AM)RlZIDJ MAN®CKi
Akademl.a G6mdc.ro-autnlcza
ZASTOSOWANIE SPEKTROSKOPII
ABSORPCY~ W PODCZERWIENI DO BADAN"
CIAL
KOSMICZNYCH
W dS'taltJnlicll latacll daje si~ zauwaiyc fNllI'.astaUqce zarinteresow.allllie m'in.e.1>al'O'g6w badll'niami CIi.al
kio'S-micZ1'l.ytCh. 'BaJCI.amia rne!Jeoryt&w, a w{a~za lic:IJnej iah ~~upy 'dhon'diI'.yt6w, il'l!a'leZq do wain.ydh zak:lail Jrosmomill'le:r.arlogtiJi 'i maljq .zna(:zenie podgtawowe dla wyjaSn~enJLa . ch. gene'zy.
ChOOlidryty cl1aoraktery~ujq si~ Qb.ecnoScoi q Warn o oddzielnosci kulistej tzw. chondr. G. T. Prior (6)
opra;ooIWal Qasy;fliJkoa~~ ochooo.ryi6w, k.t6.rl:[ opa;rl n:a zc'h i9klad:lJi.e oOh«nli.c.znyrn, loior<[.C za. !podSt.aw~
po-dziaau Stosun~ MgOlFeO j Fe/N1, !nao Ik'tO.ry wyWjera powalimy lWfplyw IStqp'ien u!blenden.ia :fazy (Fe, Ni) i .troili11u, 'ZWlllS2laz.a w Itydl mebeory ta!dh , kt6.r.e
ule-gly woie't1'ZleJl.i'U. Prowadzi to w efeJroie do Ibl~dnych wy.rri.k6w. ,W kJ.asyti'JreCjJ oCharrdry·t6w pomdOM dka-z;ato .si~ dkreSlall'l!ie s1cladu ch'emi'O'lll'lego olliwiI!1Ow (5).
Do oznaczem.i.a Slkl.aJd,u chem~C2l!leg-o oliw.iJn&w !Wy-S't~p!U5 qcy.ch IW me'boorytdi'e rpul11u kiim wstoSO'Wall a, u-tor stpej{.tros'kqpi~ .albsorpcyj.nl:[ w ipdd!~wi.enJi (2).
Metearyt lPubtuslkJi MeZy do -od'mWamt 5'Zarydh clm.n-drytbw. Z brzech ,wyrOOniioo,ych :p.rzez ID. !P. G,r;igv:-rjewa (1) OOmioan st:r:uatitur.alnYiCh ()hdndr w metoory-cie tyro sbwlieroCfwno dWIie admi'anlY;
oeIkscentr)'lOmo--promlenrlStl:[ 1 ipOl1fiOOWq. ChOlnd.ry Ite -z:budO'Wane s.q
z t01iwJnu, kt6.ry rwy1ks:z.taIOOIl,y jest w pos.taoi plyte'k (rytC. 1) 'liub IZ ~ctilJrowyrdh pirdksenaw. Pos'pdLiJeie wy.st~ujq· ,taIk!Ze chorudry, w k.t6ry.ch .zia!l'na oltiwi-nu ISq IW xo()(ZJffiruity s'pdsab zexrien'tJowan.e (3).
Wj''Clmo
w
IPOdczel'Wiien,i otiwdnbww
~eIS'ie 400-1200 '001-1 wy'kazuje i.e'dern ch~a'~sitytcz.nyoh pasm abso.rycji. Pal.ooenJie ·tj'lC'h parol :zmiien~a S'i~ ze zmia -nq promieruia ;j masy kaltionaw willzllcyoeh w lS,truk-burze tycil mineTai6w tetNledry [5i041
-.
W wtidmiew tpodOZJe1'fWJ'elnli f.azy 'k:rzemian~ meteoTytu pul-t~iergo 5twlieI'!(}WI1IO dbeanooc .<f"z,j.es:i~u pa.s.m. Pas-ma dooalkowe lPOOhod.zq -od pir-o~Ow. Za
poct.stta-w~ tdu ~eruia ~aidu ICherniczneg-o dliwilloU .p.rzy -jEtto tpa'sma 950 1 598
·
cm
-
I j otrzymano wy.n.:.k: 80-8(JO/o mol. f<ms.tery:bu.Zanetll
tej m"E!tody jast szyb-kooc oZllloa'czen, oddklacinoSc d male ZU±yo1e ,pr6tAkJ.Speko't:rodsllQqpi~ .a!bsol1p'cyj~ W lPodczerwieni zaa.to-sow-aJIl'O ta'lde do ba'dan py16w ~oznych, ktory.ch wyslt~.anJie stwierdzo.no w .s1ka;la1Cl1 montmo.ryl\)-nitowych karbonu g6rnoslllskiego (4). Te male (0,4-0,06 mm) oiaia ·k!u1Idst.e 7Jbudcman'E! sll tZe s:z.kUwa, ma-gmet:yotu i thematylbu. 1K'Ulikoi tbudawalne ze S0.~liwa ma'jq <na og61 ~us:brza!rui'e ,gtadkoie ;pawier.zchn'ie (0't<:.2) i glllb~zalSitq te'k!sbux~. Bada!n.1ami
w
padczer,wdenJi sliwioe dzOrlO, ze klulk>I 'te 2Jbudow.ane iSq ze szkliiwa o ibe:IJwIodn,ym ch8lI'~berz.e, .k!t6re r6"i:nli lSIie od S7Jldiw poohodzeruia '7JiemSkieg<> ,(smalawce, dbsydiaIllY). Me-tade tit ~QWaIn.O !PO ra·z piel'Wszy .do badan oll-WIDOw 1 S1Jkliw fWYt t~Pujllcych w cioal:ach kosmicz-nytdh.
LI TE,RATURA
l. G or oj go.! Jew D. 'Po - .Rierwli·c:Ilnatla
k,rista:1ioza-ai~a miTllieraJaw 'i lStruktury mietoriJtnych ch{)!!1'Cir.
iDdIcl, AN SSSR,
t.
lOO, 11004.2. Mane-dtk" A. - oZaga'Ciruen,ie .kIlasyf.i·l{adji oehon. -dryt6w na przyk'l.a'dzie me'tle!oryitu pu1t~o. Spr.a.w. z 00, Ko'm. :PAN Oddi. w Krallrowie,
1~
3. M a Ilt e c k' A. - IMoeteoryt ,p.ul1tusk. 'l:bid.em, 1966. 4. Malllloe.cki A., Skowron()k~ A. - Maoterda~
grUbozii.amn!i ty i lPyly kosmitczne 'Z rilOw
monJtmo-ir.i.llorutowYJc'h karlbdn'u garnoSlC\'Sk'ieg-o. Rrace
miiTl'er. ~IW' ldiI',Uku).
5. Mason B. - Metean1te1s. New Yor,k, 100e, 6. Prior G. T. - The tClaSlS'ilfoibation of mE!lt~ri
tets.
Miilnerail. Mag., 1920.UKD 5t9,621.1 :552.125.3 :523.16 :552 .63 [Pultusk] :543.422.4
Ryc. 1. Chondra oliwinowa z meteorytu puUuskiego.
1 nikol, pow. 90 X.
Fig. 1, Olivine chondre from Pultusk meteorite,
1 nicol; en!. X 90.
Ryc. 2. Szklista ku!ka 0 lustrzanie gladkiej
po-wierzchni
z
H6w montmorylonitowych. karbonugor-noslqskiego, Pow. 100 X.
Fig. 2. Glassy globule characterized by smooth
sur-face from montmotilZonite clays of the Upper Sile
-sian Carboniferous, Enl. X 100. SUMMARY
Absorption spectroscopy method in infra-red has been used in examining the olivines and glasses found to occur in cosmic b-odies. Percentage contents of forsterite in olivines of the Putlusk meteorite has been determined and character of glass in cosmic dusts has been discussed.
PE310ME
Mero,!(OM I<IH<ppaKPacHhIX cneKTPOB norJIo~eHMa I<I<:CJIe,llOBaJII<ICb OJ1ll1lnfHbI H CTeKJIoo6pa3Hoe Bew;ecTBO, co,!(ep}KaW;l<IeCH B KOCMwreCK"'X Te.nax. Onpe,!(eJIeHO npOl.{eHTHOe COAepJKaHHe <popcT6pI1Ta B OJIHB"'H8X IIYJITYOKoro MereopHTa J{ xapaKTep CTeKJIa B KOC-M""iecKoff nbIJII'l.
