• Nie Znaleziono Wyników

Program innowacyjny upowszechniania wiedzy z zakresu ekologii

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Program innowacyjny upowszechniania wiedzy z zakresu ekologii"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

Ewa Nowicka

Program innowacyjny

upowszechniania wiedzy z zakresu

ekologii

Nauczyciel i Szkoła 2 (9), 205-210

(2)

Ewa N ow icka

Program innowacyjny upowszechniania wiedzy

z zakresu ekologii

„M am y tylko je d n ą Ziemią, a j e j przyszłość zależy od każdego, na p o zó r niew ielkiego ludzkiego działania, zależy od każdego z nas "

Florian Plit

KARTA TEMATYCZNA PRACY INNOWACYJNEJ

Temat i cel innowacji.

D ata rozpoczęcia i zakończenia innowacji. Szkoła, rw której innow acja je s t prow adzona. Autor.

K rótki opis innowacji. O cena innowacji. K oszty innowacji.

K oszty innow acji i źródła finansow ania.

A d .l. Temat innowacji: „Upowszechnienie wiedzy z zakresu ekologii w edukacji wczesnoszkolnej”.

Celem innowacji jest upowszechnienie i poszerzenie wiedzy z zakresu eko­ logii w śród dzieci w m łodszym w ieku szkolnym, kształtow anie osobow o­ ści dziecka, rozw ijanie aktywnej postawy, w yobraźni, w yrobienie zam iło­ w ania do środowiska i jego problemów. Poszerzenie zagadnień ochrony środowiska naturalnego pow inno doprow adzić uczniów do zrozum ienia potrzeby ochrony tego środowiska, a także ukształtowania właściw ej em o­ cjonalnej postawy uczniów w obec przyrody, do zrozum ienia roli i m iejsca człow ieka w przyrodzie.

A d.2. R ozpoczęcie innow acji je st przew idyw ane od w rześnia — rok szkolny 2000/2001, kontynuow anie jej w klasie III i zakończenie w roku szkolnym

2001/ 2 0 0 2 .

Ad.3. Innow acyjny program upow szechniania wiedzy z zakresu ekologii w pro­ w adzony zostanie w Szkole Podstawow ej Nr 27 w Sosnowcu.

(3)

206 Nauczyciel i Szkota 2(9) 2 0 0 0

A d.4. A utorem innow acyjnego program u nauczania je st m gr Ew a N ow icka — nauczyciel nauczania początkow ego w SP 27 w Sosnow cu.

A d.5. N owatorstwo pedagogiczne obejmować będzie jeden oddział klasy II w roku szkolnym 2000/2001.

Program uw zględnia m ożliw ości psychofizyczne dziecka na poszczegól­ nych etapach rozw oju. G łów nym założeniem je s t realizow anie program u nauczania „abc” w pow iązaniu z poszerzeniem treści m ających zw iązek z przyrodą i ekologią.

Z ajęcia b ędą m iały charakter zintegrow any i skupione będą w okół ośrod­ ków tem atycznych.

Przew idzianych je s t w iele lekcji w plenerze oraz w ycieczek.

A d.6. O ceny innow acji dokonał doradca m etodyczny — m gr M aria Sobczyk. A d.7. K oszty innow acji zostaną sfinansow ane przez rodziców uczniów.

Główne założenia

Jednym z naczelnych zadań kształtow ania i w ychow ania je s t w szechstronny rozw ój osobow ości dziecka.

Dzięki w nikliw em u poznaniu środow iska lokalnego i kraju ojczystego, zapo­ znaniu się z otaczającą rzeczyw istością społeczną i przyrodniczą następuje budze­ nie zainteresow ań życiem ludzi i św iatem przyrody oraz kształtuje się um iejętność zachow ania w różnych w arunkach i sytuacjach.

M ałe dzieci są niestrudzonym i badaczam i przyrody i stosunkow o łatw o je st podtrzym yw ać w nich zainteresow anie tym, co je otacza. Tę ciekaw ość i pogoń za now ością trzeba w szkole rozw ijać w trwałe zainteresow ania przyrodnicze, pogłę­ biane zw iększającym się zasobem wiedzy.

Nauczanie przyrody zawsze miało służyć kształceniu zdolności poznaw czych uczniów i zaspokajaniu ich potrzeb, a nadto zaznajam iać ich z życiem przyrody i w iązać z n ią em ocjonalnie.

E d u k acja ekologiczna stanow i je d e n z p odstaw ow ych elem en tó w w iedzy 0 św iecie. Pow inna ona objąć w szystkich ludzi bez w zględu na w iek. D zieci, p o ­ dobnie ja k dorośli, pow inny chronić dobra naszej planety. Jest to podyktow ane po­ trzebą chw ili. Ścisła w spółpraca dorosłych i dzieci m oże przynieść zam ierzone efekty.

Em ocjonalna więź sprawia, że dziecko będzie się czuło odpow iedzialne za to, co dzieje się w przyrodzie. W iedza przyrodnicza dzieci je s t bardzo bogata, dlate­ go należy w yposażyć j ą dodatkow o w w iedzę ekologiczną. P raw idłow e rozum ie­ nie pojęć z zakresu ekologii w płynie pozytyw nie na rozum ienie potrzeb przyrody 1 całej otaczającej rzeczyw istości.

(4)

Ewa N ow icka — Program innow acyjny up ow szechniania wiedzy. 207

G łów nym zło żen iem tej innow acji je s t realizo w an ie p rogram u n au czan ia w pow iązaniu z poszerzeniem treści m ających zw iązek z przyrodą i ekologią.

C d zasadniczy to rozwój społeczny i em ocjonalny dziecka, rozbudzenie za­ interesow ań otaczającym św iatem , zrozum ienie „problem ów ” dzisiejszego św ia­ ta, w ychow anie św iadom ych obrońców przyrody.

Jednocześnie nadm ieniam , że program innow acyjny postał na bazie „Progra­ mu kształcenia zintegrow anego abc” autorstw a Janiny K orzańskiej.

Cele szczegółow e

Ekologia to dział biologii badający związki warunków zew nętrznych z życiem organizm ów zw ierzęcych i roślinnych, a także stosunki zachodzące m iędzy orga­ nizm am i.

Jednym z głów nych zadań w spółczesnego św iata je st w zbudzenie w ludziach w rażliwości wobec ożywionej i nieożywionej przyrody oraz w yzw olenie odpow ie­ dzialności i troski o jej dobro. Człow iek niszcząc p rzy ro d ę— niszczy sam ego sie­ bie. Aby w yzwolić w człowieku trw ałą gotow ość do troski i ochrony wobec świata przyrody, należy ju ż od najm łodszych lat uśw iadam iać mu to, że je st nieodłączną jej częścią, a także ukazyw ać jej rolę, potęgę i piękno.

P ro jek t innow acji p rzew iduje pracę d y d ak ty czn o -w y ch o w aw czą na w ielu płaszczyznach. Treści program u b ędą poszerzone o w iedzę ekologiczną zarów no w ram ach edukacji środow iskow ej, polonistycznej, ja k też edukacji plastycznej i technicznej.

Zasadniczym celem tej edukacji jest: dogłębne poznanie i zrozum ienie pod­ staw ow ych pojęć ekologicznych oraz rozbudzenie św iadom ości ekologicznej.

Ponadto:

— poznanie m otywów , sposobów ochrony i kształtow ania środow iska, — uw rażliw ienie na piękno otaczającej przyrody,

— ukazyw anie różnych zjaw isk przyrodniczych,

— kształtow anie um iejętności dostrzegania zjaw isk w ekosystem ach, — praw idłow e obserw ow anie środow iska,

— przew idyw anie i ocena następstw działalności człow ieka,

— kształtow anie em ocjonalnego stosunku do określonych zjaw isk w środo­ w isku człow ieka,

— w drażanie do czynnej ochrony przyrody, — um iejętne segregow anie odpadów,

— um iejętne w ykorzystanie surow ców w tórnych.

Realizacja zadań związanych z w yrabianiem postaw proekologicznych u dzie­ ci musi odbyw ać się poprzez poznanie, odkryw anie, przeżyw anie i działanie. Nie

(5)

208 N auczyciel i Szkoła 2(9) 2 0 0 0

wystarczy dziecku dostarczyć wiadomości, ale należy stwarzać m ożliw ości poszu­ kiw ania i odkryw ania tej w iedzy poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą na w y­ cieczkach, spacerach, planow ych obserwacjach, poprzez w łasne oddziaływ anie na nią (sprzątanie lasu), ja k rów nież odbieranie bodźców płynących z otoczenia przy­ rodniczego. p o z w o li to dziecku głęboko przeżyć w łasne działanie i w płynie na kształtow anie u niego postaw proekologicznych.

W ażnym elem entem innowacji jest stały kontakt dziecka z przyrodą, ciągłą jej obserw acją.

W ram ach innowacji uczniow ie będą w stałym kontakcie z Zakładem Ochrony Środow iska w D ąbrow ie Górniczej. W ram ach tej w spółpracy dzieci b ęd ą otrzy­ m yw ać inform acje i m ateriały dotyczące działalności.zakładu i celów jeg o dzia­ łania. U czniow ie zadbają o ukw iecenie klasy. P odejm ą opiekę nad potrzebujący­ mi zw ierzętami, założą dzienniki obserwacji, w których notować b ędą własne spo­ strzeżenia. Dzieci będą miały możliwości przeprowadzenia prostych doświadczeń. O pow iadania,'w iersze, zagadki, film y będą w spom agały utrw alenie pojęć.

W iele przeżyć zapewne dostarczy dzieciom uczczenie pew nych uroczystości.

1. D zień O chrony Przyrody — w rzesień

2. D zień W iosny — marzec

3. Św iatow y Dzień M eteorologii — marzec

4. Tydzień Czystości Wód, — kw iecień

5. Światow y Dzień Ziem i — kw iecień

6. D zień Lasu i Zadrzew ień- — kw iecień

7. D zień bez papierosa — maj

8. Św iatow y D zień Ochrony Środow iska — czerw iec

9. D zień Leśnika — czerw iec

W dobie rozw oju cyw ilizacji, przem ysłu i urbanizacji — przyroda pow inna być pięknem , które otacza dzieci, w yrabia ich smak estetyczny, daje zdrow ie.

Metody, środki i formy realizacji

Jednym z założeń program u innowacyjnego z zakresu ekologii je st taki dobór metod, form i środków, który pozwoli uczniowi sam odzielnie odkryć w iedzę, zdo­ być now e um iejętności oraz stopniow o kształtow ać sam odzielność p o znaw czą i w iarę we własne m ożliwości.

W tym celu organizow anych będzie w iele w ycieczek. B ęd ą one pom ocne w realizacji program u innow acyjnego, np.

— oczyszczalnia ścieków

(6)

Ewa N ow icka — Program innowacyjny upow szechniania wiedzy. 209

— zakład produkcji wody pitnej — obserw atorium przyrody — lecznica dla zw ierząt — ZOO „Egzotarium ” — w ysypisko śm ieci — w ycieczka nad rzekę — w ycieczka nad staw

— w ycieczka do Stacji Sanitarno-Epidem iologicznej

— w ycieczka do jednostki ratow nictw a chem iczno-ekologicznego — zw iedzanie O jcow skiego Parku N arodow ego

— zw iedzanie parków

U czniow ie w raz z nauczycielem w ram ach innow acji będą w spólnie segrego­ wać śm ieci do zakupionych koszy, zaopiekują się także fragm entem alei spacero­ wej, podejm ą czynny udział w akcji „Sprzątanie św iata” oraz założą klasow y ką­ cik przyrody.

W trakcje realizacji program u uczniow ie nodejm ą w iele działań, które pom o­ gą rozw inąć um iejętności m anualne, przy jednoczesnym w ykorzystaniu do prac m ateriałów ekologicznych. Przew iduje się także przeprow adzenie olim piady eko­ logicznej dla uczniów klas m łodszych lub przedszkolaków .

Preferow aną form ą pracy będzie praca grupow a, która sprzyja interakcjom uczeń - uczeń i daje dzieciom okazję do uczenia się w zajem nie od siebie, a nie tyl­ ko od nauczyciela.

Praca w grupach uw zględnia różno potrzeby członków grupy, kształtuje um ie­ jętności argum entow ania i uzasadniania w łasnych propozycji. W ram ach realiza­ cji tego program u uw zględnia się konieczność przep ro w ad zan ia dośw iadczeń i wywiadów.

Środki dydaktyczne, z których będziem y korzystać, to podręczniki, atlasy, al­ bumy, film y wideo. W szystko to będzie sprzyjać rozum ieniu potrzeby ochrony przyrody i podjęciu działań w jej ochronie.

Zam ierzona je st też „godzina z przyrodą” , w ram ach której uczniow ie pozna­ wać będą za pośrednictw em film ów w ideo życie zw ierząt. Chęć w spółpracy w y­ raziła także galeria fotograficzna, dzięki której dzieci b ędą m ogły oglądać piękno przyrody w obiektywie.

Planow ane je s t także złożenie przez uczniów realizujących program innow a­ cyjny ślubow ania ekologicznego. Odpowiedni dobór metod, form i środków po­ może zapew ne w praw idłow ej realizacji tego program u.

(7)

210 Nauczyciel i Szkoła 2(9) 2 0 0 0

Uwagi końcowe:

Praca dydaktyczno-wychow aw cza w klasach I-III prow adzona je st w okresie, kiedy psychika dziecka je s t podatna na działanie pedagogiczne.

W prow adzając program innow acyjny z zakresu ekologii, m am nadzieję, że uda mi się w ychow ać dzieci, z których w przyszłości w y ro sn ą ludzie m ocno za­ angażow ani w ochronę przyrody, rozum iejący je j potrzeby.

C hciałabym , aby ten zespół uczniów w klasach starszych kontynuow ał i roz­ szerzał w iedzę z zakresu ekologii. Warto w zm ocnić pracę dydaktyczno-w ycho­ w aw czą w tym zakresie, dążąc do tego, aby zainteresowanie przyrodą i jej ochroną nie osłabiło się u w ielu dzieci, ale by z w iekiem rozszerzało się i w zm acniało.

Stopień opanow ania przez dzieci i rozum ienia pojęć ekologicznych chciała­ bym sprawdzić pod koniec klasy drugiej, a następnie trzeciej za pom ocą testu słow ­ nikow ego, składającego się z 15 pojęć ekologicznych.

Przy opracow yw aniu program u innow acyjnego korzystałam z cennych rad doradcy m etodycznego nauczania początkowego, m gr Marii Sobczyk, i nauczycie­ la akadem ickiego U niw ersytetu Śląskiego z W ydziału Pedagogiki i Psychologii, dr. Piotra K owolika.

Bibliografia

E. Barańska: Freinet i ekologia. „Życie Szkoły” 1997 nr 2. P. Cem pulik (red): Przyroda Sosnowca. Sosnow iec 1999. K. Czarnecki: Wiedza pojęciow a uczniów. K atow ice 1992.

E. J. Frątczakow ie: Edukacja ekologiczna uczniów klasa II. Pabianice 1994. E. J. Frątczakow ie: Edukacja ekologiczna uczniów klasa III. Pabianice 1994. J. K orzańska, R. M reńca: Program kształcenia zintegrow anego abc. W arsza­ w a 1998.

B. Łuczak: K ształcenie zintegrow ane w klasach I-III. Poznań 2000. M. Sarnow ska: Integralny program nauczania z elem entam i edukacji ekolo­

gicznej w klasach I-III. G dańsk 1998.

S. Stasiuk: Ekologia w przedszkolu. Biała Podlaska 1996.

T. W róbel: P oradnik m etodyczny do nauczania przyrody w klasach III. W ar­ szaw a 1972.

Cytaty

Powiązane dokumenty

ochrony zdrowia ... Chemizm opadów atmosferycznych ... Hałas i oddziaływanie pól elektromagnetycznych... Hałas komunikacyjny ... Hałas drogowy ... Hałas przemysłowy ... Hałas

Ustawa Prawo ochrony środowiska zobowiązuje władze gminne do sporządzenia programów ochrony środowiska uwzględniając cele ekologiczne, priorytety

 S2. „Środowisko naszym bogactwem!”. Program Ochrony Środowiska dla miasta i gminy Bogatynia wpisuje się przede wszystkim w cel S3. „Środowisko naszym

Podstawowe programy nauczania dzieci i młodzieży powinny zawierać tematy związane z presją na środowisko wynikającą z wytwarzania odpadów. Tematyka tych zajęć powinna

tego obszaru prawa jest ochrona środowiska, jeśli zatem w centrum regulacji prawnych stawia się kwestię ochrony środowiska, to natychmiast pojawia się pytanie, przed kim lub

Mapa drogowa ochrony środowiska budowana jest, m.in., działaniami Inspekcji Ochrony Środowiska, - w następstwie:. Działań kontrolnych wobec

POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI: CEL I ZAKRES PROGRAMU:. REALIZACJA PROGRAMU

W tej sytuacji nie traci na aktualności sformułowane przez Martina Zuleega 55 już w okresie dyskusji nad Jednolitym Aktem Europejskim po- jęcie „zasady możliwie najlepszej