . m le k a i p o g ło w ie k r ó w z poz. n r 19.

27 J. S u c h t a, P o d s ta w o w e w s k a ź n ik i , op. c it., s. 333.

(6)

k o rz y s tn ie js z y c h w a r u n k ó w n a tu r a l n y c h n iż p r z e c ię tn ie w P o ls c e , i p o m im o szy b szeg o te m p a w z r o s t u p o g ło w ia k r ó w n iż w P o lsc e, o b s a d a k r ó w n a 100 h a u ż y tk ó w ro ln y c h j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im n a d a l n iż sz a n iż p rz e c i ę tn ie w P o ls c e . W s k a z u ją n a to d a n e z ta b l. 1.

J a k w y n ik a z p rz y to c z o n y c h d a n y c h , n a s ile n ie h o d o w li j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im n ie t y lk o n iż sz e o 2S% od o b e c n e g o p rz e c ię tn e g o p o z io m u w P o ls c e , a le 0 6 % n iż sz e od p o z io m u o sią g n ię te g o p rz e c i ę tn ie w P o ls c e ju ż w 1949 r.

W n ie p e łn y m w y k o r z y s t a n iu is tn ie ją c y c h w a r u n k ó w n a t u r a ln y c h d la h o d o w li b y d ła t k w i ą re z erw y ^ p o z w a la ją c e n a in te n s y f ik a c ję g o s p o d a r k i h o d o w la n e j w o j. o ls z ty ń sk ie g o . P o w y ż sz e p o s ia d a is to tn e z n a c z e n ie z u w a g i n a z w ią z a n y z e w z ro s te m p o g ło w ia k r ó w i ic h m le c z n o ś c i w z ro s t p r o d u k c ji g lo b a ln e j m le k a , s ta n o w ią c e g o s u ro w ie c d la p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o . D o ty c h c z a so w y p rz e b ie g w z r o s t u b a z y s u ro w c o w e j d la p r z e m y s ł u m le c z a r sk ie g o w o j. o ls z ty ń sk ie g o p r z e d s ta w ia ją d a n e z ta b l. 2. A n a liz a w ie lk o śc i, w y lic z o n y c h ja k o ś re d n ie a ry tm e ty c z n e p o szc z eg ó ln y ch o k re s ó w p la n ó w g o s p o d a rc z y c h z a m ie s z c z o n y c h n a ta b lic y , p o z w a la n a og ó ln e s tw ie r d z e n ie , że z a r ó w n o w p o s z c z e g ó ln y c h e ta p a c h , j a k i w c a ły m d w u d z ie s to le c iu is tn ie n ia P o ls k i L u d o w e j d y n a m ik a w z r o s t u b a z y s u ro w c o w e j d la p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o b y ła w w o j. o ls z ty ń s k im w y ż sz a n iż p rz e c ię tn ie w P o lsc e. U d o w a d n ia to p o ró w n a n ie w s k a ź n ik ó w w z r o s t u p r o d u k c ji g lo b a ln e j m le k a o ra z s k u p io n y c h ilo ś c i m le k a p rz e z p r z e m y s ł m le c z a r s k i p rz e c i ę tn ie w P o ls c e 1 w w o j. o ls z ty ń sk im . J a k o p r a w id ło w o ś ć n a le ż y o d n o to w a ć , że z a ró w n o w P o ls c e , j a k i w w o j. o l s z ty ń s k im w s k a ź n ik i w z r o s t u t a k p r o d u k c ji g lo b a ln e j m le k a , j a k i je j części p rz e z n a c z o n e j d o p rz e m y sło w e g o p r z e r o b u w z a k ł a d a c h p r z e m y s ł u m le c z a r sk ieg o , k s z t a ł t u j ą się n a jw y ż e j w o k re s ie p la n u o d b u d o w y g o s p o d a r k i n a r o d o w e j, tj. w l a ta c h 1947— 1949. W p ó ź n ie js z y m o k re s ie , w m ia r ę j a k w z ra s ta p o d s ta w a o d n ie s ie n ia w y lic z o n y c h w ta b lic y 2 w s k a ź n ik ó w w z ro s tu , z a ró w n o w P o ls c e j a k i w w o j. o ls z ty ń sk im , ic h w ie lk o ś c i w z g lę d n e m a le ją . T y m n ie m n ie j ic h w a rto ś c i b e z w z g lę d n e k s z t a ł t u j ą s ię w b a d a n y m o k re s ie c z a s u d la p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o w y ż e j w w o j. o ls z ty ń s k im n iż w P o ls c e . W y n ik a to z w y ż sz e g o w w o j. o ls z ty ń s k im n iż p r z e c ię tn ie w k r a j u ś re d n io ro c z n e g o te m p a w z ro s tu o b y d w u a n a liz o w a n y c h w ie lk o śc i, t j . p r o d u k c ji g lo b a ln e j m le k a i p rz e m y sło w e g o p r z e ro b u m le k a (s k u p u ). T e m p o to z a r ó w n o w c a ły m b a d a n y m o k re s ie , j a k i w p o s z c z e g ó ln y c h je g o e ta p a c h , o d p o w ia d a ją c y c h o k re s o m p la n u g o s p o d a rc z e g o , j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im w y ż sz e n iż p r z e c ię tn ie w P o lsc e. D la m o ż liw o ści r o z w o ju p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o z a s a d n ic z e z n a c z e n ie p o s ia d a k s z ta łto w a n ie s ię p o z io m u i d y n a m ik i w z r o s t u p r o d u k c ji to w a ro w e j m le k a , a z w ła sz c z a te j je j części, k t ó r a w fo r m ie s k u p u s c e n tra liz o w a n e g o p r z e jm o w a n a j e s t p rz e z * sp ó łd zielc z o ść m le c z a rs k ą re g io n u . Ś r e d n io r o c z n e te m p o w z r o s tu j e s t w te j d z ie d z in ie , z a r ó w n o w c a ły m a n a l i z o w a n y m o k re s ie , j a k i w p o s z c z e g ó ln y c h je g o p r z e k r o ja c h c za so w y ch , m n ie j w ię c e j d w u k r o tn ie w y ż sz e , a n iż e li a n a lo g ic z n e te m p o w z r o s t u d o ty c z ą c e p r o d u k c ji g lo b a ln e j m le k a w w o j. o ls z ty ń sk im . W p ra w d z ie i w P o ls c e p rz e c i ę tn e te m p o w z ro s tu m le k a , s k u p io n e g o p rz e z p r z e m y s ł m le c z a rs k i, j e s t w y ż sz e od te m p a , w z ro s tu je g o p r o d u k c ji g lo b a ln e j, a le to w a r o w o ś ć p ro d u k c ji j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im w y ż sz a . W s k a z u je n a to p o r ó w n a n ie d a n y c h d o ty c z ą c y c h o d s e tk a z d ję te j p rz e z p r z e m y s ł m le c z a rs k i p r o d u k c ji g lo b a ln e j m le k a w P o ls c e i w w o j. o ls z ty ń s k im (kol. 8 i 9). W s k a ź n ik p rz e m y sło w e g o p r z e ro b u g lo b a ln e j p r o d u k c ji m le k a j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im p o n a d d w u k r o tn ie w y ż sz y w a n a liz o w a n y m o k re s ie (1949— 1963) n iż p r z e c ię tn ie w P o ls c e . W s k a ź n ik t e n w g B . I m b s a i T. S t a c h ó w

-475

(7)

T a b l. 2. W z ro st b a z y s u ro w c o w e j d la p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o w la ta c h 1947— 1933

Lp. O k res W y szczególnienie

P rodukcja

glob. m leka Skup m leka

% zdięcia m leka D zie nna zdoln. prod.

Polska _olszt.inoj. Polska _olszt.U J O j. Polska _olszt.inoj. _olszt.U J O j.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 I 1947 Og. m in. L % 4000,0 100,0 95,5 2,4 348.0 100.0 10,8 3,1 8,7 100,0 11,3 129,9 263,0 2 1949 Og. m in. L % W (1947= 100) T 7142,0 100,0 176,5 33,4 250,6 3 5 262,4 61,9 1023,0 100,0 264,0 71,4 64,8 6,3 600,0 145,0 14,3 100,0 164,4 28,0 25,9 101,1 230,0 51,6 3 1950 do 1955 Og. m in. L x % W (1949=100) T 8871,0 100,0 124,2 4,4 385,4 4,3 153,6 9.0 2031,0 100,0 198,5 14,8 182,8 9,0 282,1 23,0 22,9 100,0 160,1 9,9 47,4 207.0 183.0 12,9 625,0 237,6 15.6 4 5 1956 do I960 Og. min. L x % W (1950 5 5= 100) T 11256,4 100,0 126,9 4,9 546,1 4,9 141,7 7,3 3319,6 100,0 163,4 10,3 335,2 10,1 183,4 12,9 29,4 100,0 128,4 5,1 61,4 206,6 129,5 5,2 1166,0 186,5 13,2 1961 do 1963 Og. m in. L x % W (1956-60=100) T 12349,8 100,0 109,7 3,2 638,6 5,1 116,9 5,4 3754,4 100,0 113,1 4,1 397,0 10,6 118,7 6,0 30,4 100,0 103,4 1,0 62,1 195,4 101,1 0,5 1447,0 124,1 7,4 1961 1963 W (1961-1963) 1949 T 172,9 4,0 254,8 6,9 367,0 9,7 614,0 13,8 212,6 5,5 240,0 6,5 550,2 12,9 x — ś r e d n ia a r y tm e ty c z n a b a d a n e g o o k re s u W — w s k a ź n ik w z ro s tu T — ś re d n io ro c z n e te m p o w z ro s tu (21) Ź r ó d ł o : R o c z n ik S ta ty s ty c z n y , G U S, W a r s z a w a 1964; P la n y G o sp o d a rc z e W ydz. R o ln . i L e śn ., P W R N O ls z ty n ; Z w . S p . M lecz. S p r a w o z d a n ia z a l a t a 1961— 1962, W yd. C R S W a r s z a w a 1961— 1962; Z w . Sp. M lecz, w W a rsz a w ie . S p r a w o z d a n ia d z ia łu e k o n o m ic z n e g o z w y k o n a n ia p l a n u s k u p u i p r o d u k c ji p rz e m y s ło w e j w la ta c h 1947— 1949; Z w . Sp. M lecz. O k rę g o w y O d d z ia ł w O ls z ty n ie , D z ia ł I n w e s t y c ji i R e m o n tó w — s p ra w o z d a n ia z w y k o n a n ia p la n u z a k u p u ś ro d k ó w p ro d u k c ji;

Z w . S p . M lecz. O k r. O d d z ia ł w O ls z ty n ie , D z ia ł G ł. K sięg . b ila n s e ro c z n e.

(8)

s k i e g o 28 „ o d p o w ia d a p o z io m o w i o s ią g a n e m u p rz e z k r a j e o ro z w in ię ty m m le c z a r s tw ie ” . Z d a n ie m w y m ie n io n y c h a u to ró w , je d n y m z g łó w n y c h c z y n n ik ó w , u m o ż liw ia ją c y c h o s ią g n ię c ie t a k w y so k ie g o p o z io m u p rz e m y sło w e g o p rz e ro b u m le k a n a o m a w ia n y m te r e n ie j e s t k o rz y s tn ie js z a n iż p rz e c ię tn a w P o lsc e s t r u k t u r a a g r a r n a w o j. o ls z ty ń sk ie g o .

A n a liz a te j s t r u k t u r y w s k a z u je , źe p r z e c i ę tn a w ie lk o ś ć g o s p o d a r s tw a r o l n e g o j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im p r a w ie d w u k r o tn ie w y ż sz a , a z u ż y c ie w e w n ę tr z n e ro c z n e m a łe . P o w y ż sz e c z y n n ik i p o s ia d a ją is to tn y w p ły w n a w ię k s z ą to w a - ro w o ś ć ro ln ic tw a o m a w ia n e g o re g io n u .

In n y m c z y n n ik ie m , k t ó r y z a d e c y d o w a ł o o s ią g n ię c iu t a k w y so k ie g o w s k a ź n ik a p rz e m y sło w e g o p rz e ro b u m le k a w w o j. o ls z ty ń s k im j e s t s to s u n k o w o n is k i s to p ie ń u r b a n iz a c ji o m a w ia n e g o r e g io n u . O d s e te k lu d n o ś c i m ie js k ie j z a m ie s z k a łe j n a t e r e n ie w o j. o ls z ty ń sk ie g o j e s t z n a c z n ie n iż sz y n iż p r z e c ię tn ie w P o lsc e, a te m p o u r b a n iz a c ji r e g io n u w o ln ie js z e . Ś w ia d c z ą o ty m n a s tę p u ją c e d a n e : T a b l. 3. L u d n o ś ć m ie js k a w o d s e tk a c h W y szczeg ó ln ien ie 1949 rok 1963 ro k W skaźnik 1963 : 1949 O d ch y len ia P olska U J O j. olszt. Polska m ó j . olszt. Polska inoj. olszt. 1949 1963

% lu d n o ści m iejsk iej

ш lu d n o ści ogółem 35,0 29,6 49,2 36,6 140,6 123,6 5,4 12,6

Ź r ó d ł o : W y lic zo n o w o p a rc iu o d a n e d o t. lu d n o ś c i, p o w ie r z c h n i o r a z a r e a ł u u ż y tk ó w ro ln y c h , R o c z n ik S ta ty s ty c z n y , G tJS , 1964 i M a ły R o c z n ik S ta ty s ty c z n y G U S -u , W a rs z a w a 1964.

A n a liz a lic z b z a w a r ty c h w p o w y ż sz e j ta b lic y p o z w a la n a s tw ie r d z e n ie , że w ie lk o ść s k u p u z d e c e n tra liz o w a n e g o (z a k u p m le k a p rz e z lu d n o ś ć b e z p o ś re d n io u p ro d u c e n tó w ) j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im s to s u n k o w o n iż sz a n iż p rz e c ię tn ie w P o ls c e , w z w ią z k u z czy m w y ż sz y n iż ś re d n io w k r a j u o d s e te k p r o d u k c ji to w a ro w e j m le k a m o że b y ć d o s ta r c z o n y d o p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o . N iższa je s t ta k ż e w w o j. o ls z ty ń s k im g ę sto ś ć z a lu d n ie n ia , k t ó r a w 1963 r. k s z ta łto w a ła się w P o ls c e n a p o z io m ^ 99 o s ó b /k m 2 29, p o d c z a s g d y w o m a w ia n y m re g io n ie ty lk o 44 o s ó b /k m 2 30, co s ta n o w i 44,4°/o w s k a ź n ik a g ę sto ś c i z a lu d n ie n ia P o ls k i. D z ia ła n ie w y m ie n io n y c h c z y n n ik ó w s p ra w i a , że s k u p m le k a d la celó w p rz e m y s ło w y c h je s t w w o j. o ls z ty ń s k im z a r ó w n o w p rz e lic z e n iu n a g ło w ę m ie s z k a ń c a , j a k i n a 100 h a u ż y tk ó w r o ln y c h w y ż sz y n iż p rz e c i ę tn ie w P o ls c e . Z a g a d n ie n ie p o w y ż sz e i l u s t r u j e d o b itn ie ta b l. 4.

S tw ie rd z o n a w to k u p r z e p ro w a d z o n e j a n a liz y w y ż sz a d y n a m ik a w z r o s tu p r z e m y sło w e g o p rz e r o b u m le k a w w o j. o ls z ty ń s k im n iż p r z e c ię tn ie w P o ls c e p o s ia d a je d n a k ż e te n d e n c ję m a le ją c ą . J e s t o n a w id o c z n a w k s z ta łto w a n iu się z a m ie s z c z o n y c h w k o l. 8 i 9 ta b l. 2 w s k a ź n ik ó w w z ro s tu , a sz c z e g ó ln ie w s k a ź n ik a ś re d n io ro c z n e g o te m p a w z r o s t u o d s e tk a o b ra z u ją c e g o p r o c e n t z d ję c ia 28 B. I m b s , T. S t a c h o w s k i , Z a d a n ia p r z e m y s łu m le c z a r s k ie g o w o j e  w ó d z tw a o ls z ty ń s k i e g o n a tle r o z w o ju m le c z a r s tw a w P o lsc e w la ta c h 1950— 1960, Z e s z y ty N a u k o w e W S R -u w O ls z ty n ie , t. 13, 1962, s. 317. 29 W y lic zo n o w o p a rc iu o d a n e d o t. lu d n o ś c i, p o w ie r z c h n i o ra z a r e a ł u u ż y t k ó w ro ln y c h , R o c z n ik S ta ty s ty c z n y , G U S , 1964 i M a ły R o c z n ik S ta ty s ty c z n y G U S -u , W a r s z a w a 1964. 30 Z ob. p rz y p is n r 29.

477

(9)

T a b l. 4. W s k a ź n ik i p rz e m y sło w e g o p rz e r o b u m le k a (s k u p u s c e n tra liz o w a n e g o Z w . S p - n i M lecz.)

W yszczeg ó ln ien ie

1949 _1963*1961 _{1963: 1949}W skaźnik

Polska _olszt.inoj. Polska _olszt.luoj. Polska _{olsy t.}I D O j.

P rzem ysłoiny p rz e ró b m leka na:

a) 100 ha użytkóu) rolnych 4,9 4,9 18,6 30,3 380,0 618,4

b) jed n eg o m ieszk ań ca 42 116 121 428 288,0 370,0

* lu d n o ś ć i o b s z a r w g s ta n u z 1963 r. Ź r ó d ł o : W y lic zo n o w o p a rc iu o d a n e d o t. lu d n o ś c i, p o w ie rc h n i o ra z a r e a ł u u ż y tk ó w ro ln y c h , R o c z n ik S ta ty s ty c z n y G U S -u 1964 i M a ły R o c z n ik S ta ty s ty c z n y G U S -u , W a rs z a w a 1964. g lo b a ln e j ilo śc i m le k a w y p ro d u k o w a n e g o w b a d a n y m o k re s ie w w o j. o ls z ty ń s k im i w P o lsc e. O b ra z u ją c e d y n a m ik ą w z ro s tu te g o o d s e tk a ś re d n io ro c z n e te m p o w z ro s tu j e s t z d e c y d o w a n ie w y ż sz e w w o j. o ls z ty ń s k im n iż w P o lsc e ty lk o w o k re s ie p la n u 3 -le tn ie g o i 6 -le tn ie g o . W l a ta c h 1956— 1960 je s t on o n ie m a l id e n ty c z n e , g d y ż p r z e w a g a n a k o rz y ś ć w o j. o ls z ty ń sk ie g o j e s t n ik ła i w y n o s i z a le d w ie l°/o. W b ie ż ą c e j 5 -la tc e , j a k to w y n ik a z d a n y c h o m a w ia n e j ta b lic y , w z a je m n e r e l a c j e k s z t a ł t u j ą się o d w ro tn ie , a d a lsz y w z ro s t o m a w ia n eg o o d s e tk a w w o j. o ls z ty ń s k im j e s t m in im a ln y . P o w y ż sz e w ią ż e się z w y k a z a n ą te n d e n c ją m a le ją c e g o u d z ia łu w ie lk o ś c i p rz e m y sło w e g o p r z e r o b u m le k a w g lo b a ln e j p r o d u k c ji m le k a w o j. o ls z ty ń sk ie g o . P o tw ie r d z a ją t o ta k ż e w y li czo n e n a p o d s ta w ie d a n y c h ta b l. 2 w ią z a n e w s k a ź n ik i d y n a m ik i w z r o s t u 31 p rz e m y sło w e g o p rz e ro b u m le k a w w o j. o ls z ty ń s k im p rz e d s ta w io n e w p o n iż sz e j ta b lic y . T a b l. 5. W ią z a n e w s k a ź n ik i ś re d n io ro c z n e g o t e m p a w z ro s tu p ro d u k c ji g lo b a ln e j i p rz e m y sło w e g o p rz e ro b u m le k a w w o j. o ls z ty ń s k im = P o ls k a =* 100 W y szczeg ó ln ien ie 1947 1949 1950 1955 1956 1960 1961 1963 1949 1963 W sk aźn ik uuzrostu p ro d u k c ji g lo b aln ej 185,3 204,5 145,0 168,8 136,6

W sk aźn ik ujzro stu przem ysłoiuego p rz e ro b u

m leka 203,1 155,4 125,2 146,3 142.3

W sk aźn ik ujzro stu

% z d ję cia p ro d u k c ji g lo b aln ej

m lek a d la celóiu przetuJÓr-

stina p rzem ysłoiuego 184,3 130,3 101,9 50,0 113,2

31 W ią z a n e w s k a ź n ik i o tr z y m a n o z p o d z ie le n ia w y lic z o n y c h w ta b l. 2 w ie l k o ś c i d o t. T w w o j. o ls z ty ń s k im p rz e z w ie lk o ś c i d o t. T w P o lsc e.

(10)

N a w e t p o b ie ż n a a n a liz a d a n y c h p r z e d s ta w io n y c h n a ta b l. 5 w s k a z u je , że d y n a m ik a w z ro s tu p rz e m y sło w e g o p rz e r o b u m le k a je s t, z w y ją tk ie m o k re s u w y jś c io w e g o (1947— 1949), w b a d a n y m o k re s ie n iż sz a n iż d y n a m ik a w z ro s tu p r o d u k c ji g lo b a ln e j m le k a . S z c z e g ó ln ie w y r a ź n ie z ja w is k o t o w y s t ę p u je w o k re s ie b ie ż ąc e g o p la n u 5 -le tn ie g o , w k tó ry m je d n o c z e ś n ie w s k a ź n ik w ią z a n y śre d n io ro c z n e g o te m p a w z r o s tu o d s e tk a z d ję c ia g lo b a ln e j p ro d u k c ji m le k a d la c eló w p rz e m y s ło w y c h j e s t z n a c z n ie n iż sz y n ie ty lk o o d a n a lo g ic z n e g o w s k a ź n ik a d o ty c z ą c e g o p o s z c z e g ó ln y c h o k re s ó w , a le ró w n ie ż i p rz e c ię tn e g o d la całeg o b a d a n e g o o k r e s u (la ta 1949— 1963).

O g ó ln ie m o ż n a s tw ie rd z ić , że o ile z m n ie js z a n ie s ię ro z p ię to ś c i p o m ię d z y p o z io m e m p rz e m y sło w e g o p rz e r o b u m le k a w w o j. o ls z ty ń s k im i p rz e c ię tn ie w P o ls c e u z n a ć m o ż n a za p ra w id ło w o ś ć u z a s a d n io n ą , to m a le ją c y u d z ia ł p rz e m y sło w e g o p rz e ro b u m le k a u z n a ć n a le ż y za z ja w i s k o n ie p o ż ą d a n e . W y d a je się, że w y s tę p o w a n ie t e j te n d e n c ji w w o j. o ls z ty ń s k im n a le ż y łą c z y ć ze s t w i e r d z o n ą u p rz e d n io in te n s y w n o ś c ią h o d o w li n iż sz ą n iż p r z e c i ę tn ie w k r a j u o ra z o d m ło d z e n ie m s t r u k t u r y s ta d a w z w ią z k u z b a rd z ie j k o rz y s tn y m i w o s ta tn im o k re s ie c e n a m i n a ż y w ie c 32, a sz c z e g ó ln ie n a b u k a ty , d la ż y w ie n ia k tó r y c h z u ży w a s ię w ię c e j m le k a . Z n a jd u je t o m ię d z y in n y m i w y r a z w d u ż y m s p a d k u lic z b y k r ó w w s t r u k t u r z e s ta d a . P e w ie n w p ły w m a j ą te ż n ie d o b o ry w z a k re s ie z d o ln o śc i p rz e ro b o w e j p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o w o j. o lsz ty ń sk ie g o . N ie d o b ó r te n w y n ik a z n ie ró w n o m ie rn e g o ro z ło ż e n ia w c z a sie d o s ta w m le k a d o p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o . Z j a w is k o to z w ią z a n e j e s t z w y s o k ą s e z o n o w o śc ią d o s ta w n a o m a w ia n y m te r e n ie , k tó r e w o k r e s a c h ic h n a jw ię k s z e g o n a s il e n ia (c z erw iec , lip ie c ) k s z t a ł t u j ą się n a p o z io m ie m n ie j w ię c e j d w u k r o tn ie w y ż s z y m n iż ś re d n io w ro k u . W y s tę p o w a n ie w y s o k ic h sz c z y tó w w s k a z u je n a je sz c z e n ie d o s ta te c z n ą k u l t u r ę ro ln ą te g o r e g io n u . P o p r a w ie te j k u l t u r y s łu ż y z o r g a n iz o w a n a p rz e z sp ó łd zielc z o ść m le c z a rs k ą a k c j a p o r a d n ic tw a , o b e jm u ją c a z k a ż d y m ro k ie m c o ra z w ię k s z ą lic z b ę h o d o w c ó w k ró w . J e d n y m z je j z a d a ń j e s t d ą ż e n ie do b a rd z ie j ró w n o m ie rn e g o ro z ło ż e n ia o c ie leń k r ó w w czasie, w c e lu m a k s y m a l n e g o z n iw e lo w a n ia ró ż n ic d o ty c z ą c y c h w ie lk o ś c i p r o d u k c ji m le k a w p o s z c z e g ó ln y c h o k re s a c h ro k u .

J e d n a k o s ią g n ię c ia w z a k r e s ie z m n ie js z e n ia sez o n o w o śc i d o s ta w m le k a są d o tą d n ie z n a c z n e . Ś w ia d c z y o ty m p o r ó w n a n ie w sk a ź n ik ó w sez o n o w o śc i d o s ta w o b lic z o n y c h d la c z e rw c a 1957 i 1963 r. K s z t a ł t u j ą s ię o n e n a p o z io m ie 1,77 d la 1957 r. i 1,73 w 1963 r. E f e k te m p o w y ż sz e g o j e s t w y s t ę p u ją c y w o k r e s ie s z c z y tu n ie d o b ó r z d o ln o śc i p ro d u k c y jn e j, k t ó r y w c z e rw c u 1963 r. w y n o s ił o k o ło 25°/o. U je m n y m n a s tę p s tw e m te g o j e s t k o n ie c z n o ś ć p r o w a d z e n ia w o k r e s ie le tn im p r o d u k c ji d w u z m ia n o w e j, n ie w s k a z a n e j ze w z g lę d ó w te c h n ic z n y c h o ra z p o d r a ż a ją c e j je j k o s z ty . S t r a t y p o w o d u je ró w n ie ż k o n ie c z n o ś ć z w r a c a n ia p o o d c ią g n ię c iu tłu s z c z u c zęści m le k a d o s ta w c o m .

W s to s u n k u do u tr z y m u ją c e j s ię n a n ie m a l n ie z m ie n io n y m p o z io m ie s e z o n o w o śc i d o s ta w m le k a , n ie d o s ta te c z n y b y ł w o m a w ia n y m o k re s ie p r z y r o s t z d o l n o ści p ro d u k c y jn e j. J a k w y n ik a z p o r ó w n a n ia d a n y c h k o l. 7 i 10 ta b l. 2, w s k a ź n ik w z r o s tu z d o ln o śc i p ro d u k c y jn e j w b a d a n y m o k re s ie b y ł n iż sz y n iż a n a lo g ic z n y w s k a ź n ik d o ty c z ą c y s k u p u m le k a p r z e z p r z e m y s ł m le c z a rs k i. Ś r e d n io ro c z n e te m p o w z r o s tu z d o ln o śc i p r o d u k c y jn e j z a k ła d ó w p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o b y ło d o 1955 r. o 7,4% , a p rz e c i ę tn ie w c a ły m b a d a n y m o k re s ie o 0,9% n iż sz e od w s k a ź n ik a w ie lk o ś c i d o s ta w m a s y s u ro w c o w e j. R ó ż n ic a n a k o rz y ś ć s z y b sz e g o te m p a w z r o s t u z d o ln o śc i p ro d u k c y jn e j o d t e m p a w z ro s tu b a z y s u ro w c o w e j z a z n a c z a się d o p ie ro po 1956 r. R ó ż n ic a ta w id o c z n a je s t zw ła sz c z a w o k re s ie b ie ż ą c e g o 5 -le c ia , w k tó r y m ś r e d n io ro c z n e te m p o w z ro s tu 32 J. S u c h t a , P o d s ta w o w e w s k a ź n i k i , op. c it., s. 326.

479

(11)

zd o ln o śc i p ro d u k c y jn e j z a k ła d ó w p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o p rz e k ro c z y ło ś r e d n io ro c z n e te m p o w z r o s tu s k u p u m le k a o l,4°/o. P o w y ż sz e j e s t w y n ik ie m w z m o ż o n ej d z ia ła ln o ś c i in w e s ty c y jn e j w p rz e m y ś le m le c z a rs k im w o j. o ls z ty ń sk ie g o . P o d ty m w z g lę d e m o d ró ż n ić m o ż n a w y r a ź n ie d w a o k re s y . P ie rw s z y t r w a ją c y d o 1955 r. c h a r a k t e r y z u je s ię ty m , że ro z b u d o w a p o te n c ja łu p r o d u k c y jn e g o o g ra n ic z a ła s ię w z a s a d z ie d o o d b u d o w y i u r u c h o m ie n ia is tn ie ją c y c h p o n ie m ie c k ic h z a k ła d ó w o ra z re m o n tó w m a sz y n i u rz ą d z e ń . W ty m o k re s ie do p o w a ż n ie js z y c h in w e s ty c ji n a le ż y z alicz y ć o d b u d o w ę z a k ła d ó w m le c z a rs k ic h w Iła w ie , N id z ic y , P a s łę k u i K is ie lic a c h . O k re s d ru g i, tr w a ją c y d o tą d , c e c h u je w o d ró ż n ie n iu od p ie rw s z e g o o k re s u b u d o w a n o w y c h o ra z ro z b u d o w a i m o d e r n iz a c ja is tn ie ją c y c h z a k ła d ó w m le c z a rs k ic h . W ty m o k re s ie d o n a jw a ż n ie js z y c h in w e s ty c ji n a le ż y b u d o w a n o w o c z e s n y c h z a k ła d ó w m le c z a rs k ic h — w M ły n a ra c h , po w . p a słę c k i, G ó ro w ie Iła w e c k im , M o rą g u i L i d z b a r k u W a rm ., a ta k ż e b ę d ą c a n a u k o ń c z e n iu b u d o w a d u ż y c h z a k ła d ó w w P ie n ię ż n ie i w O lsz ty n ie . N a k ła d y in w e s ty c y jn e te g o o k r e s u b y ły z n a c z n ie w y ż sz e n iż p o p rz e d n io , a te m p o ic h w z ro s tu p rz e w y ż s z a ło te m p o w z r o s tu n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h w y d a tk o w a n y c h n a ro z w ó j c ałeg o p rz e m y s łu w P o lsc e. Ś w ia d c z ą o ty m d a n e z am iesz cz o n e n a p o n iż sz e j ta b lic y .

T a b l. 6. N a k ła d y in w e s ty c y jn e w p rz e m y śle m le c z a rs k im w g c e n p o ró w n y w a ln y c h *

1950-1955 1956-1960 1961-1963 1961-1963_1950-1955

Lp. W y szczeg ó ln ien ie _ogół

min. zł ogół. min. zł W 1950 — 55 = 100 T ogół. min. zł W 1956 —60 = 100 T W T 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 I. Polska 208,4 405,6 194,6 14,3 499,9 123,2 7,1 239,9 11,6 2. W o jeinództiuo o lszty ń sk ie 6,6 34,0 515,1 38,8 55,7 163,8 17,9 843,9 30,6

3. U dział % inojem ództina

o lszty ń sk ieg o

Polska = 100 3,2 8,4 262,6 21,2 11,1 130,0 9,1 347,0 16,8

4. D zien n a z d o ln o ść p ro

d u k c ja w przem y śle m lecz.inoj. o lszty ń

skiego ш m in. Iitróu). 625 1166 186,5 13,2 1447 127,1 7,4 231,5 11,1

Ź r ó d ł o : S ta ty s ty k a P o ls k i, z e s z y t n r 77, G U S, W a rs z a w a 1963;

Z w . S p . M lecz. O k rę g o w y O d d z ia ł w O ls z ty n ie , D z ia ł I n w e s t y c ji i R e m o n tó w — s p r a w o z d a n ia z w y k o n a n ia p l a n u z a k u p u ś ro d k ó w p ro d u k c ji;

Z w . S p. M lecz. O k r. O d d z ia ł w O ls z ty n ie , D z ia ł G ł. K sięg . b ila n s e ro c z n e.

* Z u w a g i n a z m ia n ę c en w p o s z c z e g ó ln y c h o k r e s a c h d o k o n a n o s z a c u n k u p o s łu g u ją c s ię w s k a ź n ik a m i p rz e lic z e n io w y m i w z ro s tu cen n a m a te r i a ł y b u d o w la n e w s t o s u n k u d o 1960 r.

(12)

J a k w y n ik a z d a n y c h o m ó w io n e j ta b lic y , z a r ó w n o w c a ły m o k re s ie , j a k i w p o s zc z eg ó ln y ch je g o e ta p a c h , w z r o s t n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h b y ł w w o j. o ls z ty ń s k im o w ie le w y ż sz y a n iż e li w P o ls c e . N a s tą p ił te ż tr z y k r o t n y w z ro s t u d z ia łu w o j. o ls z ty ń sk ie g o w o g ó ln e j lic z b ie n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h p rz e z n a c z o n y c h n a ro z b u d o w ę p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o w P o ls c e . W z ro st z d o ln o śc i p r o d u k c y jn e j w p o r ó w n a n iu do n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h k s z t a ł to w a ł s ię n a n iż sz y m p o z io m ie , co j e s t z ro z u m ia łe z u w a g i n a w y p rz e d z e n ie ty c h o s ta tn ic h w czasie. W m ia r ę u p ły w u c z a s u ro z p ię to ś ć p o m ię d z y d y n a m ik ą w z ro s tu z d o ln o śc i p r o d u k c y jn e j, a n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h m a le je , co w id a ć z p o ró w n a n ia p o z io m ó w ś re d n io ro c z n e g o te m p a w z r o s t u ty c h w ie lk o ś c i w p o sz c z e g ó ln y c h o k re s a c h czasu . W b a d a n y m o k re s ie s ta ł ą d y n a m ik ę w z ro s tu w y k a z u je ró w n ie ż p r o d u k c ja p o d s ta w o w y c h w y ro b ó w , w y tw a r z a n y c h p rz e z p rz e m y s ł m le c z a r s k i w o j. o l s z ty ń s k ie g o . Z a g a d n ie n ie p o w y ż sz e i l u s t r u j ą d a n e z a m ie s z c z o n e n a ta b lic y 7. J a k w y n ik a z d a n y c h p rz e d s ta w io n y c h n a o m a w ia n e j ta b lic y , ś r e d n io ro c z n e te m p o w z ro s tu w s z y s tk ic h w y m ie n io n y c h p o d s ta w o w y c h p r o d u k tó w b y ło d l a całeg o b a d a n e g o o k re s u w y ż sz e w w o j. o ls z ty ń s k im n iż p r z e c ię tn ie w P o lsc e. N a to m ia s t w p o sz c z e g ó ln y c h e ta p a c h b a d a n e g o o k re s u , o d c h y le n ia o d o g ó ln e j p ra w id ło w o ś c i w y k a z u ją w y ro b y p rz e z n a c z o n e g łó w n ie n a z a o p a trz e n ie m ie js c o w e g o ry n k u . D o ty c z y to ś m ie ta n y w o k re s ie 1950— 1955, a w p ó ź n ie js z y c h l a t a c h m le k a sp o ży w czeg o . W y so k a i s ta ł a d y n a m ik a w z r o s t u c e c h u je n a t o m i a s t p r o d u k c ję w y ro b ó w b ę d ą c y c h p rz e d m io te m w y w o z u d o in n y c h w o je w ó d z tw o ra z p o z a g r a n ic e k r a j u ja k : s e ró w , m a s ła , a z w ła s z c z a k a z e in y , k t ó r e j w z ro s t b y ł d la c ałeg o o k re s u n ie m a l d w u k ro tn y , a w o s ta t n im 5 -le c iu o k o ło 7 - k r o tn ie w y ż sz y n iż p r z e c ię tn ie w k r a j u , co m a z a s a d n ic z e z n a c z e n ie ze w z g lę d u n a je j w a rto ś ć e k s p o r to w ą . W p r o d u k c ji te g o a s o r ty m e n tu s p e c ja liz u ją s ię A rg e n ty n a , F r a n c ja , H o la n d ia i P o ls k a , w k t ó r e j w o j. o ls z ty ń s k ie z a j m u je c zo ło w ą p o z y c ję .

A n a liz a a s o r ty m e n tu w y ro b ó w p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o , w s k a z u je n a jego. s p e c ja liz a c ję w w o j. o ls z ty ń s k im w z a k r e s ie p ro d u k c ji s k o n c e n tro w a n y c h w y ro b ó w , d o b rz e z n o sz ą c y c h tr a n s p o r t. B r a k w e w n ę tr z n y c h p o w a ż n ie js z y c h r y n k ó w z b y tu w w o j. o ls z ty ń sk im , p rz y je d n o c z e s n y m d o g o d n y m p o ło ż e n iu tu te js z e g o p r z e m y s ł u w o b e c g łó w n y c h r y n k ó w z b y tu (W a rs z a w a ), a ta k ż e w o b e c p o rtó w , w s k a z u je n a w a ż n ą r o lę tu te js z e g o p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o . N a z n a c z e n ie , ja k ie d la g o s p o d a r k i k r a j u p o s ia d a p rz e m y s ł m le c z a rs k i w o j. o ls z ty ń sk ie g o w s k a z u je u d z ia ł, ja k i p ro d u k c ja m a s ł a , s e r a i k a z e in y w o j. o ls z ty ń sk ie g o s ta n o w i w p r o d u k c ji g lo b a ln e j ty c h a s o r ty m e n tó w w P o ls c e . J a k w y n ik a z d a n y c h ta b l. 7 k o l. 8, 10, 12 u d z ia ł te n je s t w y s o k i i z a w a r ty w p rz e d z ia le : od 1/7 w z a k r e s ie m a s ła do 1/4 w z a k r e s ie s e ró w . D la p e łn ie js z e j o c e n y o m a w ia n e g o p r o b le m u n a le ż y z az n a c zy ć , że p r o d u k c ja w y m ie n io n y c h a r t y k u łó w s ta n o w i p o d w z g lę d e m w a rto ś c io w y m o k o ło 90% g lo b a ln e j p ro d u k c ji c a łe g o p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o re g io n u . Z ja w is k ie m w y m a g a j ą c y m p r z y n a jm n ie j k ró tk i e g o n a ś w ie tle n ia , a ściśle z w ią z a n y m z ilo ś c io w y m w z ro s te m p r o d u k c ji j e s t o s ią g n ię ty w w o j. o ls z ty ń s k im p o zio m k o n c e n t r a c ji p r o d u k c ji o m a w ia n e j g a łę z i p rz e m y s łu . Z a g a d n ie n ie p o w y ż sz e p o s ia d a k a p i t a l n e z n a c z e n ie z u w a g i n a to w a r z y s z ą c e k o n c e n t r a c ji p ro d u k c ji z ja w isk o ró w n o c z e s n e g o z m n ie js z a n ia s ię k o s z tó w p r o d u k c ji. K o n c e n t r a c ja p io n o w a p r o d u k c ji, to z n a c z y o g ó ln y w z r o s t w ie lk o ś c i p r o d u k c ji p rz y p a d a j ą c e j n a je d e n z a k ła d , w y w o łu je z ja w is k o w tó r n e w p o s ta c i p o z io m e j k o n c e n t r a c ji p ro d u k c ji, w y r a ż a j ą c e j s ię w p o w s t a w a n iu k o m b in a tó w m le c z a r s k ic h , u m o ż liw ia ją c y c h le p sz e w y k o rz y s t a n ie s u ro w c a i p o ta n ie n ie k o s z tó w p r o d u k c ji. W p rz e m y ś le m le c z a rs k im p io n o w a k o n c e n t r a c ja p r o d u k c j i d o ty c z y K o n t t i n i k a l g 3 1

₄₈₁

(13)

T a b l. 7. W z ro st p ro d u k c ji p rz e m y sł u m le c z a rs k ie g o w o j. o ls z ty ń sk ie g o · w la ta c h 1 94 9 — 1963 a je

'S

"о 3 2 ₂07 8 ,3 1240 14,5 ₅99 ,0 43 ,1 31 44 19,6 253 ,5 2 0, 4 3 57 0 ₂₁,9 113 ,5 _4,1

100

₁724 ,6 21,3 ’S_а 2 сч о СО О •ф хн СЧ еч © Ф О Ф* СО "Ф о ф еч ІЛ хх СО СО f- Tř — О tí да* Ί О Й И © Н И да со да — © tí о да © о да хх XX да © o ©_ Ф CO t í m x*

да

B> 0 1 = о да* я *4 © да tí tí сч χ- сч χχ да — 41« сч « t c o да сч да t í да VO СЧ СО гх © XX да г - сч со да да* t í да' •ф сч сч со хх ф © © д а ф © t í ф χΧ © s "5_а О ₃₁₇ 4 ! 100 9 98 7 100 j 3 1 4, 7 25 ,8 15 026 10 0 ! 150,4 8,5 1816 1 10 0 120 ,9 _6,6 o o 5 72 ,2 13 ,2 1 _o a i w o j. o ls z t. с » 2 22 8 9,6 6 07 3 ₁₂,0 ! 2 7 2 ,6 22,2 , 10694 12 ,8 1 1 7 6, 1 12 ,0 12378 1 4, 0 115,7 5,1 © o 5 55 ,6 1 3, 0 n Ü СО О сч о СО гч сч сч да да © О еч* t í W O N н N ч N О да д а д а д а © t í © с ч © д а χχ д а r x -X д а СО 40 © с о © да сч © © © Ν ' " x i 00 СО © © Φ XX да © СО хх да e e 1 w o j. o ls z t· e - ₁56 2, 5 с© ф со да t í σ ι с© д а -«с СЧ 1-І 609 1 ,9 2 61 ,4 21,1 да ф ь - © сч со* ©* да хх сч да еч © © 85 2, 6 1 16,6 Ö а ю да © -х © со —< да д а с ч © © д а да* ю о о хх с о - x еч с ч Я с'1 да о © о ф © да сч сч — сч сч да "ф Ф о сч* t í да © да -x СЧ « хх сч да O © ■Ф да t í 40 СЧ хх СО š а o а e w o j. o ls z t. 3 « » 5 1 Ь5 ! ■— ©_ о да сч о" t í — да сч _сч Ν Φ Ю д а t í i n сч да да —^ г*- t í да t í O O [ 3 4 0 ,0 _9,1 « Ö а с Є _- O ' о с о © с о — я я χ χ О О с ч Ч О Й ч да —< — да д а © t í t í д а о ф СО - x XX <30 «о Г- © t í со* © О сч XX ©^ o © д а с о да* « о д а c c 3 «4 M а j£ а Г Ü я ■О N ЬО ТЭ О S 1 O g ó łe m U d z ia ł % W T / S A С -• о ’n ОСТЭ ,_ О Р £ | Н Og ó łe m

;

U d z ia ł

%

w

T £ | н _SÄ О» n ■* О сл t í « X Ф ■2 I 1 я J 2 l ■c; o © д а Ф д а i n к а © © •СЛ В « н — x .2 о ф a JZ 1 Ό о да о _Ф _{да да} •x a 04 © « 3 - І Н Śre d n io x u) o k re s ie 19 61 — 1 963 3 M. o © Ф © 1 х х да да да © © ci - - сч

да

tí

да да

<υ * Я & в α> N u, o , o Mi p n o u α P a P Mi_V) 3 G ^ Л t í ’S, CO 2 . 2 1 й - h «5 co P σ> O Mi p % * л n N w O Ь W л o> ŕ s M -Я K B U § > ° B t í л S й 2

I

. 2 s | . h 3 3 N и (t о α> - 2 ь Ь л % мі н ПІ 0 /—. 14 Ф Ci û č> СЧ N Ю U t О w . 2 2 з -2 <u В *й с ’S t í . й J5 > Я 2 'З л Æ С І ° te о ЇЇ S n ^ s S i 2 2 ^ N N J . g N ф W O t-í * a s s * E? ы y S ? r t л £ 2 t í . 3 - S B » f t ä 3 Я я w w -s β i e . · - í u » » S í ■Й £ -Й N N ř 1 I I ö * O U 4SI

482

(14)

T a b . 8. W z ro st k o n c e n tr a c ji p ro d u k c ji w p rz e m y śl e m le c z a rs k im w o j. o ls z ty ń sk ie g o w la ta c h 1 94 9— 1963 1 0 1 о 2 h - с о 4 0 с о CS еч П О О t o ο ι ο σ ι і д c s е ч О СЧ СЧ СО 0 4 - - C cO ' ŕ CS 4 0 40 f - —■ CS CS 0 ^ 0 4P - π —7 ο * c d t í Ю © — СО —I о о СЧ 40 t í i n 40 Сч α č α. 2 о СО о о СЧ П- СЧ 0 4 О 4 0 i ď О О СЧ — СО ю CO CO 40* O 04“ CS* o n . — о о о Г-~ О СО tí -Н о о оо CS 4 0 c d 4 0 — i n s> се 1 ш о ). o ls z t . а о 1Л с о СО 1Л —с 1П с о е ч о _ Г* -Н i ď <ď О t í ГО CS 4 0 CS СО CS 4 0 CS с о O vo v o o O ΙΛ 4 0 4 0 i—1 CO ľ -< СЧ с о СО да O ' c s е ч >о Ό СО СЧ с о — о о 5 1 2 ,6 1 2 ,4 P o ls k a 2 СО с о о о I 1 0 ,7 1 0 0 2 8 1 ,6 ' 2 3 ,0 1 1 5 ,5 1 0 0 1 1 4 4 ,9 1 7 ·8 1 1 8 ,1 1 1 0 0 , 1 1 6 ,8 5 .4 о о 4 7 6 ,3 1 1 ,8 0 1 I ао = * 4 0 ,2 1 4 5 ,6 1 0 1 ,2 1 8 6 ,9 2 5 1 ,7 2 0 ,3 CO 0 4 O 4 0 č í n іч" {O W w 1 7 6 ,8 1 1 9 2 ,2 1 1 5 ,7 5 ,1 1 0 0 4 3 9 ,8 1 1 ,2 'S С ₂7,6 1 0 0 чГ Ю О N 4 Γ Ю О O ' —1 C O i Λ ю ’ O N О с о О 4 0 о - - с о es“ о i ď сч* 0 4 о о 1 0 0 j ° ! Я СО O'* СО с о I ’S 3 а а ю с ч ю t í о ” 00 СП СЧ О с о о с о m 1 40 П- е ч Tť ( О О П N СЧ - < СЧ ΙΟ С Л S ’ N 0 4 О СО 0 4 Р - —. СЧ сч о о -ф -s* CS* tí i n >—< P o ls k a ea 4 0 t--' о о 13 ,8 1 0 0 1 8 1 ,6 1 2 ,7 і 3 3 .2 ю о ; 2 4 0 ,6 1 9 .2 i n с ч © t í о t í | С Ю О 4 0 <— оо 7 1 7 ,1 1 5 ,1 3 m о Ос о В j w o j. o ls z t . 3 Ό іч ₁35 0 ,3 3 , 2 1 7 0,3 3 1 1 6 0 ,7 1 1 0 ,0 j 2 1 4 0,2 4 9 8 ,6 . 2 4 5 1 0 ,2 1 1 1 4 ,5 4 ,4 j о о 1 8 1 ,5 4 ,4 "ce ô a. В> о о о — о чГ —> СО СП W O O Oi” w o w 4 0 »-« *-< о с о -Н О 4 0 4 0 СП о с о с о —< —I 4 0 -4« W О Ф O'" W O N оо Гч г - t í N «© CS Е ч5 00 о о В o ' 3 3 ■о » ю ч* ŕw — C O O к Π- θ'* t í t í ■ c m N ή o ■— i—t CO СЧ СЧ TÍ* O i θ ' N СП СО ^ W t - —. -H ч»« ΟΝ Ο •eř i d с о 40* CO Tť — 4 0 — 1—ł о о 4 0 CO t í CO CS CO ’S г 1 2 3 8 1 0 0 2 1 7 9 1 0 0 1 7 0 ,2 1 1 ,2 3 4 1 5 1 0 0 1 5 6 ,7 9 ,4 1_____ _ і 3 9 1 5 1 0 0 1 1 4 ,6 4 ,8 0 0 1 3 1 6 ,2 8 .6 в 'S ’S α Ні S а . я> £ В _{с о} "в а 5 s_{ос w} tí α <n *a ř 1 » є Ф о ьо о s Φ 0 0 O | H ε o • о bo о ε oj. ю ьо о IfH £ IE -ОЧ ч* сп MS о t í a j • 2 »_{q <U O} • o 5 s S o 2 ” 3 Ś r e d n i o ш o k r e s i e 1 9 5 6 — 1 9 6 0 Ś r e d n io i ш o k r e s ie , 1 9 6 1 — 1 9 6 3 J *4 04 ■ t 0 4 1 9 6 1 — 1 9 6 3 4 - CS с о ю 40

483

з vi Ф £ ° о 0 2 uo ω з Я . 2 co w 'Ô о «з с I О H ■ ° S |5 g cO

s а I

S 5 й -S’ к ľ g 2 G N Ф

* S

Ut ь, CJ Я Л о г~* М

.2

£

.2

с 2 d Ό ^ Ό_{ф д?} _ф *4 & Н Ч й г ч й

1 I

I

X £ IIH

(15)

z a g a d n ie n ia w y k o rz y s t a n ia p r o d u k tó w u b o c zn y c h . K o sz t p rz e m y sło w e g o p r z e r o b u ty c h p r o d u k tó w k s z t a ł t u j e s ię z n a c z n ie w y ż e j n iż k o s z t p rz e ro b u m le k a n a p r o d u k ty p o d s ta w o w e . W z w ią z k u z ty m o p ła c a ln o ś ć p rz e m y sło w e g o p r z e r o b u p r o d u k tó w u b o c z n y c h p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o w ią ż e się ściśle z ic h w ie lk o śc ią . W y n ik a s tą d lo g ic z n y w n io s e k , że z a k ła d y c h a r a k t e r y z u ją c e s ię w y so k im s to p n ie m k o n c e n t r a c ji p io n o w e j, p o s ia d a ją c e w y s o k ą p rz e c i ę tn ą p r o d u k tó w u b o c zn y c h , m a j ą m o ż liw o ś c i ro z b u d o w y d z ia łó w p r o d u k c ji p o z w a la ją c y c h n a p r z e ró b p ro d u k tó w u b o c z n y c h n a p a sz e i in n e w y ro b y (tab . 8). J a k w y n ik a z d a n y c h ta b lic y 8, w z ro s t k o n c e n t r a c ji p r o d u k c ji b y ł w y ż sz y w w o j. o ls z ty ń sk im , n iż p rz e c ię tn ie w P o lsc e. W sk a z u je n a to p o ró w n a n ie w s k a ź n ik ó w śre d n io ro c z n e g o te m p a w z ro s tu w ie lk o ś c i w y tw a r z a n ia p o szc z eg ó l n y c h p r o d u k tó w t a k w c a ły m b a d a n y m o k re s ie czasu , j a k i w je g o p o s zc z eg ó ln y ch e ta p a c h . S y n te ty c z n y w s k a ź n ik k o n c e n t r a c ji p ro d u k c ji w y k a z u je te n d e n c ję sta łe g o w z ro s tu . J e d n o c z e ś n ie p rz y to c z o n e d a n e w s k a z u ją , że o s ią g n ię ty s to p ie ń k o n c e n t r a c ji p ro d u k c ji j e s t w w o j. o ls z ty ń s k im w y ż sz y n ie m a l o p o ło w ę o d p r z e c ię tn e g o w P o lsc e. J e s z c z e w y ż sz y s to p ie ń w y k a z u je p r o d u k c ja m a sła , s e ra i k a z e in y . W w o j. o ls z ty ń s k im je s t o n a d w u k r o tn ie w y ż sz a od p o z io m u o s ią g n ię te g o p r z e c ię tn ie w P o ls c e w z a k r e s ie m a sła , t r z y k r o t n ie w z a k r e s ie k a z e in y i p r a w ie c z te r o k ro tn ie w o d n ie s ie n iu do s eró w .

W y k a z a n y w n in ie js z e j p r a c y , w y ż sz y od p rz e c ię tn e g o w P o ls c e , p o zio m r o z w o ju p rz e m y s łu m le c z a rs k ie g o z n a j d u je s w ó j w y r a z w w y ż sz y m n iż p r z e c ię tn ie w P o ls c e k s z ta łto w a n iu s ię s y n te ty c z n e g o m ie r n ik a o c en y e fe k tó w e k o n o m ic z n y c h , ja k im je s t k o s z t p ro d u k c ji 1 l i t r a m le k a . B ez k o s z tó w s u ro w c a , k tó r e g o c e n a k s z t a ł t u j e s ię n ie je d n o lic ie , p r o d u k c ja 1 l i t r a m le k a je s t ok o ło 20% n iż sz a w w o j. o ls z ty ń s k im n iż p rz e c ię tn ie w k r a j u . P o w y ż sz e w ią ż e s ię b e z p o ś re d n io z o s ią g n ię ty m w w o j. o ls z ty ń s k im w y ż sz y m n iż p r z e c ię tn ie w P o lsc e s to p n ie m k o n c e n t r a c ji i w y ż sz ą w o g ó le w p o r ó w n a n iu z p r z e c i ę tn ą w P o ls c e d y n a m ik ą w z ro s tu p r z e m y s łu m le c z a rs k ie g o w o j. o lszty ń sk ie g o .

33 S ta ty s ty k a P o ls k i Z e s z y t N r 77, G U S, W a rsz a w a 1963.

34 Z w . S p . M lecz. O k rę g o w y O d d z ia ł w O ls z ty n ie D z iał I n w e s t y c ji i R e m o n tó w — s p ra w o z d a n ia z w y k o n a n ia p l a n u z a k u p u ś ro d k ó w p ro d u k c ji; Z w . Sp. M lecz. O k r. O d d z ia ł w O ls z ty n ie , D z iał Gł. K sięg . b ila n s e ro c z n e.

35 Z w . Sp. M lecz. S p r a w o z d a n ia za l a t a 1961— 1962, W y d . C R S W a r s z a w a 1961— 19 62; Z w . S p . M lecz, w W a rsz a w ie . S p r a w o z d a n ia d z ia łu e k o n o m ic z n e g o z w y k o n a n ia p la n u s k u p u i p r o d u k c ji p rz e m y s ło w e j w l a ta c h 1947— 1949.