Rola spadku krytycznego w rozwoju sufozji zwietrzelin skał triasowych

cWone mUJSi: bye przez staswnkOlWO d~ugi okires, tak ~y 'uzY\Slkae z.ar6wroo·stall:l wdelJkoSe wyda1iku, jak: !i. moc ~&d2li.e oObserwacje ·odnamie do moOtLiwoSCIi

pawstania. sllfozji, przy fhl:bracji przez dluzszy .czas. iPrz.y IStotPDiOWym· 'zwi~sz.am,i'll wd~OISci spad·ku hymauHcznego dodbodzimy do rbrzeciego .okresu, i\ci.edy ~puje 'Wymywame dor·Otbnylcil 'CZl:lStek z gruntu. W -tym ok.res.ie nas~puje zwi~kJszende szytkoaci xu-.c!h'll wody,

a

przez to wywar.cie ~z sllrumieil fl1-tracyj!ny talk duzego 'naci&ku lIla ,czlllStkii gruntu, lie 2lO.Stajl:l .przez.wyciQZone say spOjlll:oSci, a przez to mo-tMJwe jest wyr.ame zaobiserWlowame ,procesu sufoz,ji. Naletiy podkreslie, ze dIa ·zWiietro2lEl'l:i!n !ben okres daje si~ .bal"d1zo precYzylj:nie

zaobsarwawae.

W oklresie czwartym po da:~ IZWi$:s'Zeniu spad-ku, a przez

to

L IW"7Jl"o!l6cie szylb!roSc-i sirumienia fiItru-jllcego, 'Ila.st~puj-e wymywanie cZ!lStek ~untu, a:Z di> u·twor:rema ~ ikanail:u. a w.iQc powstaje rQaw.ilSikJo przebicia hydrauhlomego, ew·eIIl:tualuie !Ila~je mi:szoz.enie grun,tu ·poprz.ez j.ego wyparoie. W :tym okresie badaIna a;wiebrzeJ1ina :brad jaldekolwiek wms-nosci i.ool:ujE!!ce.

·Badaln:ie musi bye proowadzone w spos6b baordzo powollny, gdyZ jedyme w

ten.

spos6b moina

zaobser-W'OWaC kolejne okiresy. JedooczeSnie naleri:y zwracae uW&gQ lIla 'Il1lrzymywani.e stalej wiel'kioSci cioSniienia

statycznego Woody, gdyi niewdel!kie jego waihal!lill-, $Zczeg6Ime 'W trzeC'im OIk!resie, m·ogll spow,odowae zIl!i:szczetnde 'Pl"obki. UChwYlcerue wla.9cdwe~ poet~pu, pTzy 12JW'i~z.aniu ciSniema wymaga d'lllZego .doSwiad-czenia w prowadzeniu badafi..

R6wnieZ pr.zy badam.i:u wielkoSoi 'WJ3IP6}czymrlika fil-tracji matariaru g1iJniastego, a wiQc po US'Uni~u ziall""Il C/J 2,0

mm,

m.usi~ bye ·zasto,sow.wna speojalna

meto-da bameto-dan. lZe w~IQdtu na wartoScl wsp6!cz.ymlIiIk:a

fll-tracji k

=

11)-5 do 10-7 _{cm/sek zastosowano badan!i.e,}

fi!lrflracj.i: [pI'zez p()d·ci~.alllie kapilame.

.w

tyro ·ce:lu lZastOSOWaIllO paziorn~ 'l"1u·rQ szltianll C/J 40

mm

wnieszCZlQiIUl :w ib8iSendie IZ !Wodll. Zgodmie z prawem [).a:rcy d[a

,peroego

Ill.asy'cenia mamy:

n·

v,=

kJ [31

iub

skl:ld po scalkawaniu uzyskujemy

Poniewaz mamy dwie niewiadome k i he. dla: ich WYZIlaczenia muszl:l bye dokonane dla jednej pr6bki

SUMMARY

. -. ."

~ ~~:.~.:

..

-:~--""'---.~~,;:J The phelD()m.enotn of suffosiOlll of weatheored pro-dIuict6 is of lP8Irtku1a.r impol"talnce for 'budlding ·iJnd'\lSbry,

especially for -hydra·wic engineering. 5iJnce so fa·r no

bases of

/thiS

phenmnenOlIl have been ex:p1.ained, the

applied Ifol'm'llilae ICaIli' be u.sedin the ldetermilned cases,

wdrthiln

a

strongly limited area.

Specia!l. 8A)aralbus hIllS ibeetn IOOIlIStruoted

to

conduct sbudies OlD. oulatiIng prqpe.TI1;ie.s of the weathered

prodIuot;s of the Gogollin .limestones and! ore..ibeaoring dolomites. On the basis of the !researches made, the vallue.s of permeabilliy coefifioiant and of .crttical hades

were

detel'lMineci, aI!ld t'he cres.u9JtB were given thalt show conlditiolllS at ·which the !Ili.ltr.a.tiOlll defol'ma-tion of soilLs begiln'll. .

AocordiJng

t<>

the .re6'Ui1Its obtained, diagram were made

to

illlustrat-e a depeindel!lJCe

.between

the vaLue of /the eritical -bade and Ithe jpeIIUlleabil!ity ooeIffieients of the wealthered prodtrots and! oOf :loamy materials,

as

lWeIIll

as between

the permeability ooafficlen.ts

and

the OO!litealts of clay 8:nd sUt kaafliOlllS.

182

dwa pomiary, przy jednej wartoAci ho, a nast~pnie dIa innej wartosci hi>. POZoWala: to uzyskae dwa r6w-nania

z

dwiema niewiadomymi, Z kt6rych main a ob-liczye wartasc wsp61czynnika filtracji k. Wyniki ba-dail zostaly zestawfane w tabeli.

W oparciu 0 uzyskane wyniki wykre~lono

zalez-nosc

pamiQdzy wieLkosCliIl spadku Itlry·tYC7Jnega, a w.sp61czyrun;ikami filtracji dla ZiWie~ny i dla ma-terial;u .gUniasteg.a. Przy pr,z.y.j~ciu pod'Z1a.llki. p6naga-l'ytmi'cz.nEtj zaleznosC'i

:t.a

jest Il:iruow:a (!J."YIC'. .3).

Wy-kr.eSl.o:ru> r6w1nderl zal:eZn06c w!ellk<Bcd WScp6l1czynnika filItracji od IZB.w8.l"lto6cd tmkcji il~:i pykl!wej {rye. 4.) Nlie udalo siQ natomtiast $wier:dzic zaIletimooci od 'WSk.aZnika zwtietr2.lenda, ·81111 od p01'lOW.aIbo6cd. 'Po

do-k<maJn.iu anaWizy dotyJC:hczas IPmeprowadzonyoh badafJ. moma wyaunl:le n~Mce

w.nli.'oski:

1. W"liIr Sidlardta (lWzOr 1) me zn.ajduje

zastooo-wania dla obliiczeil 1lm:y.tyooneg;o ISpadku ·d-Ia .zwietl"'Ze-lilll.

2. WaiJr Patraszewa (wz6,r 2)

maZe

miee

lZastotso-walllie dIl.a 'zwietTze1illl 10 iI1e 'W'~6l;czylUn:iIk .fUtracj·i jest :wi~zy IIl.i:Z 1C)-i cm/sak.

3. ZwietNJel:iJna dolomit6w lkrusZOO'IlOOnych wyka-zuje nhsIkiJ wi&k.a7miik ZoWietrzenia, wahaJlley si~ od

(),09-0.oo i IIl.ajmniejszll wart-oSe kakcji ·g,owej od

2%-4'lb, wyka·zuje lI'6wniet :n.ajwyis,ze wsp61~1

f.iJ.-trac:ji -ella zwietr\zemy rzE:du 1o-a-1o-a cm/.sek. W:iitZl:l sdQ z

tyro

male :wa'l"toSci spa.akow. powodlujllcycoh pow-stante 1Suf.~d. WielAroSe s,padlk6w w.alha si~ od

~,3-G,7.

. 4. Zwietrzelina wapiend .g~oliookoi.ch pO&i.ada wyi-szy wskazIl'ik zwie1rzeni.a od

9"62-3/1.

IZawartoSe :liralk:-cjd ilowej waha si~ od 6%-33,5%. Wsp61c.zy1Ill11&i 1f.iJl.-tracjli. ISIl If'~d'll 1()-3-1.1J-8 un/sak.

z

czym zwiEtzane

S!l ,z reguiy, ;wyiSZoe n:ii dla doJ.om-it6w k:rUSZOOlllOS-nyoh, wartoBc:i. spadkbw !krytycznydh, wynOiSlZllce 0,5--2,7.

.5. Wsp6}czylOOdk filtracj!i zwiew.zelhl lWaPiel!li go-golifi.sddM i do1omit6w kruszoonoSnych, przy

za.war-rosCi

!rak£iJ. ilowej d. IPylowej do5Q%, moOte bye przy-j~ty II'ZQd'll :10"--3 .cmJsek. P:rzy wi~ksz:ej dilioSci ty.c!h

frscj'i, war:liaae W&p6}c~a fiJ:tlrac.ji gwaHownJ:e

maleje.

LFTERATURA

.1. HaniSelll J .. BrillllC'h, LlIIlll.dgrelD. H. -Haupt-IProbIsne derBodanmechanJilk:. IBerlil!l - GOtt!i.l!l-gen. Heide1berg 19&0. .

2. lstom ilna W. C. - FoiloilraojOlllIl.aja ·u.sOOjcziwost grunoliow. iMosIkwa. 11957.

3. Mea'lllS R. E. iPa.rcbeT - .~ca1 properties oOf soiJJs. .Col'llmibus Ohio 1963.

4. S ze.Clh·tm.an J. M. - M11racja marokoncen.tri-lI'owanych sU!ipOOJZji. 1~61 •.

PE310ME

Ba:m:Hoe ssa'leHHe ,lI;JISI CTpaHTeJILCTBa, oc06eHSO l1H,!U)ocTPOHTem.'CTBa, HMeeT SlBJIeBHe CYcP<P03HH npa-,lI;yKTOB BhlBeTpHBaBHSI. B CBJI3H C TeM, "tITO p.o CHX nop He BhlRCHeSbI OCHaBbI 3Toro SlBJIeBHSI, ~ecTl\yro­ ~e cPoPMYJIbI MOryT trpHMeHSlThCH JIHmh B lOOHltpeT-HbIX, ,lI;eT'8JIhHO orpaHH"'IeSHhlX c.nyqaHX.

,1J;JIJ! HSY'leHHSI npo,ll;YKToB BbIBeTPHBaHHSI raromm-CImX 'HSBeCTHSlKaB H PY,ll;aHOCHhIX ,lI;OJIOMHTOB 6bIJI CKOHCTpyJlpoBaH CUeQHaJIhHhrlil: a:rmapaT. ITpoBe,ll;eHhI JreCJIe,lI;OOaBHH DO onpe,ll;eJIeHHIO K03q)qmoQHeHTOB

qmm.-TP~, Jq>HTH'IeCK!HX CKJIOSOB H YCJIomd!:, B KaTOPhIX Ha'lHHaeTCH c;PHJIhTpaqHOHSa'JI ,lI;ec;POPM~H rpysTa.

Ha OCHOBamm: nOJIY'leHHhIX pe3YJIhTaTOB COCT'8B-JIeHhI rpa<pHKH onpe,ll;eJIJUOIIlHe 3aBHCHM:OCTh MeJB:,lI;Y BeJIH'IHHO:li KpHTH'Ieoml'O CKJIOHa H K~eH'l'aMH qmm.TpaI{HH IIPO,ltYKTOB Bl>lBeTpHBaHHSI H rJIHHHCTOrO MaTepHaJIa H Me:m:,lI;Y K~eH'l'arr.m <i>HJIhTpaqHH H CO,ll;eplKaHHeM rJIHBHCTO:li If ne.7!HTH'lecK():li

1PPaEqH:li.