• Nie Znaleziono Wyników

Badanie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw makroregionu środkowego

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Badanie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw makroregionu środkowego"

Copied!
23
0
0

Pełen tekst

(1)

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 1 5 , 1982

E l ż b i e t a K r y ń s k a *

BADANIE ZRÓŻNICOWANIA POZIOMU ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO WOJEWÓDZTW MAKROREGIONU ŚRODKOWEGO

Jednym z e sk u tk ó w p r z e p r o w a d z o n e j w 1975 r . r e f o r m y p o d z i a -ł u a d m i n i s t r a c y j n e g o k r a j u b y ł a z m ia n a i s t n i e j ą c e g o u k ł a d u j e d -n o s t e k w o j e w ó d z k ic h i z w i ę k s z e n i e i c h l i c z b y do 4 9 . J e d n o -c z e ś n i e p r z e p r o w a d z o n a z o s t a ł a r e g i o n a l i z a c j a w y ższeg o r z ę d u . Na o b s z a r z e k r a j u u t w o r z o n y c h z o s t a ł o 8 m a k r o r e g io n ó w m a ją -c y -c h c h a r a k t e r s t u d i a l n o - p l a n i s t y c z n y , n i e b ę d ą c y c h nowymi s z c z e b l a m i z a r z ą d z a n i a . P o d s t a w ę i c h w y o d r ę b n i e n i a s t a n o w i ł y n a s t ę p u j ą c e z a s a d n i c z e k r y t e r i a 1 : - p o d o b i e ń s t w a c e c h ro z w o ju w ojew ództw w c h o d z ą c y c h w s k ł a d p o s z c z e g ó l n y c h m a k r o r e g i o n ó w ,

- w e w n ę t r z n y c h p o w i ą z a ń g o s p o d a r c z y c h m ię d z y województw ami tw o r z ą c y m i m a k r o r e g i o n y , - w y s t ę p o w a n i a i s t o t n y c h w s p ó l n y c h p ro b le m ó w , k t ó r e muszą być r o z w ią z y w a n e w o k r e s i e p e r s p e k t y w i c z n y m , - f u n k c j i m a k r o r e g io n ó w w p l a n i e p r z e s t r z e n n e g o z a g o s p o d a r o -w a n ia k r a j u . P r z e p r o w a d z o n e p r z e z Z. C h o j n i c k i e g o i T. Czyż t e s t o w a n i e p o d z i a ł u k r a j u n a 8 m a k r o r e g io n ó w p l a n o w a n i a na p o d s t a w i e a n a l i z y 2 s t r u k t u r y m a k r o r e g i o n a l n e j P o l s k i w y k a z a ł o , i ż p o d z i a ł t e n s t a -* M g r , s t a r s z y a s y s t e n t w Z a k ł a d z i e P l a n o w a n i a i P o l i t y k i Eko-n o m i c z Eko-n e j I Eko-n s t y t u t u P o l i t y k i R e g i o Eko-n a l Eko-n e j UŁ. S. M. Z a w a d z к i , M a k r o r e g i o n j a k o o b i e k t p l a n o w a n i a , " G o s p o d a rk a P l a n o w a " 1 9 7 5 , n r 7 - 8 , s . 4 0 9 . 2 Z. C h o j n i c k i , T. C z y ż , S t r u k t u r a p r z e s t r z e n n a k r a j u w u j ę c i u m a k r o r e g i o n a l n y m , Iw;] Z. C h o j n i c k i i i n . , B a d a n i a p r z e s t r z e n n e j s t r u k t u r y s p o ł e c z n o e k o n o m i c z n e j P o l -s k i m etodam i c z y n n ik o w y m i, W a r-sz a w a-P o z n a ń 1 9 7 8 , -s . 6 1 - 8 1 .

(2)

nowi u k ł a d n a j m n i e j z r ó ż n i c o w a n y pod w zględem p o w i e r z c h n i , l i c z b y l u d n o ś c i , l i c z b y " s k ł a d o w y c h " w ojew ództw o r a z k s z t a ł t u . B a d a n i e p oziom u r o z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw wy-k a z a ł o , i ż m o żliw y b y ł b y i n n y p o d z i a ł , c h a r a k t e r y z u j ą c y s i ę wyższym s t o p n i e m j e d n o l i t o ś c i z t e g o p u n k t u w i d z e n i a . Celem n i n i e j s z e g o o p r a c o w a n i a j e s t d o k o n a n i e oc?ny z r ó ż n i -c o w a n i a p oziom u ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw w c h o d z ą c y c h w s k ł a d m a k r o r e g i o n u ś r o d k o w e g o . P r z e d p r z y s t ą p i e -niem do w ł a ś c i w e j c z ę ś c i r o z w a ż a ń k o n ie c z n y m w y d a j e s i ę p o c z y -n i e -n i e pew nych uwag. O tóż o c e n a samego poziom u r o z w o j u o s i ą g -n i ę t e g o w danym momencie czasowym p r z e z j e d n o s t k ę g o s p o d a r -c z ą c z y t e r y t o r i a l n ą s t a n o w i ć może j e d y n i e p r z y c z y n e k do b a d a ń w s z e r s z e j s k a l i . D o p i e r o p o r ó w n a n i e te m p a , k i e m n k ó w i c e c h r o z w o ju d a ć może r o z s z e r z o n y o b r a z p r o c e s ó w s p o ł e c z n y c h i go-s p o d a r c z y c h z a c h o d z ą c y c h w o b r ę b i e b a d a n y c h j e d n o s t e k . K r ó t k i o k r e s c z a s u j a k i u p ł y n ą ł od u t w o r z e n i a m a k r o r e g i o n ó w , a w ię c b r a k o d p o w i e d n i e g o m a t e r i a ł u s t a t y s t y c z n e g o w tym z a k r e s i e , u n i e m o ż l i w i a j e d n a k d o k o n a n i e k o m p le k so w e j a n a l i z y ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w o jew ó d ztw . Uwaga d r u g a d o t y c z y i n t e r p r e t a c j i wyników p r z e p r o w a d z o n y c h b a d a ń . Ocena p oziom u r o z w o j u s p o ł e c z n o g o s p o d a r c z e g o z d e t e r m i -nowana j e s t b a r d z o ś c i ś l e p r z y j ę c i e m o k r e ś l o n y c h ( t a k i c h a n i e i n n y c h ) c e c h s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z y c h u z n a n y c h z a m i e r n i k i p o z i o -mu ro z w o ju o r a z z a s t o s o w a n i e m w y b r a n e j m etody b a d a w c z e j . Tak w i ę c o s t a t e c z n y e f e k t a n a l i z y , j a k i m j e s t h i e r a r c h i z a c j a wo-j e w ó d z tw w e d łu g o s i ą g n i ę t e g o poziom u r o z w o j u , j e s t w y n ik iem n i e t y l k o i s t n i e j ą c y c h o b i e k t y w n i e w arunków , a l e t a k ż e s u -b i e k t y w n e g o d o b o r u m i e r n ik ó w t e g o ż ro z w o ju i z a s t o s o w a n y c h me-t o d a n a l i t y c z n y c h , co n a l e ż y m ieć na uw adze i n t e r p r e t u j ą c w y n i k i b a d a ń .

1 . MAKROREGION ŚRODKOWY JAKO OBIEKT ANALIZY ZRÓŻNICOWANIA POZIOMU

ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO WOJEWÓDZTW

O b ie k te m o c e n y z r ó ż n i c o w a n i a p o zio m u r o z w o ju s p o ł e c z n o g o -s p o d a r c z e g o s ą w ojew ództw a t w o r z ą c e m a k r o r e g i o n ś r o d k o w y : s t o -ł e c z n e w a r s z a w s k i e , c i e c h a n o w s k i e , m i e j s k i e ł ó d z k i e , p i o t r k o w

(3)

-s k i e , p ł o c k i e , r a d o m s k i e , s i e r a d z k i e i s k i e r n i e w i c k i e . Makro-r e g i o n t e n z e w z g lę d u na swe c e n t r a l n e p o ł o ż e n i e w k r a j u i w ęzłow e z n a c z e n i e d l a f u n k c j o n o w a n i a g łó w n y c h c ią g ó w i n f r a -s t r u k t u r y t e c h n i c z n e j s z c z e b l a o g ó l n o k r a j o w e g o i m i ę d z y n a r o d o -wego o dgryw a z n a c z ą c ą r o l ę ^ . Wynika o n a r ó w n i e ż z t e g o , i ż w j e g o o b r ę b i e z n a j d u j ą s i ę d w ie n a j w i ę k s z e , ob o k Ś l ą s k a , a - g l o m e r a c j e m i e j s k o - p r z e m y s ł o w e w P o l s c e - w a r s z a w s k a i ł ó d z k a . A g l o m e r a c j e t e p o k r y w a j ą s i ę w z n a c z n e j m i e r z e z o b s z a r a m i w ojew ództw s t o ł e c z n e g o w a r s z a w s k i e g o i m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o . I c h o d d z i a ł y w a n i e n i e zamyka s i ę j e d y n i e w o b s z a r z e m a k r o r e -g i o n u ś r o d k o w e g o , l e c z o b e j m u j e swym z a s i ę g i e m s k a l ę c a ł e g o k r a j u , a t a k ż e s k a l ę m i ę d z y n a r o d o w ą . W iąże s i ę t o p r z e d e wszy-s t k i m z f u n k c j a m i s t o ł e c z n y m i W arszaw y , b ę d ą c e j głównym o - ś r o d k i e m d y s p o z y c j i p o l i t y c z n e j , g o s p o d a r c z e j i a d m i n i s t r a c y j -n e j , w i s t o t n y s p o s ó b w p ł y w a j ą c e j n a k s z t a ł t o w a n i e s i ę ż y c i a s p o ł e c z n e g o i k u l t u r a l n e g o c a ł e j l u d n o ś c i . O b ie a g l o m e r a c j e p e ł n i ą t e ż s p e c y f i c z n ą r o l ę k u ź n i k a d r d l a p o t r z e b w ł a s n y c h i c a ł e g o k r a j u , p r z e z l i c z n e u c z e l n i e d y s p o n u j ą c e n a j w ię k s z y m w k r a j u p o t e n c j a ł e m n a u k o w o - t e c h n i c z n y m i d y d a k ty c z n y m . J a k z t e g o w y n ik a - r ó ż n i c e w s t o p n i u z u r b a n i z o w a n i a i c h a r a k t e r z e d z i a ł a l n o ś c i p r o w a d z o n e j n a t e r e n i e t y c h dwóch w ojew ództw i w ojew ództw p o z o s t a ł y c h , s u g e r u j ą J u ż na w s t ę p i e o s t r o ż n o ś ć w f o i v

m ułow aniu w niosków i u o g ó l n i e ń .

Dane d o t y c z ą c e l i c z b y l u d n o ś c i , p o w i e r z c h n i i g ę s t o ś c i z a -l u d n i e n i a w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o z a w i e r a t a b . 1. J a k w y n ik a z i c h a n a l i z y , w ojew ództw a s t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e i m i e j s k i e ł ó d z k i e c h a r a k t e r y z u j ą s i ę w i ę k s z ą l i c z b ą l u d n o ś c i , m n i e j s z ą p o w i e r z c h n i ą , a co z a tym i d z i e - z n a c z n i e w i ę k s z ą g ę s t o ś c i ą z a l u d n i e n i a . R o z p r o s z e n i e w o k ó ł ś r e d n i e j t y c h t r z e c h z b i o r ó w d a n y c h p r z e d s t a w i a s i ę n i e j e d n o r o d n i e : n a j n i ż s z y m w s p ó ł -c z y n n i k i e m z m i e n n o ś c i4 (3 4 ,8 4 % ) c h a r a k t e r y z u j e s i ę p o w i e r z c h n i a 3 0 r o l i i f u n k c j a c h m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o p i s z g s z e r o k o К. S e c o m s k i w a r t y k u l e P l a n o w a n i e m a k r o r e g i o n a l n e Cna * l e p r o b l e m a t y k i m a k r o r e g i o n u ś r o d k o w e g o ) , " G o s p o d a rk a P la n o w a " 1 9 7 6 , n r 4 . s . 1 8 1 - 1 8 6 . < W s p ó ł c z y n n i k z m i e n n o ś c i - m i a r a z m i e n n o ś c i w z g l ę d n e j , w y ra-ż a j ą c a w i e l k o ś ć z m i e n n o ś c i w s t o s u n k u do w i e l k o ś c i b ę d ą c e j p r z e d -m iote-m p o -m ia ró w . S to s o w a n y w o p r a c o w a n i u w s p ó ł c z y n n i k z m i e n n o ś c i ( V )w y ra ż a s i ę wzorem:

(4)

w o je w ó d z tw , d o ś ć wysokim (7 5,1 0%) l i c z b a l u d n o ś c i , a b a r d z o wy-so k im ( 1 0 8 ,3 2 % ) g ę s t o ś ć z a l u d n i e n i a . A n a l i z a z m i e n n o ś c i w o je -wództw w p o w y ż s z y c h k a t e g o r i a c h p o w o d u je , i ż n i e z a l e ż n i e od do-b o r u c e c h c h a r a k t e r y z u j ą c y c h p o z io m ro z w o ju s p o ł e c z n o g o s p o -d a r c z e g o , n a l e ż y , obok b a d a n i a k s z t a ł t o w a n i a s i ę t y c h ż e c e c h w w i e l k o ś c i a c h b e z w z g l ę d n y c h , d o k o n a ć o c e n y z r ó ż n i c o w a n i a poziom u z a pomocą m i e r n i k ó w r e l a t y w n y c h , t o j e s t w y b ra n y c h c e c h o b l i -c z o n y -c h w s t o s u n k u do l i -c z b y l u d n o ś -c i i p o w i e r z c h n i w ojew ództw . T a b e l a 1 P o w i e r z c h n i a , l u d n o ś ć i g ę s t o ś ć z a l u d n i e n i a w ojew ództw m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o w 1 9 7 7 r . ( s t a n w d n . 31 X I I ) Województwa P o w i e r z c h n i a , 2 w km Ludność w t y s . Lud n o ść 2 n a 1 km S t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e 3 7 8 8 2 2 2 5 , 9 5 8 7 , 6 C i e c h a n o w s k i e 6 3 6 2 4 0 0 , 3 6 2 , 9 M i e j s k i e ł ó d z k i e 1 526 1 1 0 2 , 9 7 2 2 , 7 P i o t r k o w s k i e 6 262 5 8 6 , 8 9 3 , 7 P ł o c k i e 5 117 4 8 6 , 8 9 5 ,1 R adom skie 7 297 6 8 5 , 3 9 3 , 9 S i e r a d z k i e 4 869 3 8 6 ,6 7 9 , 4 S k i e r n i e w i c k i e 3 9 6 0 3 9 1 , 4 9 8 , 8 M a k r o r e g i o n ś ro d k o w y 39 181 6 2 6 6 , 0 1 5 9 , 9 Ś r e d n i a a r y t m e t y c z n a 4 8 9 7 , 6 7 8 3 , 2 5 229 ,3 O d c h y l e n i e s t a n d a r d o w e 1 7 0 6 , 2 5 8 8 , 2 2 4 8 , 4 W s p ó ł c z y n n i k z m i e n n o ś c i (%) 3^ ,8 4 7 5 , 1 0 1 0 8 , 3 2 Ź r ó d ł o : S t a t y s t y k a P o l s k i . R o c z n i k s t a t y s t y c z n y w o je -wództw 1 9 7 8 , Warszawa 19 7 8 i o b l i c z e n i a w ł a s n e . V • 100 x g d z i e : S - o d c h y l e n i e s t a n d a r d o w e z m i e n n e j , x ś r e d n i a a r y t m e -t y c z n a z m i e n n e j . O k r e ś l a o n o d c h y l e n i e s t a n d a r d o w e w z b i o r z e d a n y c h j a k o p r o c e n t w i e l k o ś c i ś r e d n i e j ( J . E. F r e u n d , P o d s ta w y n o w o c z e s n e j s t a -t y s -t y k i , Warszawa 1 9 7 1 , s . 7 2 , 7 3 ) .

(5)

D obór m ie r n ik ó w - c e c h c h a r a k t e r y z u j ą c y c h p o z io m ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o j e s t n i e z m i e r n i e i s t o t n ą s p r a w ą z p u n k -С t u w i d z e n i a o s t a t e c z n y c h e f e k t ó w p r z e p r o w a d z a n y c h b a d a ń . W o p r a c o w a n i u n i n i e j s z y m p o s ł u ż o n o s i ę m i e r n i k a m i w y s e l e k c j o n o -wanymi w P r a c o w n i R e g i o n a l n e j Z a k ł a d u B adań S t a t y s t y c z n o - E k o - n o m ic z n y c h GUS w K r a k o w i e , u m o ż l i w i a j ą c y m i z r ó ż n i c o w a n i e po-w ia tó po-w (po-w dawnym p o d z i a l e a d m i n i s t r a c y j n y m ) w e d łu g o s i ą g n i ę t e g o poziom u ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o . M i e r n i k i t e z o s t a ł y w y b ra n e s p o ś r ó d 67 c e c h c h a r a k t e r y z u j ą c y c h s t a n r o z w o j u p rz e m y -s ł u , r o l n i c t w a , g o s p o d a r k i m i e s z k a n i o w e j , o ś w i a t y , k u l t u r y o r a z o c h r o n y z d r o w i a , p r z y z a s t o s o w a n i u s z e r e g u m eto d z a p e w n i a j ą -T a b e l a 2 C echy s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e N r c e c h y Nazwa c e c h y 1 W a r t o ś ć p r o d u k c j i g l o b a l n e j p r z e m y s ł u u s p o ł e c z n i o n e g o 2 L i c z b a z a t r u d n i o n y c h w p r z e m y ś l e u s p o ł e c z n i o n y m 3 W a r t o ś ć p r o d u k c j i g l o b a l n e j r o l n i c t w a 4 P o w i e r z c h n i a g r u n t ó w o r n y c h 5 D ł u g o ś ć d r ó g k o ło w y c h o n a w i e r z c h n i t w a r d e j 6 L i c z b a p l a c ó w e k p o c z t o w o - t e l e k o m u n i k a c y j n y c h 7 L i c z b a i z b m i e s z k a l n y c h 8 L i c z b a u c z n i ó w w l i c e a c h o g ó l n o k s z t a ł c ą c y c h 9 L i c z b a u c z n i ó w w ś r e d n i c h s z k o ł a c h zawodowych 10 L i c z b a z a t r u d n i o n y c h w u s p o ł e c z n i o n y c h s k l e p a c h 11 L i c z b a m i e j s c w k i n a c h p o w s z e c h n y c h 12 L i c z b a woluminów b i b l i o t e k p o w s z e c h n y c h 13 L i c z b a ł ó ż e k w s z p i t a l a c h 14 L i c z b a l e k a r z y medycyny Ź r ó d ł o : O pracow ano na p o d s t a w i e p r a c y M. 0 p a ł ł o , M i e r n i k i r o z w o j u r e g i o n ó w , W arszawa 1 9 7 2 , s . 1 6 8 , 1 6 9 .

^ W l i t e r a t u r z e p r z e d m i o t u s p o t k a ć s i ę można z różnym doborem c e c h m a j ą c y c h s ł u ż y ć o c e n i e z r ó ż n i c o w a n i a p oziom u ro z w o ju s p o -ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o j e d n o s t e k t e r y t o r i a l n y c h , p o r . n p . C h o j -n i c k i , C z y ż , o p . c i t . , s . 6 5 ; M. N a j g г а к o w s к i , J e d n o s t k i p r z e s t r z e n n e w b a d a n i a c h r e g i o n a l n e g o z r ó ż n i c o w a n i a r o z -w oju g o s p o d a r c z e g o i s p o ł e c z n e g o . P r ó b a w y d z i e l e n i a r e g i o n ó w rozw o ju s p o ł e c z n o e k o n o m i c z n e g o rozw P o l s c e , [rozw :] R e g i o n a l n e z r ó ż n i c o rozw a -n i e r o z w o j u s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o P o l s k i , W arszawa 1 9 7 b , s .

(6)

W a r t o ś ć c e c h s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z y c h w wo-Nr c e -chy Województwa P r o d u k c j a g l o -b a l n a p rz e m y s ł u u s p o ł e c z -n i o -n e g o ( c e n y porów -n y w a l-n e z 1971 r j min z ł Z a t r u d -n i e -n i e w p r z e -m y ś l e u s p o ł e c z n i o -nym ( b e z c e n t r a i i z j e d -n o c z e ń ) w t y s . P r o d u k c j a g l o -b a l n a r o l n i -c t w a ( c e n y s t a ł e 1 9 7 6 / / 1 9 7 7 ) min z ł Z w i e r z -c h n i a g ru n tó w D m y ch w ha D r o g i p u b l i c z r ne o naw i e r z -c h n i t w a r d e j w km L i c z b a p l a c ó w e k p o c z t o - w o t e l e -ko m u n ik a-c y j n y a-c h 1 S t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e 147 398 304 303 9 0 1 3 , 0 153921 1748 245 2 C ie c h a n o w -s k i e 8672 22767 1 4 6 7 6 ,5 384689 2799 137 3 M i e j s k i e ł ó d z k i e 93441 273309 3 8 2 8 ,6 85757 723 123 4 P i o t r k o w s k i e 28210 85039 1 2 1 2 6 , 0 332038 3254 134 5 P ł o c k i e 39128 50653 1 3 3 6 7 ,6 343380 2990 112 6 R adom skie 29762 84121 1 5 1 2 2 ,6 395121 3539 148 7 S i e r a d z k i e 10909 3 2 2 1 2 1 1 2 0 5 , 3 286442 2510 112 8 S k i e r n i e w i -c k i e 16308 40972 9 7 5 5 , 8 266002 1783 96 M a k r o r e g i o n ś ro d k o w y 373828 893376 8 9 0 9 5 , 4 224735C 19346 1 1 0 7 a Dane d o t y c z ą r o k u 1 9 7 6 . b Dane d o t y c z ą r o k u 1 9 7 8 . Ź r ó d ł o : S t a t y s t y k a P o l s k i . R o c z n ik s t a t y s t y c z n y w o j e - ł e c z n e g o w a r s z a w s k i e g o 1 9 7 8 , Warszawa 1 9 7 8 ; R o c z n i k s t a t y s t y c z - t y s t y c z n y w o jew ó d ztw a m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o 1 9 7 8 , Ł ó d ź 1 9 7 8 ; R o cz- n a l s k i 1 9 7 9 ; R o c z n ik s t a t y s t y c z n y w o jew ó d ztw a p ł o c k i e g o 1 9 7 8 , Radom 1 9 7 7 ; R o c z n ik s t a t y s t y c z n y w o jew ó d ztw a s i e r a d z k i e g o 1 9 7 9 , 1 9 7 7 , S k i e r n i e w i c e 1 9 7 7 . c y c h i c h n a j w y ż s z ą d i a g n o s t y c z n o ś ć d l a o s t a t e c z n y c h wyników b a d a n i a 6 . P o w y ż sz e z d e c y d o w a ł o o p r z y j ę c i u t e j g r u p y m i e r n ik ó w d l a p o t r z e b a n a l i z y , b ę d ą c e j c e l e m n i n i e j s z e g o o p r a c o w a n i a . 6 м. O p a ł ł o , M i e r n i k i r o z w o j u r e g i o n ó w , W arszawa 1 9 7 2 , s . 1 6 3 - 1 6 9 .

(7)

T a b e l a 3 j e w ó d z t w a c h m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o (1977 r . ) L i c z b a i z b m ie-s z k a l n y c h w t y s . L i c z b a u c z n i ó w w l i c e a c h o g ó l n o k s z t a ł -c ą -c y -c h L i c z b a u c z n i ó w w ś r e d -n i c h s z k o -ł a c h zawodo-wych L i c z b a z a t r u d -n i o -n y c h w u s p o ł e c z n i o -n y c h s k l e -p a c h L i c z b a m i e j s c w k i -n a c h p o w sze-c h n y sze-c h L i c z b a w olum i-nów b i b l i o -t e k p o w sz e -c h n y -c h w t y s . L i c z b a ł ó ż e k w s z p i t a -l a c h L i c z b a l e k a r z y medycyny 2 0 0 4 , 5 46673 9 3 1 0 3 3 0 3 0 0 35983 4 4 6 0 , 6 20280 9420 3 0 7 , 8 5212 12715 3362® 2928 1 0 6 8 , 0 1 4 3 2 353 1 0 0 6 , 4 20084 32731 13031 14827 2 4 4 3 , 6 8757 3625 4 5 7 , 3 7851 I I O6 3 38 5 2 b 8351 1 1 7 6 , 5 ЗОН 6 3 8 3 8 1 , 9 7635 11528 3286 6059 1 0 8 0 , 2 3390 544 4 9 5 , 0 8976 16709 4 7 0 6 a 8112 1 6 4 4 , 6 3061 739 3 1 5 , 4 4055 8144 2992 4782 9 3 4 , 5 2650 395 3 0 6 , 0 4780 8995 2 8 0 8 a 4167 8 9 9 , 2 1958 476 5 2 7 4 , 3 105266 194988 64337 85209 J1 3 7 0 7 , 2 44539 16190 wództw 1 9 7 8 , Warszawa 1 9 7 8 ; R o c z n i k s t a t y s t y c z n y w o jew ó d ztw a s t o -ny w o jew ó d ztw a c i e c h a n o w s k i e g o 1 9 7 7 , C ie c h a n ó w 1 9 7 7 ; R o c z n i k s t a -n i k s t a t y s t y c z -n y w o jew ó d ztw a p i o t r k o w s k i e g o 1 9 7 9 , P i o t r k ó w T r y b u - P ł o c k 1 9 7 8 ; R o c z n i k s t a t y s t y c z n y w o jew ó d ztw a r a d o m s k i e g o 1 9 7 7 , S i e r a d z 1 9 7 9 ; R o c z n ik s t a t y s t y c z n y w o je w ó d z tw a s k i e r n i e w i c k i e g o W t a b . 2 p r z e d s t a w i o n o w y b r a n e c e c h y z p o m i n i ę c i e m n a s t ę p u -j ą c y c h : w a r t o ś c i s p r z e d a ż y h a n d l u z a g r a n i c z n e g o o r a z l i c z b y m i e s z k a ń z u r z ą d z e n i a m i s a n i t a r n y m i , co do k t ó r y c h k s z t a ł t o -w a n i a s i ę w badanym c z a s i e b r a k J e s t d a n y c h s t a t y s t y c z n y c h . P o m i n i ę t o t a k ż e l i c z b ę l u d n o ś c i i p o w i e r z c h n i ę J a k o m i e r n i k i

(8)

r o z w o j u , g d y ż i c h u w z g l ę d n i e n i e s t w a r z a ł o b y s z t u c z n e z a w y ż e n i e w sk aź n ik ó w w ojew ództw n a j l i c z n i e j s z y c h i n a j w i ę k s z y c h . T a b e l a 4 Z m ie n n o ść c e c h s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z y c h (x ) Nr c e c h y j X Sx Vx ( # ) 1 46 7 2 8 , 5 45 6 3 8 , 8 9 7 , 6 6 2 111 672 104 667 9 3 , 7 3 3 11 1 3 6 , 9 3 431 ,5 3 0 ,8 1 4 280 9 1 8 , 8 102 9 5 3 , 0 3 6 , 6 5 5 2 4 1 8 , 3 8 7 7 , 6 3 6 ,2 9 6 138 43 3 1 , 1 6 7 6 5 9 , 3 5 5 2 , 4 8 3 , 7 9 8 13 1 5 8 , 3 13 5 2 5 , 8 1 0 2 , 7 9 9 24 3 7 3 , 5 . 2 6 9 9 6 ,1 1 1 0 , 7 6 10 8 0 4 2 ,1 8 9 8 9 , 0 1 1 7 , 7 0 11 10 6 5 1 ,1 10 1 7 4 ,1 9 5 , 5 2 12 1 7 1 3 , 4 1 1 4 3 , 5 6 6 , 7 4 13 5 5 6 7 , 4 5 9 4 5 , 9 1 0 6 , 8 0 14 2 0 2 3 , 8 2 9 7 6 , 3 1 4 7 ,0 7 Ź r ó d ł o ? O b l i c z e n i a w ł a s n e . D o b ra n e m i e r n i k i ( z w y j ą t k i e m 4) s t a n o w i ą s t y m u l t a n t y , co o z n a c z a , i ż w z r o s t i c h w a r t o ś c i p o b u d z a ro zw ó j d a n e j j e d n o -s t k i t e r y t o r i a l n e j . N a t o m i a s t c e c h a 4 ( p o w i e r z c h n i a g r u n t ó w o r -n y c h ) s t a -n o w i n i e j a k o w z m o c n ie n ie c e c h y 3 ( w a r t o ś ć p r o d u k c j i g l o b a l n e j r o l n i c t w a ) . Ma o n a z a z a d a n i e z r ó w n o w a ż e n i e w a r t o -ś c i o w e s i ł y o d d z i a ł y w a n i a c e c h 1 i 2 w w o je w ó d z tw a c h c h a r a k t e -r y z u j ą c y c h s i ę wyższym -rozw ojem -r o l n i c t w a n i ż p -r z e m y s ł u .

T a b e l a 3 o b r a z u j e k s z t a ł t o w a n i e s i ę w a r t o ś c i w y o d r ę b n i o -n y c h c e c h w p o s z c z e g ó l n y c h w o je w ó d z tw a c h m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e -go w r o k u 1977 o r a z (w s z c z e g ó l n y c h p r z y p a d k a c h ) w ro k u 1976 i 1 9 7 8 . C h a r a k t e r y s t y c z n ą w ł a ś c i w o ś c i ą r o z k ł a d u c e c h , p r z y j ę t y c h j a -ko m i e r n i k i , j e s t d u ż e r o z p r o s z e n i e i c h w a r t o ś c i w o k ó ł ś r e d -n i e j . W a ru n k u je t o p r z y d a t n o ś ć i c h w p r o c e d u r z e k l a s y f i k a c j i

(9)

p r z e s t r z e n n e j . N a jw y ż s z ą z m i e n n o ś c i ą c h a r a k t e r y z u j ą s i ę c e c h y 14 i 10 ( l i c z b a l e k a r z y medycyny i l i c z b a z a t r u d n i o n y c h w u - s p o ł e c z n i o n y c h s k l e p a c h ) , a n a j n i ż s z ą c e c h y 3 1 6 ( w a r t o ś ć p r o d u k c j i g l o b a l n e j r o l n i c t w a i l i c z b a p l a c ó w e k p o c z t o w o - t e l e - k o m u n i k a c y j n y c h ) . Z u w a g i na t e w ł a ś n i e c e c h y z r ó ż n i c o w a n i e w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o p r z y b i e r a w a r t o ś c i e k s t r e -m a ln e - n a j w i ę k s z e i n a j -m n i e j s z e . 2 . B a d a n i e z r ó ż n i c o w a n i a p o z iomu ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś rodkow ego m e to d ą n o r m a l i z a c j i

D la p r z e p r o w a d z e n i a a n a l i z y z r ó ż n i c o w a n i a p oziom u ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o m ie-r z o n e g o w a r t o ś c i ą k s z t a ł t o w a n i a s i ę w y b r a n y c h c e c h s p o ł e c z n o - - g o s p o d a r c z y c h , d o k o n a n o n o r m a l i z a c j i m i e r n i k ó w . N o r m a l i z a c j ę p r z e p r o w a d z o n o d r o g ą p r z e t w o r z e n i a b e z w z g l ę d n y c h w a r t o ś c i m i e r -ników na f o r m ę u m o ż l i w i a j ą c ą i c h sum ow anie i u z y s k a n i e w s p ó l -n e j m i a r y d l a k a ż d e g o w o je w ó d z tw a , z g o d -n i e z e wzorem: g d z i e : - w a r t o ś ć c e c h y j w w o je w ó d z tw ie i , Xj - ś r e d n i a a r y t m e t y c z n a c e c h y j , S . - o d c h y l e n i e s t a n d a r d o w e c e c h y j , w % t i j " w a r t o ś ć z n o r m a l i z o w a n e j c e c h y j w w o je w ó d z tw ie i , n - l i c z b a w o je w ó d z tw , m - l i c z b a c e c h . Ś r e d n i a a r y t m e t y c z n a w sk aź n ik ó w t ^ w p o s z c z e g ó l n y c h w o je -w ó d zt-w ach d a j e j e d n ą w s p ó l n ą m i a r ę , k t ó r a może s t a n o w i ć pod-s t a w ę do z r ó ż n i c o w a n i a b a d a n y c h w ojew ództw w e d łu g o s i ą g n i ę t e -go p o zio m u r o z w o j u : * • • • » n m , . . . , n W s k a ź n i k i t ^ u k ł a d a j ą s i ę w t a k i s p o s ó b , ż e w ojew ództw a o ś r e d n i m p o z i o m i e r o z w o j u w s t o s u n k u do b a d a n e g o o b s z a r u m ają

(10)

W artość znorm alizow anych *11 *12 *13 *14 *15 *16 2 ,2 0 5 9 1 ,8 4 0 4 -0 ,6 1 8 9 -1 ,2 3 3 6 -0 ,7 6 3 7 2 ,4 8 8 4 -0 ,8 3 3 9 - 0 ,8 4 9 4 1 ,0 3 1 5 1 ,0 0 7 9 0 ,4 3 3 9 - 0 ,0 2 3 3 ť3J 1 ,0 2 3 6 1 ,5 4 4 3 - 2 ,1 2 9 8 - 1 ,8 9 5 6 -1 ,9 3 1 7 - 0 ,3 4 8 8 4 » - 0 ,4 0 5 8 - 0 ,2 5 4 5 0 ,2 8 8 2 0 ,4 9 6 5 0 ,9 5 2 3 -0 ,0 9 3 0 *53 -0 ,1 6 6 5 - 0 ,5 8 3 0 0 ,6 5 0 1 0 ,6 0 6 7 0 ,6 5 1 5 - 0 ,6 0 4 7 *6J - 0 ,3 7 1 8 - 0 .2 6 3 2 1 ,1 6 1 5 1 ,1 0 9 3 1 ,2771 0 ,2 3 2 6 *73 —0 ,7 8 4 9 - 0 ,7 5 9 2 0 ,0 1 9 9 0 ,0 5 3 6 0 ,1 0 4 5 -0 ,6 0 4 7 —0 ,6 6 6 6 - 0 ,6 7 5 5 -0 ,4 0 2 5 - 0 ,1 4 4 9 -0 ,7 2 3 8 - 0 ,9 7 6 7 Ź r ó d ł o : O b lic z e n ia w ła sn e .

sp o łe cz n o -g o sp o d arczy c h (w sk aźn ik i t ^ j )

*17 *18 *19 *110 *111 *112 *113 *114 2 ,4 3 5 2 2 ,4 7 7 8 2 ,5 4 5 9 2 ,4761 2 ,4 8 9 8 2 ,4 0 2 4 2 ,4 7 4 4 2 ,4 8 5 0 - 0 ,6 3 6 3 - 0 ,5 8 7 5 - 0 ,4 3 1 9 -0 ,5 2 0 7 -0 ,7 5 9 1 -0 ,5 6 4 4 -0 ,6 9 5 5 -0 ,5 6 1 4 0 ,6 2 8 3 0 ,5 1 2 0 0 ,3 0 9 6 0 ,5 5 5 0 0 ,4 1 0 4 0 ,6 3 8 6 0 ,5 3 6 5 0 ,5 3 8 0 -0 ,3 6 5 7 - 0 ,3 9 2 4 -0 ,4 9 3 1 -0 ,4 6 6 1 -0 ,2 2 6 1 -0 ,4 6 9 5 -0 ,4 2 9 9 -0 ,4 6 5 6 - 0 ,5 0 2 2 -0 ,4 0 8 3 - 0 ,4 7 5 8 -0 ,5 2 9 1 - 0 ,4 5 1 4 -0 ,5 5 3 7 -0 ,3 6 6 2 -0 ,4 9 7 2 - 0 ,2 9 7 4 -0 ,3 0 9 2 - 0 ,2 8 3 9 -0 ,3 7 1 1 - 0 ,2 4 9 6 - 0 ,0 6 0 2 -0 ,4 2 1 5 -0 ,4 3 1 2 - 0 ,6 2 2 6 - 0 ,6 7 3 0 -0 ,6 0 1 2 -0 ,5 6 1 8 -0 ,5 7 6 9 - 0 , 6 е 12 -0 ,4 9 0 7 -0 ,5 4 7 2 - 0 ,6 3 9 6 - 0 ,6 1 9 4 -0 ,5 6 9 7 - 0 ,5 8 2 3 -0 ,6 3 7 3 - 0 ,7 1 2 0 -0 ,6 0 7 0 -0 ,5 2 0 0

(11)

- 0 , o wyższym p o z i o m i e - > 0 , z a ś o n i ż s z y m od ś r e d -n i e g o p o z i o m i e ro z w o ju t 1 < 0 (w zg lęd em w y b r a n y c h c e c h ) . T a b e l a 5 p r z e d s t a w i a w a r t o ś c i w sk a ź n ik ó w d l a p o s z c z e -g ó l n y c h c e c h i w o je w ó d z tw . W k s z t a ł t o w a n i u s i ę i c h z a o b s e rw o w a ć można pewne p r a w i d ł o -w o ś c i . W w o je w ó d z tw a c h s t o ł e c z n y m w a r s z a w s k im i m i e j s k i m ł ó d z -kim u je m n e w s k a ź n i k i t ^ j ( a w ię c o d c h y l e n i e i n m in u s w s t o -su n k u do ś r e d n i e j d l a c a ł e g o m a k r o r e g i o n u ) w y s t ę p u j ą d l a c e c h 3 , 4 i 5 ( w a r t o ś ć p r o d u k c j i g l o b a l n e j r o l n i c t w a , p o w i e r z c h n i a g r u n t ó w o r n y c h i d r o g i p u b l i c z n e o n a w i e r z c h n i t w a r d e j ) . D la po-z o s t a ł y c h w ojew ódpo-ztw ( po-z w y j ą t k i e m s k i e r n i e w i c k i e g o , w k tó ry m w s z y s t k i e m i e r n i k i k s z t a ł t u j ą s i ę p o n i ż e j ś r e d n i e j d l a makro-r e g i o n u ) w s k a ź n i k i t e s ą d o d a t n i e , a u je m n e p o z o s t a ł e . J e s t t o n i e j a k o l u s t r z a n e o d b i c i e s y t u a c j i i s t n i e j ą c e j w w o je w ó d z tw ie s t o ł e c z n y m w a rs z a w s k im i m i e j s k i m ł ó d z k i m . Ś w ia d c z y ć t o może o z a s y g n a l i z o w a n e j j u ż w c z e ś n i e j o d r ę b n o ś c i t y c h ż e w o jew ó d ztw . O d rę b n o ś ć t a p r z e j a w i a s i ę n i e t y l e w samym p o z i o m i e o s i ą g -n i ę t e g o r o z w o j u , c z e g o n i e można s t w i e r d z i ć j e s z c z e n a e t a p i e p o j e d y n c z e g o b a d a n i a , i l e w j e g o c h a r a k t e r z e k i e r u n k a c h i o b l i -c z u . T a b e l a 6 K o l e j n o ś ć w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o w e d łu g o s i ą g n i ę t e g o p o zio m u r o z w o ju s p o ł e c z n o - - g o s p o d a r c z e g o o t r z y m a n a z a pomocą m eto d y n o r -m a l i z a c j i Województwo * i S t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e 1 , 6 9 3 2 R adom skie 0 , 0 5 1 5 M i e j s k i e ł ó d z k i e 0 , 0 2 7 9 P i o t r k o w s k i e - 0 , 1 6 6 1 P ł o c k i e - 0 , 2 3 0 7 C i e c h a n o w s k i e - 0 , 2 8 5 0 S i e r a d z k i e - 0 , 4 8 0 4 S k i e r n i e w i c k i e - 0 , 6 0 5 5 Ź r ó d ł o : O b l i c z e n i a w ł a s n e . K l a s y f i k a c j a w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o z p u n k t u

(12)

wi-d z e n i a o s i ą g n i ę t e g o p o zio m u ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o , o - t r z y m a n a na p o d s t a w i e z n o r m a l i z o w a n y c h c e c h w y b r a n y c h J a k o m i e r - n i k i ro z w o ju z o s t a ł a p r z e d s t a w i o n a w t a b . 6 . P o r ó w n a n i e w sk aźn ik ó w t ^ d l a p o s z c z e g ó l n y c h województw w s k a z u j e , i ż wyższym od ś r e d n i e g o d l a c a ł e g o m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o poziomem ro z w o ju w ś w i e t l e w y b ra n y c h m i e r n i k ó w , p r z y z a s t o s o w a n i u m eto d y n o r m a l i z a c j i , c h a r a k t e r y z u j ą s i ę wojew ódz-tw a : s t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e , r a d o m s k i e i m i e j s k i e ł ó d z k i e . Po-z o s t a ł e w ojew ództw a c e c h u j e n i ż s z y pozio m r o z w o j u , p r z y czym n a j n i ż s z ą w a r t o ś ć w sk aź n ik ó w ^ o b s e r w u j e s i ę w w o je w ó d z tw a c h s i e r a d z k i m i s k i e r n i e w i c k i m . Duża d y s p e r s j a w y s t ę p u j ą c a w z b i o r a c h l i c z e b n o ś c i l u d n o ś c i i w i e l k o ś c i p o w i e r z c h n i w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o s t w a r z a m o ż liw o ś ć i k o n i e c z n o ś ć z b a d a n i a i c h poziom u r o z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o p r z y pomocy m ie r n ik ó w r e l a t y w n y c h , co s t a n o w i ć b ę d z i e p o d s t a w ę do p o r ó w n a n i a i z w e r y f i k o w a n i a powyż-s z y c h o c e n . 3 . B a d a n i e z r ó ż n i c o w a n i a p o z io m u ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw makro r e g i o n u śro d k o w e g o p r z y pomocy w sk aź n ik ó w k o n c e n -

t r a c j l p r z e s t r z e n n e j w zględem l i c z b y l u d n o ś c i

D la u m o ż l i w i e n i a p o r ó w n y w a l n o ś c i o s i ą g n i ę t y c h wyników po-s ł u ż o n o s i ę t ą samą g r u p ą m i e r n i k ó w ( t a b . 2 ) , p r z y czym doko-n adoko-n o i c h p r z e l i c z e n i a na 1 m i e s z k a ń c a w o je w ó d z tw a , w ed łu g w z o ru : di J = 'L ^ i 1 = 1 * 2 ... n j = 1 , 2 , . • . , m g d z i e : Xj j - w a r t o ś ć c e c h y j w w o je w ó d z tw ie i , Ц - l i c z b a l u d n o ś c i w w o je w ó d z tw ie i , d i J “ w a r t o ś ć c e c h y j n a j e d n e g o m i e s z k a ń c a w o jew ó d ztw a i , n - l i c z b a w o je w ó d z tw , m - l i c z b a c e c h . T a b l i c a 7 p r z e d s t a w i a b a d a n i e o b s z a r u z m i e n n o ś c i c e c h r e -l a t y w n y c h d j . P o r ó w n a n i e z t a b . 4 ( z m i e n n o ś ć c e c h n i e r e l a t y w

(13)

-n y c h ) w y k a z u j e , i ż z n a c z n i e z m n i e j s z y ł o s i ę r o z p r o s z e n i e w a r -t o ś c i w o k ó ł ś r e d n i e j , a w ię c z p u n k t u w i d z e n i a w a r t o ś c i c e c h s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z y c h p r z y p a d a j ą c y c h n a 1 m i e s z k a ń c a , w o je -wództw a m a k r o r e g i o n u ś r o d k o w e g o w y k a z u j ą w i ę k s z e p o d o b i e ń s t w o n i ż w bezw zględnym k s z t a ł t o w a n i u s i ę c e c h . P o d o b i e ń s t w o t o j e s t n a j w i ę k s z e d l a c e c h 7 i 12 ( l i c z b a i z b m i e s z k a l n y c h na 1 m i e s z k a ń c a i l i c z b a woluminów b i b l i o t e k p o w s z e c h n y c h n a 1 mie-s z k a ń c a ) . N a j w i ę k s z e z r ó ż n i c o w a n i e o b s e r w u j e s i ę w z a k r e s i e c e -chy 14 ( l i c z b a l e k a r z y medycyny na 1 m i e s z k a ń c a ) . T a b e l a 7 Z m ie n n o ść c e c h r e l a t y w n y c h d . ( n a j e d n e g o m i e s z k a ń c a ) J N r c e c h y dj

4

( # ) 1 52 2 1 , 8 4 1 , 9 7 2 0 , 1 2 5 3 0 , 0 5 5 6 4 4 , 3 4 3 21 11 ,1 5 2 , 8 6 4 0 , 5 4 7 0 0 ,2 9 6 1 5 4 , 1 3 5 0 , 0 0 4 6 0 , 0 0 0 2 2 8 4 9 , 5 7 6 0 , 0 0 0 2 2 0 ,0 0 0 0 7 4 6 3 3 ,9 1 7 0 , 8 0 8 0 , 0 6 1 9 7 , 6 7 8 0 , 0 1 4 5 0 , 0 0 3 3 2 3 , 0 8 9 0 , 0 2 7 0 , 0 0 6 9 2 5 , 6 0 10 0 ,0 0 8 6 1 0 , 0 0 2 4 6 2 8 , 5 7 11 0 , 0 1 2 4 0 ,0 0 2 4 8 2 0 , 0 8 12 2 , 2 8 0 , 2 0 7 7 9 ,1 1 13 0 ,0 0 6 1 3 0 , 0 0 1 7 6 2 8 , 7 8 14 0 ,0 0 1 7 4 0 , 0 0 1 1 9 6 8 , 5 3 Ż r ó d ł o : O b l i c z e n i a w ł a s n e . Celem u z y s k a n i a w s p ó l n e j m i a r y d l a p o s z c z e g ó l n y c h w o je -wództw d o k o n u j e s i ę o b l i c z e n i a w s k a ź n i k a k o n c e n t r a c j i p r z e s -t r z e n n e j w zględem l i c z b y l u d n o ś c i , w e d łu g w z o ru 7 :

(14)

wi j W11 w12 wi3 w14 “ 15 *16 w17 “ 18 w19 *110 W111 W112 W113 *114 W1J 1 ,1 2 3 0 0 ,9 6 0 9 0 ,2 8 1 3 0 ,1 9 2 9 0,2591 0,6226 1 ,0704 1,2500 1,3441 1,3253 1,1913 0,9143 1,2816 1,6371 W2J 0 ,3 6 8 8 0 ,3 9 9 8 2 ,6 0 2 2 2 ,6 7 9 4 2 ,2 6 7 2 1 ,9245 0.9136 0 ,7738 1,0207 0,8186 0,5368 1 ,2205 0,5037 0,3406 W3J 1 ,4247 1 ,7 3 9 4 0 ,2 1 1 0 0,2 1 6 9 0,2267 0,6226 1 ,0847 1,0715 0,9537 1,1499 1 ,0369 1,0148 1,1170 1 ,2 7 3 3 0 ,8 0 4 6 1 ,0 1 7 0 1 ,4769 1,5775 1 ,7814 1,3019 0,9254 0 ,7738 0,6059 0,6334 1 ,0442 0,9188 0,7217 0,4219 W5J 1 ,3 5 7 7 0 ,7 2 9 4 1 ,8989 1 ,9668 1,9757 1,3019 0,9326 0 ,9 5 2 4 0,7610 0,6627 0,9119 1 ,0148 0,9792 0,4334 W6J 0 ,7 3 7 5 0 ,8 6 2 7 1 ,5 4 7 2 1 ,6 0 7 7 1,6842 1,2453 0,8 5 7 8 0 ,7 7 3 8 0,7835 0,6724 0,8677 1,0921 0,6289 0,4180 W7J 0 ,4 6 9 3 0 ,5821 2 ,0 3 9 5 2 ,0 6 5 8 2 ,1053 1,6415 0 ,8506 0,5 9 5 3 0,6770 0,7504 0,9119 1,1063 0,9637 0,3948 We j 0 ,7 0 4 0 0 ,7 3 6 4 1 ,7 5 8 2 1 ,8 9 4 8 1,4899 1,4151 0,9 2 9 0 0 ,7143 0,7365 0,7016 0,7795 1,0514 0,7034 0,4722 Ż r ó d ł o : O b lic z e n ia w łasn e.

(15)

X £ L i W E — Ü . - A i l --- i " 1 I 2 * • • • » П 3 i y ' J = 1 , 2 ...ш i - 1 XU W s k a ź n i k i z a w i e r a t a b . 8 . S y n t e t y c z n y w s k a ź n i k k o n c e n -t r a c j i p r z e s t r z e n n e j o b l i c z a s i ę w e d łu g w z o r u : wi ” ¥ ^ wi j 1 - 1 . 2 ... n [1] W sk aźn ik vii u k ł a d a s i ę w t a k i s p o s ó b , ż e j e d n o s t k i p r z e -s t r z e n n e o ś r e d n i m p o z i o m i e r o z w o j u w s t o s u n k u do b a d a n e g o ob-s z a r u m a ją w^ = 1 , o wyższym p o z i o m i e w.^ > 1 , z a ś o n i ż s z y m od ś r e d n i e g o p o z i o m i e ro z w o ju - w^ < 1 (w z g lę d e m w y b r a n y c h c e c h ) . T a b e l a 9 K o l e j n o ś ć w ojew ództw m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o w e d łu g o s i ą g n i ę t e g o p o zio m u r o z w o j u s p o ł e c z n o - - g o s p o d a r c z e g o o t r z y m a n a z a pomocą w sk a ź n ik ó w k o n c e n t r a c j i p r z e s t r z e n n e j w zględem l i c z b y l u d n o ś c i Województwo wi C i e c h a n o w s k i e 1 , 1 6 9 3 P ł o c k i e 1 , 1 3 4 2 S i e r a d z k i e 1 , 0 8 2 4 S k i e r n i e w i c k i e 1 , 0 0 6 3 P i o t r k o w s k i e 1 , 0 0 0 3 Radom skie 0 , 9 8 4 2 S t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e 0 , 9 6 1 0 M i e j s k i e ł ó d z k i e 0 , 9 3 8 8 Ź r ó d ł o : O b l i c z e n i a w ł a s n e . T a b e l a 9 z a w i e r a s y n t e t y c z n e w s k a ź n i k i k o n c e n t r a c j i p r z e -s t r z e n n e j w^ d l a p o s z c z e g ó l n y c h w o je w ó d z tw . Wynika z n i e j , ż e w ojew ództw a c h a r a k t e r y z u j ą c e s i ę poziomem r o z w o j u p o n i ż e j p r z e c i ę t n e g o d l a m a k r o r e g i o n u (w z g lę d e m w y b r a n y c h c e c h ) , t o wo-je w ó d z t w a : m i e j s k i e ł ó d z k i e , s t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e i r a d o m s k i e . N a jw y ż sz y p o z io m r o z w o j u r e p r e z e n t u j ą w o jew ó d ztw a c i e c h a n o w s k i e

(16)

i p ł o c k i e , p r z y czym r ó ż n i c a p o m ię d z y w s k a ź n i k i e m w^ n a jw y ż -szym i n a j n i ż s z y m j e s t n i e w i e l k a ( 0 , 2 3 5 0 ) , co j e s t u w arun-kowane w y k a z a n ą w c z e ś n i e j n i s k ą d y s p e r s j ą z b i o r u m ie r n ik ó w r e -l a t y w n y c h . T a k i e f e k t b a d a n i a s t a n o w i n i e j a k o o d w r o t n o ś ć u z y -s k a n y c h p o p r z e d n i o r e z u l t a t ó w ( p o r . t a b . 6 ) i wymaga o b s z e r n i e j -s z e g o k o m e n t a r z a . W s p ó łc z y n n ik k o r e l a c j i p o m ię d z y w s k a ź n i k a m i w^, b ę d ą c y m i p o d s t a w ą k l a s y f i k a c j i , a g ę s t o ś c i ą z a l u d n i e n i a w p o s z c z e g ó l -n y c h w o je w ó d z tw a c h w y -n o s i - 0 , 6 4 9 . Z t e g o w y n i k a , i ż i s t n i e j e pewna z a l e ż n o ś ć ( k o r e l a c j a ) l i n i o w a p o m ię d z y t y m i k a t e g o r i a m i . Ma ona c h a r a k t e r o d w r o t n i e p r o p o r c j o n a l n y , t o j e s t - im wyż-s z a g ę s t o ś ć z a l u d n i e n i a w w o j e w ó d z t w i e , tym n i ż s z y s y n t e t y c z n y i l o r a z k o n c e n t r a c j i p r z e s t r z e n n e j w zg lęd em l i c z b y l u d n o ś c i wo-j e w ó d z tw a i o d w r o t n i e . J e s t t o p o t w i e r d z e n i e m i n t u i c y j n y c h p r z y p u s z c z e ń w tym z a k r e s i e , a l e n i e w y j a ś n i a z a g a d n i e n i a do k o ń c a . J e ż e l i d o k o n a ć a n a l i z y w sk a ź n ik ó w w^^ z a w a r t y c h w t a b . 8 , t o o k a ż e s i ę , i ż n a o b n i ż e n i e w s k a ź n i k a s y n t e t y c z n e g o w^ w p r z y p a d k u w ojew ództw o n a j w i ę k s z e j g ę s t o ś c i z a l u d n i e n i a ( s t o -ł e c z n e w a r s z a w s k i e i m i e j s k i e ł ó d z k i e ) w p ł y w a j ą c e c h y 3 , 4 , 5 . 1 6 , a w ię c w a r t o ś ć p r o d u k c j i g l o b a l n e j r o l n i c t w a , p o w i e r z -c h n i a g r u n t ó w o r n y c h , d ł u g o ś ć d r ó g k o ło w y ch o n a w i e r z c h n i tw a-r d e j i l i c z b a p l a c ó w e k p o c z t o w o - t e l e k o m u n i k a c y j n y c h (w p r z e l i -c z e n i u n a 1 m i e s z k a ń c a ) . Tak w ię c g łó w n ą p r z y c z y n ą n i s k i e j w a r t o ś c i w sk aźn ik ó w s y n t e t y c z n y c h w1 i w^ j e s t z n a c z n i e n i ż -s z y od p o z o s t a ł y c h w ojew ództw u d z i a ł w ojew ództw a s t o ł e c z n e g o w a r s z a w s k i e g o i m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o w p r o d u k c j i r o l n e j (c o j e s t z r o z u m i a ł e , j e ś l i weźm ie s i ę pod uwagę c h a r a k t e r t y c h j e d n o s t e k ) i n i e d o s t a t e k w s t o s u n k u do z a m i e s z k a ł e j w n i c h l i c z b y l u d n o ś c i n i e k t ó r y c h u r z ą d z e ń i n f r a s t r u k t u r y t e c h n i c z n e j . W s z y s t k i e i n n e w s k a ź n i k i w ^ i w ^ o s c y l u j ą b l i s k o l u b p r z e -k r a c z a j ą w a r t o ś ć 1 , w s t o p n i u n i e w y s t a r c z a j ą c y m j e d n a k na z n a c z n e p o d w y ż s z e n i e w s k a ź n i k a s y n t e t y c z n e g o . J e ż e l i u w z g l ę d n i s i ę d a l e j f a k t , i ż u r z ą d z e n i a i n f r a s t r u k t u r y t e c h n i c z n e j i s p o ł e c z n e j a g l o m e r a c j i w a r s z a w s k i e j i ł ó d z k i e j w dużym s t o p n i u s ą w y k o r z y s ty w a n e p r z e z m ie sz k a ń c ó w m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o i c a ł e g o k r a j u , t o można w tym m i e j s c u p o s t a w i ć w n i o s e k o k o n i e c z -n o ś c i i c h u z u p e ł n i e n i a . K o l e j n o ś ć w ojew ództw o t r z y m a n a w w y n i-ku z a s t o s o w a n i a w sk a ź n ik ó w k o n c e n t r a c j i p r z e s t r z e n n e j względem

(17)

l i c z b y l u d n o ś c i s t o i w s p r z e c z n o ś c i z e s p e c y f i c z n y m i f u n k c j a m i , J a k i e a g l o m e r a c j e t e , a w s z c z e g ó l n o ś c i a g l o m e r a c j a w a r s z a w s k a , m a ją s p e ł n i a ć w s k a l i c a ł e g o k r a j u . Po n o w n ie ( p o d o b n i e j a k w p o p r z e d n i m b a d a n i u ) p o z o s t a ł e w o je -wództwa s t a n o w i ą n i e j a k o l u s t r z a n e o d b i c i e województw s t o ł e c z -nego w a r s z a w s k i e g o i m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o : n i s k i m w skaźnikom wi j t y c h w ojew ództw o d p o w i a d a j ą p r z e w a ż n i e w y s o k i e w s k a ź n i k i w^j p o z o s t a ł y c h i o d w r o t n i e . S z c z e g ó l n i e j e s t t o z a u w a ż a l n e w g r u p i e c e c h c h a r a k t e r y z u j ą c y c h i n f r a s t r u k t u r ę s p o ł e c z n ą ( l i c z b a l e k a r z y , l i c z b a ł ó ż e k w s z p i t a l a c h , l i c z b a m i e j s c w k i n a c h p o w s z e c h n y c h - w s z y s t k i e w p r z e l i c z e n i u na j e d n e g o m i e s z k a ń -c a ) . D la w y e l i m i n o w a n i a wpływu r ó ż n i c w g ę s t o ś c i z a l u d n i e n i a na m i e r n i k i r e l a t y w n e p r z e l i c z o n e w s t o s u n k u do l i c z b y l u d n o -ś c i d o k o n an o o c e n y z r ó ż n i c o w a n i a o s i ą g n i ę t e g o p oziom u r o z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o z a pomocą m i e r n i k ó w r e l a t y w n y c h p r z e l i c z o n y c h w s t o s u n k u do j e d n o -s t k i p o w i e r z c h n i . 4 . B a d a n i e z r ó ż n i c o w a n i a p oziom u r o z w o j u s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o p r z y pomocy w sk a ź n ik ó w k o n c e n -t r a c j i p r z e s -t r z e n n e j w zględem j e d n o s -t k i p o w i e r z c h n i C echy s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e p r z y j ę t e j a k o m i e r n i k i poziom u ro z w o ju ( t a b . 2 ) p r z e l i c z o n e z o s t a ł y n a 1 km2 p o w i e r z c h n i w o je -wództw : Xi1 a j J = ~p - i = 1 * 2 * . . . » n * j = 1 , 2 , . . . , m g d z i e : x .., - w a r t o ś ć c e c h y j w w o j e w ó d z tw ie i , 2 P< - p o w i e r z c h n i a w ojew ództw a i w km , 2 a i j “ w a r t o ś ć c e c h y j n a 1 km w ojew ództw a i , n - l i c z b a w o je w ó d z tw , m - l i c z b a c e c h . A n a l i z a p o rów naw cza z m i e n n o ś c i c e c h r e l a t y w n y c h aj ( t a b . 10 ) w y k a z u j e , i ż i c h d y s p e r s j a j e s t z n a c z n i e w i ę k s z a i z n a c z n i e

(18)

b a r d z i e j z r ó ż n i c o w a n a , n i ż c e c h p r z e l i c z a n y c h na 1 m i e s z k a ń c a . Ś w ia d c z y t o o małym p o d o b i e ń s t w i e w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o z p u n k t u w i d z e n i a w a r t o ś c i c e c h p r z y p a d a j ą c y c h na 1 2 km p o w i e r z c h n i . N a jw y ż s z ą z m i e n n o ś c i ą c h a r a k t e r y z u j ą s i ę c e c h y 2 i 14 ( z a t r u d n i e n i e w p r z e m y ś l e u s p o ł e c z n i o n y m i l i c z b a l e k a - r z y medycyny na 1 km ) , a w ię c pod tym w zględem wojew ództw a s ą n a j b a r d z i e j z r ó ż n i c o w a n e . N a t o m i a s t n a j n i ż s z y pozio m zmierz- n o ś c i o b s e r w u j e s i ę d l a c e c h 5 i 3 ( d ł u g o ś ć d r ó g ko ło w y ch o n a w i e r z c h n i t w a r d e j i w a r t o ś c i p r o d u k c j i g l o b a l n e j r o l n i c t w a p r z y p a d a j ą c a na 1 km ) . Tak d u ż a d y s p e r s j a t y c h m ie r n ik ó w r e -l a t y w n y c h w s k a z u j e na w ysoką i c h p r z y d a t n o ś ć w p r o c e s i e r ó ż n i -c o w a n ia b a d a n y -c h j e d n o s t e k t e r y t o r i a l n y -c h . T a b e l a 10 Z m ie n n o ść c e c h r e l a t y w n y c h a., 2 ( n a 1 km p o w i e r z c h n i w ojew ództw ) Nr c e c h y

%

W 1 1 5 5 2 7 ,1 20823 1 3 4 ,1 1 2 3 9 , 3 7 5 7 , 8 1 4 6 ,7 6 3 2 3 2 2 , 3 4 2 1 0 , 5 2 9 , 0 7 4 5 7 , 2 8 , 0 1 4 , 0 5 0 , 4 9 1 3 0 , 0 4 4 2 8 , 9 9 6 0 , 0 3 7 4 0 , 0 2 2 4 6 0 , 0 3 7 1 9 9 , 3 3 2 3 0 , 5 2 1 1 5 , 6 8 4 , 0 4 5 , 0 3 1 2 4 , 6 9 7 , 2 9 9 , 1 2 1 2 5 , 2 10 2 , 5 4 3,3 1 1 3 0 , 6 11 3 , 1 7 3 , 7 3 1 1 7 , 8 12 4 9 8 , 7 6 5 2 5 , 3 5 1 0 5 , 3 13 1 , 7 4 2 , 2 0 3 1 2 6 , 6 14 0 , 6 7 9 1 , 0 1 2 1 4 9 , 2 Ź r ó d ł o ; O b l i c z e n i a w ł a s n e . D la d o k o n a n i a o c e n y p o s ł u ż o n o s i ę w s k a ź n i k i e m k o n c e n t r a -c j i p r z e s t r z e n n e j w zględem j e d n o s t k i p o w i e r z c h n i , w y r a ż a ją c y m s i ę wzorem:

(19)

W artość wskaźników w^j WiJ Wi1 WÍ2 W 13* W14 W15 WÍ6 WÍ7 WÍ 8 WÍ9 w /110 WÍ11 w7i 1 2 W *i 1 3 WÍ 1 4 wi j 4 ,0 7 8 0 3 .5 2 3 0 1 ,0 4 6 0 0 ,7 0 8 4 0 ,9 3 4 7 2 ,2 9 0 0 3 ,9 3 Ю 4 ,5 8 5 6 4 ,9 4 1 1 4 ,8 7 1 4 4 ,3 6 8 3 3 ,3 6 5 9 4 ,7 0 9 7 6 ,0 1 8 2 W2J 0 ,1 4 2 8 0 , 1 5 7 0 1 ,0 1 3 9 1 ,0 5 4 3 0 ,8 9 1 1 0 ,7 6 1 0 0 ,3 5 9 4 0 ,3 0 5 2 0 ,4 0 1 9 0 ,3 2 1 6 0 ,2 1 1 5 0 ,4 7 9 8 0 ,1 9 8 0 0 ,1 3 4 3 S j 6 ,4 2 9 8 7 , 8 5 4 8 1 , 1 0 3 2 0 ,9 7 9 8 0 ,9 5 9 6 2 ,8 5 2 7 4 ,8 9 9 2 4 ,8 9 8 2 4 ,З Ю 2 5 ,2 0 0 4 4 ,4 6 9 5 4 ,5 7 7 2 5 ,0 4 8 2 5 ,7 4 8 9 W4 j 0 ,4 7 1 8 0 ,5 9 5 6 0 ,8 5 1 3 0 ,9 2 4 4 1,0 5 3 0 0 ,7 5 7 4 0 ,5 4 2 5 0 ,4 6 5 3 0 ,3 5 5 7 0 ,3 7 4 6 0 ,6 1 1 6 0 ,5 3 7 0 0 ,4 2 3 0 0 ,2 4 6 6 W5J 0 ,8 0 1 4 0 ,4 3 4 2 1 ,1 4 8 5 1 ,1 7 0 0 1 ,1 8 3 4 0 ,7 7 5 1 0 ,5 5 4 4 0 ,5 5 4 6 0 ,4 5 2 1 0 ,3 9 1 1 0 ,5 4 2 6 0 ,6 0 3 4 0 ,5 8 2 8 0 ,2 5 7 3 W6 j 0 ,4 2 7 6 0 ,5 0 5 7 0 ,9 1 1 1 0 ,9 4 4 1 0 ,9 8 2 3 0 ,7 1 8 5 0 ,5 0 4 0 0 ,4 5 7 8 0 ,4 6 0 2 0 ,3 9 2 7 0 ,5 1 0 4 0 ,6 4 4 2 0 ,3 6 9 0 0 ,2 4 5 2 w7 j 0 ,2 3 4 9 0 ,2 9 0 3 1 .C 1 1 7 1,0 2 5 7 1 ,0 4 4 0 0 ,8 1 4 1 0 ,4 8 1 2 0 ,3 0 8 9 0 ,3 3 5 6 0 ,3 7 4 2 0 ,4 5 0 6 0 ,5 4 8 6 0 ,4 7 8 8 0 ,1 9 6 3 W8 j 0 ,4 3 1 7 0 ,4 5 3 9 1 ,0 8 3 4 1 ,1 7 1 1 0 ,9 1 2 0 0 ,8 5 6 5 0 ,5 7 4 0 0 ,4 5 0 4 0 ,4 5 6 1 0 ,4 3 1 8 0 ,4 8 2 8 0 ,6 4 9 1 0 ,4 3 4 9 0 ,2 9 0 9 B ad an ie ro zw o ju w o je w ó d zt w m a k ro re g io n u śr o d k o w e g o _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 5 3

(20)

X ^ P i w ' . = -pA i . ^ 1--- j = 1 , 2 , • • > , m 1 t x i i 1 - 1 • 2 ... n i=1 1J W s k a ź n i k i w' p r z e d s t a w i o n e z o s t a ł y w t a b . , 1 1 . S y n t e t y c z n y * l j w s k a ź n i k k o n c e n t r a c j i p r z e s t r z e n n e j w zględem j e d n o s t k i p o w i e r z -c h n i d l a p o s z c z e g ó l n y c h w ojew ództw o b l i c z o n o w e d łu g w zoru [ 1 ] . W yniki b a d a n i a p r z e d s t a w i a t a b . 1 2 . T a b e l a 12 K o l e j n o ś ć w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś ro d k o w e g o w e d łu g o s i ą g n i ę t e g o poziom u r o z w o ju s p o ł e c z n o - - g o s p o d a r c z e g o o t r z y m a n a z a pomocą w sk aźn ik ó w k o n c e n t r a c j i p r z e s t r z e n n e j w zględem j e d n o s t k i p o w i e r z c h n i Województwo

Bi

M i e j s k i e ł ó d z k i e 4 , 2 3 8 0 S t o ł e c z n e w a r s z a w s k i e 3 ,5 2 7 5 P ł o c k i e 0 ,6 7 5 1 S k i e r n i e w i c k i e 0 , 6 1 9 9 P i o t r k o w s k i e 0 , 5 8 6 4 Radom skie 0 , 5 7 6 6 S i e r a d z k i e 0 , 5 4 2 5 C i e c h a n o w s k i e 0 , 4 5 9 4 Ż r ó d ł o : O b l i c z e n i a w ł a s n e . Najwyższym poziomem r o z w o ju s p o ł e c z n o g o s p o d a r c z e g o w ś w i e -t l e w y b ra n y c h m i e r n i k ó w , w e d łu g w sk aź n ik ó w k o n c e n t r a c j i p r z e -s t r z e n n e j w zględem j e d n o s t k i p o w i e r z c h n i , c h a r a k t e r y z u j ą s i ę w o jew ó d z tw a : m i e j s k i e ł ó d z k i e (w^ = 4 , 2 3 8 0 ) i s t o ł e c z n e w a r s z a -w s k i e С -w ' = 3 , 5 2 7 5 ) . Wysokość w sk a ź n ik ó w s y n t e t y c z n y c h w t y c h w o je w ó d z tw a c h w z n a c z n y s p o s ó b o d b i e g a od w y s o k o ś c i t e g o ż w s k a ź n i k a w p o z o s t a ł y c h w o je w ó d z tw a c h m a k r o r e g i o n u ś r o d k o w e g o , w śró d k t ó r y c h n i e o b s e r w u j e s i ę i s t o t n y c h r ó ż n i c (o d 0 , 4 5 9 4 do 0 , 6 7 5 1 ) . J e s t t o w y n ik ie m w y s o k i e j k o n c e n t r a c j i u r z ą d z e ń i n f r a s t r u k t u r y t e c h n i c z n e j i s p o ł e c z n e j na n i e w i e l k i c h o b s z a -rowo t e r e n a c h w ojew ództw m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o i s t o ł e c z n e g o

(21)

w a r s z a w s k i e g o o r a z d u ż e j w a r t o ś c i p r o d u k c j i g l o b a l n e j p r z e m y s ł u u s p o ł e c z n i o n e g o w t y c h w o je w ó d z tw a c h ( p o r . t a b . 3 i t a b . 1 1 ) . 5 . Podsumowanie W t o k u p r z e p r o w a d z o n y c h a n a l i z z r ó ż n i c o w a n i a poziom u r o z -w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o o s i ą g n i ę t e g o p r z e z w ojew ództw a ma-k r o r e g i o n u śro d k o w e g o w ś w i e t l e w y b r a n y c h c e c h c h a r a k t e r y z u j ą -c y -c h t e n r o z w ó j , p r z y pomocy t r z e c h m e t o d , u z y s k a n o t r z y r ó ż -n i ą c e s i ę od s i e b i e k l a s y f i k a c j e h i e r a r e h i ż u j ą c e w o jew ó d ztw a. P o t w i e r d z o n e z o s t a ł o w i ę c p o c z y n i o n e na w s t ę p i e z a s t r z e ż e n i e , c o do w s p ó ł z a l e ż n o ś c i m ię d z y z a s t o s o w a n ą m e to d ą a u z y s k a n y m i w y n ik am i w t e j d z i e d z i n i e . N i e z a l e ż n i e od r ó ż n i c w p o s z c z e g ó l -n y c h k l a s y f i k a c j a c h , z a o b s e rw o w a ć można pewną p r a w i d ł o w o ś ć . Uzy-s k a n e w y n i k i p o ś r e d n i e ( k s z t a ł t o w a n i e s i ę w sk aźn ik ó w d l a k o l e j -n y c h c e c h - t a b . 5 , 8 i 11) ś w i a d c z ą bowiem w każdym p r z y p a d k u o d u ż e j o d r ę b n o ś c i c h a r a k t e r u r o z w o j u s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w ojew ództw a s t o ł e c z n e g o w a r s z a w s k i e g o i m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o w s t o s u n k u do p o z o s t a ł y c h w ojew ództw m a k r o r e g i o n u ś r o d k o w e g o . J e ż e l i c h o d z i o p o z io m o s i ą g n i ę t e g o ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o - d a r c z e g o , k t ó r e g o o c e n a s t a n o w i z a s a d n i c z y p r z e d m i o t n i n i e j -s z e g o o p r a c o w a n i a , t o j e g o w y so k o ść m i e r z o n a b e z w z g lę d n y m i w a r t o ś c i a m i c e c h w s k a z u j e na d o ś ć d u ż e z r ó ż n i c o w a n i e ( t a b . 6 ) . N a t o m i a s t ro z w ó j r e l a t y w n y , m i e r z o n y z a pomocą w y b ran y ch c e c h p r z e l i c z o n y c h w s t o s u n k u do l i c z b y m ie sz k a ń c ó w w o je -w ó d zt-w , j e s t w z g l ę d n i e ró w n o m ie rn y ( t a b . 9 ) . N ie t y l k o , ż e n i e o b s e r w u j e s i ę w j e g o k s z t a ł t o w a n i u i s t o t n y c h d y s p r o p o r c j i , t o j e s z c z e u z y s k a n e w y n i k i ś w i a d c z ą o n i s k i m p o z i o m i e r o z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o p e r c a p i t a w o je w ó d z tw , k t ó r e z r a c j i sw ych f u n k c j i w in n y m ie ć go z n a c z n i e w y ż s z y . Wynik b a d a n i a t r z e c i e g o ( t a b . 1 2 ) p o t w i e r d z a t y l k o z n a n e p r a w i d ł o w o ś c i w y n ik a -j ą c e z w y s o k i e j k o n c e n t r a c j i j e d n o s t e k p r o d u k c y j n y c h i j e d n o s t e k i n f r a s t r u k t u r y na m a ł e j p o w i e r z c h n i województw m i e j s k i e g o ł ó d z -k i e g o i w a r s z a w s k i e g o . N a j w i ę c e j w niosków i r e f l e k s j i n a s u n ę ł y w y n i k i b a d a n i a , p o s ł u g u j ą c e g o s i ę w s k a ź n i k a m i k o n c e n t r a c j i p r z e s t r z e n n e j w zględem l i c z b y l u d n o ś c i . S t ą d w y d a je s i ę być ono n a j w a r t o ś c i o w s z e i p r z y d a t n e w ł a ś n i e do a n a l i z z r ó ż n i c o w a n i a poziom u ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o j e d n o s t e k p r z e s t r z e n -n y c h t a k n i e j e d n o l i t y c h , j a k m a k r o r e g i o n ś ro d k o w y .

(22)

N i e r ó w n o m i e m o ś ć poziomów o s i ą g n i ę t e g o ro z w o ju ( m i e r z o n e g o b e z w z g lę d n y m i w a r t o ś c i a m i w y b ra n y c h c e c h s p o ł e c z n o g o s p o d a r -c z y -c h ) o r a z n i e j e d n o l i t o ś ć j e g o c h a r a k t e r u , w y p ł y w a j ą c a z r ó ż -n y c h f u n k c j i p e ł n i o n y c h p r z e z p o s z c z e g ó l n e w o jew ó d ztw a makro-r e g i o n u ś r o d k o w e g o , j e s t i s t n i e j ą c ą o b i e k t y w n i e r z e c z y w i s t o ś -c i ą , k t ó r a w y w ie ra i w y w ie r a ć b ę d z i e w p r z y s z ł o ś c i wpływ na s t r a t e g i ę p l a n o w a n i a ro z w o ju t e g o m a k r o r e g i o n u . D l a t e g o t e ż , w p r z y s z ł y c h b a d a n i a c h , k t ó r y c h o b i e k t e m s t a ł b y s i ę m a k r o r e g i o n ś ro d k o w y celow ym , j a k s i ę w y d a j e , b y ł o b y t a k ż e s t o s o w a n i e i n -n y c h metod a n a l i t y c z n y c h w s t o s u n k u do dwóch g r u p województw - w ojew ództw a s t o ł e c z n e g o w a r s z a w s k i e g o i m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o o r a z w ojew ództw p o z o s t a ł y c h . U t r u d n i o n a l u b w r ę c z u n i e m o ż l i w i o -n a j e s t w te d y p o ró w n y w a ln o ś ć w yników , a l e i s t n i e j ą ku temu p r z e -s ł a n k i . D la d o k o n a n i a o s t a t e c z n e j , p o d s u m o w u ją c e j k l a s y f i k a c j i h i e - r a r c h i z u j ą c e j w ojew ództw a m a k r o r e g i o n u śro d k o w e g o z p u n k t u w i-d z e n i a o s i ą g n i ę t e g o p oziom u ro z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o , d o - d o k o n an o u s z e r e g o w a n i a g r u p y w ojew ództw c e c h u j ą c e j s i ę pewną m o n o l i t y c z n o ś c i ą ( z p o m i n i ę c i e m w ojew ództw a s t o ł e c z n e g o w arszaw -s k i e g o i m i e j s k i e g o ł ó d z k i e g o ) . J a k o k r y t e r i u m p r z y j ę t o m i e j s c a z a j ę t e p r z e z n i e w p o p r z e d n i c h t r z e c h k l a s y f i k a c j a c h . Wynika z n i c h , i ż najw y ższy m poziomem r o z w o j u c h a r a k t e r y z u j e s i ę w o je -wództwo p ł o c k i e , n a s t ę p n i e p i o t r k o w s k i e , r a d o m s k i e 1 c i e c h a n o w -s k i e , s k i e r n i e w i c k i e , a n a j n i ż s z y m - s i e r a d z k i e . O c z y w i ś c i e j e s t t o w ynik u z y s k a n y p r z y su b ie k ty w n y m d o b o r z e m ie r n ik ó w p o zio m u r o z w o ju s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o i z a s t o s o w a n y c h m e to d .

E l ż b i e t a K ry ń sk a

RESEARCH ON DIFFERENTIATION OF SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENT LEVELS AMONG ADMINISTRATIVE PROVINCES OF THE CENTRAL MACROREGION

The a r t i c l e d i s c u s s e s f i n d i n g s o f s t u d i e s on d i f f e r e n t i a -t i o n o f t h e s o c i o - e c o n o m i c d e v e l o p m e n t l e v e l s among a d m i n i -s t r a t i v e p r o v i n c e s b e l o n g i n g t o t h e c e n t r a l m a c r o r e g i o n o f Po-l a n d . T he a n a l y s i s was b a s e d o n t h e p r o c e s s o f f o r m a t i o n o f a s e l e c t e d g r o u p o f s o c i o - e c o n o m i c f e a t u r e s c h a r a c t e r i z i n g d e v e -l o p m e n t o f a d m i n i s t r a t i v e p r o v i n c e s i n 1 9 7 7 . T h r e e m e th o d s w e r e

(23)

em p lo y e d i n i t and n a m e ly : n o r m a l i z a t i o n m e th o d , a p p l i c a t i o n o f s p a t i a l c o n c e n t r a t i o n c o e f f i c i e n t s i n r e l a t i o n t o t h e p o p u l a -t i o n s i z e , and s p a t i a l c o n c e n t r a t i o n c o e f f i c i e n t s i n r e l a t i o n t o a r e a u n i t s . A p p l i c a t i o n o f t h e s e m e th o d s p r o d u c e d t h r e e d i f f e r e n t c l a s s i f i c a t i o n s r e v e a l i n g t h e h i e r a r c h y o f p r o v i n c e s a c c o r d i n g t o t h e a c h i e v e d d e v e l o p m e n t l e v e l . I n e a c h c a s e t h e r e was o b s e r v e d a d i f f e r e n c e i n c h a r a k t e r o f t h e s o c i o - e c o n o m i c d e v e l o p m e n t b e t w e e n t h e Warsaw M e t r o p o l i t a n P r o v i n c e and t h e Łódź P r o v i n c e . T h i s i m p l i e s d e f i n i t e c o n c l u s i o n s f o r t h e p l a n n i n g s t r a t e g y i n t h e c e n t r a l m a c r o r e g i o n a s w e l l a s c o n c l u -s i o n -s c o n c e r n i n g m e t h o d o l o g y o f f u t u r e s t u d i e s on t h e c e n t r a l m a c r o r e g i o n .

Cytaty

Powiązane dokumenty

Wsze˛dzie tam – co naturalne – mamy do czynienia z oczywist ˛ a obecnos´- ci ˛ a, działaniem i funkcjonowaniem chrzes´cijan´skiej tradycji kulturowej rozu- mianej jak

W związku z tym Wojewódzka Konferencja Bezpieczeństwa i Higieny Pracy została zorganizowana przez Katedrę Pedagogiki Pracy i Zakład Studiów Edukacyjnych Instytutu Pedagogiki

Dynamika zmian ruchu turystycznego w latach 2001–2011 wskazuje, że coraz silniejszą pozycję wśród krajów recepcyjnych turystyki zyskują w ostatnich latach państwa

proces zmian polityki sąsiedztwa jest wyrazem szerokie- go konsensusu w instytucjach UE i w państwach członkowskich, dotyczącego ko- nieczności dostosowania strategii współpracy z

– jeżeli celem badań jest wyznaczenie funkcji obiektu badań, to należy poszukiwać planów zaliczanych do grupy planów zdeterminowanych (uwarunkowanych); – jeżeli

Badania odporności na ścieranie warstw metal- minerał napoin dwuwarstwowych Fe-Cr-C po napa- waniu oraz obróbce cieplnej wykazały, że zwiększe- nie zawartości niobu z 4 do

Proponowany współczesny ekonomiczny model Czasowych Reakcji na Wyzwania oparty jest na realnych systemach informacyjnych, również inteli- gentnych i posiada

Za ciekawsze znalezisko należy tu uznać 2 fragm enty uszkodzonego kościanego gładzika. Cm entarzysko kurhanowe z II okresu epoki