Krzysztof Dybciak
"Obszary trzecie" literatury, Janusz
Maciejewski, "Teksty" nr 4 (1975) :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 19/2 (60), 139
f l f MACIEJEW SKI Ja n u sz: "O b szary tr z e c ie " lite ra tu ry . "T e k sty "
1975 n r 4 s . 89-107.
Tytułowe " o b sz a ry tr z e c ie " obejm ują d ziałaln o ść lite rac k ą nie mie s z c z ą c ą się w o b sz a rz e "lite ra tu ry w ysokiej" i folkloru w sen sie trad y cyjnym. Nie można zrezygnow ać z liczb y mnogiej ( o b s z a r y ) , trudno bo wiem zn aleźć wspólny mianownik i jedną zasad ę k la sy fik acji dla różnych zjaw isk . Zmienne są rów nież re la c je zachodzące między "lite ra tu rą p ie rw sz ą " a "o b szaram i trz e c im i". Po omówieniu dotychczasow ych propo zycji badaw czych (H e r a a s , Żółkiew ski) p rzed staw ia autor własne próby k la sy fik a cji omawianych zjaw isk . Do "ob szarów trz e c ic h " nie z a lic z a fol kloru ch łopskiego, m ie szczą się tu natom iast folklory środow iskow e. Mię dzy lite ratu rą "o b sz a ru p ie rw sze g o " a "trz e c ie g o " zachodzą następujące op o zy cje: o ficjaln o ść - n ie o ficja ln o ść, e lita rn o ść - p opu larn ość, bezinte reso w n o ść - rynkow ość (lub p ropa^an dow ość). W skład "ob szarów trz e cich " wchodzą n ajro zm aitsze zjaw isk a lite rac k ie i p a r a lite r a c k ie : pio sen ki u liczn e , dow cipy, kom iksy, tek sty użytkowe i propagandowe itp.
B P /6 0 /5 K .D .
/1 / MIODEK Jan: A nalogia słow otw órcza jako środek stylistyczn y. "A cta U n iv e rsitatis W ra tisla v ie n sis" No 298, P ra c e L iterack ie XVII, W rocław 1975, s . 147-153.
Tw orzenie nowych jednostek leksykalnych, zastępu jących utarte po łą c ze n ia , je s t zabiegiem słowotwórczym podporządkowanym o k reślo n ej, w yższej funkcji języka sztu k i. Nacechowane stylistyczn ie neologizmy arty styczn e, odb iegające od zaakceptow anej społecznie normy języka komuni katywnego, stanow ią ważny element utworu lite ra c k ie g o . Źródłem nowych jednostek leksykalnych je s t analogia słow otw órcza w ew nątrztekstowa ( t j. tw orzenie form acji na wzór są sie d n ie j, w tym samym te k śc ie ) lub sy ste mowa. Stosow anie takich neologizmów pozw ala na zw iększenie jedności form alno-styli styczn ej tekstu i wzmacnia środki językdw ej e k s p r e s ji.
