Wiesław Kic
Bałczik
Informator Archeologiczny : badania 17, 245
. а«в
-w a g t a i l
BAlX'flk pp Pr*oftwi 1 · K o n s e rw a c ji Z ib r tk iS i P r t o o e l t i r c h e o l o g l o z n o-Koo · · rwa t o n k a O d d z ia ł w K rakow ie
B a d a n ia m ięd zy n aro d o w a] e k s p e d y c j i · r a a a o h p r a o Gngiy HoboozwJ K rajów S o c j a l i s t y c z n y c h d a . I m w i m o j l 1 Ochrony Zabytków . ■ p r a o a o h u o z s s t n l o z y ł y a k lp y a B u ł g a r i i , o s a a 1 P o l s k i . Za s t r o n y p o l s k i · ] b a d a n ia p r o w a d z ił w e r W lsiłe w k i o . r i n a o a o a a l Państw ow y I n s t y t u t K o n s e rw a to rs k i w S o f i i /Я 1 Р К /. D ru g i / 1 9 8 2 / 1 t r z s o l /1 9 8 3 / aeaon b ad ad . T w la rd z a b i z a n t y j s k a 1 Ś re d n io w ie c z n a . Ta l a rd z a usy tu o w a n a J a s t n a r o z l e g ł y u , wy sok La wzn le s i a n i u / о к . 200 r. n p a . / , w n d l e g ł o i o l o k o ło 1 , 3 km od w y b rzeże M orza O z a m a g o . ś la d y o s a d n ic tw a 1 budo m l o twe obronnego n a j a j o b s z a rz e d a t u j e S i ł od o k o ło I I do J 7 I I w. W y stęp u ją o b ie k ty z o k r e s u pan o wen l e rzym skiego 1 b i z a n t y j s k i e в о , ź r e d n io w la o z a b u l t e r a k ie go 1 n l a w o li t u r ę o k l e j . T w ierdza p o s i a d a k s z t a ł t n le r e g u l a r n e g o , w ydłużo n eg o czw oroboku o dłu g o d o 1 o k o ło 708 u 1 s z o ro k o d o l 2 5 ° a , obcoz cnego п е о у е с у и , o b u s tr o n n ie l i o fr eon ym n u n u kam iennym , o s z o ro k o d o l 3 ,2 m / o b so n la zaohowanym d r o d n io do w yaokodol 1 ,3 V , « яи о о - n lcoym dodatkow o systemom b a e z t , piwoów 1 k l a t e k sohodowyoh.
* t r a k o l o badad a r c h e o l o g i o m у oh prow adzonych p r z e z s tro n y b u łg a r s k ą od 1972 r . od « ł a c i a t o p row ie w o a i o d o i z a c h o d n i n u r tw ie r d z y z p o z o s t a ł od o l a n i g łó a n e ] brany fla n k o w e j dwoma p ly o ltd c ą tn y m i b a s z ta m i, c zy d o lo w o m ur p o łu d n io a y o r a z soodaiow o p ó łn o o n y 1 w enhodni. Ł ą c z n ie o d k r y to p o z o a to ło d o l
30 b a a z t , wdrdd k tó r y oh w y s tą p iły o k r ą g ł e , t r ó j k ą t n e , c z w o ro k ą tn e , p l y o l o k ą t n a , łu k o w a ta 1 w k s z t a ł o l e u l a .
W p o c z ą tk a c h 7 I I I w. tw ie r d z y o to c z o n o p o ty ln y m wałem kam lenn o-zlsm nym o a z e r o k o d o l ponad 1 0 I , poprzedzonym g ły b o k ą f o s ą . T a ł b i e g ł w zdłuż z a c h o d n ie g o m uru o b ronnego w o d ia g ł o d n i o k o ło 12 u od Jago z e m y t r z n e g o l i c a . B y ł on wzmocniony kam ienną k o n s t r u k o j ą z lu d n o u ło ż o n y c h k a m ie n i,
tw o rz ą c ą r o d z a j m uru o s z o ro k o d o l 80 cm , p o p rz e d z o n e g o b o rn ą .
»укору z lo k a liz o w a n o w s e k t o r z e 7 1 1 , z n a jd u ją c y m s l y w po b i l l u g ł ó m e j / z a o h o d n l e j / bramy t w la r d z y . Odo Ino к p o l a k i obejm ow ał oz t e r y k w ad raty o w ym iarach 5 z 5 *>, z k tó r y o h t r z y w y a k s p lo ro - waoo do p o zio m u S k a l i s t e g o o a lo a / о к . 138 ou g ly b o k n d o l/, z a d oz w arty do g ły b o k o d c i o k o ło 80 om. f t r a k o l o b ad ad o d s ł o n i y t o p o zo * t a ł odo 1 zabudowy tw ie rd z y Z O kresu b i z a n t y j s k i e g o / k o c l o o 7 - koc l e c 711 w . / 1 buł k a r s k ie g o / p o o z ą t e k T i l l - XI о . / . Z ło ż y ły s l y n a n i e fro e w a n ty s z e d o lu murów k a n le n n y o h o r a z dwóch p o sa d z e k z p ł y t k am ien n y ch .
B u ry o s z o ro k o d o l 80 - 100 cm b y ły p rz e w a ż n ie o b u s tr o n n ie lic o w a n e 1 p o sa d o w io n e n a s k a l i s t y m p o d ł o ż u , k t ó r e w tym c e l u b y ło ozydoIow o w yrąbyw ane.O dkryte p o s e d z k l zech o w sły s l y w s t a n i a fra g m e n ta ry c z n y m . J e d n a z n i c h s t a n o w i ła n a w ie rz o h n ly u l i c y l u b c h o d n ik a , d ru g a zad p o sa d z k y p o - m ie s z o z e n ia w e a n y trz o e g o . P o n a d to o d s ł o n i y t o o k a z a łą Jamy zaso b o w ą, s ta n o w ią c ą r o d z a j w y o ly to g o w a k a le p l t o s u o o y lln d r y o z n o j fo rm ie o b l i s k o dw unetrow ej d r e d n i a y .
N ie z n is z c z o n e n a w a r s tw ie n ie k u ltu ro w o , n a r o s ł e od a o m s n to budowy tw ie rd z y d o czasów w spół o z a s n y c h , zachow ały s l y J e d y n ie w p o łu d n io w a ) o z y d o i odo l o k a . Warstwy n a j s t a r s z a / 7 - 7 1 w ./ utw o rzo n a z o s t a ł ; w g łó w n e j m ie rz ą p r z e z m a t e r i a ł o ż w iro w t.te j s t r u k t u r z e , p o ch o d ząc y z odpadów hudow lanyoh p o w s ta ły o h p r z y w z n o sz e n iu m uru o b ronnego t w i e r d z y . P o tw ie r d z a t o f a k t z w ly k a z a in li s l y m lą ż s z o d o l t y oh n a w a r s tw ie ń w m ia ry z b l i ż a n i a s l y do w epółozeanogo Im m uru o b ro n n e g o . Warstwy p i e r w o tn a , w p o z o s t a ł y c h o z y d o la o h o d o ln k a , s ą w y raźn ie p r z e o l y t * p r z e z p ó ź n i e j s z e o sa d n lo tw o b u łg a r - a k i e , k tó r e g o p o z o s t a ł o d o lą J e s t w lyksaodó r e l i k tó w a r o h lte k to n lo z n y o h 1 w tó rn e n a w a r s tw ie n ia a l f - g a ją c e o a l o a . I o h głó m y m kom ponentem J a s t o la m o o ss a ra z ie m ia z d u ż ą l l o d o l ą k m s le n l 1 o a re m lk l b u d o w lan aJ,
W lród ruchomego m a t e r i a ł u a ro h e o lo g lo tn e g o zdecydow ani* d o n la o a a ła o e ra m ik a b u łg a r s k a 1
b lz a n ty J a k a , z p a n n ą p rzew ag ą t e j o s t a t n i e j . Do o lak ew szy ó h z n a l e z i s k n a l e ż a ł a s z k la n a b r a n a o l a t a d ż le o L o n a , d a to w a n a n a X - U w. Wydobyto t a ż pewną l l o d ó ż e la z n y c h g w o źd zi, frag m en tó w sz k la n y c h n a c z y ń , g l i n i a n a s l y Ż a rk i tk a o k la 1 ogromną l l o d ó oe ram i k i b u d o w la n e j.
