Przyczynki metodyczne z zakresu geofizyki wiertniczej w aspekcie poszukiwań złóż bituminów

(1)

JANUsrz; I1RYDECKI ·~tut Geqloglczny

· .

i»BZ¥CZ"YNKI METODYCZNE Z ZAKREsU GEOFIZflOwmRTNICZEJ

.

W ASPEKCIE

_.

POSZUKIW~

ZlA)Z

BITUMINOW

_.

GwaltO"9WlY - roZW6j 'poszukiwa6 nafto~ch Iba;'; dail geOlogicznych nal"ZUdl geotiz;vte ' :\ilimniczej . w1e1le . nowych . Obowdl4'zkaw.: Oc:lWiercane . obeCnie oltW-ory ma·jll· ziinromy- procent irdzenfowania (pr1.e-ci~nie l~·/o), co ogran~cu:do imtnimum UCX§e bez.;. poarednliej i.nflonnacji U'zyskil'wanej .. !Pl'zez geologa. Decyd'l1Jj~ym rnatertlMem: zarltvmo' dIa ok.i'eelEmia rod2aju przewiercanych BkaI, glt:boko§ci iich za'lega-nia i mlll~, ja:k ted: }uIZ niekiedy 1 do okJr~e nia wieku osadow - profilu straty'graf.icznego, stajll &i~ wynidd badafl. ,geoIf'lzY<!2'lIlych 'Vi otworach

wtert-mczych. rz.; calll ocLpowiedziallno.§cill motna 8if:wl~zil:, rfe obecny stan przy-gotowanila ftechnlezn~ i meto-dycznego polslki~j gooflzyki Wierttn1czej zapewn!a

w

zna"kom'ttej. 1W'i~ !pl"zypadkawl'eaH:raej, po-~zych zadail, ipl'zy mi.a§ciach rwy>dzielanych warstw ponad 2,5 m,' if ·niekiedy w aprzyjadllCY.ch dlroLicZllo6clach, mofll.lwa 'jegt nawei; :I. WiQksza delta-l>:l.'Zacja. IProfia'l1 o1iworu.

Zadania wymdkajllce 'Z 'pot'rzeb poezukiwatJ.

(glaw-rue

zJ:6Z bi1.uminow) idi\ .jednak znacznie daiej. Ocze-lruje sit; coraz c*iej od goofolzytki Wierlnil.czej 00-powiedzi co do '1o'IiHno§ol lfizYCZllych 11 geofizycz-nych p.rzew~erconych i wydzie'kmych w. pro.mu 00-ryzoot6w. W wit;iklszoeci pr:zypadk6w spr~adzajll si~ one do nalrt~ujElcych punklt6w:

~ wyd:zdelen~e Z ipl'Of1llu Elka1 2blomikowych;

~ oklreSlenie Clharakteru kb casyceaia;

- okretlenie dch

wJasnoec.i

.kal~Bkl~,_

tozn •

.

()klre§lenle wSJr!lioo§ci porowatoSc1

.p,

prooento-wego nasycema wodll ~oZowll Sw (b1l'Cl! bl.tu-minamd SrQ

==

100jStD), mineta1izacji wody zlo-zowej Cw litd.

. -Gdy

1iierwsty

z ,tyoh' IfIrzeCh ~6w '-nMtT~ najmntej 'tl'udtlOOci '(w -!Pl"Otflu' pi88zcz~LIavtyDi;

profit

wpnowy

Stwa1"2l8

wleJ.e problem6W

'

dodai-kcwych -.,. '7). 'Clwa ~e Btanowilt-·.rut prOljl~

lIliemaly 'i katde. opracawame ,prowadutce do odPQ'~ . Wliedzi II)a te dwa glawne zagadriieruac' 'et&nowi' jiiZ

.

P!?WabUt'

praCQ .n8u'kowll,· -g<iZie rtrudno j~' m.6Wti~

o' ~ak[e~~l'Wiek prZemyslowej reaJizeCji tycll: #aail,

Spotyka . si<: -wpraw<i?Jie .

w

':Pal~':szer~'

O()raeoWiUt

(ifmw.

:-

-geofizyczYl).ch ocen otworu); wzorGWanyoo na

analogli.czriych

w

:rz:sm;

czy, na

Zachod·Zie, nosziilcycn jednak wap61ne pi~() bezpo§redniego :&tesowania rnetpd~,. ikitara ··ZOIS'1ia}a:wpra~'Zi.e.. &praw<ioona

i u~eDtowana· M . ~ch ~.p;·:!3ran,kiJ;d1. 1

Tata-ni,

czy w G6rach: SkaliStych. ale brak jest oceily ~~ jej ~amia lIP. w ~ej()nie

synkl'loo-dum lubeloSkiego .. · PIl"mvadzi to· nierai do. sprzecz-.ri.ycb 1WY'IliIJtQW' -obrzyrDywanych

-".pmy

zas1;()eowan,iu r6Zn.ych metod, -1l'liP.-

kit-ore3B

.

-z··,a,ner-Ylka1'l9kich. [

·kt6-rej:.§

z raddec'kich. . - . -: . .

,Wprowadrzone i opra~rie w 2lSRR i' ~a Zadto";' dzie zaJ.e:moki i .noIOOgl.'QmY· do mter'pretacji kolek-tto.r81rlej wynikaw badail geoflzycznycll majll charak-ter wyb'itnie Ir.ona'lny, gdyi w &p6B6b uta10ny

llWzgIQlirriaJjll Wlele cech dl.an.kterystycmych n[e_ ldedy wylllCZllie dla danego obszaru, czy zlot.a (np. sIkIad .' .mi1.nerailny·· HOW, . wM 'ZlOZowych,phicZelk w:lertniczych, parame'try stru'kiturailne aka1 itp.). W FolsCe lliewieiJ.e .·jBrt teg.o tYIPU OprHOW8il (49),

a poza otym braki rill ,zapIeczu ltecbnicznym [ mekie-dy warun!k:i panujElce w danyni

dt'W'orze

trlrudniajll; blldz nliekiedy unoJ.ernof!i.~ajll . wyIrorzysianie :ilo-sciowe lI'lawet zna.nych meted !Z8Igl'anicZllych ..

NapotykajllC doSe cz~ :na ·I\:rudttosci tego i\;ypu. autor JWp1'owa'dzY pewien Bchema:t przedstawlania .

UKD 550.835+ 5150.83'1 :B22.2t1 :5li~U8 :553.061.4 :551.491.'1

. . 1 . .

wyn11t6W inteIrpretacl1.

· c.zyte1ny

dla geologa ijedno~

czeAnie me falBDtj~y :o'brlL2lll fikcy,nym'i, milriO~

te

sdl!idnde wylicu;mymi Jiczbami. Przy«dadem moi:e tU sluriy,(: linterpretacja w dtworze IMadaje &tHe

m-I,

g&ie w kredde dollllej naoJ.er1alo· wymielil: do perfo-racjl dl:a cel6w. 'W'Odnych Ihor~onty .0 . naJ'lepszych wlasno§clach . kdlek1tat'llJkiicb. . !Rye. 1 przedstawia

schemat -i~WY tegoodclnka. Zestflwdono na.· Dim 'WY'inlterpretawa.ne zailenle

ct wg

.na~ema natuml .. nego - promiemowan!a . gamma IQ (oznaczenie WIg. J. Flrydecldego - 8), zaW8ll'to§l: wodoru '(w pewnym

s~e ·odpO"wtledrUk pol"OWato4ci .,~) WIg nat~enia promiemowania gamma 'W'2lbu~e8'O Deu!bronaml

Ing i opornoM: wldctwll R. Mioe:railizacja w6d zI~-. zowych -ok. Gp' gJI (>wg danych. geologieznycb) :byla,

an1¥logicznado mineralizac)i· pltrezkl, co przy bra'ku lkontirast'U ic'h opamo9ci wykluczylo z jednej "ony mdBiwoSl: wY'k!Orzyetania 'Pl"OMlowanda potencjal6w po1atyq;aejl na!buralnelj .PS; za:A SO (sondowanie 'apo,r-nO§ci) 'niemog}o w tycl1 wuunllmeh dal:· tadlnych

mfOIllilacji· 0 . s1refie :I'd1'bracn. Pon'lewat w calym. proftilu brakOW8~O lborymnt6W . oporowydl, kt6rym moina byloby przyp!sae warlo§cl ekstremalne (np.

Uy - Ci=I100'/" dIQ"'=(l, dIng*=O- Hd.), oparte sit; tu 0 'Wa~i p.rzeci~e IQ, Ing i .R die. cal~ Ikredy dolnej jaIko reper 1 policzono odohydenia od tych w'ielika§cl. Oczywd'Aeie nIe moma bylo podawa6

tu

sIkali !bezwzgJ.~ej, lbak dla Ci, j8k dla

.p

I (Jla-tego przedstawiono wynd1d iedynie

w

obrazle jairo-kiowym.

!Ne odcLnku 14'17~1-587,7 m wy'i41terpreooweno

d'ZiesiE:l: ~~1iOIn6w lZr6Znicowanych od. 8'f;rony

wla-lSiloSci kole'1dors1clch: ..

· - ·1) 1147'7~491,6 rn, 6) J.5I17.1--J.{'tt9.G·m,

:'_ 2)

B491H602,i2

Ql,. 7) .1519,1}.-;1530,.$ m,

- ca) .t500~1503,.5.

ID,

4J) 11500,5<-I15134,a m, ... '4} J.50'3~ml,5 m', '. 9) 11-584~572,fi rn,

· o)'nOl1I1~1517Jl rn, 110) 'La~l58'1p m .

..

IW~6r pooi~6w ~ ~epszycb

wiaanoAc'iach

..

k,-lek'tor8kich.

osiarto

1118' odniesieniti IPOszczegMn~h parame'tr6w od ioCho. wiaBooAc1' pi.'zeol~nYch . Vi 00-lym badanym odciDku. 'lDIa ozagadn~edwOdnycli na):..:

tiaidZIlej fontsreeti!j~yOk:azal siQ-'pozlom' ~ T '4.' SIl -11;0 .. 'U~o.ry fptia-szczyoSte, grubo -Ii. . srecLnioziamis'te; o naj.rrlti!!nym ni:leniiu, stoeunkowO wyso'kiej' zarwar .... WAoi. wodoru i niewysoldch oporoOkiaeh w1:a8cI-w:?'di, . co W8'k8zyWaloby

na

ich n~p0i'0w8-t~e

Wo

oalym.· bSdahym

lnterWate.

Niezle wlashoAci. ~ezerituje te! poziom ., - nieco idrobniejSza h-aik ... c;a, 'ninileljsza za~l: wodorti, Wyt.sza oporno§l:

--aWiiI'ic

nml8,Jsrza >:I. parowat06l:; Rawniei interwly:

5, 7 1 10, e-ho~ 'gon;ze IIrolekto.l'91i:o m~na uil1czy(:. do-in~~reS~J~cych~ - . '. . . ': . . -.' ...

oCena negetyw,na spOikala na~ast .

PoziOOty:

;

3, 6, 8 d 9, W ktarych 9tw'ierdzono zaUenie, charak-ter mWowcowy, WYIKt;PldIlCIl miejscami wiekwt za-wario§l: 'WOdoru %W'iIlZ8lllll iraczej z wOO.ll adhezY'Jrul. CiekawyJest pozlom 1. reprea:n'tujacy nIls'lrle zaile-me, ~lll zaw~6 wodoru, oDOl'n~ powyteJ prze-cit:tneJ. co maze ~erowal: niepelne -nasycenie po-itOw wod" (Sw

<

tOO'/o) - ewen'tualne r4tazowanle

solanki. Cyotowane wyze3 bra'ki ! utrudnlen.i.a

me

1)0-71W"alaly Jed:nak na wyjaSnien1e geofizyeZlle ·tego

pro-Iblemu, 1Id6ry poZoS'tawiono do l1"ozwi,zania 'Za po-mOCIl opr6lbow8lllia.

• Nat~enta w jednostkacb wzgJ.~dnych.

(2)

PodsumOW'll:jllc, dJ1a cel6w wodnych, iIlil podstawie da.nych 'geofdzycznych, przedstawiono do op:rObowa-nia pozioony: 4 ~1503,6--l15U,5 m) i i2

(\14911,6-1_,~

m), zas

dla wy!jliSn'ienda. chMakteI"U Da6y~ia

poziOOl 1 (14177,9--i1491,6 m). ~e ~t:d6w tlecbnic:z-nyc.h poziom 1 i 2 opr6bowano lllcznde, otrzym'llj!lC samowylplY'W wady (ta'kiZe z poziomu 4) 0

mioerali-zacji ~ Ot,.4 g/l. Metoda rtakiego !pl'ZedS'tawdenia. wy-.nilk6w pozwala wi~, przy og!l'anic~nej ilo§cl da-Illych ·geof.i-zycznydl., ocen'il: wlasnokl kolektoNMe [ sugerowal: opr6bowan!ie lronk.retnych poziom6w, chal'akteryzu'j!lcych si~· n8!jlepszymi cechamd. 7biorni-!rowymd·. Spotkala &i.~ ona ~ z pozytY'M1El

ace-rill

geolog6w, 'Zajmujllcych si~ problemami

opr6oo-'\'\tail. . . .

IPIrzedmiotem specja~nych studi6w aurora jest osiaWo zagadn[enie ok:!reSlen1a porowatoScl wedlug danych geonzycznych.·

StariaWl

to problem' sam

w

'EIOIbie, a

'teorety{:znych dJr6g dojScia 00 tego

pa-Il'aJinetru proWad·7!i. wiele. NaJpopu[arnlejsU\ rn.etodil

vi

P01Bce jest wykorzySttanie w

tYm

ce1'll wyni'k6w profilowania promaeniowania gamma wzblidzimego

neutronaJind~NG. Pon'ieWei wod6r ma najwi~y

przek.r6j czyriny :na 1'eakej~ pochlanliem.a neutron6w, Zi:1lI:ejesfrowa·ny e.f8trt. wYPromieniowanegO prarilienio-wenda gamma -pcdtoQzl w znac:zm.ej mieize od wo-doru . za,wattegi> VI wodzie, ewentualme bitmni·nach . WypeJntajEl.cyeh .lPQry ska~y. 7Jbiorni1rowej.

'lPrzeld9ta-wia s'i~ tE:. zai~o§l: w postacl krzywej log8l"yt-mdci.n,e'j (w ipI'lzedziale.

4>

~ 4----4Q0/o) , kt6rej r6wna...:

ri·ie

moma

zaplsal: ja~: . .

dlng = A

+

BIg (D [1]

gd~e:

[2]

Ing - wu-toSl: na~enia

promienioWan,la

~I/l

lW2ibud®n.ego neutronami napr.zeciw badam.e.g.o hary-lZIOntu IngmiD - n:a¥enie rndndm..aLnew da.nym od-c1.nlru pomial'owym, poC'hodz~od· n6w; Ingma><

-.na:t~pie maksymaJne od sui .0 mikomo. malej porawaWki pon1lZ~ 2 -;-1'/0 - np~ 7lbite wapienie, anhydtY'f;y. Weystkie te .powytZeze nat~enia

powi,n-lIlY .lbyl: medUkowam.e· 0 wartoSl: tla

natul'alne-/1:Q protnlieniowania .gamma, 'M6r~ mQzna przyJjEl~. za

~r626

.ig,

dlla danego poziomu.

-.: Zale:moAl: wymzooa' wzorem fj].]' obejmti1e . swym

:ufS[~em ilie tyile ,po1'owatuS~ .~ i'le procent6wll za-'

w~l: . WOdy (wodoru) 'W prc5bce skalyo' ob;l~t:o§ei'

jed.liostlkiowej. iDla '.s'laU·· czystych; nolez:ailonych' <ta'ka

~~einoS~

moze

byl: prawdmwa. Jednak bar'dzo 'wie-ae' sk'al" zobiamillrowych ~era

w

'swej' objeto:Aci

:wdc:ce1 1ub m-hie'j' cz~sitek ·1ia-styClh., !ld6re jak

wii,ado-mo

obfitu1El' 'Wwodt:f.ZaHooie· kole'k!tOlra ·spowodawal:o mm;i' :zwtit:mtszen1e . efek'tu nautrono~o 'od wodv,

a wi~ Ji' IZalWyZenia intei'pretowalIle,· pooowatoAct ~.

Ko'nieczile' jeStt Wi~· 'W'prowadzenie -poprawld do W'2lotu 1J111, uw1Jg1~nfa.jElcej ow6cz wody (wodoru) Imwartej

w

paraeh 7Jbiornifka, WQd~. z~zana

-2i. ez~.am1 . tlastymi. PoD.rawiony wz6r wygllldalby

.n~~puj~oo: .

[3]

g'dz1e:·

w··

Ci - procentowa zaJWartoA~ wooy.

('WIOdo,-~u)

w

dlacch,

.. Jak'

"Wladomo ..

Ci

·decYdu'e.· w;' zasiti;ini~zyspqs6b'

o nat~en,iiu ~atl.rtaln~o PromieniowaDli!'l..

gamm,il.

dIg, co moZna' wya-a'Zil: wzorem: . .

[4J

przy zalod:eni'll, ze opr6cz CZl:l&tek d.lestych .nie wy-stlpJljEl w profilu Wii.(~'ksze s:kuIpienia. materialu ra-dioaktywnego, dIg to ~E:dne nat~enie premie-niowania gamma: .

[5]

. gdme: Ig - natElienie promieniowania gamma na-przeciw badanego horyzontu; Igma", i Igmm -:-nattElieDie maksymalne i m!Lnimalne n8IPr.zeciw oporowych

ha-ryzont6w w profiiu, odpowiadaijElcych ekalom ila~

stym i czystym, nlezaillonym.

PrzekBztalccajElc wz6r .~3] z uwzglE:dnieniem [4]

otrzymamy: .

-~ .!. •• fII,. -.!.. .!.

fI=e B.

eB

- w · k Q • dlgQ [6]

...

gchi.e: e - podlJtawa logaryimu we wZOll'ze [3].

W:prowadzajllc nowe stale:

-~ a=e B

b=.!.

B 1 c = -Cl otrzymamy ostateczIl!ie: "'=a'e"·dln& - f. u"c

Wz6r (7] 1P0zwala na wykor.zyetanie 00 O'kre§lenia porowatoSci 4) danych z pi'ofoilowania gamma PG

i .:profilowania nautron-gamma PNG, kt6re to m(rt(jdy

s~ wy:korzy6tyowane do prafilowanla prawie :ka.Zdago :wiereenia w .PdlSCe. Konleczne jestt jednak UiPl"zed.:

nie dk'reAlenie stalych UI, b, c, f, :kt6i:e b~dij, chank ... · . terygl;yczne dla .skal w oIm-~onym regi.o.nde 'i. .ciIla

~krem.onego wdeku osad6w {np. inne dla mezozoi'lru, iooe dla paleozoiku).. 'Wyib6r stalej e - pods'tawy

loga1'yllm'U, jest INlczej oczywi'Sty. Zdanliem auitora naJl.e!Zy 'P1'zyjlll:' e = 10, ze wzdE:du na la'two§l: posbJ.,..

gd.wania siE: logm-yimami dzi.e9i~nymi.

:Ryc~ 2 'l1k1w.uje przy·ldadowy nOm~ iJ) =~

=

i

(dJng; dIg), dla kt6rego auwr pr.zyj~1 nastl)pUJj~ee

wartoAci sta~ycch: il

=

40; b ':" -1,.2; C =1; f = 4.() •. , Za'loZono, ze !Uy "Zaw.l.er8lj~ 4JJO/o' wady-(s'ta:J:e a i

f),:

Ze w.aa:toAci sta~ch a 1· k ze wzoru 14] s~r6wne. ~ednotci (stale

c

d f) OIl"flZ

ze

porowato§l:, kt6rej

we-dlug .r6wnania 11J1] odpowdacda d11i.g = 1,0 . jest r6w'na.

~ = 2,0 (stala b). P1rzy' tak!lch uproszczonyc:h za~07.p

nlach r6wnanie 17] .przyjE:1o .pogtal:: .

", = 40 (lO-I ••

dIn, - dIg) E'1']

Za PomOCII 1:egO w·zoru (Il'] zrea'lJi'zowano

przedSta-w.i0DEl na rye. 2 postal: nomo.g;ramu. Odcinek.

ikrzy-wej 0 m.o9u:1e dIg

=

OJ) w. Przedziale .0,85

<

dIng ~

~ 1,11, o.dbiegajElCY od . r6wnanda fl] wykona~oza

M. G. f.atyswwEl (13).

1Pr0stota pt'zedstawiOnej' m~odyGd okTMlenia po-.rowatoScr 4) wedlug PG .i ~G przemawia za jej szeroldmwdroZeniem. Jednak md.eZY z gOry zastrzec, ze stale we wzo-rze {7/] P1'zyj~to za 1itera'b\lr~ za~

(3)

tI.ro 11

!

,: 10

.r:

.5 'I

-i.i.

1"!-

,

10

i-l

i-L

"

~

, I I

~

• .

•

,

•

!

•

, 4

I

','

I I i1 2,S

,

,i' , a ! , i " I 11 I 1 ,

i

t c. 0.1 0,'

•

q4

Ryc. 2. Nomogra.m do okrrdlania porowato§ci (tJ wg

danych PG i PNG. :Modul lctrztl'lDych -dIg.

flMr

,

-,

-~..., - - - ' c' ,." "h6 -""'11 I I

!=~-+-

_ _

----'-L--_

.

I

.

_

______

--'-...L...._--I

-

- -

-

" , . . . .

...

"'~. .,---'~= ..

Ryc. 1. Schemat oceny k.olektors1cie; dla fc.redy

dol-ne;

'ID otworze Mada;e 10-1.

Fig. 1. Scheme of evatuaUon of reservoir properties for Upper CreatOlCeoUB depostis in bore hote '

Ma-daJe. l'G-l.

granicznl\ [ nie muszl\ one odpowiadac l'egionalnym

wai·unlrom w lPolsce. Autor iprzewidlde dalsze prece

maijllCe na celu zna'lezienie wado§ci tych s~iych

dla poszczeg61nycb jednostek [1tostr~y~aficznych

w poszczeg61nydl njonacb.

OStatnim prob!lemem, z 'ktOrym auto.r, chdalbY

6'i~ podzielic z czyteLnI:kamri

w:

m·mejszymartykule.

jest zagadnienie I:1~ecUtgloSci radialnego rolllUadu

opomoSci wmsciwej wa1'fl1w. Inter,pretacja wynik6w

sondowania qpornoAci SO sprowadu s.i~ prz~acinie

do wykl'ei81enia kirzyowej sondowama na podsfiawie

wa!l"to§cl opornoki pozornych Rp otrzymanych

z sand 0 1l'6znych dlugokiach. a ' Wilc:c 'i 0 ,l'~ych

IllIlnlllllllllrlllllln

) -f(ciLiicUg

l mod...t ~~. ciIg

. !I I11

Do'

o:r

~ IP ot"!'

Fig. 2. Nomograrm f()l1' determination

of

porosity. according to the data obtained by gammcL a.nd

neu-tron gamma loggings. Modutus

of

curves - dIg.

[ommj Rp/Rpt 100 80 50 40 20· 10 8 4

Lld

d _fm) ;, ,i; i. 1'0

Rye!. 3. Krzytoa sondow~ia (JMooowice IG·l

2427, 0 - 2528,5 m) 0 dobre; ciqglo§ci. _. R= 29 omm,

'

Fig. 3. Logging curve (J/JIf'01Wwice IG-l: 2427.0

-2528.5 m) showing wen continuity. R

=

29' ohlmm;

zasJ.~ach. Jej !postal: m6wd nam 0 warto§ci

rzeczy-wi9tej opornoAei wla§ciwej R, ewetl'tuaJalej.

obecno-,§ci s'trefy foiltracji · 'W s'kalach· 1:oblarmlrowych

(da-dl\C

jej opor.ooSc Rsf i z8Si~ D). IS'tniej~ce afuumy

olm'zywych t~re'ty<:znych, wyli<:zony<:h .przewa.znie 'za

'Pomocfl tzw. elektcointegra'tor6w .. czyU siatkowych

U'l"U\4zen modelujllCych. przewidujfl 'wiel~ Iromblnacji

R, :Rp, Rsf, D, Rpi, Rs, d, h

**.

•• , Oznaczenla odpowiednio: R - rzeczyWlsta oporn~

wlalic1wa poziolUU; Bp - oporn~ pozorna pozlomu: Blit - opornoj6 strefy fUtracji; D - zalli~g 'strefy fUtracjl; Bpl - oporri~ pluczkl: BB - oporno§6 warstw, sllSlednich; d - lirednica otworu: h - ~ZIIzoIiCi pozlom~ ,

(4)

...

/qiilpl

_,

,

;r~~ 100

I·~

,

1110

~ --~~

80 !IO

"

10

~

10

'1

_iN{X.~--- _:: , :t ... , • • 10

RVC. 4. 'Krz1/tDe BOfIdOWQnia (W~gle&zvn Id-l-

-1119,0-1137,0 m) nieciqgle. R1=480

omm,

(L~O,5S-105 m); R,=115 omm (L=2,62S-4,25 m); R~=63 oTll .. rr

d.=

5,69-8.25 m). Sttr-ef'll n.ieciqglo§et - 4" -:-:-

1,05-2,625 m; b - 4,25-5,69 m.

Fig. 4. Logging curves ,,(W~gle8Z'lln IG-l:

1119.0,,-1137.0) showing diBconUmUt1/. RI = 480 ohmm

(L

=

0.55 - 1.~5); R, =, 115 ohmm (L

=

2.625

-4.25 m); R, = 63 oh~m

CL

= 5.69 - U5).

Discoo-tinuity zones -

4 - - 1.05 - 2.625 m; b - 4.25

-5.69 m.

Wszystiklie iklrzywe teoretyczne zgl'omadzone

w ,tych !Zbiorach pr26Widujll c~ obraz IIrzywe-j

somiowania, mezaiertnle od warloSci parametr6w

(j. w.) wchodZllcyoh do zaleino§ci modeluJlleej daDll

ikl'z1Wll. PrzykO:adem mote bye Il'yc. 3,

,przede.tawda-~Ilca Jnterpretacj~ boryzc;nilu 2G7,~,5 m w

obwo-ne Jaronowice

I1G-a.

Tu istotn1e wszys't.klie punkty Rp/RP! uhYlyly si~ dobrze, w granicach _ blQdu, DB

wybra:nej Ik;rzywej teoretYCZllej. .Tednak: 'IlrzeIJa stwierd?Jie ze .ta:Jde doMe 'ZgOdno8cl, -je61i jut me

BIl

BZCzeg~ymi

przypadkami, to przynajnmde-j

8ta-10.0 will jedna:k tyl'lro cz_e przypadk6w spotykanych

w inte1'1P1'etacji

StO.

Bardzo cz~ natomia\!lt mamy' tektle przypadki, dla 'kt6rych otHOiZenie wszyaUdch

IN~ Rp/RP! na jak:.iejkolwiek kTzywej

teare-;t~ZDej ,jest ,n'iemorJJJiwe. Wie1u ~etator6w

1E'8-dzi sobie w.6wczu w ten sposOb. fie b'elIJ!i

la'kll§

lW'yelwtrBIPoiowenll krzYWIl,

?godml

wprawdzie z

wy-mBIDIl kr'ZYWIl teOll'etyczDll. 'jednak ipl'zeprowadzonll

daleko poza ~andcami bl~aw.

,i.nny sposOb s-potykany u nas, !to wy'korzymame

do lmerpretacji zaledwie jednej. dwu czy trzech S01ld. iPl'zykladem moie bye tzw. sondowanie uproszczone pdtencjalowo..,gredientowe SOpg, wz4~e

z

metodyki

zachodn1ej. gdzie SClpg lPl'Zeprowadza 6i~ sondami

.0 trzech drulgoAdiach. - a wd~c 0 tTzech zas.i~ach.

,W talcich przypad:kecl1 ;problem przes~aje lstniee, gdy.z dopasowanie do ~ranej &rzyweJ ,teo:retycz-lIlej jedneg(), lub dwu , pmktQw

me

,

przedstawia

mdnej trudno.§cl. z C'htwtH, jednak !£Wi~ksr.enda Un:

Sei uzyskanych iIrfO!macji 'o:kazuje 61~CZ~O,

ze

ju~

dla 5 czy, 61 pti'nktow wyibor odpowledmeJ :kll"ZyweJ -teoretycznej j8'&t bardzo problematyczny" ,

',[Iu a'lit'Oll' dokonal ool'zucenda gl6waego zalozen'ia.

a mianowicie ciQgloSci !'8'tidalneg.o r02l1dadu oporDO-'Aci. PrzyjmUljllc za~~enie, ze ~faz r.e wZl'ostem

od-Jeglo8ci poziomej od osi otworu ~!Xll'n08e rue musi ,bye ani &tala~ ani teZ 'mdeniac Iifi~ w sposOb clllgly, ao-tor przedSta.w.i.a obraz rGz'Jr..!adu radialnego opor-llloSed wlaJSciwej W 8!POSob niecillgly. WlprOwadzaj,c lIlloZliwo§e 'i.stnienia stref llieci~lo.Aci (l'Yc. 4)., Stlld /flmk<:;a.

R.p/RP!

=

f ~R/Rpl, L) ... zobrazowma kJrzy-Wll sondawania .rm, ma chanlkteru ,P!YIll1lych ,zmian wartoSci, ale ~owadu do stwierdzema, Ze na pod-Btawie danych uzyskanych z poszczegOl,nych sond elektromeflrii zostaly wydzieklne n8S>t~p'UljfiCe &trefy w fuIllkcjt odleglo8ci od os! otworu: sondy ()

dl'Ugo-••• L - dlugo~' sondy.

200

~ciacb L = 0.65 i ;1.05 mZ8l'ejestro~y streft:

!O opornoSci 4SO

.oman;

sondy 0 cRugoect L = ~.625

i 4,25

m

'

zarejestlrowaly stref~ 0 oporn06c.i 115 omm;

&oDCly 0 ~ L = 6,69 i 8f8J m stref~ 0

opor-noSoi 63 omm. iN.l.e wcbodulc juZ w interpretacjt:

gealogicZlUl zjawis'ka :morima jedynie stwderdzic, ze d'la odlegl06ci odosi otwOl"U rqdu

a...(Jp

m oraz 4,,3-0,7 m 'obxaz opornoSci jest nieznany i strefy te

na~wano stl'efami mechlgloScd ll'adIaa.ne.go rozkladu

opornoeci wlaic.iwycb.

-IPirzylklad

ten

'(rye. 4) odnosi si~ do otworu !I~e

'iSZYD 'l!G:..I z iiQb •. J.lJl9.~37P m, z ~ ze (~~

]ut wytej wapomJll8no) taki obraz uz,t!Jtiwano' Wle-, -:lalaotme, a pr;zypadlki ik'lasycz:ne ,~ dopesow~ , Ilia do k!rzywej teoretyeznej .(.ja.k rye. 3) zdarzaly 8~~

iau't<loowJ rzad'lJl.eij. Iftudilo

tu

'udowod'IlIie. ze iBflotDie

opornoie akaly zmdenia &i~ -w sposOb :niecillgly (choe

,:ozumu~1lC loglcznie Die jest to wyklucmne). 'Drudoo

,.teZ obarezae <ldipowiedzialnoacUl (2 tak ~~to

apo-_ty'kany obraz l'ozldadu Il'adialnego"

wartoBcl

opol'no-.&ci:pPZ.ornych) ,uklady pomiBl"owe" ,aparatur czy bl~

dy -,ope.r8ltoll'6w. 'W, obecnej s-yibuacji, gdy prqczyna

~eszeze me zostala ostaiecZliie zbadana. a·utor

*,a-picza ei~ do QSlBllalizowMla DOwej f()nny

przed-.s'tawienda lObrazu , w:l_8fJn<*i elektrycznych ~,

~.j,c pojQCie ruechlgloSolro7lkladu

radial-neg() opot'iOOSci w1aAciwej. ', ,

' !B8.dania. IJ. '6tudda sygna"iwwa,nego przez aultora problemu

;ZOStaIY

jLi.Z ,mpocZIj,,1lIwwane d na:leZY miee

.nadziej~. ze problem ten, tak u,trudndajllCY praCt:

Melu interpretatorom zostame wy.jUniony, a

IprZY-czyny ~ego IZjawJeka ~ udakumeDtowane

zaraw-10.0 od 9trony fizycmej,

JaB:

i Beologlcznej.

LITERATURA

1. Alpin L M. - Palellk:i lbokowOgo karotamogo

fLoncnrowan!lja. Gostoptiec!bll.zdat, Moskwa, 195.8.

2. Dachnow W. N.-AlbompaIetokcHamtier-prietacii ~tow dssledowanija, skwavJn

mie-todom aoprothvlenii. ilbidem, Moskwa, 11165.

3 D a c -h now W. N. - lID'tlerprietaedja

riezuO.ta-• /tow gieofizdczeskdch fs.s!ledowamj razrieww

skwa-,tin. Ibidem, Moskwa 1956, (1902. ,

4. Dachnow W. N. - 'Promyslowaja gieofdzika.

IDb1dem, lMos'kwa, 1959.

6.. Flry.deeki .T. - Wydiielen!ie kOlDjplek-s6w i in~

Iterpretacja Il'zeczywistych <lPornoSoi w otworze l,Jaronow.ice m-a.IG, 1967.

6. Fry de c k i J. - Iori:terpretacja wynik:6w

karo-:tazu

Vi odlwiercie W~leszyn [G-J..

ro,

11967.

7. Fry d e

c

k i J. - NiekUxre zagadnienia z

geo-Iftizyki "Wliel'tmc~ w ~. Geologia

za

Go:'anicl&

>1968, or J. ••

8. Fry d

e

c'k i J. - Oznaczenia w geof.izyce

wim-lDieze;!. iPl'z. ge:ol. :1968, nrB. .

9. F I'" Y d e e:k i J. - InteqJll'etacja wy,pik6w

ba-, da6 geofizykl wiertniczej w ZSRR

w

aspek<:ie 'POSzu:lciw.a6 zl6z ropy i gazu. Pm. geol. (w

dl"U--ku). -

-16. I'tenoerg S. S. - Geo~zy~ 'kopawana dla

-geolog6w nattowYol;!h. Wa!'8zawa. 1955.

11., Koma,rowS. G.; Kejwsar Z. L.' Ko-IZ i n

a

Z. K. - KOOlp}ekt paleotok dla intel'lPcie";

·tacii dan-nych karotBA. WN1IIGieofizyika.

Mo-ISkwa, 1960.

1.2. K r z y w e iaterpretacyjne finny Schlumberger

_

!\Vd'Surveying Col'lPOl'ation. TNm. polskie.

iK!ra-k6w, 1986. " " 13. l.a1;YBZOWa M.G. ~ Prakticzes:koje

rilko-fWodstwo pointierprdetacii ddagamm gieofizicze-skich mdetodow dssledo'w.anija Illieiltianych i

ga-',

'ZOWYC'h

sklwaZin. IZd., Niedrra. M061kwa~ 1966. 14. Pri e Il'k 0 w :N. A,. -..:. .AIl.Qom, ti.eorie~iczesldch

, \kr.i.wychelekrtriczeskogo kalrotaZa &twain. Mo-Skwa,l965. ,

1~. Pile Ir ik 0 w N. -A. - I'l!tierprietacija

riezulta-Ww 'karotaria

skwaZtn.

lMo~.a, .1963.

16. !Ph'son S. J . ....- HiaIll~ of well log analy"; ills. iETentice Hall} Inc. New Jersey, 1963 .

(5)

17.· Rom a

n.

L. - Bada:nia geoflzyczne w otworze

.. Krynki IP-4. Biul. IG nr 1128; serda geot. nr 17. 01957.

18. ·W end e 1 s z·t e d n lB. Ju. Mbom

noma-gramm

ti paletok dla mtrleqll"oietaeii dannych

gieo£iz!"lCzesld.ch· mietodow lssledrowanija

skwa-tlin. Moekwa. 11163.

SUMMARY

The

article deals woith three problemlS. related to the methods of !Interpretation of drilling geophysical dlllta. and stresses these problems f\rom the viewpoint of search for bItumen deposits. These are:

11 - problem of the form of qualitative presenta-tion of properties of, a reservoir under condoitions of aearce initial data.

2 ~ methods o~ determining porosity of reservoir rocks on the basis of both neutron-gamma Itlld

gam-ma logglngs. '

. 3 - problem, of discontinuity of radial

distrlbu-·tion of resistivity of rociks.

'!'ohe first problem. haos been solved by the . present author by Hluwtrating all devlati{)DS from u,.e ave-rage values, and by determining 1ihe borizonS cha-racterized by the best reservoir properties. As con-cerns the second point, some depen'liencies have been

introduced, eliminating the influence of clay

con-tent during the de'termmationof the porosity

calcu-, lated from the neutron-gamma logging, and an ex-ample has been presented of an nomogram elaborat-ed. AB to the third problem, a new form has been discussed concerning the presentation of electrical properties of rocks on the basis of the data of re-sistivity logging, by introducing a notion of dl8con-tinuity zones.

19. Wes olowska M. '- AnaaIza statyS'tyczna

/lJWU\zkuPomi~zy wap61czynnd,kiem porowatoki

~

paremetrem

porowato§ci dla pjasltowca

ceno-,moa1'ialclego. Geof. i GeoL. lIlaft. 1967, IIlr Ll---tl2.

20. ·Zefiro'W N. N., Kejwsar Z. I. -

'Kom-plekt paletok dla in1lI'ierprietacii dannyeh'

elek-triczeskogo k"rotaZa. Moskwa, 11116&.

PE310ME

B CTaTLe paCCMa'l'PHBalOTcR 'l'PH Dpol5J1eMLI,

CBIl-3aHHLle C lIoIeToAHKoA HHTepIJpe'raqHH ~amn.oC

npo-MhIcnoBOA reoq,H3HKH B He<PTeDOKCKOBhIX pa6arax:

1) q,oPMLl Ka'lecTBeHHOro , H306paE8BHR

xonneK-TOPClO!lX CaoACTB nopo~ IIPH HH'lTOJEHO lIoIanOK XOJlH~

'1ecme HCXOAJIhIX ~8HBhIX.;

2) JieTowma ODpe~eneHWI nopHCTOCTH DOPOA DO

~aHRLIM HeATpomroro rallDola-XapOTaJKa H

raMMa-xa-poTa:m:a;

, 3) np06nexa Hea~epZ8HHoro p8,I(HaJlhHOrO

pac-npe~eneHHR YAenLHOro, COIrpo'l'HBJleuHll DOpo~. '

Oepsas: npo6n:eMa peIUaeTCR aBTOpOM: IlYTelIoI

IJI)eA-CTaBneHHR OTXJIOHemdt OT cpe.JtHHX BeJIH'IHH, '1TO

D03-BOnHeT B~eJJHTL roPH30HTLIC HaHJlyqIIIHMH

xOJlJlex-TOPCKHKH CBoATcB8loIH. Bo BTOpoA np06nexe onpe~e

nellbI 3aBHCHllolOCTH, HCK.lIIO·UlI()~e BJIHRHHe

rJIHllHC-TOCTH B HCCJle~OBamm DOPHCTOCTH no ~aHHLDI

ReA-'l'POHHOro l'BJiD(a-KapoT8lB:a; :npHB~eH upHllolep

COCTas-neBHoA, HOllolOrpaMMLI. 00 'l'PeTLeA npo6neKe npe~

CTaBneH8 HOBaR qpopllola H3~eHHR 3neK~~

cBoACTB nopo~ no ~8HHLDI 3nexTpOO~HpoB8HHR

C IJpHMeHeRHex DOHStT.HSi 30H paapbIBOB.