Gospodarka budżetowa miasta Krakowa

Pełen tekst

(1)lilIJ' 645 AkademII Ekonomlanel w Krakowie. Anna Harańczyk Kat.tlr. G•• podarkl •• ,1 •••••••. towa miasta 1. Wprowadzenie Samorząd. terytorialny może realizować swoje zadania tylko wówczas, gdy zostanie wyposażony w odpowiednie źródła finansowania. Środki te przekazywane sil organom lokalnym i regionalnym poprzez repartycję pieniężnych zasobów pomiędzy budżet państwa (centralny) a budżety poszczególnych szczebli samorz'ldu terytorialnego. Zasoby finansowe oddane do dyspozycji samorządu terytorialnego we wszystkich państwach określane są ustawowo, a ich wielkość za leży od zakresu wykonywanych zadań. Reforma samorządowa z 1991 r. doprowadziła do oddzielenia finansów państwa od finansów samorządów lokalnych . Zgodnie z regulacjami prawnymi zawartymi w ustawie o finansach publicznych' sektor finansów publicznych dzieli się na sektor rządowy oraz sektor samorządowy. Sektor rządowy obejmuje organy władzy państwowej i administracji rządo wej oraz inne jednostki gospodarki państwowej, które mogą w ustawowo okreś lonym trybie stanowić o wielkości dochodów i wydatków obejmowanych u s tawą budżetową. Zadania. które realizowane są przez sektor rządowy wynikają z funkcji współczesnego państwa i mają znaczenie ogólnogospodarcze oraz społeczne. Sektor samorządowy obejmuje jednostki samorządu terytorialnego i ich organy oraz podlegle tym organom jednostki organizacyjne. Zadania realizowane przez ten sektor. które zostaly wydzielone w procesie decentralizacji zarządza nia środkami publicznymi, mają zaspokajać potrzeby wspólnot lokalnych . Do jednostek sektora finansów publicznych (zgodnie z 7..aleceniami i praktyk" s tosowaną przez kraje UE) zaliczono także fundusze celowe, inne pań-. J. Ustawa z dnia 261islopada 1998 r. o fmansach publiclllych (Dz.U. nr 155. pol.. ](14) z {X')in. zm..

(2) Alina Harafic;.yk. stwowe osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, organy i jednostki samorządu terytorialnego. Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego jest budżet. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem': - dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki, - przychodów i wydatków: zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i środków specjalnych, a także funduszy celowych jednostek samorządu terytorialnego. Budżet jest zatwierdzany w formie uchwały budżetowej na dany rok budże towy, wobec tego uchwała budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej samorządu terytorialnego. Może ona określić, oprócz limitów wydatków na okres roku budżetowego, limity wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne. Tak więc, niezależnie od rocznego charakteru budżetu, uwzględnia on także planowanie długookresowe czy strategiczne'. Zadania, które objęte są budżetem samorządu, realizowane są przez samorządowe jednostki organizacyjne. Podstawą gospodarki finansowej tych jednostek są określone plany finansowe. ])0 planów tych należą odpowiednio: - jednostka budżetowa - plan dochodów i wydatków nazywany planem finansowym, - gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej - roczny plan finansowy, który obejmuje przychody, wydatki stanowiące koszty działalności, rachunek wyników, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem, - środki specjalne - roczny lub obejmujący inne okresy plan finansowy dotyczący przychodów i wydatków środków specjalnych, - zakład budżetowy - roczny plan finansowy, który obejmuje przychody i wydatki stanowiące koszty działalności oraz stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem, - fundusz celowy - roczny plan finansowy. Wyjątkowym przypadkiem jest natomiast urząd samorządu terytorialnego jako jednostka budżetowa. W jego planie finansowym ujmuje się wszystkie wydatki budżetowe, które nie zostały ujęte w planach finansowych innych jednostek budżetowych, a także wydatki związane z funkcjonowaniem organu stanowiącego, a więc rady gminy, rady powiatu czy sejmiku województwa oraz organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego. Plan finansowy tego urzędu powinien również obejmować dotacje dla zakła dów budżetowych i gospodarstw pomocniczyehjednostek budżetowych. pozostałe dotacje i środki przekazywane na rzecz budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego i związków komunalnych, wpłaty na rzecz zwi'lzków jednostek samorządu terytorialnego oraz płatności i składki wpłacane na rzecz 2. E. Hełlich, Rac!lu"kowo.\:d jednostek samorządowych, Difin. Warszawa 2000, s. 16 .. .l. Ibidem, s. 30..

(3) budż.etowa. miasfa Krakowa. instytucji krajowych i zagranicznych. Tak więc gmina. powiat. województwo Jako urząd - jednostka budżetowa - jest dysponentem budżetu pierwszego stopnia. pozostałe jednostki budżetowe zaś Sll dysponentami budżetu trzeciego stopnia. W wypadku sektora samorządowego nie występuj,! więc dy sponenci drugiego stopnia'.. 2. Analiza dochodów. budżetu. gminy Kraków. Ana l izując. dochody budżetu gminy Kraków. niezwykle wa ż n ym zagadn ieniem jest określenie '.ródeł. z jakich gmina czerpie dochody budżetowe. W celu syl1letycznego przedstawienia struktury dochodów budżetowyc h badanej gminy wszystkie dochody podzielono na trzy grupy : - dochody własne. których źródłem są podatki. dochody z majątku gm iny. a tak że pozostałe dochody. - udz iał y w podatkach stanowiącyc h dochód palistwa , - dochody zasilające ( regulujące). na które składaj,! się subwencje i dotacje celowe. Te trzy podstawowe źródła dochodów gminy posiadają z ł ożoną strukturę, składając ą się z kilku odrębnych źródeł (tabcle I i 2). Tabela I . Slruktura dochodów budżetu mi asia Krakowa za 2000 r.. wedlug źródel powstawania (w%) StruktUr;t wykonania W)' SI'.Czeg ó In ien ie. ogó łem. miaslo Krak ów. .. powiat. ogółem. grodzki Kraków 4,7. miasto Kraków. gm ma Kraków. 100 ,0. I (X) ,O. 93,2. 93 ,2. -. 0.4. 0,4. -. 0,7. -. 3,3. .~ J. -. 0,7 0,0. -. 3,1 0,1. 3,1. -. Podalki i op łat y lokalne: I) podatck od nic-. 14 ,2. 21.,. 13.2. 20,0. II ,I. 0,1. 0,5 0,4 0 ,0. ruchomości. i l eśny środków. transpor-. towych 4) oplata targowa 5) podalek od posiadania psów. T. Wojtania. Potls/(Jwy raclwnkowo.ki w Polsce. Warszawa 1999 ,s . 65 . 4. pow iat grodzki Kraków. -. 43,5. 3) podalek od. gmllla Krak6w. -. 30,3. podatck rolny. -t. •. wed łu g ź ródeł. -. I . Dochody wlasne. 2). Slruktura wykonania. II ,I. hudżl: towej, Fundacja Rozw oju Rac hunkowości.

(4) AIIIW I-Iarmic::.yk. cd. tabeli I. Wysl.czcgólllicnic Podatki i opiaty pobierane pr/.el Ur/"ędy Skarbowe: I) opłata skarbowa 2) podatki opłacane w rormie kany podatkowej 3) podatek od spadków i darowizn. Struktura wykonania ugół cm powiat • gmma miasto grodzki Krdków Krak6w Kraków 10.0 6.6. Struktun:1 wykonania ogółem. miasto Kraków IrX).O. według. gmmJ. Kr;lków. lxÓUc!. powiat grodl.ki Kraków. IIX).O. -. 5,5 0.8. 8.3 I .2. -. 83.2 12.4. RJ ,2 J2.4. -. 0.3. 0,4. -. 4,4. 4.4. -. Dochody 7. mienia: J) ze spr/.cdaiy 2) z dzierżawy 3) z użytkowan ia wieczystego. 5.1 2,4 I .1 1.6. 7.7. liK) .0 46.8. 11)(1.0. 1.7 2.4. -. 2 1.9. 1 ) .9. 31 .3. 31.3. --. Wpłaty. 0.0. 0.0. -. -. -. -. Opłaty. i"-3. lCZW()lenia na handel alkoholem. 0.3. 0,5. -. -. -. -. Pozoslale dochody. 4.1. 3.8. 4.7. _._--'.' -. -. -. od jednostek gospodarki. 3.6. 46.8. pozabudżetowej. 2. Transfery l budżetu państwa. Udziały w podatkach stanowiących. dochód budżetu parislwa: I) udzialy wc wplywach z podatku do· chodowego od osób prawnych i jednostek organii"..acyjnych nic posiadaj<a. cyeh osobowośc i prawnej 2) udzialy wc wplywach z p(xJalku dochodowego OlI osób fizycznych Subwencje i dotacje: I) subwencja ogólna 2) dotacje na zada· nia zlecone. -.------ -----. .........., .. .... - ------ --- --. 697 •. 56,5. 95.3. 20.4. 29.9. 1.9. I(X).O. 100.0. 100.0. 2.0. 3.0. -. 9 .7. 10.0. -. 18,4. 26,9. 1.9. 90..1. 90,0. Im.o. 49.1 )(J.2 12.8. 26.6 19.6 5.2. 9) .4 50.8 27.8. Im.o. 100.0 73.5 I t),4. 100.0 54.4 29.8. 61.2 26.1. -.

(5) btu/Żeltnva. miasta Krakmva. cd. tabeli I Struktura wykonania Wyszczególnienie. a) bicżące: z ustawy z pOfOzumieil b) inwestycyjne: z ustawy Z porozumieti 3) dotacje na zadania wlasne a) bież.'1ce: z ustawy z porozumlell b) inwestycyjne: z ustawy z porozumicti Dochody ogółem. ogółem. Struktura wykonania wedlug żródd . ogółem powiat gnllna miasto grodzki Kraków Kraków Kraków 26,0 29,7 194 • 24, I 19,3 26,8 1,9 O, I 2,9. gmma Kraków. powiat grodzki Kraków. 12,8. 5,2. 27,7. II ,9. 5, I 0,0. 25,0. O,t O, t -. 0,0 0,0. -. -. 6,3. 1,9. 14,8. 12,7. 6,0 5.3 0,7. t ,7. 14,4 12,2 o ,o... 0,4. 11,4 -. 12,2 10,7 1,5 0,5 Oj 0,0. I(X) ,(). -. miasto Kraków. 0,9 0,0 0,0. 1,7 0,0. O,). 0,2 0,2. 0,0 I(X) ,O. 0,0 I(X) ,O. 11,). 2,7. ... -. O, I O, I -. -7, t. 15,8. 6,5. 15,4. 6,3. 13, I. O, I 0,7 0,7 0,0. 2,3 0,4 04 , -. -. -. Źródło: Sprawo:danlt' z. wykonania budż('lu miasta Krakm'.'a za 2()()() r" Zarząd miasta Krakowa, Kraków, marzec 2(X)J r.. Tabela 2. Struktura dochodów budżetu miasta Krakowa za 2000 r. klasyfikacji dochodów budżetowych (w %). Wykonanie w dniu 31 XII 2mX) r.. Plan na 31 XII 2(XX) r.. Wyszczególnienie. ogółem. miasto Kraków. gmina Kraków. według działów. powiat grodzki Kraków. miasto Kraków. ogółem. gm ma. Kraków. powiat grodzki Kraków. Budownictwo. 0,0). -. 0,15. 0,05. Rolnictwo. 0,03. 0,00. O,tO. 0,03. Leśnictwo. O,(X). 0,00. 0,00. O,(X). Transport. O,OS. 0,08. 0,07. Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa. 0,63. 0,95. -. om Om om O, I I. 0,65. 0,99. -. 5,76. 8,50. 0,30. 5.50. 8,16. 0,32. Oświata. t,44. 0,8 t. 2,68. 1,38. 0,74. 2,64. Kultura i sztuka. 1,35. 0,53. 2,98. 1,36. 0,53. 2,97. Ochrona zdrowia. I ,I 7. 0,48. 254. I ,17. 0,46. 2,55. społeczna. 8,26. 5,16. 14,46. 0,88. 5,30. 14.> I. -. -. -. Om. O,(X). O,(X). -. 0,lX1. 0,15. O, IO 0,00 ,. i wychowanic. Opieka. Turystyka i wypoczynek Różna działalność. O,(X). O,(X). -.

(6) AI/I/a. cd. tabcli 2 Wykonanie w dniu :\ 1 XII2(X)O r.. Plan na 31 XII 20(X) r. Wyszczególnienie. Dochody od osób prawnych, fizycznych i innydl jednostek nie posiadajilcych osobow()śc i . prawnej Adminislrat.:ja państwowa i samorządowa , w tym: do-. ogół e m. miasto Kraków. 42,46. •. grullla Kraków 62,71. powiat. ogółem. grodzki Kraków. mi<l SlO. gmll1:! Krak6w. Kraków. -.?. (~). 42 .02. 6 2,6~. poWiJI. grodzki Kraków 1,8'). .. 1,74. 1,14. 2.95. 1.86. I ,I 3. 3,28. 0,34. 052. -. OJ5. 053. -. 6,84. 0.0.1. 20,44. 6.92. 0,03. 20 ,31. 058. 0,49. 0,75. 0.38. 0,3 3. 0,49. 2955. 19JXl. 50.59. 30,08. 19,42. 50 .79. 0,08. 0,12. -. 0 ,08. 0 ,12. -. IIX} ,O. tlX} ,O. tlXl,O. 100,n. I(X) ,O. tlX} .0. chody z t y tuł u zezwole" na handel alkoholem Bezpieczeń s two. publiczne. Finanse Różne. rozlk'zeniil. Um;dy naczelne organów władz. kontroli i sądownictwa Ogółem. +. Źródło: Spmwo:.dallie Zwy/wllal/ia budżelll m;aS/(I KmkowlI :a 2000 L, ZarL'Id mi:'lsta Krakowa .. Kntków. marzec 2001 r.. Dwie grupy dochodów (dochody własne i udziały w podatkach) decydują o siłe i potencjale ekonomicznym miasta Krakowa . Udział dochodów własnych i dochodów z tytułu udziału w podatkach stanowiącyc h dochód bud żetu państwa w dochodach ogółem kształtował się na poziomie 50,7%. Oscylujqcy w granicach 30% udział dochodów własnych w dochodach ogółem nie jesl wystarczający, aby stwierdzić, że możliwości dochodowe miasta Krakowa ogółem, a także samodzielność finansowa są zadowałajqce . Wśród dochodów własnych najwa żniejszą pozycję zajmował podatek od nieruchomo śc i (ł3,2 % ). Ze względu na powszechność jego stosowania, jest on najbardziej wydajnym źródłem dochodów, W łiteraturze przedmiotu podkreśła się jego stabilność, a także niekonkurencyjność w stosunku do podatków odprowadzanych do budżetu państwa. Drugą grupą dochodów budżetu są udziały w podatkach będących dochodem budżetu państwa. W 2000 r. w mieście Krakowie udział podatku dochodowego od osób prawnych wynosił 2,0%, a jego wysokość była uzałeżniona od osiągniętego dochodu podatnika, czyli podmiotów gospodarczych występu-.

(7) hlldi.ctmva miasta Krakowo. j'lcych na terenie miasta Krakowa. Należy odnotować, że udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych pełni'l większą rolę w dochodach miasta Krakowa niż wplywy z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób prawnych (18,4%). Jest to oczywiste ze względu na przyjęte decyzje ustawowe, na mocy których partycypacja w podatku dochodowym od osób fizycznych została ustalona na poziomie 27,60/0, a od osób prawnych na poziomie 5%'. Trzecią grupą dochodów budżetu są subwencje i dotacje. Istotą dochodów zasilaj'lcych jest zapewnienie równowagi budżetów lokalnych, czyli wyrównanie możliwości finansowych miasta i dostosowanie ich do niezbędnych wydatków. Procentowy udział subwencji i dotacji uzależniony jest m.in. od stopnia urbanizacji, zainwestowania infrastrukturalnego, a także od liczby mieszkańców. W mieście Krakowie udział dochodów zasilających w dochodach ogółem utrzymywał się na wysokim poziomic wynoszącym średnio 49,3%. Jest to zjawisko niekorzystne z punktu widzenia samodzielności gminy, ponieważ oznacza zmniejszenie samodzielności jednostki samor"ldu terytorialnego w decydowaniu o wydatkach, choć należ.y podkreślić, że w wypadku subwencji autonomia jest większa niż w wypadku dotacji. Wynika to z faktu, że poprzez dotację celow'l państwo może oddziaływać na kierunki i dziedziny działalności wykonywanej przez gminę. Ponadto należy zauważyć, że kształtowanie się wysokości dotacji jest zróż nicowane w poszczególnych kategoriach dotacji. Dotacje na zadania własne stanowią 6,3% udziału w dochodach i wzrastają z roku na rok, natomiast na zadania zlecone wynoszą 12,8%. Sytuacja rosnącego udziału dotacji na zadania własne świadczy o dążeniu do przekazywania coraz większej liczby zadań na szczebel gminy. Na tle dotychczasowych rozważań powstaje pytanie, jak kształtuje się partycypacja różnych działów gospodarki w tworzeniu dochodów miasta Krakowa (tabela 2).. 3.. Główne. kierunki wydatków. J:. budietu. • Następnym po dochodach elementem gospodarki finansowej gmin są wydatki. Wydatkiem budżetowym nazywamy środki pieniężne przekazywane z budżetu na realizację zadali własnych, zleconych i powierzonych'. Ich poziom będzie więc zależał od zakresu zadań i obowiązków, które ustawowo należą do samorządu terytorialnego.. Stawki te obowi,}zuj::l od I I 1999 r. W 1995 r. wynosiły one 159~) udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych i 5% udziału w pm];-Ilku dochodowym od osób prawnych, w latach 1996-1998 zaś wynosiły odpowiednio 17% i 5%. 5. G. Korasiewicz, Budżet gminy. Praktyczny poradnik, Zachodnie Centrum Organizacji, Lódż-Zie!ona Góra 1997, s. 14. 6.

(8) Anuli. Wydatki. podobnie jak dochody. klasyfikuje się w różny sposób, Podzialu wydatków budżetu gminy dokonuje się zgodnie z art. 69 ustawy o finansach publicznych na wydatki biei.ące i wydatki majątkowe , Wydatki bież'lce zapewniają prawidiowe funkcjonowanie obiektów i urzą dzeń oraz zaspokajanie bieżących potrzeb wynikaj'lcych z realizacji zadań gmin. Zalicza się do nich' : - wydatki na utrzymanie jednostek organizacyjnych gminy. czyli na wynagrodzenia i pochodne od nich. rzeczowe , tj . zakupy materialów i uslug. opłaty za media. czynsz itp" inne obowiązkowe opiaty, np , składki do organizacji samorządowych.. - dotacje dla jednostek gospodarki pozabudżetowej. - dotacje dla innych podmiotów, w tym na dofinansowanie administracji państwowej, specjalnej, fundacji. stowarzyszeli itp, Wydatkami majątkowymi nazywamy wydatki przeznaczone na': - zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handło wego, - wydatki inwestycyjne. Do wydatków inwestycyjnych zaliczamy wydatki na zakupy środków trwałych. czyli gotowych urządzeń oraz roboty budowlano-montażowe. także na dokumentację , Związane są one z podwyższaniem standardów i zakresu usług oraz szeroko pojętym rozwojem gmin . W układzie podmiotowym wyróżnia się wydatki na finansowanie inwestycji gminnych, w tym jednostek budżetowych, zakładów budżetowych , gospodarstw pomocniczych, Proporcje pomiędzy wydatkami bież'lcymi i inwestycyjnymi zależą bezpośrednio od zakresu realizowanych przez samorządy świadczeń publicznych. Gminy mają obowiązek wykonania przede wszystkim zadań, które związane są z utrzymaniem istniejącego stanu usług i zapewnieniem prawidłowego funkcjonowania technicznych zasobów infrastruktury, Na cele rozwojowe mogą być przeznaczoIle dopiero pozostałe środki. Należy podkreślić. że poziom relacji tych wydatków będzie uzależniony od wielkości budżetu gminy. stanu jej zagospodarowania infrastrukturalnego. a także polityki władz lokalnych'. Wydatki jednostek samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadali określonych w ustawach, w szczególności na ''': - zadania wlasne samorządu terytorialnego, - zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone ustawami, - zadania przyjęte do realizacji w drodze umowy lub porozumienia,. 7/bidem , s. 15 . • E, lIeltich. op, cil .. s. 2& . 9 A. Gałązka. J. Sicrak, GosptHiarka budielOwll (l potrZl>by imve.'ltycyjlle gmin. Municipium. Warszawa 1998. s. 62 i nasI. 10 E. HeJlich. op, cit., S . 30,.

(9) budżetowa. Gospodarka. miasta Krakowa. - zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, - pomoc rzeczową lub fimmsow'l dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Wydatki mogą być przenoszone na cele i w wysokości ustalonej w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego. Powinny one być dokonywane": - w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, - w sposób umożliwiający terminową realizację zadań, - w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobo•. •. wlązan.. Wydatki można również sklasyfikować według działów gospodarki. Zgodnie z tym kryterium wyróżnia się takie działy,jak: rolnictwo, leśnictwo, transport, gospodarka komunalna, gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, ochrona zdrowia, opieka społeczna, kultura fizyczna i sport, rÓŻna działalność, administracja pań stwowa i samOl'Z'ldowa, bezpieczeństwo publiczne, różne rozliczenia, naczelne organy władzy, kontroli i sądownictwa. Szczegółowe dane liczbowe obrazujące wielkość i strukturę wydatków ogółem według działów klasyfikacji budżetowej w mieście Krakowie w 2000 r. przedstawiono w tabelach 3-5. Tabela 3. Struktura wydatków budżetowych ogółem miasta Krakowa za 2000 r. według działów klasyfikacji budź.etowej (w%) Struktura wykonania wydatków ogółem (stan na 3 I XII 2IX)O L) powiat ogółcm gm ma miasto grodzki Kraków Kraków Kraków. Wyszczególnienie. Budownictwo. .. ,. ,. 0,07. ~. .. _.... _._ .. __ .- .... __ .. , .. _- _..... , .__ ._ .. ., ·_·····_··w···_ .•.•. '' ___ ,, __. _ .. _,," ..... " ... __ ...... , .• , ,_ ... __ , ........ " ' __ ". "",,---. ...." ".. , .. --._.""""""""._, .---_.. --_.-"" ... Rolnictwo. 0,03. Lcśnictwo . .... , .. " .. "."-- ... --,, ....................... ---. .................... _.... -. ... ---- ... _................ - .. _........ --_ .... --.- ........ ------ .... _--_ ...... ......... ...... ........ .... .. ..... . ..... ... .... -- ........ -- ............................................................... --_ .............. .... _.. ...... -- .... Transport. __ o. ______ . _ . _ _ _ _ . . . . _ _ _ _ _ _ _ _. wewnętrzny. .......... .. ........ _"----,,. ---- .... -- .. --.. ..-- .. _. Różne usługi. . ............................... ..... --, ,,--. • __ o , __ , __ " . . . . . . . . . . . . . . . __ ... materialne ........ .. --_ ......... .. ........ ........ -- .... - ............ -- ........ -. Gospodarka komunalna _---_ _-----_." .. "---_ .. ---, .... .. _.......... - ...... --.- ..... .--._-- .... _" .. ----". .. ............. .... -.,,._. ~. Handel. . . . . __ ". -- .......... -- .. ,, __ . . . ". 11. .... ......... ..... _.... ". --._" ". ",. ""--".,, ",. A. Wojtania, op. cit., s. 64.. --."". ..... ....,,-_.- ..... __ ._... " .. ,. "'''. --- ............. °. ... " ......... .. -.. . -- ................ 37,02. .... _.... ... ....... 0,08. ---- ..................... ................. .. ,,-. -~-. . . ---. J I ,48 __ . . . __ . . . __ . . ____ •. 0,00 ---- .... --_. ---- .. ---_. .. ... ". 0,00. -_ ... _------. _..... •. . . . - - - - . . . ____ o. .... -- ... --"." ...... "--"."...".--" . ,,,,-, .. _" .... ................ .. ................ ... ---._ ...... _......... -.... -_ .... -_ ... _---. .... .... " -- ......... -- ...... ............. --. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ . . . __ . . . . . . . . . . . . . . .. ... --------. ----. .... I 6,69. .... ---- "- .. -.. ,,_ ..... _.. _-,, .... ,,-- .. ---- ... _. I ,63. I ,I I ",. .. ... ... ._-. -------------~-. _____ •. __ . . . . . . . _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ . .. O,(Xl. 0,02. ... --.""--",,,--,-- --". ,IX) .. I 0,91. 0,0 I -- --_. _----~_._--. ---"-. ,,-----~---. I 9,55 . . . . . . __ o. 0,0 I. .... .. _....... .... _ _.......... .. ...... ............ Gospodarka mieszkaniowa oraz nic materialne usługi komunalne ---- --_ --_ -- ... ----- .... --._---------.. .... ......... -.......... -- ....... .. ..... .... • Oświata I wychowanic ......... ... .. .. - . -.... -- .......... -- ....... ------- .... __ .. ---_ ... . ........... 0,19. 0,00. 0,0 I. I 6,75. ~_. ... "'~.. .... ----. .. .... '''---. _... ... _--_..----_..--".--, -. ---- ........... ...--".----"".-"". "-_. -. - - _ . . . __ o. ______. . ------.. -. .... "."-"..,,.. --.,,.--. 0, 14. .. ...... " .... ..... ........ ------. .. " .... -- ... _.. _- ... _" ... .... " .... "---,, ........................... " .-. 33,55. 4356.

(10) Alina }1arm1c ,. cd. tabeli 3. Wyszczególnienie. Kultura I· sztuka . ..... --. ,.~.. .......................... ...... -- .... --. --...... .. .. -- .. __ .-. .,. , ....... ""_.,, , ,,--. ". -- ....... --.--. __ .... ............... ----. -- .... _.. ------. Struktura wykonania wydatków ogólcm (stan na J I XII 2000 r) . powiat ogółem gmma grodzki miasto Kraków Kraków Kraków 4,15 5.47 5,0 I ..._-', --,,,. 2,27. 2,1 I. 2,57. 10,74. 8,82. 0,47. 0,66. 14,37 0,10. O,(l2. -. O,OIl. 0,59. 0,90. 0,oJ. 7,29. 49 , I. I , IJ. I 8,37. 2,06. Ochrona zdrowia Opieka. społeczna ........ .. . ................... Kultura fizyczna I sport . Tur)'styka I wyp(x::zynek. ..................... . ...... -- .... -- ................. -- .. ..... ...... _..... ..... ..... . .......................... ..--. . ... -- ............ .. -- .... -- ........ .... --. .. .. -- ... ...... " ..... .._". ... ......... -- ...... -- ... _...... ..... ,,----.. RÓŻna działalność. . -- ... -- -- ............. _- ....... -- -- ......... _---- .. -- ... --.... ....... . .............. -.. -- ..... _---- ... ---- ........ ---- ..... ------ ...... -.. ----. ----- ... - -- ...... _. .. . -- .. _-----. -- .. ----. -- .. _-- ........ -- ..... , ..... ". ........ .. • 6,47 Administracja paristwowa I samorlądowa -----,..,._._ ---- .... __ ... .. ---- ....... - ................... ------ -- ........ ---..... .. ...... -- -- ...... ... -- ......... ---- --._-- ..... ............. _--.-- _----_. --------- Bezpieczcristwo publiczne 7, IO _..... ---- -_ _ -- -_ _--_ -,,_ -- -------- __--_.- ...... _. __ _. --_._--_ ........... _................. Finanse I ,35 ... ., ... ..... ~_. ..... ,. .. _.... .. .. _.... __ .. ... ... ---_ .. -- ..... ... , ,. ........ _......................... .......... ... ..... ... .... -".. ,. .. ... ...... -- ...... _......... .. .......... _.. ----- .... -- .......... -- ... _............. -- .. -- .. _.. ------ -- -----_._-,.._-_ .. - ... .... ... ... _-_. -------. ... -- .•.. _ ... •. .. --_... ... .... ...... ... _..................... .... _. .......... .................. ---- ...... _...... .. ------_ .. -. .. ,--_ .... _.. -. .. ----_ ..... - ...... _..... _-_ ... .. --" ... " .... ...... ,. -... -- .. ". .... ----- .. , .......... " ... -- .. " ......., . " ".... '.,. władzy.. · kontroli I s'-ldownictwa -._----- --- _. -Razem. ... ... -. -. 0,07. O, I I. -. IlXl,OO. IlXI,OO. Ró;i,ne rolJ iczcnia Urz,dy naczelne organow. ... ". . , ....... --..... -- .. , ............ .... -- .... ,. IlXl,lXl. ",. ....... , .... Zródło; Sprawozdanie Z H'ykonan;a budż.etu miasta Krakowa za 2000 r.,. Zarz'Id miasta Krakowa.. Kraków, marzec 2(X)I r.. Tabela 4. Struktura wykonania wydatków bieżących miasta Krakowa za 2000 r. wedlug uzialów klasyfikacji bud"etowej (w%). Wyszczególnienie. Budownictwo ...... . -- .. -...................... .... ". , ".. ...... " .......... ". Rolnictwo ........ _---_ .. _-- .. --_ ...... --_ -. _........... ....... ._-~. Leśnictwo ..... ... .... , ....... _.. -- .. ,------ ...... ----- ....... ---- ......... Transport. ,". .... --.-- .......... ... _----_ ..... _.. _.... ... '" .... ~_. ................ .... _--. . -- .. -------_ ... Handel ... ....... ..... ... ,........ , .. , .......... ---- ......... -- ...... ,--...... ,. --",. ---'''. _" ... - -- ... __ .. __. ._,~. _........ ,"----_. ... -- . ,. .. ....... .. -. __ o . . _ . . _. . . _ _ _ . . . . __ . . _ _ _. .. _-----''" .. ...... .... _.......... ... •. "'--. ----". . ... __0,(14 ....... _... _... _.. _--. _... -- ---_ .. _----_ .. -. ..-- ... _---. ..... _...... --- ... _..... ____ o. Kultura I sztuka. ... .. .. _... ..... ..... _... .... .. __ ... .... .. ,. .... ---_ __ ... 550 ._.~-------. 0,0 I. "". ... ,,, ...... , .... ,, .... , .. Om. ,., ... __ ............... ----- --_ .. - .. --- ..... _._-- .... ". 0,0 I. O,(XI. 6,00. 4,78. 0,(12. Om. 0,00. -. 9,44. -. 0,79. O, I 5. 45 ,93. 47 ,49. 6,1 2. 4,56. ... _.. --_ ........................... ......... 053 ...-. 0,09. .. " .... ,.. .. -- ......... ..-----.---.. , ............. 5,60 ....... -- ........ ~--_. 0,0 I. ...,....... " ...... -.- ...... ----_ ... O,(ll. .. ......... _........ _-- _.. _.... ........ -- ...... _...... --- ...... --- .... -- ........ _...... _.. __ ..... _....... .... _.. _.. .. .. __ ..................... ".-- ............ -". .... _. , .. , ... ,.,................ .... ............ " ....... ...... -- ....... _.... ............. Gospodarka mieszkaniowa oraz nicmatcrialne usługi komunalne -- .... -- -- ----_ --- .... _--.- .... ---_." --.-.--.- ... _---------_. -- _._._• Oświata I wychowanic -- -- --_ _---_._------_. __ -- --------_ _ - -----_ _ _ -- .... _---_ ......... _-----_ .... .... ". ...,,-- .. ,..... ,....... "' ......... . ----_. -----_ . _. -- .. _--_ ... , .. -- .... " ...... ... __. ,. materialne --_. Gospodarka k.omunalna .... -----_ _--_ _- --.- -._ ... _-- __ ..... .. __ ... ~_. _----.------------~_._-.--._~--. wewnętrzny. Różne usługi .. __ ... ----_. _............. ---- . .. ,,-----_. .... ----""". _-- ...,,--_._. ----- .. _--.--_ .. ,. ... ............. " .. , .... "--,, .. " ............. ,.... ,-, . ,. Struktura wykonania wydatków bióących (stan na J I XII 20lXI r) powiat ogółem • gmma miasto grodzki Kraków Kraków Kraków 0,09 0,2 I _ -- .... ......... .... ... ....... ..... -------- ----_ .... _-----. . -- ....... ... -" .. 46,57 ~----_. ............ _"' ...... " .. ,. 5,49. ... , ... , ....... , .. " ...

(11) Gospodarka. IJluJż,etmva. miasta Krakowa. cd. tabela 4 Struktura wykonania wydatków bicż,<lcych (stan na 3 I XII 2000 r .) powiat ogółem gmma grodzki miasto Kraków Kraków Kraków 2,67 2, I 5... ......... 2,46 . I 2.)5 I 3,73 I 5,45. Wyslczcgólnienic. Ochrona zdrowia Opicka spolccl11a Kultura fizyczna I sport . Turystyka I wypoczynek. . .. _... .... _- "'"._. ........ .. . .. ..... ...... . ... _.................... _............... ----_._ .. _---. .,. RÓŻna działalność. _.. ·.. ---- . ---- -- -- -----_ .. ----._. ---,------_ .. ....... -" .... _,. .. ". ''''. ...... _... __ . --._ .... ,"-. Adm in istrat ja palistwowa ·I Bezpic(zellstwo publiczne Finanse. -- .. -- .. -.. ._. ---- -" . _.. " .. , ,. ... .. _.... ... _ ..... ...... 0,65. --- ----- -- .. -. --- _.--. ~. 0,ll3. 0,72. _._._-----.------. "---. .. ---,, .......... - , .. _..-,,--- .. , _... ---. -- .... -. .. I ,75 .. ...... _----- ..... .. -- .. ~. ......... _______ o. , , ,--,,,. _.... ,... ... -- . , --" .. _--. .. . .. .... .. , ,. ,,,. ". 10m. ............ --, ..... ... _-- ...... , . ,... ... I-_,2 I ... - _...... . - ... -------" --" ..... ". 8,1 3. ..... . . --.. •. • • - - - - - - __ o . . _ .. .. .. -- .. ----------- _..... , ,,. ---. --, ... ... ..... ,--,. ... __ o. 0,0 I. -- ..... --_ .... -- .. _---_ .. ----. 5,40 19,60. 2,94. -. .. ... .... -- ... _.............. _..... - -- ........... -. ............ , ........., .......... 0,1 5. 0,09. ,,_ .. ___________ •. I5 I. --_ -- _-. ••••. 0,06. -----. ..... _. _.. 0,04..........--.... .. --_ ..... __ o. -. _. ,,--- .... ._--- ---------,,-----------. ...... ............ ----.... .. -------_ ... ,_. 8,87. rozliczenia .._--_ -- -- --_ ---- .. -- • Urz,dy naczelne organow władzy , kontroli I- sądownictwa ---- --_ --_ -Razcm .. ... ..... ......... 0,40 ........ ... ,-_.. ... ,-",. samorządowa. Różnc. .. ... .. ..,. . --- ,.---- - .... ----,-- .. ~". ............................................... _...... -- .. _.... -- .......... .. .. ......... .. ... . . .. ... , .. , .... ,,_ ... ",,, ... _.,,""-. •. . ..... ............ ......... ............ .... . .. ... .. ....................... ........ ............ _.... _.. .... .. .... _.. --_ .. -. -- ... -- .. _-- ... ,. __ o. __ . . . _ _ _ _ . " _. ... _ .... , ...... _" ... --,,,,. .... ,,. '--_-0·0"". -- .. .._----- --- ------ ---- ........ -- ..... I(XJ,lX). IOO,lX). 100 ,lX). Źródło:. Sprawozdanie;:: w:'r'k01wnia budżetu miasta Krakowa za 2(X)() r., Zarząd miasta Krakowa, Kraków. marzec 200 l r.. Tabela 5. Slruktura wykonania wydatków majątkowych budżelu miasta Krakowa za 2000 r. według działów klasyfikacji budżetowej (w%) .. Struktura wykonani a wydatków maj ątkowych (stan na 3 I Xl l 2tXXJ r .) • pOWI at ogóle m • . gmma grodzk I• mI asto K raków Kraków K raków. • • Wyszczegól men IC. ietwo B udown .._ ...... ........ - .... -- ... ...... -- ........ .. _.... .. _...... -- ... --_ ......... .... ·------·-- .. 0. Roi nle two. ..... ------ .. _---. _..... -- .. ------_ .. _--_ .. ._--" . ----- .. .. ,. ---""~,. .. __ ..... .. .............. ..... ........ ...... _..... ........ _.... " .. ----. Transport. .. .... .. .. .... .. ....... .. us lug I material ne -.. .. ..... ....... .. --. _... .. .... " ". .... _... ....... ---.". ,,,. ". ,,-~. ... -----,,------_ .. -. ... .................. --." .. ... ....... .. ...... .. ... .. .... .. ... .. .... ..... .. ...... _.. _... ... .. ..... .............. ... .......... --", .-- .. ... ,,_ ... ... _..... ... ...... ............ _............ , ... ... ~_._---_.. ............ --. ..... ---·"---- .. ,"--· .. ·-0 .. ------- .. ,,_ .. _,,--,, .. _ - - " " - - - - - - - - - _ ·. •. ,. " ... ...... _ _ _ _ _ o . " .. ___________ , , _ _ , , _ _ _ _ • _ _ _ _ _ _ _ _ •. __. ,,--,,--,-,-~,-,,-,-,"". " ..... ". Opicka spolcez na. .. " .... , .... '___. m~.. _. ... __ ... "'--_--' _ _ _ 0 _ -. 4....57 -- . .... ..... ..... " .............. --"". ,,--. ,. " ..... "" ... · ....... "",,-"'_ ... 00._--0.""·_- •• _ -. ,. I-----~-. __. 1,65 .. °. 59. "". . . ,,, .. , ... .... ". ". _____ ... .... ~'". ....,,-,.,. __ .. · __ · __ · __. ...... .". . "." ..... ,. 33 ,7.. I ------... _-----,,~_._---. _'''-- .. .... ~-_. .... .... _. .. _... _.... _._--- .. --. .. "". ". . . .. .... .." , ",. --_ . _.. ------ .. ----.-. 4 ,49. ....... , .... ". 3 ,94 . .-. ._~---_._._,,_._. .... _,. ... ....... ....... -. .. --". ---_ .. _... _-~~. O,06. "". ... .. -. -. ...... "'-----. .... -- ..... ..--"----_.,, . , ,,,.. -- ... _- ...... -_ ... 5 ,06 .. ... O, I I. --." ",,-- ."",--""" ."" .. O,8 I -~------_. "". .... . ... " . -.... " ...... .. _,,,.,,.,,,,,, 0'.'''0 ....... ' ". ""0""--"0" "._"."". ..... , "."" . . ,,-. .. ------ .. _". 77 ,l 2. S I .16. _----. .. -- " _.. -- --.----""'". _...... ~,,-~---.-. 3 ,6 I. 3 ,40. Oc hrona zdro w I a .... ..... -- ... .. .. ""."" ,,,,,,,,,.,. -. _... 3 , IO. Kultura I sztuka --_ -- . ,,---_. -_. .... .._--------- .. -- --_._,,-- .. _-". ------------ -.. _.. ----- .... -----. . , , _ . ___ • _ _ _ _ ·_~o _ _ _. •. ...." ". .--". , . --,,--. --- ... . .. _...--- -- ---_."" ...,,-, ... . " ....... . ....... 54 ,99. ,,-----.-. _.". -. -. ...... _........ 28 ,95 _.. _ " ' " __ .. ". ""-'''.''''_.''--0''.''. _ _ - , - , . '. • Gospodarka mieszkaniowa oraz nle malc* • nal nc --_ --------_._---- ----- __ .. _-_ rial nc usług I komu -- --_ _-- .... ------ - -----_ . . Oświata I w yc howan le ---- --. .. .... ,,-. ..--,-,,_._-. · -- ...... ------_ .. -- .... - " " ..... .. --. .. ...... .. ..... GospoJ arka.....komun al na . .... ...... . -- ... ---- ..•. .. .......... ,..... _--.. ---- ...... _.. ------ .. ". ".om .".". ~. -. ~------_.. .. .... ... ~. ............ --. ....... ... ,. . . . . __ o. .. RÓŻne. ......... ----.... .... .. --. .. , 0--". _. . " .. _.. -- . ..... -- .... ". ·. ........ ". ,. "' .. _. wewnętrzny. ... ,. Handel .... ...... .. ... .. -- ------- .. ---- .. --. -- .... _.... _-------,,- .. -_. --._._---- -------.----------_ .... -. .. ... _..... ,. ........ ..... ,. ..... .. " .. ----"". _... .. . ... -- ... -- ........ .. --_ ... --_ .... .. -- ............ ------ _......... ~. -- .... - ---- .... _--_ ..... ...... -. Lcśnictwo _... _.......... .. ..... _. ...,,_. ,_ . ....... ......... -. •. ............ _,. -. .. ---- - .... -. """. ...... " ....... _." .. 6 ,77 ..---3 ,8 2. ____ o . . . . _____ . . . . . _ _ _ . . _ . _. ... " ......

(12) lIarmic ~yk. AI/1/O. cd tabeli 5. ._._._----- ----. _. ---- -----. R óż na d z i a ł a ln oś ć --~- ---_._--~_ ._-~-----.-.--. paIistwowa rląd owa __ .. _... _ _.. _.....I s...amo ... . .. _ .... ..--,. --, ..... B e zpiecze ństwo public zne ... _.... _._ ._..... ... ...._-_._,.....- . .,,_.. .... .._"._---.......... ... .. •. a ...Admin _.._.... istracj .. _ . --_.-- - -- - - -- -. --_. -~. ,. ". -------- ~. ,. ,. ,"'". _. "-. --. ,,--,, ... Finanse - _......... ~-- _. .• • -- - - , .. --... _ " " .. __ ............. '- ' ........... -. Rói.ne rozliczen -----_.__ ... .. ia. -_ .. - - .. ,, -.-. .. . ... -.. .". .... Ur/.ędy .. <.. ... .... , ............ .. , .. . ...... ,. -". w ł adzy ,. - - _. . . . . . _ _ • _ _ _ o . _ . _ _ o • • -. _. -. _... _. -- ......... ---. _.. _.. _..... ..... ". - -... .. .08 ........... .... .... __ ..•. """."'.",, ". J. -. . . . .. .......... " ... -_._"......" . .. .... --. ........ ••. .. ... .. ---. O.. J3 .... ...- -. 0 .82. konA. •••___ - _ _. •. .•." .... "" ........• __.... ". - " .... ...... " .. _. ..... _ .... naczelne organów troli I s_. ..}downictwa Razem. .." ... -. .. ......... -- --------- ... (l . J 6. ------ ..•. ..... _.. 11 .94. ........ -----_.. _--_.__ ... ". .. _--- _.. .. -- .... ...... ".. ............ ,,,,,,, .... , ·.. ' ... I. O. I I. ~_. ... - _- - ... . . . .". .... ." ..... -. ---.--_.---- .. __ .. _... . .__ ... --. """. -. m .IX). ". -. -- -- - --- --- ------. .o • •. 0 .22. ... . ........ ................. -- ......... ... . ... -. --. .... --- -.. -. 100.00. ·. -. -. .... .. _. .-.~.-. _.- _._-. ... - .. .. ~_.-. .. _. _..... ~'-_ .. ~. _. • I SIX)r1 Kultura fizycz na ..• _..... ---..- ---... ----..- •........ ..... . ... ..-.- .--_.- ._ • Turystyka I wypoczy nek .__..__.. _-.--_. .. ..._..... ._.......... ,. Wyszczcgólnienie. Struktura wykon ani a wyda tków lIl aj ~l t kowych (stan na .- J XI1 ~ ( XX J r.J . powiat o gó ł c m gmmtl grodzki miasto Kraków Kraków Kraków 0 ,69 0 ,7 I 0.7 J -- ......... .. ... _... _- -- _.-. .. 6.3 3. ..... --_ .............. .... --. ....... .. ----. ........... .._ - ", ....... · . ... I. ... m.m. ---- ---. Zródło: Sprawo zdanie :: wykOlulIlia budzl'tu m;OSIll Krakowa ::.0 2000 r. , Zarz.!J mia., ta Krakowa,. Kraków, marzec 200 1 T.. Analiza struktury wydatków bu dżetowyc h miasta Krakowa s l uży poznaniu realizowanych pri orytetów wladz lokalnych. Analiza struktury wydatk ów pozwala stwi erdzić. że hierarchia wydatków jest wzgl ędnie ustabilizowana . Wydatki budżetu miasta Krakowa koncentrują s i ę na sześc iu obszarach: oświat a i wychowanie (37 .02%). transport ( 16.75 %). gospodarka komun alna ( 10.9 1%). opieka spoleczna (10.74%). bezpi eczeń stwo publiczne (7 .10%) oraz adm inistracja pań stwowa i samorządowa (6 ,47%).. 4. Podsumowani. Wprowadzenie I styczni a 1999 r. zasadniczego trójstopni owego padzialu terytorialnego kraju zakończy lo proces twortenia podstaw prawnych i strukturalnych decentralizacji administracji publicznej. W wyniku jej przeprowadzenia. po raz pierwszy w Polsce, utworzono trzy szczeble s amorządu terytorialnego określ ając ich ustrój . kompetencje i wzajemny stosunek. Po uplywie zaledwie dwóch lat od przeprowadzenia tak glębokiej reformy admini stracji trudno jest wy tyczać strukturom sa morządu terytori alnego kierunki zmian. Wnioski i postulaty co do przyszlości sa morząd u terytorialnego powinny s i ę s kupić na dopracowaniu i utrwaleniu wprowadzonego podzialu terytorialnego. ze szczególnym u wzg lęd nieniem rzeczywistych możliwości i potrzeb realizacji zadań przez poszczególne szczeble samorząd u . Pewne wątpliw ośc i budzi stosunkowo du ża liczba powiatów. Powstaje bowiem pytanie. czy zakres zadań przypisanych malym, liczącym.

(13) budż.etmvll. miasta Krakowa. kilka gmin powiatom cechuje się rzeczywiście takim natężeniem ponadgminnego charakteru, że do ich realizacji konieczne jest tworzenie odrębnych struktur administracyjnych. Niewątpliwie to gmina w pelni kwalifikuje się do wykonywania administracji publicznej w zakresie spraw lokalnych na zasadzie samorządu terytorialnego. Rozwój samorz'ldu terytorialnego powinien zmierzać ku dalszemu wzmacnianiu jej pozycji poprzez koncentrację przeważającej częśc i zadatl lokalnych na niższym szczeblu . Wplynie to na możliwość ograniczenia liczebności powiatów, co z kolei wzmocni rzeczywi śc ie możliwości realizacji zadań ponadgminnych . Potrzeba realizacji zadań ponadgminnych o niewielkim zasięgu powinna sprzyjać aktywizacji gmin w kierunku tworzenia związków międzygmin nych oraz zawierania porozumień. Problemem często dyskutowanym jest również kwestia istnienia powiatów grodzkich. W gospodarce samorzqdowej szczególne miejsce zajmuje problematyka funkcjonowania finansów lokalnych i regionalnych . Świadczą o tym uchwalane i nowelizowane co jaki ś czas ustawy mające na celu zapewnienie jednostkom samorządowym podstaw finansowych do samodzielnego działania . Swą obecność samorządy zaznaczają na rynkach kapitałowych, poszukując i inwestując wolne środki pieniężne . W miarę uplywu czasu samorząd lokalny zyskał dużą wiarygodność w oczach banków komercyjnych, stając się ich strategicznym partnerem. Jednoznaczne ocenienie sytuacji finan sowej miasta Krakowa nie jest proste . Zadowalający jest fakt , że co roku miastu udaje się zrealizować założenia bud że towe, a jego naj istotniejsze pozycje i wykonane zadania nie różnią się w istotny sposób od zaplanowanych na pocz ątku roku. Prezentacja dochodów i wydatków miasta Krakowa pozwoliła odpowied zieć na pytanie, jaki jest, a jaki faktycznie powinien być zakres decentralizacji zadań i środków publicznych. W funkcjonowaniu samorządu niezmiernie istotny jest bowiem dobór odpowiednich dochodów budżetowych dla miasta, aby skutecznie i efektywnie mogło realizować swoje cele. Rozwiązania w zakresie finansowania rozwoju, szczególnie powiatów, uniemożliwiają im samodzielne wykonywanie zadań. Mankamentem jest właśnie niedostosowanie dochodów do realizowanych zadań, a także nicwłaściwa ich struktura. Przyjęty model finan sów samorządowych spowodował, że podstawowymi dochodami stały się dochody zasilające, a więc subwencje i dotacje celowe. Dlatego też niezbędna jest weryfikacja poszczególnych źródeł dochodów miasta. Do ś wiadczenia kilkunastu lat funkcjon owania samorządu terytorialnego w Polsce wskazują na podstawowy problem, jakim jest konieczność zapewnienia odpowiedniej wy sokośc i wplywów budi.etowych w porównaniu ze skalą zadań wykonywanych przez samorządy. System finansów samorlądowych powinien być dostosowany do rozdziału zadań wykonywanych przez gminę (powiat, województwo). Doceniając znaczenie sprawnego funkcjonowania samorządu.

(14) AI1J/(I Hllrlllk~yk. terytorialnego i realizowanie zadai\, przewiduje się wzmocnienie finansów samorządowych m.in. poprzez: - zwiększenie roli dochodów wlasnych . Dochód własny mu si wiązać się z pełnym zakresem wladztwa podatkowego . W perspektywie uczyni to z samorządów partnera rządu, a nie petenta ubiegającego się o środki. Wzmocni trend do oszczędnego wydawania pieniędzy. Sprzyjać to będzie ograniczeniu postaw roszczeniowych wobec budżetu pai\stwa i wymusi wzrost odpowiedzialności władz samorządowych za podejmowane decyzje, glównie przed lokalnymi społecznościami ;. - zwiększenie od 1 stycznia 2004 r. udzialów w podatku dochodowym od osób fizycznych dla gmin do 39,34% , powiatów 10.25 % i województw 2,60% oraz udzialów w podatku dochodowym od osób prawnych dla gmin do 6,71 %, powiatów 1,40% i województw 15,60%: - zrel{)rmowanie systemu wyrównywania subwencji ogólnej , która s kladać się będzie dla gmin i powiatów z części wyrównawczej, równoważ'lcej i oświa towej, a w wypadku województwa z części wyrównawczej, regionalnej i oświa towej; - przyznanie jednostkom samorządu terytorialnego limitu 5% dochodów uzyskiwanych na rzecz bud żetu pań stwa w związku z realizacją zadmi z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami: - rozgraniczenie budżetu bieżącego od inwestycyjnego, co zwiększyloby niezbędną przejrzystość prowadzonej gospodarki budżetowej, sprzyjało odpowiedzialnemu, wieloletniemu planowaniu inwestycyjnemu i pozwolilo na skuteczną egzekucję zlotej zasady zrównoważonego bud żetu. Reforma finansów samorządowych może być przeprowadzona tylko jako część ogólniejszej reformy finansów publicznych ". Musi wiązać się ze zdecydowanym ograniczeniem i zwiększeniem przejrzystości sfery pozabudżetowej, zwłaszcza różnych agencji , funduszy celowych, a tak że środków specjalnych, gospodarstw pomocniczych i zakladów budżetowych .. 12 Od momentu reaktywowania samom:I<.Iu terytorialnego w 1990 r. w Polsce obowi'-Izujc .lu),. doc hody samorządu terytorialnego . Pierwszym aktem prawnym regulującym iIódła dochodów gmin w Polsce była ustawil z 19 grudnia 1991 r. () Jochollach i zasadach ich subwencjonowania w 1991 r. ordZ zmianie uMawy o samortądzic terytorialn ym (Dz.U. nr I lO, poz.417). Drugą była ustawa z 10 grudnia 1993 r. o finansowaniu gmin (Dz. U. nr 128 . poz. . 6(0), 'l póżn. zm . Kol ejną ustawą reguluj'lq gospodarkę finansową samorz'-Idu terytorial nego h y ła usta wa z dnia 26 listopada 1998 r. () dochodach jednostek samorządu terytorialnego (D z.U. nr 150, poz . 983) z póżn . zm . Obecnie od l stycznia 2(X)4 r. obowiązuje ustawa z dnia 13 listopad a 2003 r. () do ~ chodach jednostek samorlądu teryt orialnego (Dz.U. nr 203, poz. 1966). czwarta ustawa. normująca.

(15) ·. Imdż.elOwa. miasta Krakowa. Literatura Gahlzka A., Sic rak J., Gospodarka budżetowa a potr:.eby illwestycyjne gmin, Municipium. Warszawa 1998. Hellich E .. Rachunkowo.\:(' jednostek samorządowych, Difin. Warszawa 2000. Korasiewicz G .. Budżet gminy. Prakr.vczlIy poradnik, Zachodnie Centrum Organizacji. Łódź--Zic!ona Góra 1997. Sprawo:.danie:. Il'ykollall/a blldżl'tu miasta Krakowa za 2000 r., Zarz;:td miasta Krakowa, Kraków 2001 r. Ustawa Z dnia 26 listopada /998 r. o jinansach jJlIblicZf1J'ch, Dz.U. nr 155, poz. 1014. Ustawa:. dnia /3 listopada 2003 r. () dochodach jednostek samorządu la:vtorialnego, Dz.U. or203, poz. 1966. Wojtania T, Podstaw" rachunkmvo.\:ci budŻetmvl'j. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1999.. Krakow City Budget Management This article presents the city or Krakow's budget management. Local government incomc is analyzcd by source and by type. Then the main directions ot' budget outlays are analyzcd, divided according to current and capital expenditures. Ali the research was done for the year 2000 for the city ol' Krakow as a whole, the municipality ol' Krakow, and the county of Krakow. Future changes in the financing of local government entities are envisioned in the conclusion..

(16)