KS. RYSZARD KAMIN´ SKI
DUSZPASTERSTWO RODZIN
JAKO DZIAALNOS´C
´ ZBAWCZA KOS´CIOA
PASTORAL CARE OF FAMILIES AS A SALVIFIC ACTIVITY OF THE CHURCH A b s t r a c t. Saving activity is realized in different dimensions of the universal Church, of the diocese and the parish community. In all these aspects of the Church life salvific activity is expressed in various forms of pastoral ministry. Among these forms the pastoral care for families takes the first place. The essence of this pastoral care understood as a saving activity is to discover God’s plan for marriage and family, and also to help spouses and families in its implementation. As majority of people is called to live in marriage and family, they remain in the center of the global saving activity of the Church. In relation to marriages and families the Church carries out its duty first of all by pastoral care of families. In this sense, the pasto-ral care of families is a crucial element of the whole saving activity of the Church.
According to the Apostolic Exhortation “Familiaris Consortio” the pastoral care for families as a saving activity aims to realize a community of faith and love by proclaiming the God’s Word, liturgical celebrations and bear witness of Christian life. It shall lead the people in their everyday marital and family life to the personal encounter with God in faith and love (cf. FC 65-73). Areas of pastoral care families as a saving activity are different. They can be reduced to five aspects: the defense of human life, preparation for marriage and family life, family assistance, family counseling and education of parents and care for families in special situa-tions. In every area of family pastoral care there are a few specific tasks.
Key words: Family pastoral care, the saving activity of the Church, pastoral theology, organic pastoral care, marriage and family counseling, education of parents.
Sformuowanie tematu narzuca jego porz adek merytoryczny. W tym po-rz adku merytorycznym najpierw pojawia sie kwestia, czym jest duszpaster-stwo rodzin i czym jest dziaalnos´c´ zbawcza Kos´cioa. Nastepnie przejdziemy
do kwestii duszpasterstwa rodzin jako jednej z form realizacji dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa. W dalszej kolejnos´ci zajmiemy sie specyfik a duszpaster-stwa rodzin jako elementu skadowego caos´ciowej dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa.
I. WYJAS´NIENIE TERMINÓW: „DUSZPASTERSTWO RODZIN” I „DZIAALNOS´C´ ZBAWCZA KOS´CIOA”
Terminu „duszpasterstwo rodzin” uzywamy w dwojakim znaczeniu: a) na oznaczenie subdyscypliny teologii pastoralnej, która wypracowuje podstawy, normy i zasady dla dziaalnos´ci duszpasterskiej ukierunkowanej na rodzine, oraz: b) na oznaczenie dziaalnos´ci pastoralnej zaadresowanej do osób two-rz acych rodzine lub przygotowuj acych sie do jej zaozenia. W dziaalnos´c´ te jest zaangazowane duchowien´stwo i laikat na róznych poziomach organizacyj-nych i strukturalorganizacyj-nych duszpasterstwa rodzin. Oba powyzsze znaczenia dusz-pasterstwa rodzin s a wobec siebie komplementarne. Obejmuj a dwa wymiary tej samej rzeczywistos´ci, któr a stanowi a mazen´stwo i rodzina oraz problemy z nimi zwi azane. Codzienna obserwacja wskazuje, ze dziaalnos´c´ duszpaster-ska ukierunkowana na mazen´stwo i rodzine bez naukowej refleksji jest chao-tyczna i nieuporz adkowana. Tak samo teoria duszpasterstwa rodzin, pozba-wiona odniesienia do praktycznej troski pastoralnej Kos´cioa o mazen´stwo i rodzine, jest refleksj a zyczeniow a, niepowi azan a z aktualn a rzeczywistos´ci a. Tylko duszpasterstwo rodzin jako dziaalnos´c´ wykorzystuj aca do swojej reali-zacji osi agniecia naukowo-badawcze, moze byc´ realn a pomoc a mazen´stwu i rodzinie „w odkrywaniu i przezywaniu przez ni a swego powoania i posan-nictwa” (FC 69)1.
Adhortacja apostolska Familiaris consortio nie podaje wprost okres´lenia duszpasterstwa rodzin, ale posuguje sie opisem tej „specyficznej i szczegól-nej formy duszpasterstwa; której z´ródem i odpowiedzialnym inicjatorem jest sam Kos´ció, dziaaj acy poprzez swoje struktury i swych pracowników” (FC 69). Przywoany dokument papieski z naciskiem podkres´la piln a potrzebe duszpasterskiej obecnos´ci Kos´cioa dla rozwoju rodziny (por. FC 66, 77-84). Dlatego „trzeba podj ac´ kazdy wysiek, aby zorganizowac´ i rozwin ac´
duszpa-1 Duszpasterstwo rodzin jako dyscyplina naukowa jest stosunkowo moda. Jej obudowe
sterstwo rodzin, troszcz ac sie o te pierwszoplanow a dziedzine duszpasterstwa” (FC 65)2.
Drugim okres´leniem jest „dziaalnos´c´ zbawcza Kos´cioa”. Stanowi ona kontynuacje misji Chrystusa przekazanej Kos´cioowi w nakazie misyjnym spenianym przez wszystkie czasy w mocy Ducha S´wietego (zob. J 20, 21-23). Wymiary dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa wynikaj a z potrójnej funkcji Chrystusa, w której uczestnicz a wszyscy czonkowie Kos´cioa. Przedmiotem dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa jest Boze dzieo zbawienia kazdego czowieka dokonane w Jezusie Chrystusie.
Dziaalnos´c´ zbawcza Kos´cioa realizowana jest w róznych paszczyznach: Kos´cioa powszechnego, diecezji i wspólnoty parafialnej. Na wszystkich tych paszczyznach dziaalnos´c´ zbawcza wyraza sie w róznych formach pastoral-nych, ws´ród których priorytetowe miejsce zajmuje duszpasterstwo rodzin.
Ze wzgledu na rózne uwarunkowania nie moze byc´ zachowany jeden model realizacji dziaalnos´ci zbawczej. Dlatego, aby trwac´ w realiach wspó-czesnego zycia, musi ona uwzgledniac´ nie tylko normy zaczerpniete z Obja-wienia Bozego i Magisterium Kos´cioa, ale takze historyczne korzenie i pod-stawowe uwarunkowania ludzkiego zycia i na znajomos´ci tych uwarunkowan´ sie opierac´. Tylko przy takim podejs´ciu Kos´ció moze dotrzec´ do ludzi z po-sug a zbawcz a.
W realizacji dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa acz a sie i uzupeniaj a wza-jemnie posuga duszpasterska i apostolstwo s´wieckich, poniewaz obie te for-my posugi zbawczej Kos´cioa s a uczestnictwem w tym samym posannictwie Chrystusa.
2Wedug B. Mierzwin´skiego: „Duszpasterstwo rodzin s a to róznorodne formy pastoralnego
dziaania Kos´cioa, dotycz ace osób zyj acych w mazen´stwie i rodzinie lub przygotowuj acych sie do zawarcia mazen´stwa i zaozenia rodziny”. Definicja ta dotyczy tylko duszpasterstwa rodzin jako dziaalnos´ci Kos´cioa, pomija zas´ aspekt refleksji naukowej. Zob. B. M i e r z-w i n´ s k i. Rodzin duszpasterstz-wo. W: Leksykon teologii pastoralnej. Red. R. Kamin´ski, W. Przygoda, M. Fiakowski. Lublin: TN KUL 2006 s. 737. Takze okres´lenie K. Wojaczka do-tyczy tylko duszpasterstwa rodzin jako dziaalnos´ci Kos´cioa: „Duszpasterstwo rodzin jest dziaalnos´ci a Kos´cioa, który peni zbawcze posannictwo wobec rodziny, obejmuj ac wszystkie etapy jej rozwoju oraz caos´c´ tres´ci jej zycia w perspektywie sakramentalnos´ci mazen´stwa i wymiaru eklezjalnego rodziny”. Zob. K. W o j a c z e k. Koncepcja duszpasterstwa rodzin
w „Familiaris consortio”. W: Mazen´stwo i rodzina w s´wietle nauki Kos´cioa i wspóczesnej teologii. Red. A. L. Szafran´ski. Lublin: TN KUL 1985 s. 275-276. Wedug J. Wilka:
„Duszpa-sterstwo rodzin jest zbawcz a posuga Kos´cioa, ukierunkowan a na mazen´stwo i rodzine, maj ac a podbudowe naukow a”. J. W i l k. Czym jest duszpasterstwo rodzin? „Homo Dei”
II. DUSZPASTERSTWO RODZIN
FORM A DZIAALNOS´CI ZBAWCZEJ KOS´CIOA
Duszpasterstwo rodzin jest jedn a z form realizacji dziaalnos´ci zbawczej. Jest to rodzaj posugi zbawczej Kos´cioa, która zajmuje w praktyce i doktry-nie pastoralnej priorytetowe miejsce3. Jest to stwierdzenie oficjalnego nau-czania Kos´cioa. Pawe VI w encyklice Humanae vitae, zwracaj ac sie do biskupów, pisa: „kierujemy te nagl ac a pros´be, abys´cie z gorliwos´ci a [...] oddali sie dzieu zabezpieczenia mazen´stwa i obrony jego s´wietos´ci […]. Zadanie to uwazajcie za najwazniejsze dzieo i obowi azek naozony na was w obecnych czasach” (HV 30). Jan Pawe II, nawi azuj ac do powyzszej mys´li, stwierdzi: „trzeba podj ac´ kazdy wysiek, aby zorganizowac´ i rozwin ac´ dusz-pasterstwo rodzin […] bo przyszos´c´ zalezy w wielkiej mierze od Kos´cioa domowego” (FC 65). Jan Pawe II okres´li duszpasterstwo rodzin dziedzin a pierwszoplanow a i najwazniejsz a4. Wedug niego „zaden program duszpaster-stwa organicznego nie moze nigdy, na zadnym poziomie, pomin ac´ duszpaster-stwa rodzin” (FC 70). Rozwijaj ac te mys´l, Jan Pawe II stwierdzi, ze Ko-s´ció powinien „niestrudzenie rozwijac´ duszpasterstwo rodzin zdolne pobudzic´ kazd a rodzine do odkrycia i przezywania […] misji wyznaczonej jej przez Ewangelie zycia” (EV 94)5. Takze deklaracja o rodzinie z II S´wiatowego Spotkania Rodzin w Rio de Janeiro okres´la duszpasterstwo rodzin jako posu-ge priorytetow a6.
Maj ac na uwadze powyzsze wypowiedzi papiezy, Kos´ció w Polsce z za-angazowaniem, pocz awszy od lat szes´c´dziesi atych XX wieku, rozwija struk-tury i dziaalnos´c´ duszpasterstwa rodzin na poziomie krajowym, diecezjalnym, dekanalnym i parafialnym. W duchu takiego zaangazowania sytuuj a sie wypo-wiedzi i postanowienia wielu posoborowych polskich synodów diecezjalnych
3R. K a m i n´ s k i. Gówne kierunki pracy duszpasterskiej Kos´cioa w Polsce. W:
Dusz-pasterstwo a wyzwania XXI wieku. Materiay z Sympozjum Pastoralistów Polskich 22-24 IV 2001. Red. J. Ostrowski. Kielce: Jednos´c´ 2001 s. 56-57.
4FC 73; por. J a n P a w e II. List do Rodzin Gratissimam sane nr 2.
5Wedug bpa M. Przykuckiego – byego przewodnicz acego Komisji Duszpasterstwa
Rodzin KEP „duszpasterstwo rodzin jest chyba najwazniejszym nurtem w caej dziaalnos´ci Kos´cioa”. Zob. M. P r z y k u c k i. Aktualne problemy duszpasterstwa rodzin. W: Komisja Episkopatu Polski Duszpasterstwa Ogólnego. Program duszpasterski 1989/90. Katowice 1989 s. 15.
6 Zob. Rodzina, dar i zadanie, nadzieja ludzkos´ci. Deklaracja Kongresu
m.in. ze „duszpasterze i wierni […] powinni uwazac´ duszpasterstwo rodzin za dziedzine pierwsz a i z wielu wzgledów najwazniejsz a”7.
Istot a duszpasterstwa rodzin jako dziaalnos´ci zbawczej jest odkrywanie Bozego planu dotycz acego mazen´stwa i rodziny, a takze pomoc mazonkom i rodzinom w jego realizacji. Poniewaz przewazaj aca wiekszos´c´ ludzi powoa-na jest do zycia w mazen´stwie i rodzinie, pozostaj a one w centrum caos´cio-wej dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa. W odniesieniu do mazen´stw i rodzin Kos´ció realizuje swoj a troske przede wszystkim przez duszpasterstwo ro-dzin, które w tym sensie jest kluczowym elementem caos´ciowej dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa8.
Wedug adhortacji apostolskiej Familiaris consortio duszpasterstwo rodzin jako dziaalnos´c´ zbawcza Kos´cioa zmierza do urzeczywistnienia wspólnoty wiary i mios´ci przez goszenie sowa Bozego, sprawowanie liturgii i s´wiadec-two zycia chrzes´cijan´skiego. Ma ono prowadzic´ ludzi w codziennym ich zyciu mazen´sko-rodzinnym do osobowego spotkania z Bogiem w wierze i mios´ci (por. FC 65-73).
Obszary duszpasterstwa rodzin jako dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa s a rozlege i zróznicowane. Pierwszym z nich jest troska o obrone zycia ludzkie-go, i to obrone integraln a od poczecia do naturalnej s´mierci. Jest to szczegól-nie wazne dzisiaj, kiedy na rózne sposoby podwaza sie wartos´c´ zycia ludz-kiego. Obrone te duszpasterstwo rodzin realizuje poprzez goszenie Ewangelii zycia. Czyni to w stosunku do zycia dziecka poczetego a zagrozonego aborcj a oraz zycia czowieka starego i chorego, zagrozonego eutanazj a. Troska dusz-pasterstwa rodzin przejawia sie poprzez przeciwstawianie sie kulturze s´mierci, która promuje antykoncepcje, aborcje, techniki sztucznej prokreacji oraz bada-nia nad ludzkim embrionem. Duszpasterstwo rodzin podejmuje inicjatywy, maj ace na celu budowanie w spoeczen´stwie kultury zycia.
Kolejnym obszarem troski duszpasterskiej jest przygotowanie modziezy do mazen´stwa i zycia w rodzinie, które przybiera charakter staego procesu i przebiega w trzech etapach: dalszym, blizszym i bezpos´rednim. Cech a wspóln a tych trzech etapów jest wychowanie modziezy do mios´ci realizowa-nej w sakramentalnym zwi azku mazen´skim.
Dalszym obszarem troski duszpasterstwa rodzin jest pomoc rodzinie: orga-nizowanie dla mazen´stw spotkan´, warsztatów i rekolekcji, których zadaniem
7Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej (2002-2005): statuty i aneksy: parafia u progu
nowe-go tysi aclecia. Opole 2005 nr 294.
Kamin´-jest pogebienie wiezi mazen´skiej, gebsze rozumienie sie i budzenie pragnie-nia stawapragnie-nia sie domowym Kos´cioem. Szczególn a form a pomocy mazen´-stwom i rodzinom jest poradnictwo rodzinne, które w Polsce przybiera forme parafialnych poradni rodzinnych, specjalistycznych poradni rodzinnych i tele-fonu zaufania.
Duszpasterstwo rodzin prowadzi takze opieke nad modymi mazen´stwami i zacheca do tej dziaalnos´ci takze inne mazen´stwa. Podejmuje rózne inicjaty-wy, aby jak najwiecej modych mazen´stw odnalazo swoje miejsce we wspól-notach rodzin i ruchach religijnych. Udzia w nich pomoze modym mazen´-stwom umacniac´ sie w realizacji wasnego powoania i dos´wiadczaniu ducho-wego bogactwa Kos´cioa. Szczególnym obszarem troski duszpasterstwa rodzin s a rodziny w sytuacjach trudnych (mazen´stwa bezdzietne, mazen´stwa mie-szane, rodziny z dziec´mi niepenosprawnymi, z osobami uzaleznionymi, z osobami w podeszym wieku, rodziny bezrobotnych, osoby samotne, rodzi-ny dos´wiadczaj ace wypadków losowych) oraz w sytuacjach nieprawidowych (rodziny rozbite, osoby zyj ace w zwi azkach niesakramentalnych, osoby w wolnych zwi azkach).
Wymienione zadania realizowane s a bezpos´rednio przez duszpasterstwo rodzin b adz´ pod jego kierownictwem lub wspólnie z innymi podmiotami dziaalnos´ci pastoralnej. Duszpasterstwo rodzin powinno czuwac´, aby wszyst-kie przywoane wyzej zadania byy realizowane przez duszpasterstwo rodzin samodzielnie albo przy wsparciu innych podmiotów i inicjatyw pastoralnych.
III. SPECYFIKA DUSZPASTERSTWA RODZIN JAKO DZIAALNOS´CI ZBAWCZEJ
Duszpasterstwo rodzin wpisuje sie w caos´ciow a dziaalnos´c´ zbawcz a Ko-s´cioa. Ze wzgledu na cel, przedmiot i zakres oddziaywania duszpasterstwa rodzin, mozna wyodrebnic´ w nim kilka cech specyficznych:
a) Duszpasterstwo rodzin z istoty rzeczy skierowane jest ku rodzinie, która jest jej przedmiotem. Ale rodzina jest takze podmiotem w duszpasterstwie rodzin. Dlatego dokumenty Kos´cioa stwierdzaj a, ze rodzina jest wspólnot a jednoczes´nie ewangelizuj ac a i ewangelizowan a (zob. FC 49-50; DDR 51-65), „s´wiet a i us´wiecaj ac a” (DDR 60). Rodzina z jednej strony powinna byc´ otwarta na ewangelizacyjne mozliwos´ci duszpasterstwa, z drugiej sama ma penic´ posuge ewangelizacji wobec swoich czonków, wobec innych rodzin i w najblizszym s´rodowisku.
b) Specyfik a duszpasterstwa rodzin jest to, ze odkrywa ono Bozy plan wobec mazen´stwa i rodziny, ale takze, co warte jest podkres´lenia, niesie pomoc w jego realizacji w codziennym zyciu. Duszpasterstwo rodzin pomaga rodzinom w ukazywaniu prawdy o mazen´stwie i rodzinie oraz spenianiu zadan´, do których one s a powoane: do tworzenia wspólnoty osób, suzby zyciu, braniu udziau we wszechstronnym rozwoju oraz uczestniczeniu w zy-ciu i posannictwie Kos´cioa (por. FC 17). Duszpasterstwo rodzin pomaga takze róznymi konkretnymi inicjatywami, w zaleznos´ci od potrzeb lokalnych, we wcielaniu Bozego planu zbawienia w zycie mazonków i kazdego czonka rodziny.
c) Duszpasterstwo rodzin jako dziaalnos´c´ zbawcza ma charakter progre-sywny. Oznacza to, ze ta forma dziaalnos´ci zbawczej towarzyszy rodzinie i j a wspiera na róznych etapach jej formacji i rozwoju (zob. FC 65). Dusz-pasterstwo rodzin swoj a posug a obejmuje przygotowuj acych sie do mazen´-stwa, narzeczonych i przyjmuj acych sakrament mazen´stwa, wreszcie mazon-ków i cae rodziny, a w kon´cu wdowców i wdowy oraz seniorów. Realizacja progresywnego charakteru duszpasterstwa rodzin wymaga róznych form pasto-ralnych. Istnieje potrzeba pluralizmu form i metod pastoralnych dostosowa-nych do wieku i potrzeb mazen´stw i rodzin. W obecdostosowa-nych warunkach troska o rodzine powinna byc´ realizowana z wieksz a pieczoowitos´ci a, przy czym szczególn a trosk a powinno byc´ objete przygotowanie kandydatów do mazen´-stwa oraz mazen´mazen´-stwa w pierwszych latach po zawarciu s´lubu, jak tez osoby przezywaj ace kryzys trzeciego okresu zycia w rodzinie, gdy mazonków opu-szczaj a dorose dzieci.
d) Duszpasterstwo rodzin jest t a posug a zbawcz a, która do swojej reali-zacji wymaga, bardziej niz kazda inna posuga pastoralna, dopeniania sie i kooperacji posugi duszpasterskiej i apostolstwa s´wieckich. Posuga zbawcza wobec mazen´stwa i rodziny aktualizuje sie w skuteczny sposób tylko przy penej aktywizacji obu wspomnianych podmiotów: duszpasterzy i katolików s´wieckich. Harmonijna wspópraca i dobra koordynacja obu tych podmiotów zapewnia rozwój dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa wobec rodzin.
e) Specyfik a dziaalnos´ci zbawczej duszpasterstwa rodzin jest takze to, ze nie moze ona ograniczac´ sie tylko do rodzin katolickich, ale winna przejawiac´ sie wobec wszystkich rodzin. Zgodnie z nauczaniem Kos´cioa, duszpasterstwo rodzin powinno poszerzac´ zakres swego oddziaywania na rodziny mieszane wyznaniowo, religijnie i kulturowo, rodziny emigrantów i uciekinierów, rodzi-ny agnostyków i ludzi zdystansowarodzi-nych wzgledem instytucji kos´cielrodzi-nych, a takze na rodziny w sytuacjach trudnych i nieprawidowych (por. FC 65).
dobroci, zrozumienia i zywego uczestnictwa w ich niekiedy dramatycznych trudnos´ciach, wszystkim ofiaruj ac swoj a bezinteresown a pomoc” (FC 65). W takim klimacie rodziny bed a atwiej realizowac´ zadania wobec swoich czonków, ale takze wobec innych rodzin.
*
Duszpasterstwo rodzin od piec´dziesieciu lat, najpierw w PRL, potem w okresie transformacji ustrojowej i pocz atkuj acej demokracji, czyni wiele dla zachowania religijnego i chrzes´cijan´skiego charakteru rodziny polskiej. Mimo wielkich osi agniec´ duszpasterstwa rodzin w wielu obszarach zycia i dziaalnos´ci mazen´stwa i rodziny, mozna mu zarzucic´ pewien mankament. Przebiega on zbyt jednostronnie: od duchowien´stwa i delegowanych osób s´wieckich – ku rodzinie. Nie rozwin a sie dotychczas w Polsce na wieksz a skale ruch rodzin chrzes´cijan´skich dla rozwoju i pomys´lnos´ci rodziny9. Dla-tego wydaje sie, ze potrzeb a obecnego czasu jest wzmozona troska Kos´cioa w Polsce, aby jak najwieksza liczba mazen´stw odnalaza swoje miejsce we wspólnotach, ruchach i stowarzyszeniach rodzin. Rodziny w obliczu istniej a-cych dzisiaj zagrozen´ potrzebuj a wsparcia nie tylko ze strony duszpasterstwa rodzin, ale takze s´rodowiska chrzes´cijan´skiego i innych rodzin. W takich s´rodowiskach rodziny wzmacniaj a sie wzajemnie w realizacji swojej misji. Jest to równiez bardzo potrzebne do skutecznego realizowania dziaalnos´ci zbawczej duszpasterstwa rodzin.
BIBLIOGRAFIA
B i e l e n´ R.: Duszpasterstwo rodzin we wspóczesnej Polsce: uwarunkowania, zadania, prognozy. Lublin 2001.
Duszpasterstwo rodzin. Refleksja naukowa i dzialalnos´c´ pastoralna. Red. R. Kamin´ski, G. Pyz´-lak, J. Golen´. LublinRzeszów: Bonus Liber 2013.
K a m i n´ s k i R.: Gówne kierunki pracy duszpasterskiej Kos´cioa w Polsce. W: Duszpaster-stwo a wyzwania XXI wieku. Materiay z Sympozjum Pastoralistów Polskich 22-24 IV 2001. Red. J. Ostrowski. Kielce: Jednos´c´ 2001 s. 43-61.
9 K a m i n´ s k i. Gówne kierunki pracy duszpasterskiej s. 56-57; zob. R. B i e l e n´.
Duszpasterstwo rodzin we wspóczesnej Polsce: uwarunkowania, zadania, prognozy. Lublin
M i e r z w i n´ s k i B.: Rodzin duszpasterstwo. W: Leksykon teologii pastoralnej. Red. R. Kamin´ski, W. Przygoda, M. Fiakowski. Lublin: TN KUL 2006 s. 737-743.
P r z y k u c k i M.: Aktualne problemy duszpasterstwa rodzin. W: Komisja Episkopatu Polski Duszpasterstwa Ogólnego. Program duszpasterski 1989/90. Red. B. Woz´nica, A. Lis-kowacka. Katowice 1989 s. 12-21.
W i l k J.: Czym jest duszpasterstwo rodzin? „Homo Dei” 67:1998 nr 2 s. 32-42.
W o j a c z e k K.: Koncepcja duszpasterstwa rodzin w „Familiaris consortio”. W: Mazen´-stwo i rodzina w s´wietle nauki Kos´cioa i wspóczesnej teologii. Red. A. L. Szafran´ski. Lublin: TN KUL 1985 s. 273-290.
DUSZPASTERSTWO RODZIN
JAKO DZIAALNOS´C´ ZBAWCZA KOS´CIOA
S t r e s z c z e n i e
Dziaalnos´c´ zbawcza Kos´cioa realizowana jest w róznych paszczyznach: Kos´cioa po-wszechnego, diecezji i wspólnoty parafialnej. Na wszystkich tych paszczyznach zycia Kos´cioa dziaalnos´c´ zbawcza wyraza sie w róznych formach pastoralnych. Ws´ród tych form prioryteto-we miejsce zajmuje duszpasterstwo rodzin. Istot a duszpasterstwa rodzin jako dziaalnos´ci zbawczej jest odkrywanie Bozego planu dotycz acego mazen´stwa i rodziny, a takze pomoc mazonkom i rodzinie w jego realizacji. Poniewaz wiekszos´c´ ludzi powoana jest do zycia w mazen´stwie i rodzinie, pozostaj a one w centrum caos´ciowej dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa. W odniesieniu do mazen´stw i rodzin Kos´ció realizuje swoj a troske przede wszystkim przez duszpasterstwo rodzin. W tym sensie duszpasterstwo rodzin jest kluczowym elementem cao-s´ciowej dziaalnos´ci zbawczej Kos´cioa.
Wedug adhortacji apostolskiej Familiaris consortio duszpasterstwo rodzin jako dziaalnos´c´ zbawcza Kos´cioa zmierza do urzeczywistnienia wspólnoty wiary i mios´ci przez goszenie sowa Bozego, sprawowanie liturgii i s´wiadectwo zycia chrzes´cijan´skiego. Ma ono prowadzic´ ludzi w ich codziennym zyciu mazen´sko-rodzinnym do osobowego spotkania z Bogiem w wie-rze i mios´ci (por. FC 65-73). Obszary duszpasterstwa rodzin jako dziaalnos´ci zbawczej Ko-s´cioa s a zróznicowane. Mozna je sprowadzic´ do pieciu: obrona zycia ludzkiego; przygoto-wanie do mazen´stwa i zycia w rodzinie; pomoc rodzinie; poradnictwo rodzinne i pedagogi-zacja rodziców oraz troska o rodziny w sytuacjach szczególnych. W kazdym obszarze duszpa-sterstwa rodzin jest kilka zadan´ szczegóowych.
Sowa kluczowe: duszpasterstwo rodzin, dziaalnos´c´ zbawcza Kos´cioa, teologia pastoralna, duszpasterstwo organiczne, poradnictwo mazen´sko-rodzinne, pedagogizacja rodziców.
