Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu w latach 2000-2006

Pełen tekst

(1)Zeszyty Naukowe nr. 821. 2010. Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Halina Guzik Katedra Gospodarki Regionalnej. Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu w latach 2000–2006 1. Wprowadzenie Produkt markowy w turystyce jest jednym z istotnych elementów kształtujących działalność podmiotów na wspólnym, konkurencyjnym rynku turystycznym. Marka pozwala na osiągnięcie przewagi nad konkurencją, dlatego jest ważne, by polskie produkty turystyczne opatrzone były unikatowym znakiem jakości, którego zadaniem jest przyciąganie wciąż nowych, zadowolonych z pobytu w naszym kraju turystów1. Kreowanie marek regionów poprzez wykorzystanie i podkreślenie walorów naturalnych i atrakcji turystycznych to jeden ze sposobów zaistnienia „małych ojczyzn” zarówno na polskiej, jak i europejskiej mapie. Jednym z priorytetowych produktów markowych w Polsce jest turystyka uzdrowiskowa. Polska wyróżnia się na tle Europy pod względem leczniczych wód mineralnych i mikroklimatu. Uzdrowiska polskie w większości położone w pięknych rejonach kraju, mają doskonałe warunki klimatyczne oraz bogate złoża naturalnych „tworzyw” leczniczych. Wiele z nich dysponuje obszerną bazą hotelarską, gastronomiczną, rekreacyjną, kulturalno-rozrywkową i leczniczą państwową i prywatną oraz profesjonalną kadrą, stanowiąc ważne ośrodki recepcyjne turystyki krajowej, a niektóre także zagranicznej. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie wybranych uwarunkowań determinujących rozwój gospodarki uzdrowiskowej w gminie Ustroń. Skoncentrowano się na analizie infrastruktury uzdrowiskowej – pokazano jej rozmiary i wykorzystanie w latach 2000–2006. Uwzględniono również kadrę zatrudnioną w poszczególnych obiektach. Szczególną uwagę zwrócono na działalność Przed1. W rankingach międzynarodowych Polska znalazła się w 2007 r. na 8 pozycji wśród najatrakcyjniejszych państw w skali świata..

(2) 112. Halina Guzik. siębiorstwa Uzdrowiskowego „Ustroń” SA ze względu na jego wyraźną dominację w lecznictwie uzdrowiskowym analizowanego obszaru. 2. Lecznictwo uzdrowiskowe w Polsce Podróże do miejsc mających specyficzne warunki umożliwiające poprawę zdrowia znane były już w czasach starożytnych. Pierwsze wzmianki o uzdrowiskach w Polsce pochodzą z przełomu XI i XII w. Ich rozwój nastąpił w XIX w., kiedy to działalność leczniczą rozpoczęto m.in. w Ciechocinku, Nałęczowie, Krynicy, Szczawnicy oraz Zakopanem. W czasie wojen polskie uzdrowiska zostały zniszczone w znacznym stopniu, a wytyczenie na nowo granic państwowych spowodowało, że Polska uzyskała uzdrowiska dolnośląskie i nadbałtyckie, tracąc jednocześnie część uzdrowisk znajdujących się na wschodzie. Po II wojnie światowej nastąpił rozkwit działalności leczniczej i turystycznej, co wynikało z uspołecznienia ochrony zdrowia, przejęcia przez państwo kontroli nad działalnością balneologiczną oraz intensywnej promocji turystyki socjalnej. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. w rozwoju uzdrowisk nastąpił regres. Zmiana systemu finansowania świadczeń zdrowotnych spowodowała, że mimo istnienia odpowiednio rozbudowanego i zróżnicowanego zaplecza oraz rosnącego popytu na kuracje, faktyczny potencjał polskich uzdrowisk nie był w pełni wykorzystywany. Na bazie doświadczeń Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP, Izby Gospodarczej „Uzdrowiska Polskie” oraz Unii Uzdrowisk Polskich stwierdzić można, że popyt na pobyty o charakterze typowo uzdrowiskowym w Polsce był co najmniej dwukrotnie wyższy od stopnia jego zaspokojenia, natomiast popyt na pobyty typowo turystyczne był zdecydowanie niższy, gdyż oferta polskich uzdrowisk była zdecydowanie uboższa od oferty kurortów europejskich. Pomimo posiadania znacznego i zróżnicowanego potencjału społeczno-gospodarczego polskie uzdrowiska przeżywają regres. Na skutek niewłaściwej polityki państwa wobec gmin uzdrowiskowych i lecznictwa uzdrowiskowego w ostatnich latach w polskich uzdrowiskach występują następujące problemy: – ograniczanie liczby miejsc sanatoryjnych, – ograniczanie nakładów na lecznictwo uzdrowiskowe, – zmniejszenie dochodów własnych gmin uzdrowiskowych, – zwiększenie bezrobocia strukturalnego w uzdrowiskach, – ubożenie miejscowej ludności i brak perspektyw rozwoju, – dekapitalizacja majątku trwałego podmiotów uzdrowiskowych, – spadek popytu na niektóre usługi uzdrowiskowe, – znikomy napływ kapitału inwestycyjnego..

(3) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 113. Do początku 1999 r. podmioty lecznictwa uzdrowiskowego funkcjonowały jako przedsiębiorstwa państwowe realizujące zadania wyznaczone przez Ministerstwo Zdrowia, czyli nienastawione na działalność rynkową. Ze środków Ministerstwa pokrywana była nie tylko część inwestycji, lecz również działalność bieżąca. Od początku 1999 r. odpowiedzialność za usługi lecznictwa uzdrowiskowego świadczone na rzecz ubezpieczonych przejęły kasy chorych. Nastąpiło ograniczenie, w stosunku do 1998 r., liczby zamawianych usług oraz spadek cen jednostkowych, co było najistotniejszą przyczyną obniżania poziomu sprzedaży w 1999 r. Kasy chorych negocjowały kontrakty na lecznictwo uzdrowiskowe, występując z pozycji monopolisty. Wzrósł poziom należności oraz zmalała płynność finansowa spółek uzdrowiskowych z powodu nieterminowego regulowania zobowiązań przez kasy chorych. Jeśli chodzi o leczenie wykonywane na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), stawki za jeden osobodzień zapewniały rentowność z prowadzonej działalności, tym bardziej że opłaty wnoszone były przed rozpoczęciem leczenia, podczas gdy w wypadku Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) – po jego ukończeniu 2. Jak wynika z analizy Najwyższej Izby Kontroli, tylko 2 spółki (w tym PU „Ustroń” SA) na 17 zbadanych uzyskało w latach 1999–2001 dodatni wynik na działalności uzdrowiskowej. Znaczny wpływ na wyniki finansowe spółek uzdrowiskowych miała wysokość podatku od nieruchomości, co wynikało ze zmiany statusu przedsiębiorstw uzdrowiskowych. Do 1998 r. jako przedsiębiorstwa użyteczności publicznej objęte były obniżoną stawką podatku od nieruchomości. Po komercjalizacji podatek od nieruchomości był liczony w takiej samej wysokości, jak innym podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, natomiast sprzedaż usług uzdrowiskowych i leczniczych była zwolniona z podatku VAT. Tym samym spółki uzdrowiskowe nie mogły podatku naliczonego przy zakupie usług remontowych, energii elektrycznej, wody, usług telekomunikacyjnych itp. odliczyć od podatku należnego. W jednym wypadku traktowane były jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą, a w drugim jako placówki służby zdrowia. Ponadto sprzedaż produktów uzdrowiskowych, tj. wód mineralnych i leczniczych oraz różnych produktów zdrojowych: soli, borowin itp., obciążona jest 22% stawką VAT, podczas gdy produkcji leków, soków i napoi odpowiada stawka 7%3. W istniejącej obecnie w Polsce sytuacji uzdrowiska muszą w znacznym stopniu same kreować wizerunek przyciągający kuracjuszy oraz turystów. Niezbędna do tego jest umiejętność wykorzystywania i wzbogacania wiedzy 2. T. Wołowiec, Ocena procesu przekształceń własnościowych zakładów lecznictwa uzdrowiskowego w świetle wyników kontroli NIK, Biuletyn informacyjny „Jedziemy do wód w ...”, SGU RP, Krynica Zdrój 2003, s. 92. 3 Ibidem, s. 82..

(4) 114. Halina Guzik. o klientach, ich potrzebach, konkurencji, rynku, przez podmioty odpowiedzialne za tworzenie produktu turystycznego uzdrowisk. Główni kreatorzy produktu turystycznego uzdrowisk: poszczególne podmioty podaży usług turystycznych i uzdrowiskowych, jak również samorządy terytorialne i społeczność lokalna, powinni aktywnie uczestniczyć w tworzeniu produktu wysokiej jakości. Działania kierowane do wewnątrz miejscowości uzdrowiskowej mają na celu zgranie mieszkańców uzdrowiska, uświadomienie im wspólnej misji, strategii i celów miejscowości uzdrowiskowej oraz uzyskanie ich poparcia w dążeniu do ich wypełnienia4. W obliczu wyzwań, jakie niesie za sobą istniejąca sytuacja, została uchwalona i weszła w życie najnowsza ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych z 28 lipca 2005 r.5 Należy zaznaczyć, że ustawa ta zastąpiła obowiązującą poprzednio (niemal przez 40 lat) ustawę z 17 czerwca 1966 r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym. Obecna ustawa powstawała przez 15 lat i jest wynikiem pewnego kompromisu między środowiskami samorządowymi a rządem. Dzięki niej zostały rozwiązane główne problemy gmin uzdrowiskowych. Ustawa o uzdrowiskach uregulowała takie kwestie, jak: – zasady oraz warunki prowadzenia i finansowania lecznictwa uzdrowiskowego, – kierunki lecznicze uzdrowisk, – zasady sprawowania nadzoru nad lecznictwem uzdrowiskowym, – zasady nadawania obszarowi i pozbawiania obszaru statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej, – zadania gmin uzdrowiskowych. Zdefiniowane zostały też takie podstawowe pojęcia, jak np. lecznictwo uzdrowiskowe, gmina uzdrowiskowa, uzdrowisko, obszar ochrony uzdrowiskowej, urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego czy zakład lecznictwa uzdrowiskowego. Można przypuszczać, że nowa ustawa wprowadzająca wiele regulacji przyczyni się do lepszego wykorzystania potencjału polskich kurortów. 3. Organizacja i funkcjonowanie placówek uzdrowiskowych w Ustroniu Początki uzdrowiska w Ustroniu sięgają XIX w. Dzięki malowniczemu położeniu pośród gór Beskidu oraz obecności niezwykle wartościowych natural4. D. Dryglas, Czy produkt turystyczny polskich uzdrowisk ma przewagę konkurencyjną?, www.sgurp.pl, 14.09.2006. 5 Ustawa z 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach odnowy uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. 2005, nr 167, poz. 1399)..

(5) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 115. nych czynników leczniczych jest ono bardzo popularne wśród kuracjuszy oraz turystów. Dysponuje unikatowymi walorami, które pozwalają odnosić sukcesy w sferze turystyki uzdrowiskowej, mimo ogólnej niekorzystnej sytuacji panującej w tej dziedzinie. W latach sześćdziesiątych powstała w dolinie Jaszowiec dzielnica wczasowa z charakterystycznymi obiektami zwanymi „gronowce”, „liniowce” i „wielotraktowce”. Ustroń został zaliczony do miejscowości uzdrowiskowych w 1972 r. zarządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej6. W tym też roku rozpoczęto budowę dzielnicy leczniczo-wypoczynkowej Zawodzie. Dzielnicę uzdrowiskową ulokowano w Ustroniu na zachodnim stoku Równicy. Wzniesiono nowoczesne ośrodki wczasowe, wczasowo-lecznicze i sanatoryjne o charakterystycznym kształcie piramid7. Wśród 16 budynków jest jeden szpital, siedem sanatoriów oraz osiem domów wczasowych i hoteli. Wkrótce potem oddano do użytku Śląski Szpital Reumatyczno-Rehabilitacyjny na Zawodziu. W 1986 r. Rada Miejska podjęła uchwałę o przystąpieniu Ustronia do Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych. Poza obiektami lecznictwa uzdrowiskowego znajdują się tam hotele, domy wypoczynkowe, pensjonaty, niewielka liczba budynków mieszkalnych i punktów handlowych. Uzdrowisko dysponuje łącznie około 2000 miejsc noclegowych w 8 obiektach, 360 miejscami w Śląskim Szpitalu Reumatyczno-Rehabilitacyjnym oraz 120 łóżkami w Śląskim Centrum Rehabilitacji. Pacjenci przyjmowani są w ramach kontraktów z NFZ, umów z ZUS oraz prywatnie za pełną odpłatnością. W szpitalu uzdrowiskowym w Ustroniu leczy się pacjentów, których stan zdrowia i faza choroby wymagają bardziej intensywnej kuracji niż w sanatorium. Wówczas NFZ w całości pokrywa koszty pobytu (zakwaterowanie, wyżywienie, opiekę medyczną i zabiegi). Do sanatoriów trafiają osoby przewlekle chore, które nie wymagają pobytu w szpitalu. W tym wypadku NFZ opłaca w pełni opiekę medyczną i zabiegi oraz częściowo koszty zakwaterowania i wyżywienia. Kuracja osób zawodowo czynnych zarówno w szpitalu, jak i w sanatorium odbywa się w ramach urlopu zdrowotnego. Osobną grupę stanowią pacjenci ambulatoryjni, w wypadku których NFZ finansuje badanie lekarskie i zabiegi, nie partycypując w kosztach zakwaterowania i wyżywienia. Ustrońskie uzdrowiska specjalizują się w leczeniu chorób ortopedycznourazowych, reumatologicznych, kardiologicznych i nadciśnienia, naczyń obwodowych, górnych i dolnych dróg oddechowych, zawodowych, osteoporozy oraz rehabilitacji kobiet po mastektomii. Prowadzi się ponadto leczenie otyłości, zaburzeń neurologicznych i nerwic. 6. W. Sosna, A. Sikora, Ustroń, Wisła, Szczyrk i okolice, Sport i Turystyka, Warszawa 1977,. s. 29. 7. Materiały informacyjne „Ustroń”, wyd. nakładem Urzędu Miasta Ustroń, Ustroń 2005, s. 4..

(6) Halina Guzik. 116. Tabela 1. Struktura obiektów i miejsc uzdrowiskowych w Ustroniu w II kw. 2007 r. Nazwa obiektu. Liczba miejsc. Liczba pokoi. Pokoje 1-osobowe. Pokoje 2-osobowe. Pokoje z łazienkami. Pokoje dla niepełnosprawnych. Sanatorium i Szpital Uzdrowiskowy „Równica”. 800. 326. 150. 150. 326. 32. Sanatorium Uzdrowiskowe „Kos”. 165. 70. 15. 45. 70. –. Sanatorium Uzdrowiskowe „Narcyz”. 150. 70. 15. 45. 70. –. Sanatorium Uzdrowiskowe „Rosomak”. 170. 70. 15. 45. 70. –. Sanatorium Uzdrowiskowe „Elektron”. 160. 64. 20. 36. 64. 1. Sanatorium Uzdrowiskowe „Malwa”. 160. 73. 16. 29. 40. 3. Sanatorium Uzdrowiskowe „Róża”. 180. 70. 10. 43. 70. –. Sanatorium Uzdrowiskowe „Złocień”. 174. 67. 3. 27. 67. 2. Śląskie Centrum Rehabilitacji. 120. nie dotyczy. Śląski Szpital Reumatologiczno-Rehabilitacyjny. 360. nie dotyczy. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w poszczególnych obiektach.. Centralnym miejscem uzdrowiska są Szpital i Sanatorium Uzdrowiskowe „Równica”, połączone krytym przejściem z Zakładem Przyrodoleczniczym. Stanowią one część Przedsiębiorstwa Uzdrowiskowego „Ustroń” SA, w skład którego wchodzą ponadto 3 obiekty: „Kos” (od 1999 r.), „Narcyz” (od 2002 r.) i „Rosomak” (od 2006 r.). 11-piętrowy budynek sanatorium ma około 20 000 m2 powierzchni usługowej przy kubaturze wynoszącej 100 000 m 3. Występują w nim naprzemiennie jedno- i dwuosobowe pokoje z pełnym węzłem sanitarnym. Zarówno szpital, jak i sanatorium są bardzo starannie przystosowane do przyjęcia osób niepełnosprawnych. Zajmują się one leczeniem chorób układu ruchu, czyli schorzeń reumatycznych, rehabilitacją po urazach układu kostno-stawowego oraz leczeniem jego stanów zapalnych, kuracją chorób dolnych i górnych dróg oddechowych, chorób oskrzeli i płuc (zwłaszcza dolegliwości pylicznych), choroby.

(7) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 117. nadciśnieniowej i niedokrwiennej mięśnia sercowego, przewlekłych chorób serca i naczyń krwionośnych, a w szczególności rehabilitacją pacjentów po przebytym zawale serca i zabiegach kardiochirurgicznych. W ZPL działa oddział angiologiczno-kardiologiczny Polsko-Amerykańskich Klinik Serca, wykonujący różnorodne badania z wykorzystaniem nowoczesnych urządzeń i technik zajmujący się także leczeniem ostrych stanów, takich jak zawał serca lub niestabilna choroba wieńcowa. Na leczenie PU „Ustroń” SA przyjmuje pacjentów kierowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (w ramach prewencji rentowej) oraz kuracjuszy przybywających na leczenie prywatne. Obsługiwani są oni przez wysoko wykwalifikowany zespół lekarzy, pielęgniarek i fizjoterapeutów. Kadrę medyczną wspierają specjalistyczne zespoły zaplecza technicznego i gospodarczego. W ramach świadczeń podstawowych istnieją 3 rodzaje leczenia. Pierwsze z nich, leczenie uzdrowiskowe przeznaczone jest głównie dla pacjentów mających przewlekłe problemy zdrowotne. Z tego rodzaju kuracji mogą także skorzystać osoby, którym zależy na wzmocnieniu sił, usprawnieniu ruchowym, ograniczeniu stosowanych leków, odpoczynku. Minimalnie leczenie powinno trwać 14 dni. Drugi rodzaj leczenia to rehabilitacja kardiologiczna, narządu ruchu lub neurologiczna, która powinna trwać również 14 dni. Ostatnim rodzajem jest leczenie klimatyczno-wypoczynkowe przeznaczone dla osób potrzebujących odpoczynku i poprawienia kondycji psychofizycznej. Jego długość zależy od indywidualnych potrzeb kuracjuszy. Zakład Przyrodoleczniczy pełniący funkcję „domu zdrojowego” oferuje pełną gamę zabiegów z zakresu fizykoterapii, elektrolecznictwa, hydroterapii, balneoterapii oraz gimnastyki leczniczej. Znajdują się w nim Poradnia Zdrojowa, Klinika Stomatologiczna, Klinika Chirurgii Estetycznej, Zakład Krioterapii oraz wspomniana Klinika Kardiologiczna. Do dyspozycji kuracjuszy jest także apteka oraz inne punkty usługowe, tj. salon fryzjerski, kosmetyczny, punkty gastronomiczne, kino, poczta, informacja turystyczna, sklepy i inne. Skorzystać można z seansów leczniczych w grocie solnej. Powierzchnia użytkowa obiektu wynosi 18 500 m2 przy kubaturze równej 95 000 m3. W sąsiedztwie zlokalizowany jest budynek administracji uzdrowiska, gdzie znajduje się sala do imprez kameralnych i sala konferencyjna z odpowiednim zapleczem. Trzy budynki „piramid” należące do PU „Ustroń” SA pomieścić mogą średnio około 160 osób każdy. Podobnie, jak w pozostałych „piramidach”, powierzchnia użytkowa wynosi około 4500 m 2, przy kubaturze 18 000 m3. Sanatoria „Kos”, „Narcyz” i „Rosomak” posiadają pokoje jedno-, dwu- i wieloosobowe oraz apartamenty z pełnym zapleczem sanitarnym, łącznością telefoniczną i telewizyjną (naziemną i satelitarną), a także jadalniami, w których.

(8) 118. Halina Guzik. podaje się posiłki z uwzględnieniem indywidualnie dobranej diety. W sanatoriach tych leczeni są pacjenci w ramach świadczeń NFZ oraz osoby prywatne. Dwa pierwsze położone są w odległości około 200 m od ZPL, a trzeci – 900 m. Na zabiegi do ZPL pacjenci dowożeni są bezpłatnie. Sanatoria te zajmują się leczeniem reumatologicznym, narządów ruchu oraz chorób układu oddechowego. Sanatorium „Elektron” znajduje się w Zawodziu Górnym i może przyjąć jednocześnie 160 osób w pokojach jedno-, dwu- i wieloosobowych oraz apartamentach. Zajmuje się kuracją osób przybywających na leczenie w ramach świadczeń NFZ oraz indywidualnie. Zabiegi w ramach leczenia schorzeń reumatycznych, narządu ruchu, górnych dróg oddechowych oraz naczyń krwionośnych i neuralgii przeprowadzane są na miejscu, natomiast pozostałe za dodatkową opłatą realizuje się w ZPL oddalonym o około 100 m. W sanatorium znajduje się ponadto Szpitalny Oddział Rehabilitacji Onkologicznej oferujący zabiegi obejmujące kinezyterapię, hydroterapię i masaże w celu usunięcia następstw chorobowych, zapobiegające nawrotom oraz przywracające sprawność ruchową. Sanatorium „Malwa” udostępnia kuracjuszom pokoje jedno, dwu- lub trzyosobowe i apartamenty. Budynek dostosowany jest do przyjęcia osób niepełnosprawnych. W sanatorium prowadzone jest leczenie pacjentów przybyłych na wniosek NFZ lub prywatnie w zakresie chorób układu ruchu, dróg oddechowych, naczyń obwodowych, zaburzeń neurologicznych oraz rehabilitacji onkologicznej. Spośród różnych zabiegów większość wykonuje się na miejscu, resztę w odległym o 600 m ZPL. Dodatkowym urozmaiceniem „Malwy” jest jaskinia solno-jodowa „Galos” z morskim mikroklimatem (będąca własnością prywatną). Do jej budowy zużyto około 20 ton soli morskiej pochodzącej znad Morza Czarnego. Sanatorium „Róża” dysponuje jedno-, dwu- i trzyosobowymi pokojami oraz apartamentami z pełnym zapleczem sanitarnym. Zajmuje się leczeniem chorób reumatycznych, narządu ruchu, otyłości. Ponadto bardzo rozwinięte jest zaplecze umożliwiające organizację obozów kondycyjnych i programów odnowy biologicznej. To przede wszystkim z myślą o nich „Róża” wyposażona jest w specjalistyczny sprzęt siłowni, jacuzzi, saunę, basen, urządzenia do walki z nadwagą itp. Przyjmuje się pacjentów kierowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz osoby prywatne. Wszystkie zabiegi (ponad 40 rodzajów) wykonywane są na terenie ośrodka. Sanatorium „Złocień” specjalizuje się w rehabilitacji osób ze schorzeniami reumatycznymi, narządów ruchu i układu oddechowego. Przyjmuje ono pacjentów na wniosek NFZ oraz prywatnie w pokojach jedno-, dwu- i trzyosobowych oraz apartamentach z pełnym węzłem sanitarnym. Posiada własny zakład przyrodoleczniczy, gdzie prowadzi zabiegi z zakresu hydroterapii, kinezyterapii, masażu, magnetoterapii, elektro- i światłolecznictwa. Zabiegi na bazie solanki wykonywane są w uzdrowiskowym ZPL oddalonym od ośrodka o około 700 m..

(9) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 119. Śląskie Centrum Rehabilitacji „Szpital z Sercem” to szpital rehabilitacyjny posiadający 136 miejsc, mieszczący się w jednej z „piramid” w części Zawodzia Górnego. Specjalizuje się on w rehabilitacji osób po zawałach i operacjach serca oraz urazach i operacjach ortopedycznych. Przyjmuje pacjentów na podstawie kontraktów zawieranych z instytucjami ubezpieczenia zdrowotnego oraz umów z odrębnymi podmiotami, a także na zasadzie pełnej odpłatności osoby zainteresowane rehabilitacją ambulatoryjną bądź szpitalną. Pacjenci przebywają w pokojach dwu lub trzyosobowych wyposażonych w łazienkę, balkon, TV oraz system przywoływania personelu. Charakterystyczny budynek (centralna część i rozchodzące się na boki trzy ramiona) Śląskiego Szpitala Reumatologiczno-Rehabilitacyjnego im. J. Ziętka zlokalizowany został w północno-zachodniej części uzdrowiska. Pomieścić może 360 pacjentów. Od ponad ćwierć wieku zajmuje się on kompleksową diagnostyką, leczeniem i rehabilitacją osób cierpiących na schorzenia reumatologiczne i ortopedyczne. Szpital zatrudnia specjalistyczną kadrę chirurgów, pielęgniarek i fizykoterapeutów. Obecnie jest poddawany modernizacji. 4. Zakres działalności uzdrowiskowej Dominującą rolę w działalności uzdrowiskowej Ustronia pełni PU „Ustroń” SA. Dane dotyczące PU „Ustroń” obejmują szpital uzdrowiskowy i Sanatorium Uzdrowiskowe „Równica”, Sanatorium Uzdrowiskowe „Kos” od początku analizowanego okresu oraz kolejno od 2002 r. Sanatoria „Narcyz” i „Rosomak” 8. Na podstawie tabeli 2 można zauważyć, że liczba miejsc noclegowych utrzymywała się w analizowanym okresie na stałym poziomie w 3 sanatoriach: „Elektron”, „Malwa” i „Złocień”. W PU „Ustroń” SA zmiany liczbowe wynikają z faktu zakupu i dzierżawy dwóch wcześniej wspomnianych sanatoriów. Potwierdza to wzrost liczby miejsc w 2003 r. w stosunku do 2002 r. o 27%. W związku z remontami w kolejnych latach liczba ta w niewielkim stopniu zmalała i trzeci rok z rzędu utrzymuje się na stałym poziomie. W całym badanym okresie w PU „Ustroń” SA przybyło 335 łóżek (wzrost o 33,5%), a od momentu nabycia wszystkich 3 „piramid”, tj. od 1999 r. – 495 miejsc (wzrost o 37,1%). Łącznie obiekty, w których prowadzona jest działalność lecznicza w 2006 r., miały możliwość przyjęcia jednorazowo około 2000 pacjentów. PU „Ustroń” SA we wszystkich budynkach posiada 1335 łóżek. Stanowi to 67% ogółu miejsc noclegowych. W pozostałych „piramidach” było około 180 łóżek, czyli 7,5–9% stanu ogólnego. Należy dodać, że ze względu 8. SU „Rosomak” było dzierżawione od 2002 r., co jest uwidocznione w danych począwszy od 2003 r.; zakup nastąpił w 2006 r..

(10) Halina Guzik. 120. na sukcesywnie prowadzone prace modernizacyjne w celu polepszenia standardu usług liczba miejsc zmienia się powoli w skali roku. Liczba miejsc noclegowych w sanatorium „Róża” zmalała w badanym okresie o 20 (10%). Tak, jak w „piramidach” PU „Ustroń” SA, jest to wynikiem prac modernizacyjnych polepszających jakość usług, co w wypadku SU „Róża” jest o tyle istotne, że w swej działalności stawia ono w dużym stopniu na wartości estetyczne, m.in. odnowę biologiczną. Tabela 2. Liczba miejsc noclegowych w obiektach lecznictwa uzdrowiskowego w Ustroniu w latach 2000–2006 Nazwa obiektu. 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. Sanatorium Uzdrowiskowe „Ustroń”. 1 000. 1 047. 1 087. 1 380. 1 360. 1 335. 1 335. Sanatorium Uzdrowiskowe „Elektron”. 150. 150. 150. 150. 150. 150. 150. Sanatorium Uzdrowiskowe „Malwa”. 160. 160. 160. 160. 160. 160. 160. Sanatorium Uzdrowiskowe „Róża”. 200. 200. 200. 191. 190. 180. 180. Sanatorium Uzdrowiskowe „Złocień”. 174. 174. 174. 174. 174. 174. 174. 1 684. 1 731. 1 771. 2 055. 2 034. 1 999. 1 999. Razem. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w poszczególnych obiektach.. W tabeli 3 przedstawiono liczbę kuracjuszy, którzy w latach 2000–2006 przebywali na leczenie w Ustroniu. W latach tych miał miejsce systematyczny wzrost liczby osób leczonych we wszystkich obiektach sanatoryjnych i szpitalu uzdrowiskowym. W latach 2000–2003 liczba ta zwiększyła się o ponad 11 000 osób, czyli o 48,2%. W tym czasie odsetek osób finansujących leczenie „z własnej kieszeni” wahał się w granicach 21,57–24,68%. W kolejnych 2 latach nastąpił spadek liczby kuracjuszy, przy jednoczesnym wzroście udziału osób odbywających leczenie na zasadzie pełnej odpłatności, którzy stanowili około 29% ogółu. Nastąpił zatem spadek przede wszystkim liczby przyjazdów finansowanych ze środków NFZ. Większość kuracjuszy w latach 2000–2006 odbywała leczenie w budynkach należących do PU „Ustroń” SA. W latach 2000–2002 nastąpiły bardzo nieznaczne (rzędu kilku/kilkunastu osób) wahania liczby (utrzymującej się na poziomie ok. 13 580) przyjętych pacjentów. Po wejściu w skład przedsiębiorstwa SU „Narcyz” obserwuje się wzrost liczby kuracjuszy (o ponad 9000). Tendencja wzrostowa zauważalna jest też w 2004 r. W ciągu dwóch ostatnich analizowanych lat stwierdza się zmniejszenie liczby pacjentów do poziomu w 2003 r. Biorąc pod uwagę liczbę pacjentów odbywających płatne leczenie w przedsiębiorstwie, to odsetek.

(11) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 121. w 2000 r. wynosił 36,94% i corocznie obniżał się do 30,14% w 2003 r. W 2004 r. udział pacjentów prywatnych wynosił około 36%. W latach 2005 i 2006 odsetek ten malał i na końcu analizowanego okresu wyniósł poniżej 30% (tabela 4). Ponadto w latach 2000–2003 wśród pacjentów znajdowały się osoby kierowane przez ZUS, a od 2001 r. notuje się obecność osób leczonych w ramach świadczeń PFRON i liczba ich wzrosła z 45 w 2001 r. do 810 w 2006 r., co na koniec rozpatrywanego okresu stanowi 3,56% ogółu kuracjuszy. Tabela 3. Liczba kuracjuszy w Ustroniu w latach 2000–2006 z wyszczególnieniem rodzajów finansowania pobytu Rok. Wyszczególnienie. „Elektron”. „Malwa”. 7 273. ·. 1 566. 5 019. ·. 13 588. „Róża”a. „Złocień”. Razem. 0. 2 302. 12 341. 126. 372. 147. 5 664. 1 929. 2 411. 2 572. 2 449. 22 949. 8 890. ·. 1 441. 0. 2 324. 14 863. 4 634. ·. 29. 567. 119. 5 349. 13 569. 2 150. 2 528. 2 775. 2 443. 23 465. 8 424. ·. 1 490. 0. 2 514. 14 508. 4 418. ·. 53. 569. 146. 5 186. Razem. 13 577. 2 464. 2 695. 2 649. 2 660. 24 045. NFZ. 13 969. ·. 2 089. 0. 2 676. 20 440. 6 863. ·. 28. 924. 164. 7 979. Razem. 22 771. 2 754. 3 020. 2 630. 2 840. 34 015. NFZ. 14 701. ·. 2 087. 0. 2 605. 20 869. 8 275. ·. 3. 1 208. 127. 9 613. Razem. 23 127. 1 422. 3 205. 2 684. 2 732. 33 170. NFZ. 14 901. ·. 2 117. 0. 2 603. 20 819. 7 581. ·. 21. 1 523. 140. 9 265. Razem. 23 009. ·. 3 179. 2 721. 2 743. 31 652. NFZ. 15 186. ·. 2 328. 0. 2 681. 21 489. 6 729. ·. 28. 1 534. 173. 8 464. 22 725. ·. 3 373. 2 828. 2 854. 31 780. NFZ 2000 Prywatni b. Razem NFZ. 2001 Prywatni Razem NFZ 2002 Prywatni. 2003 Prywatni. 2004 Prywatni. 2005 Prywatni. 2006 Prywatni Razem a. PU „Ustroń”. SU „Róża” nie obsługuje pacjentów NFZ, b w pozycji Razem w niektórych zakładach ujęte są również inne formy (poza wymienionymi) finansowania pobytu. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w uzdrowiskach..

(12) Halina Guzik. 122. Tabela 4. Odsetek osób finansujących leczenie prywatne (w %) Nazwa obiektu. 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. Sanatorium Uzdrowiskowe „Ustroń”. 36,94. 34,15. 32,54. 30,14. 35,78. 32,96. 29,61. Sanatorium Uzdrowiskowe „Malwa”. 5,23. 1,15. 1,97. 0,93. 0,09. 0,66. 0,83. Sanatorium Uzdrowiskowe „Róża”. 14,46. 20,43. 21,48. 35,13. 45,01. 55,97. 54,24. Sanatorium Uzdrowiskowe „Złocień”. 6,00. 4,87. 5,49. 5,77. 4,65. 5,10. 6,06. 24,68. 22,80. 21,57. 23,46. 28,98. 29,27. 26,63. Razem. Uwaga: w Sanatorium Uzdrowiskowym „Elektron” nie odnotowano danych Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w poszczególnych obiektach.. W ciągu badanych lat w 4 sanatoriach działających samodzielnie najlepszym wynikiem (jeśli chodzi o liczbę przyjętych na leczenie osób) charakteryzuje się SU „Malwa”, które w 2006 r. obsłużyło 10,61% wszystkich pacjentów, a wzrost ich liczby w ciągu 7 lat wynosił 40%. Zaznaczyć należy, że sanatorium to w ciągu niemal całego rozpatrywanego okresu notowało wzrost liczby kuracjuszy. Nieznaczny spadek (o 26 osób) nastąpił jedynie w 2005 r. Odsetek kuracjuszy leczących się prywatnie malał niezmiennie od 2000 do 2004 r. (z 5,23% do 0,09%), w kolejnych 2 latach wzrósł, jednak nadal utrzymuje się poniżej granicy 1%. Poza osobami przyjeżdżającymi w ramach świadczeń NFZ (69% ogółu), spory odsetek stanowią osoby korzystające ze świadczeń PFRON. Świadczy to o bardzo dużym uzależnieniu działalności SU „Malwa” od państwowych funduszy zdrowotnych. Pacjenci SU „Złocień” w 2006 r. stanowili 8,98% ogółu kuracjuszy (wzrost o 16,5% w porównaniu do 2000 r.). Odsetek osób finansujących kurację ze środków własnych utrzymywał się na poziomie 5–6% w ciągu omawianych 7 lat. SU „Róża” na koniec rozpatrywanego okresu przyjęło na leczenie 8,9% ogółu pacjentów, co odpowiada 10% wzrostowi w porównaniu z 2000 r. Sanatorium to nie zajmuje się obsługą osób w ramach świadczeń NFZ, natomiast znaczną ich część stanowią osoby kierowane przez ZUS. Na uwagę zasługuje fakt, że osoby przyjeżdżające prywatnie w 2000 r. stanowiły jedynie 14,46% ogółu. Liczba ta w 2006 r. wyniosła 54,24%. Zatem ponad połowa kuracjuszy to osoby w pełni płacące za swój pobyt i leczenie. Wiąże się to z profilem leczniczym obejmującym obozy kondycyjne i odnowę biologiczną, które nie są uznawane za działalność typowo leczniczą i w związku z tym nie finansuje ich żaden fundusz państwowy. Podsumowując, można stwierdzić, że liczba kuracjuszy przybywających do uzdrowiska wzrosła w okresie 2000–2006 prawie o 9000 osób, czyli o 28%. Jest.

(13) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 123. to świadectwem dynamicznego rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego, jednak w dużym stopniu opartego na działalności NFZ. Odsetek osób przybywających na leczenie prywatnie kształtuje się w tych latach w granicach 1/4 ogółu pacjentów przy jednoczesnym wzroście liczby osób poddających się kuracji. Może to być źródłem spadku liczby pacjentów po urzeczywistnieniu planowanego przez ministerstwo urynkowienia około 50% kuracji uzdrowiskowych. W 2006 r. w PU „Ustroń”, SU „Róża” i SU „Złocień” wykonano łącznie 1 372 984 zabiegi, z czego na poszczególne podmioty przypada odpowiednio 83,9%, 11,4% i 4,7% zabiegów. W sanatorium „Róża” duża część zabiegów opłacana jest prywatnie. Jako sanatorium prywatne zdecydowało się ono szukać klientów, oferując nowoczesne rodzaje zabiegów, z których niektóre nie są stosowane w pozostałych obiektach. Do tej pory podmiot ten realizuje swoją strategię skutecznie i ma ogromną przewagę konkurencyjną nad innymi obiektami, szczególnie gdy wziąć pod uwagę ewentualną realizację zamierzeń państwowych o urynkowieniu części kuracji. Analizując działalność PU „Ustroń” SA, zauważyć można, że liczba udzielonych zabiegów w latach 1999–2006, czyli od chwili zanim przedsiębiorstwo nabyło SU „Kos”, gdy wszystkie 3 „piramidy” zdążyły się w nim „zaaklimatyzować” (zostać poddane wszelkim niezbędnym remontom i modernizacji), wzrosła o prawie 3/4 (71%). W 2005 r. był to nawet wzrost o 97,6%. Od 1999 r. liczba ta zwiększyła się z poziomu 671 962 zabiegów rocznie (około 2 240/dzień) do 1 309 322 (około 4360/dzień) w 2003 r. Największe pozytywne zmiany nastąpiły w latach 2000/1999 oraz 2003/2002. Największe spadki nastąpiły w latach 2004/2003 oraz 2006/2005, z których drugi okres charakteryzował się spadkiem o ponad 175 000 zabiegów w skali roku (około 560/dzień). Liczba wykonanych zabiegów wyniosła w 2006 r. 1 151 908 (około 3840/dzień), co jest najsłabszym wynikiem od 2002 r. Immanentną cechą podmiotów funkcjonujących w obrębie rynku turystycznego jest zjawisko sezonowości, cechuje ono również działalność PU „Ustroń”. Tak więc w pierwszych 3 miesiącach w poszczególnych latach badanego okresu liczba udzielanych zabiegów w analizowanym obiekcie wzrasta. Poza spadkiem charakterystycznym dla okresu Świąt Wielkanocnych stały niewielki wzrost utrzymuje się do lipca, a w sierpniu osiąga swe najwyższe wartości w roku. We wrześniu, co związane jest z końcem wakacji i powrotem do różnorodnych obowiązków części kuracjuszy, wykonuje się mniej zabiegów. W październiku, miesiącu górskiej złotej jesieni, notuje się ponowne zwiększenie liczby udzielonych zabiegów, a od jego końca następuje systematyczny spadek tej liczby. Tendencja ta charakterystyczna była dla lat 1999 i 2001, jak też dla 2006 r. Pewne odchylenia wystąpiły w latach 2003 (bardzo duża liczba zabiegów wykonanych od lipca do połowy września) i 2005 (bez większych wahań od maja do października)..

(14) Halina Guzik. 124. Warto zwrócić uwagę, że liczba zabiegów wykonanych w PU „Ustroń” bezpłatnie w ramach pobytu leczniczego wzrastała w latach 1999–2003, po czym następował jej spadek do poziomu sprzed 2001 r. (tabela 5). Odsetek tych zabiegów kształtował się na poziomie 87–94%. W tym samym okresie odsetek zabiegów bezpłatnych dla pacjentów ambulatoryjnych zmniejszył się od 1999 r. do 2001 r. z 7,4% do 3,2%, by powrócić do pierwotnego poziomu w 2002 r. W kolejnych dwóch latach nastąpiło ponowne zmniejszenie się tej liczby. W 2005 r. liczba zabiegów osiągnęła najwyższy poziom, który utrzymał się także w ostatnim roku badanego okresu i wyniósł 7,6%. Tabela 5. Rodzaje udzielonych zabiegów w PU „Ustroń” SA w latach 1999–2006 Sanatorium i szpital Rok. liczba. bezpłatnie (w %). Ambulatorium liczba. Prywatnie. bezpłatnie (w %). liczba. bezpłatnie (w %). 1999. 583 954. 86,9. 49 643. 7,4. 38 365. 5,7. 2000. 916 904. 89,9. 58 300. 5,7. 44 842. 4,4. 2001. 980 605. 92,9. 33 538. 3,2. 24 624. 2,3. 2002. 996 695. 93,0. 75 547. 7,0. 0. 0. 2003. 1 232 084. 94,1. 77 238. 5,9. 0. 0. 2004. 1 210 105. 93,3. 83 787. 6,5. 2 653. 0,2. 2005. 1 221 275. 92,0. 100 341. 7,6. 6 147. 0,5. 2006. 1 058 845. 91,9. 87 352. 7,6. 5 711. 0,5. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w administracji PU.. Pacjentów całkowicie finansujących swoje zabiegi było bardzo niewielu. Liczba ta corocznie malała, a w latach 2002 i 2003 nie było takich osób. Obecnie odsetek kształtuje się na poziomie około 0,5%, co jest niskim wskaźnikiem. Z danych GUS za 2005 r. oraz informacji zawartych w zamieszczonych tabelach wynika, że na Ustroń przypadało około 3,6% krajowego zaplecza materialnego dla lecznictwa uzdrowiskowego, 5,73% liczby łóżek oraz 5,75% ogółu kuracjuszy. Wszystkie te wskaźniki w 2000 r. były niższe. Ich wzrost zgodny był z ogólną tendencją rozbudowy bazy noclegowej oraz zwiększającej się liczby pacjentów szpitali i sanatoriów uzdrowiskowych. Działalność uzdrowiskowa na terenie Ustronia zdominowana jest przez PU „Ustroń” SA. Ze względu na jego rozmiary, rozbudowaną bazę noclegową i kompleksową bazę kuracyjną obsługiwaną przez odpowiednio wykwalifikowany personel, przyjmuje ono najwięcej pacjentów, którym udziela najwięcej zabiegów. Pozostałe cztery obiekty sanatoryjne starają się oferować coś, czego nie oferują inni, czyli np. SU „Elektron” – rehabilitację onkologiczną, SU „Malwa” – leczenie.

(15) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 125. z wykorzystaniem groty solnej, SU „Róża” – rozbudowane zaplecze zabiegowe ze szczególnym uwzględnieniem odnowy biologicznej. Łącznie w dziedzinie lecznictwa uzdrowiskowego w Ustroniu pracowało w 2006 r. około 720 osób. Jest to liczba większa od sumy zawartej w tabeli 6, ponieważ zawiera szacowaną liczbę zatrudnionych w SU „Elektron”. Zestawienie uwzględnia ponadto liczbę pracowników średniorocznych, podczas gdy rzeczywista liczba zmienia się w ciągu roku w zależności od potrzeb i możliwości finansowych sanatoriów. W tabeli 6 zestawiono dane zbiorcze dotyczące liczby pracowników medycznych oraz działu technicznego i gospodarczego. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że liczba pracowników wzrosła nie tylko ogólnie w całym badanym okresie o 14,3%. Tabela 6. Liczba osób zatrudnionych w działalności uzdrowiskowej w Ustroniu w latach 2000–2006 Nazwa obiektu. 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. Sanatorium Uzdrowiskowe „Ustroń”. 445. 481. 485. 498. 526. 526. 545. Sanatorium Uzdrowiskowe „Malwa”. 44. 44. 40. 41. 38. 37. 38. Sanatorium Uzdrowiskowe „Róża”. 67. 69. 70. 65. 61. 58. 56. Sanatorium Uzdrowiskowe „Złocień”. 44. 45. 45. 41. 47. 48. 47. 600. 639. 640. 645. 672. 669. 686. Razem. Uwaga: dla Sanatorium Uzdrowiskowego „Elektron” nie odnotowano danych. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w poszczególnych obiektach.. Biorąc pod uwagę poszczególne obiekty, największy wzrost w ciągu badanych 7 lat nastąpił w PU „Ustroń” SA oraz w SU „Złocień”, odpowiednio o 22,5% i 6,8%. W pierwszym z nich powodem napłynięcia nowych pracowników było włączenie w skład przedsiębiorstwa 3 „piramid”. Ponadto PU „Ustroń” charakteryzuje się stałym poziomem liczby zatrudnionych osób. We wszystkich pozostałych poddanych analizie obiektach liczba zatrudnionego personelu wahała się, a SU „Malwa” oraz SU „Róża” ograniczyły liczbę miejsc pracy odpowiednio o 13,6% i 16,4%. Jako jednostki prywatne musiały one zredukować liczbę zatrudnionych osób, by znaleźć i utrzymać miejsce na ustrońskim rynku usług uzdrowiskowych, charakteryzującym się dominacją PU „Ustroń” SA zatrudniającym niemal 2/3 wszystkich osób pracujących w lecznictwie uzdrowiskowym..

(16) 126. Halina Guzik. 5. Zakończenie Ustroń posiada wiele unikalnych walorów przyrodniczych stwarzających znakomite warunki do uprawiania wielu rodzajów turystyki, z turystyką uzdrowiskową jako segmentem wiodącym. Atuty pochodzenia naturalnego są szczególnie ważne wówczas, gdy coraz większa liczba osób, przede wszystkim mieszkańców dużych miast (województwo śląskie), poszukuje atrakcyjnego, aktywnego wypoczynku w terenie, a także odnowy sił, relaksu oraz leczenia i rehabilitacji na bazie czynników naturalnych z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury i pod opieką specjalistycznej kadry. Ustroń dysponuje bardzo dobrze rozbudowaną bazą sanatoryjno-rehabilitacyjną, zróżnicowaną ofertą leczniczą, poszerzaną corocznie ofertę noclegową i gastronomiczną. Organizuje się tutaj imprezy kulturalne promujące regionalne tradycje ludowe oraz zawody sportowe nadające miastu wizerunek centrum aktywnego wypoczynku, które dodatkowo jest łatwo dostępne pod względem komunikacyjnym. Miasto promowane jest w miarę możliwości na targach i wystawach turystycznych, ponadto poszczególne obiekty sanatoryjne promują się na targach zdrowia. Wszystko to stanowi o dużym potencjale wewnętrznym Ustronia. Ważne jest jednak takie wykorzystanie atutów, by zbilansować słabe strony, a nawet doprowadzić do ich zniwelowania, stawiając na aktywizację miejscowej przedsiębiorczości. Brak lokalnej komunikacji autobusowej umożliwiającej poruszanie się przede wszystkim kuracjuszy po całym terenie stanowi dla Ustronia istotny problem. W 2006 r. otwarto prywatną linię, która częściowo, lecz jeszcze niewystarczająco, rozwiązuje problem. W zakresie zagospodarowania turystycznego terenu gminy jest wciąż wiele do zrobienia, przy czym zakrojone na szeroką skalę inwestycje obecnie prowadzone są na Równicy, gdzie od grudnia 2006 r. funkcjonuje całoroczna kolejka górska będąca jednym z kilku elementów parku rozrywki, jaki ma tam powstać w przyszłości. W sferze uzdrowiskowej należy również podjąć odpowiednie działania. Na omawianym obszarze do tej pory nie powstał ani park zdrojowy, ani pijalnia wód. Poszczególne obiekty uzdrowiskowe powinny dołożyć starań, by przystosować także swe strony internetowe do potrzeb klientów, np. umożliwiając im dokonanie rezerwacji i opłaty drogą elektroniczną. Strony takie to wizytówki o zasięgu międzynarodowym. Powyższe udogodnienia wraz z wyczerpującymi informacjami na temat różnych wariantów oferty są kluczem do przyciągnięcia uwagi kuracjuszy indywidualnych. Wzorem uzdrowisk niemieckich można stworzyć wspólną stronę internetową obiektów lecznictwa uzdrowiskowego ułatwiającą wybór poprzez zgrupowanie różnych pakietów w jednym miejscu. Wzmocniłoby to konkurencję na lokalnym rynku i sprowokowałoby konieczność stałego wzbogacania i uatrakcyjniania ich propozycji..

(17) Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu.... 127. Ogromną szansę rozwojową, biorąc pod uwagę dostępność środków finansowych, stworzyło wstąpienie Polski do Unii Europejskiej. Remonty właściwie wszystkich rodzajów infrastruktury mogą być współfinansowane z funduszy wspólnotowych. To powinno zmobilizować do sprawnego opracowywania projektów, szkolenia kadry urzędniczej i występowania terminowo z wnioskami o dotację, gdyż możliwości finansowe miasta są w znacznym stopniu ograniczone. Powinno ono w miarę możliwości tworzyć zachętę dla potencjalnych inwestorów przede wszystkim przez oferowanie sprawnej obsługi urzędniczej i udogodnień podatkowych. Władze Ustronia zdają sobie sprawę z ogromnego potencjału terenu, którym zarządzają. Dążą do zjednoczenia działań poszczególnych środowisk, tym bardziej że prywatni przedsiębiorcy również upatrują w turystyce i działalności uzdrowiskowej źródła swych sukcesów. Chęć współpracy i inicjatywa z pewnością pomogą w realizacji obranych celów. Dokumenty planistyczno-rozwojowe, opracowywane są z uwzględnieniem wniosków przedstawicieli lokalnej społeczności reprezentującej różnorodne interesy. Tak więc w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym w 2005 r. lecznictwo uzdrowiskowe wraz z turystyką uznane zostały za podstawowe funkcje miasta. Na podstawie zasad kształtowania struktury przestrzennej wydzielono na terenie miasta sfery funkcjonalne, wśród których znalazła się sfera uzdrowiskowa o podstawowej funkcji, tj. usługi leczniczo-rehabilitacyjne. Pokrywała się ona z obszarem „A” ochrony uzdrowiskowej. Jako dopuszczalna jest tam lokalizacja usług uzdrowiskowych oraz hoteli, restauracji, ośrodków wczasowych i centrów konferencyjnych, a zabronione jest wznoszenie zabudowy mieszkaniowej, ośrodków produkcyjnych, składowych oraz dużych obiektów handlowych. Popyt na usługi kuracyjne jest duży i w obecnych uwarunkowaniach cywilizacyjnych stale rośnie. Krajowe uzdrowiska posiadają stosunkowo nowoczesne zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, dzięki którym corocznie przyjmują wielu kuracjuszy. Bardzo ważne jest jednak połączenie bogatej oferty kuracyjnej z interesującą propozycją turystyczną, gdyż tak skonstruowana unikalna kompozycja pozwala wyróżnić dane uzdrowisko spośród innych. Bardzo ważne jest też odpowiednie postępowanie gestorów poszczególnych obiektów działających w branży uzdrowiskowej i turystycznej oraz ich ścisła współpraca z władzami lokalnymi. Te z kolei powinny dokładać wszelkich starań, by wspierać rozwój inwestycji i lokalnej przedsiębiorczości w tym zakresie9.. 9. D. Gryglas, Kształtowanie produktu turystycznego uzdrowisk w Polsce, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2006..

(18) 128. Halina Guzik. Health Resort Activity in Ustroń 2000–2006 Health spa tourism is one of Poland’s brand tourist products. The resorts are located largely in the country’s most beautiful areas, have excellent climate conditions and a rich diversity of healthcare “material”. Many of them also offer a proper facility base and professional staff. The goal of the article is to present those conditions that have most contributed to the development of the health resort economy in the city of Ustronie. Particular attention is devoted to analysis of this sector’s infrastructure, with its size and use for the years 2000–2006 portrayed. In the light of its dominant role in spa healthcare in the city, the infrastructure of the resort PU “Ustroń” SA is the focal point of the author’s analysis..

(19)