Marek Gumkowski
"Zagadnienie określeń i
wyznaczników literackich. Próba
ujęcia", Stanisław Dąbrowski, "Ruch
Literacki" z.6 (1974) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 18/2 (56), 163
( I , DĄBROWSKI Stanisław: Zagadnienie określeń i wyznacz ników lite ra c k o ś c i. R?óba u ję c ia . "Euch L ite ra c k i" 1974 z. 6 s. 355-362. •
Podejmowane dotychczas próby określenia po jęcia li t e r a c kości związane były z trzema sferam i: 1 ) procesem twórczym i osobą twórcy; 2 ) z procesem odbioru i osobą odbiorcy; 3 ) z samym utworem i jego właściwościami. Po dokonaniu krótkiego przeglądu ważniejszych stanowisk zajmowanych przez współ czesną naukę o lite ra tu rz e wobec tego problemu i po stw ier dzeniu konieczności sformułowania fundamentalnego kryterium litera c k o ści autor artykułu (rozszerzając tezy J.K leinera) postuluje, by jako lit e r a tu r ę rozpatrywać wszelkie twory «ję zykowe, w których słowo je st użyte w fu n k cji komunikacyjnej i znajduje s ię w fa z ie artykulacyjnego trwania lub w fa z ie jakiegokolwiek utrwalenia (pisemnego, pamięciowego i i n . ) . "Literackość" stra c iła b y w ten sposób charakter kryterium służącego do podziału tekstów, a stałaby s ię wyznacznikiem aspektu, w jakim wszelki tekst może być rozpatrywany.
BP/56/3 M.G.
( I ) DOBRZYŃSKA Teresa: Delim itacja tekstu lite ra c k ie g o . Wrocław 1974, O ss., ss. 163, a lb . 1» z ł 3 2
.-Praca z zakresu t e o r ii tekstu, podejmująca problem wy
znaczników początku i końca - w aspekcie ich funkcji tek sto- twórczej, statusu semiotycznego oraz zróżnicowaniaw poszcze gólnych typach wypowiedzi słownych (gatunkowych, r e a liz a c y j nych). Autorka odróżnia sygnały i symptomy d e lim ita c ji (tzw. "delim itatory właściwe" i "wtórne") oraz delim itację leksy kalną i nieleksykalną. Omawia nawarstwienia znaków początku lub końca - różnych w rozmaitych typach wypowiedzi. Genolo- giczne zróżnicowanie delimitatorów ilustrowane je s t analizą technik rozpoczynania i kończenia tekstu stosowanych w sta ropolskich pieśniach kościelnych wielkopostnych i wielkanoc nych oraz w bajkach La Fontaine’ a w w e rsji p o ls k ie j; delim i- tacja nieleksykalna omówiona została na przykładzie analizy tempa w 150 recytacjach wierszy.
