EGZAMIN MATURALNY
W ROKU SZKOLNYM 2016/2017
FORMUŁA OD 2015
(„NOWA MATURA”)
JĘZYK POLSKI
POZIOM ROZSZERZONY
ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ
ARKUSZ MPO-R1
Strona 2 z 11
Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Wolfgang Kayser w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. Szczegółowe ustalenia dotyczące sposobu oceniania.
Kierunki realizacji:
problem: groteskowość i groteska,
groteskowość można definiować w trzech dziedzinach: procesu twórczego, dzieła i jego odbioru,
groteskowość dotyczy różnych dziedzin sztuki, nie każda deformacja i karykatura są groteską,
groteskowość może być uchwytna przede wszystkim w odbiorze.
Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe
I. Odbiór wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
Zdający:
1.2) […] odczytuje zawarte w odbieranych tekstach informacje zarówno jawne, jak i ukryte […]; PR 1.2) twórczo wykorzystuje wypowiedzi krytycznoliterackie i teoretycznoliterackie (np. recenzja, szkic, artykuł, esej).
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Zdający:
1.2) określa problematykę utworu;
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty [...];
PR 3.1) dostrzega i komentuje estetyczne wartości utworu literackiego;
4.1) wskazuje różne sposoby wyrażania wartościowań w tekstach.
III. Tworzenie wypowiedzi.
Zdający:
PP 1.1) tworzy dłuższy tekst pisany lub mówiony ([…] wypowiedź argumentacyjna) zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej;
1.2) przygotowuje wypowiedź (wybiera formę gatunkową i odpowiedni układ kompozycyjny, analizuje temat, wybiera formę kompozycyjną, […] dobiera właściwe słownictwo);
1.3) tworzy samodzielną wypowiedź
argumentacyjną według podstawowych zasad logiki i retoryki.
Strona 3 z 11 K RYTERIA OCEN Y WYP O WIED Z I A R G UM ENTAC Y JNEJ ( M A KSY M AL NI E 40 PUNKTÓW ) A B C D E F G H Okr eś lenie problemu Sformu łowanie stanowiska wobec rozwi ąza n ia prz yj ęt eg o p rze z autora tekstu Popra w no ść rz ecz ow a Za my sł kom p oz ycyjny Spójno ść loka lna Styl te ks tu Popra w no ść ję zy k owa Popra w no ść zapi su 9 Okre ślenie problem u zgodne z tekstem i pe łne 9 Stanowisko adekw atne do tekstu i pe łne 2 Brak b łę dów rzeczowych 6 Kom pozycja funkcjonalna 2 Pe łna spójno ść
wypowiedzi lub nieznac
zne zaburzenia spójn. 4 Styl stosow ny 4 Brak b łę dów lub nielicz n e błę dy niera żą ce 4 Zapis w p eł ni popra w ny lub nielicz n e błę dy niera żą ce 6 Okre ślenie problem u zgodne z tekstem , ale niepe łne 6 Stanowisko adekw atne do tekstu , ale niepe łne 3 Z abur ze nia funkcjonalno ści kom pozycji 1 Zn ac zn e zaburzen ia spójno ści 2 Styl cz ęś ciow o stosow ny 2 Liczne b łę dy niera żą ce lub nielicz n e b łę dy ra żą ce 2 Liczne błę dy niera żą ce lub nielicz n e błę dy ra żą ce 3 Okre ślenie pro blem u cz ęś ciow o zgodne z tekste m 3 Stanowisko częś ciow o adekwatne do tekstu 0 Brak okre ślenia problem u lub problem niezgodny z tekste m 0 Brak
stanowiska lub stanowisko
nieadekw atne do tekstu 0 Jeden b łą d lub w ię cej błę dów rzeczowych 0 Brak zam ys łu kom pozycyjnego 0 Wypowied ź niespójna 0 Styl niestosow n y 0 Liczne b łę dy ra żą ce 0 Liczne błę dy ra żą ce UW AG A Je śli w ka tego rii A pr aca uz yska 0 pun któw , egzam inator nie prz yz n aje pun któw w poz osta łyc h k ate go ri ach . Je śli w ka tego rii A pr aca uz yska 3 pun kty , a w k ategorii B – 0 pun kt ów , egzam inator ni e prz yz n aje punktów w p oz osta łyc h k ateg ori ach . Je śli p raca sk ład a s ię z mniej ni ż 300 s łów , e gzam inator pr zy zn aje pu nkt y tyl ko w k ate gori ach A, B i C . Pojawie nie si ę b łę du k ard yn al ne go d ysk w alifik uj e p rac ę – zd aj ący ot rzy m uje 0 p unkt ów .
Strona 4 z 11 Obja śnienia dotycz ące oceny w ypow iedz i argumentacyjn ej A. Ok re ślenie problemu. Zdaj
ący powinien zrozum
ie
ć, jaki problem podejm
uje autor w przedsta
wionym fragm
enc
ie tekstu oraz sform
uł owa ć ten problem . Okre ślenie problem u jest oceniane ze wzgl
ędu na to, czy jest
zgodne z tekste m i c zy jest pe łne . Okr eś lenie problemu uw aż a si ę za − pe łne , je
śli praca zawiera zarówno odtwor
zenie problem
u (np. w postaci pyta
nia), jak i jego interpretacj
ę, czyli um ieszczen ie teg o problem u w odpowiednim kontek ście. Inte rpre tacja problemu powinna by ć uzasadniona (np. wag ę problem u m oż na uzasadni ć j ego historycznym i uwarunkowaniam i lub wspó łczes nym i im plikacjam i). − niepe łne , je śli praca n ie zawiera inte
rpretacji trafnie rozpo
zn anego problem u. − cz ęś ciow o zgodne z teks tem , je śli zd aj ący n ie w pe
łni rozpoznaje problem g
łówny lub wydobywa z tekstu tylko problem
drugorz ędny. B. Sformu łow anie stanow iska z d aj ącego w obec rozw ią zania prz yj ętego prz ez autora te kstu. Ucze ń powinien omów ić i oceni ć ro zwi ązani e
zaproponowane przez autora w przedstawiony
m tek
ście. Sfor
m
uł
owanie stanowiska zdaj
ącego wobec rozwi ązan ia przy ję tego p
rzez autora teks
tu jest o
ceniane ze wzgl
ędu na to, czy jest
ade k w atne do te ks tu i czy jest pe łne . Sformu łow anie stanowiska w obec rozw ią za nia pr zy ję teg o prz ez autora te kstu u w aż a si ę za : − cz ęś ciow o adekw atne do tekstu , gdy zniekszta łca rozwi ązanie propono
wane przez autora.
−
pe
łne
, gdy zawiera ono odtworzenie rozwi
ązan
ia przy
ję
teg
o przez autora teks
tu oraz trafne odwo
łania do innych tekstów kultury
uzasadniaj
ące stanowisko zdaj
ącego.
−
niepe
łne
, kiedy brak trafnego odwo
łania do innych tekstów kultury uzasadniaj
ących stanowisko zdaj
ącego. C. Popra w no ść rz eczow ą ocenia si ę na podstawie liczby b łę dów rzeczowych. Pomy łki (np. w nazwach w
łasnych lub datach) niew
pł ywaj ące n a sfor m uł owanie stanowis ka wobec rozwi ązania przyj
ętego przez autora tekstu uwa
ża si ę za usterki, a nie b łę dy rzeczowe. B łą d kardynalny to b łą d rzeczowy świadcz ący o niezn ajom oś
ci (1) tekstu kultury, do którego odwo
łuje si
ę zdaj
ący, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywo
łanego przez zdaj
ąceg o. D. Kompozycja ocen iana jes t ze wzgl ędu na funkcjonaln ość segmentacji i uporz ądkow anie te kstu zgo dnie z wybranym przez zdaj ącego gatunkiem wypowiedzi. Nale ży wzi ąć pod uwag ę, czy w tek ści e zosta ły wyodr ębnione – j ęzykowo i graficznie – cz ęś
ci pracy oraz akapity
niezb
ędne dla jasnego sfor
m uł owania stanowis ka i uzasadniaj ących je argum entów, a tak
że czy wyodr
ębnione cz ęś ci i akapity s ą l ogi cz nie i konsekwentnie uporz ąd
kowane (bez luk i zb
ędnych powtórze ń). Kom pozycja jest funkcjonalna , je śli podzia ł tekstu na segm enty (cz ęś ci ) i ich po rz ądek s ą ści śle powi ązane z porz ądkiem tre ści i realizowanym i w tek ście funkcjam i retorycznym i. Odej
ście od zasady trójdzielnej kom
pozycji nie jest b
łę de m, j eś li segm enta cja jest funkcjonalna.
Strona 5 z 11
Wag
ę zaburzenia funkcjonalno
ści ocenia egzam
inator na podstawie ca
ło
ści pracy (np. brak zako
ńczenia w p
racy, w której ucze
ń jas no rozwija swoj ą my śl, uznaje si ę za niewielkie zaburzenie, natom iast b rak ro zdziel enia inte rpre tacji prob le mu od inter preta cji roz w ią
zania lub podwa
żenie
w zako
ńczeniu wcze
śniejszych wy
wodów – za znaczne zab
urzenie). E. Spójno ść loka ln ą ocenia s ię na podstawie zgodno
ści logicznej i gram
atycznej m ię dzy kolejnym i, znajduj ący m i si ę w bezpo średnim są siedztwie zdaniam
i w akapitach. Znaczne zaburzenia sp
ójno
ści wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda
ń niepowi
ązanych
ze sob
ą an
i logicznie, ani gram
atycznie (po tok lu źnych m yś li, skojarze ń). F. Styl tekstu ocenia s ię ze wzgl ędu na stosow no ść . Styl uznaje si ę za : − stosow ny , je
śli zachowana jes
t zas ad a decorum (dobór środków j
ęzykowych jest celowy i adekwatny
do wybranego przez
ucznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzam
inacyjnej, tem
atu i
intencji wypowiedzi oraz odm
iany pisanej j ęzyka). Dopuszcza si ę drobne, sporadyczne odst ępstwa od stosowno ści. − cz ęś ciow o s tosow ny
dotyczy wypowiedzi, w której zdaj
ący niefunkcjonalnie łą cz y r óż ne style, nie ko ntrolu je jed nolito ści stylu, np. w wypowiedzi pojawiaj ą si ę wyrazy i konstrukcje z j ęzyka potocznego, ni eoficjalnego, wtr
ęty ze stylu urz
ędowego, nadmierna
m
etaforyka. Mieszanie
ró
żnych stylów wypowie
dzi uznaje si
ę za uzas
adn
ione, je
śli jest funkcjonalne.
− niestosow n y, je śli wypowied ź zawiera np. wulgaryzm y lub m a charakter obra źliwy.
Styl wypracowania nie musi by
ć zgodny z upodobaniam i stylis tycznymi egzam inatora. G. Poprawno ść j ęzy k owa oceniana jes t z e wzg lę du na liczb ę i wa gę b łę dów sk ładniowych, leksykalnych, s łowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błą d stylistyczny to konst
rukcja zgodna z norm
ą j
ęzykow
ą, ale niew
ła
ściwa w sytuacji, w której powstaje te
kst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w
jakim
tekst jest pisany, np. udziwniona m
et
afora, niefunkcjona
lny kolokwializm, wulgaryzm
, ni
euzasadnione powtórzenie leksyka
lne lu b sk ładniowe. B łę
dów logicznych nie uznaje si
ę za b łę dy sty lis tyczne. H. Poprawno ść za p is u ocenia si ę ze wzgl ędu na licz bę b łę dów ortograficznych i in terpunkcyjnych (szacowan ą odpowiednio do obj ęto ści tekstu ) ora z ich wa gę (b łę dy ra żą ce i niera żą ce). Za b łą d ra żą cy uznaje si ę b łą
d, który polega na naruszeniu ogólnej regu
ły ortog ra ficznej lu b interpunkcyjnej w zapisie s łów lub fraz o w ysokiej frekwencji. Ew entualne w ątpliwo śc i ro zstrzyg aj ą ustalenia Rady J ęzyka Polskiego i klasyfikacja b łę
Strona 6 z 11
Temat 2. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna
liczyć co najmniej 300 słów.
Szczegółowe ustalenia dotyczące sposobu oceniania.
• W realizacji zadania istotne jest porównywanie (najlepiej równoległe) obu tekstów. • Jeśli zdający podejmuje się interpretacji najpierw pierwszego tekstu, to interpretując
drugi tekst, powinien nawiązywać w swoim porównaniu do pierwszego tekstu.
• Krótkie, dwu- czy trzyzdaniowe porównanie na końcu wypracowania jest niewystarczające.
Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe
I. Odbiór wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
Zdający:
1.1) odczytuje sens całego tekstu […];
1.4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego tekstu, rozpoznaje zastosowane w nim środki
językowe i ich funkcje w tekście;
1.7) rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej mechanizm i funkcję;
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Zdający:
1.1) prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki;
1.2) określa problematykę utworu;
1.3) rozpoznaje konwencję literacką […]; 2.1) wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje […] oraz inne wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii) i określa ich funkcje;
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […]);
2.5) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty (dostrzega cechy wspólne i różne);
PR 2.1) wskazuje związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym);
PR 2.3) rozpoznaje aluzje literackie i symbole kulturowe […] oraz ich funkcję ideową i kompozycyjną, a także znaki tradycji […]; 3.1) wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa-klucze, wyznaczniki kompozycji);
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty [...];
3.3) porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych utworach literackich; 3.4) odczytuje treści alegoryczne i symboliczne utworu;
PR 3.2) przeprowadza interpretację porównawczą utworów literackich.
Strona 7 z 11 III. Tworzenie wypowiedzi.
Zdający:
1.1) tworzy dłuższy tekst pisany […] zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej;
1.2) przygotowuje wypowiedź (wybiera […] odpowiedni układ kompozycyjny, analizuje temat, wybiera formę kompozycyjną, sporządza plan wypowiedzi, dobiera właściwe słownictwo); 1.3) tworzy samodzielną wypowiedź
argumentacyjną według podstawowych zasad logiki lub retoryki (stawia tezę lub hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje ich selekcji pod względem użyteczności
w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykłady ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza prawidłowe wnioskowanie).
Strona 8 z 11 K RYT ERIA OCE N Y I N TERPRET ACJI PORÓWNAWCZ EJ ( M A K S Y M AL NI E 40 PUNKT Ó W ) A B C D E F G H Koncepcja p orów n yw an ia utw oró w Uz asadnienie tez y interpretacyjnej Popra w no ść rz ecz ow a Za m ys ł kompoz ycyjny Spójno ść loka lna Styl te ks tu Popra w no ść ję zy k owa Popra w no ść zapi su 6 Koncepcja niesprz ec zna z ut woram i i spójna 12 Uzasadnien ie trafne , pog łę bione 2 Brak b łę dów rzeczowych 6 Kom pozycja funkcjonalna 2 Pe łna spójno ść
wypowiedzi lub nieznac
zne zaburzen ia spójno ści 4 Styl stosow ny 4 Brak b łę dów lub nielicz n e błę dy niera żą ce 4 Zapis w p eł ni popra w ny lub nielicz n e błę dy niera żą ce 4 Koncepcja niesprz ec zna z ut woram i i cz ęś ciow o spójna 8 Uzasadnien ie trafne , ale niepog łę bione 2 Styl cz ęś ciow o stosow ny 2 Liczne b łę dy niera żą ce lub nielicz n e b łę dy ra żą ce 2 Liczne błę dy niera żą ce lub nielicz n e błę dy ra żą ce 2 Koncepcja częś ciow o spr zec zn a z utworam i 4 Uzasadnien ie cz ęś ciow o trafne 3 Zaburzenia funkcjonalno ści kom pozycji 1 Zn ac zn e zaburzen ia spójno ści 0 Koncepcja spr zec zn a z ut woram i lub brak koncepcji 0
Brak trafnych argumentów uzasadniaj
ącyc h interpretacj ę porównawcz ą 0 Jeden b łą d lub wi ęcej b łę dów rzeczowych 0 Brak zam ys łu kom pozycyjnego 0 Wypowied ź niespójna 0 Styl niestosow n y 0 Liczne b łę dy ra żą ce 0 Liczne błę dy ra żą ce UW AG A Je śli w ka tego rii A pr aca uz yska 0 pun któw , egzam inator nie prz yz n aje pun któw w poz osta łyc h k ate go ri ach . Je śli w ka tego rii A pr aca uz yska 2 pun kty , a w ka te gori i B – 0 punktów, egzam inator nie prz yz n aje punk tów w poz osta łyc h k ate gori ach . Je śli p raca sk ład a s ię z mniej ni ż 300 s łów , e gzam inator pr zy zn aje pu nkt y tyl ko w k ate gori ach A, B i C . Pojawie nie si ę b łę du k ard yn alnego d ysk walifik uj e p rac ę – zd aj ący ot rzy m uje 0 p unk tów .
Strona 9 z 11
Obja
śnienia dotycz
ące oceny interpretacji porównaw
cz
ej
A. Koncepcja interpretacji porów
n aw cz ej jes t efektem
poszukiwania przez zdaj
ącego sensów wynikaj
ących z zestawienia tekstów i wym
aga
ustalenia pewnych obszarów por
ównania, w których szuka si
ę podobie ńs tw i/lub ró żni c mi ędzy utworam i, a nast ępnie wyci
ąga z tego wnioski.
Koncepcja jest ocen
iana ze wzgl
ędu na to, czy jest
niesprz eczna z ut w or ami i czy je st spójna . Koncepcja jest: − niesprz ec zna z ut w orami , je
śli znajduje potwierdzenia
w obu tekstach, przy cz
ym porównywane obszary s ą dla teks tó w traf ne i is totne, a nie drugorz ędne. − cz ęś ciow o s p rz ec zn a z utworam i, je
śli jedynie we fragm
entach (lub
fragm
encie) znajduje potwierdzen
ie w tekstach lub porównywane
obszary s
ą dla tekstów drugorz
ędne. − ca łkow icie sp rz ecz n a z utw orami, je śli naw et w e fragmentach (lub fr agmencie ) nie z n ajduje potw ierdz enia w tekstach. Koncepcja jest: − spójna , gd y wy po wied ź w sposób w ystarcz aj ący dla uzasadnienia tezy /hipotezy interpretacy jnej obejm uje i łą czy w ca ło ść sensy obu utworów. − cz ęś ciowo spójna , g dy w ypowied ź obejm uje i łą czy sensy obu utworów, ale w s posób niewy starczaj ący dla uzasadnienia tezy /hipotezy interpretacyjnej. − niespójna , gdy wy po w ied ź obejm uje sensy ka żdego t
ekstu, ale ich nie
łą czy (tzn . wypowied ź sk łada si ę z d w óch niepowi ązany ch ze sob ą interpretacji). Brak koncep cji to brak w skazania zas
ady zestawienia utworó
w.
B. Uzasadnienie interpretacji
jest o
ceniane ze wzgl
ędu na to, czy jest
trafne i czy je st pog łę bion e. Uzasadnien ie trafne zawiera wy łą czni e pow ią za ne z teksta mi argume nty na rz ec z odc
zytania sensów wynikaj
ących z zest aw ie ni a ut woró w . Argum enty musz ą wynika ć ze sfunk
cjonalizowanej analizy, to znaczy w
ywodzi ć si ę z f orm y lub/i tr eś ci tekstów. Uz asadnienie jest: − cz ęś ciow o t rafne , je
śli w pracy – oprócz argum
entów niepowi
ązanych z tekstam
i lub/i niewynikaj
ących ze sfunkcjonalizowanej analizy –
pojawi si
ę przynajm
niej jeden argument powi
ązany z tekstami i wynikaj
ący ze sfunkcjonalizowanej analizy.
− pog łę bione , j eś li znajd uje potwierdzenie ni
e tylko w tekstach, ale tak
że w kontekstach (np. biograf
icz nym , historycznoliterackim, filozoficzny m , kulturowym ). Zdaj
ący powinien cho
ć cz ęś cio w o rozwin ąć przywo
łany kontekst, aby uzasadni
ć jego pojawienie si ę. − niepog łę bione
, gdy wszystkie argum
enty s
ą sfunkcjonalizowane, ale zdaj
ący p rzywo ła ł je ty lko z teks tów al bo tylko z kontekstów. C. Popra w no ść rz eczow ą ocenia si ę na podstawie liczby b łę dów rzeczowych. Pomy łki (np. w nazwach w
łasnych lub datach) niew
pł ywaj ące n a koncepcj ę in terpr eta cyjn ą uwa ża si ę za usterki, a nie b łę dy rzeczowe. B łą d kardynalny to b łą d rzeczowy świadcz ący o niezn ajom oś
ci (1) tekstu kultury, do którego odwo
łuje si
ę zdaj
ący, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywo
łanego przez zdaj
ąceg
Strona 10 z 11 D. Kompoz ycja oceniana jest ze wzgl ędu na funkcjonalno ść segmentacji i upor zą dkow anie te kstu zgodnie z wybranym przez ucznia gatunkiem wypowiedzi. Nale ży wzi ąć pod uwag ę, czy w tek ści e zosta ły wyodr ębnione – j ęzykowo i graficznie – cz ęś
ci pracy oraz akapity
niezb
ędne d
la jasnego p
rzedstawienia koncep
cji interpretacyjnej i uzas
ad
niaj
ących j
ą argum
entów, a tak
że czy wyodr
ębnione cz ęś ci i ak apity s ą
logicznie oraz konsekwentnie uporz
ądkowane (bez luk i zb
ędnych powtórze ń). Kom pozycja jest fun k cjonalna , je śli podzia ł te kstu na seg m enty (cz ęś ci) i ich po rz ądek (uk ład) s ą ści śle powi ązan e z po rz ądk iem tre ści i rea lizowan ym i w tek ście funkcjam i retorycznym i. Odej ście od zas ady tró jdzielnej kom
pozycji nie jest b
łę dem , je śli segm entacja jest funkcjonalna. E. Spójno ść loka ln ą ocenia s ię na podstawie zgodno
ści logicznej i gram
atycznej m ię dzy kolejnym i, znajduj ący m i si ę w bezpo średnim są siedztwie zdaniam i w akapitach. Z naczne zabu rzenia spó jn oś ci wypowiedzi to np. akapity
zbudowane z sekwencji zda
ń niepowi
ązanych ze
sob
ą ani logicznie, ani gram
atycznie (potok lu źnych m yś li, skojarze ń). Styl uznaje si ę za : − stosow ny , je śli zachow ana jes t zas ada decoru m (dobór środków j ęzy
kowych jest celowy i adekwatny d
o wybraneg
o przez u
cznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzam
inacy
jnej, tem
atu i intencji w
ypowiedzi oraz odm
iany pisanej j ęzyka). Dopuszcza si ę drobne, sporadyczne odst ępstwa od stosowno ści. − cz ęś ciow o s tosow ny, dotyczy wyp owiedzi, w której zdaj ący niefunkcjonalnie łą czy ró żne s tyle, n ie ko ntrolu je jed nolito ści stylu, np. w wypowie dzi pojawiaj ą si ę wyrazy i konstrukcje z j
ęzyka potocznego, nieoficjalnego, wtr
ęty ze stylu urz
ędowego, nadmierna m
etaforyka.
Mieszan
ie ró
żnych stylów wypowie
dzi uznaje si
ę za uzas
adn
ione, je
śli jest funkcjonalne.
− niestosow n y, je śli wypowied ź zawiera np. wulgaryzm y lub m a charakter obra źliwy.
Styl wypracowania nie musi by
ć zgodny z upodobaniam i stylis tycznymi egzam inatora. G. Poprawno ść j ęzy k owa oceniana jes t z e wzg lę du na liczb ę i wa gę b łę dów sk ładniowych, leksykalnych, s łowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błą d stylistyczny to konst
rukcja zgodna z norm
ą j
ęzykow
ą, ale niew
ła
ściwa w sytuacji, w której powstaje te
kst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w
jakim
tekst jest pisany, np. udziwniona m
et
afora, niefunkcjona
lny kolokwializm, wulgaryzm
, ni
euzasadnione powtórzenie leksyka
lne lu
b
sk
ładniowe. B
łę
dów logicznych nie uznaje si
ę za b łę dy sty lis tyczne. H. Poprawno ść za p is u ocenia si ę ze wzgl ędu na licz bę b łę dów ortograficznych i in terpunkcyjnych (szacowan ą odpowiednio do obj ęto ści tekstu ) ora z ich wa gę (b łę dy ra żą ce i niera żą ce). Za b łą d ra żą cy uznaje si ę b łą
d, który polega na naruszeniu ogólnej regu
ły or to gr afi cz ne j l ub interpunkcyjnej w zapisie s łów lub fraz o w ysokiej frekwencji. Ew entualne w ątpliwo śc i ro zstrzyg aj ą ustalenia Rady J ęzyka Polskiego i klasyfikacja b łę
Strona 11 z 11
INFORMACJA O ZASADACH OCENIANIA PRAC Z JĘZYKA POLSKIEGO UCZNIÓW ZE STWIERDZONYMI DYSFUNKCJAMI
1. W pracy maturalnej z języka polskiego autorstwa ucznia, u którego stwierdzono dysleksję i dysortografię, nie należy uwzględniać w ocenie następujących błędów:
a. zmienionej kolejności liter w wyrazach,
b. wstawionych dodatkowo liter w wyrazie, opuszczonych lub przestawionych liter, c. opuszczonego początku lub końca wyrazu,
d. występowania w wyrazach głosek dźwięcznych zamiast bezdźwięcznych i odwrotnie,
e. mylenia głosek „i” i „j”, głosek nosowych z końcówką fleksyjną, np.: ę-em,
ą-om,
f. mylenia przedrostków z przyimkami, np.: pode szły; błędnego zapisywania przyimków z rzeczownikami i przysłówkami, np.: wklasie, zachwilę, napewno, g. niewłaściwego zapisu spółgłosek miękkich, np.: rosinie zamiast rośnie, skosiny
zamiast skośny,
h. pisowni niezgodnej z zasadami ortografii [od uczniów wymaga się dobrej znajomości zasad ortografii, co powoduje nadmierne do nich zaufanie i schematyczne ich stosowanie, np.: startóje bo startować, błędnej pisowni wyrazów, którymi nie rządzą zasady ortograficzne (których pisownię trzeba zapamiętać)],
i. błędnego stosowania lub niestosowania znaków interpunkcyjnych.
2. Uczeń, u którego stwierdzono dysgrafię ma prawo pisać bardzo wolno i stawiać niekształtne litery, pisać mało czytelnie i poza liniami.
