Wróblewski, Jan
Przyczynki do dziejów bibliotek
gminnych i punktów bibliotecznych
w województwie olsztyńskim w
latach 1948-1950
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 427-436
1980
Jan W r ó b l e w s k i
FRZYCZYNKI DO DZIEJÓW BIBLIOTEK GMINNYCH
I PUNKTÓW BIBLIOTECZNYCH
W WOJEWÓDZTWIE OLSZTYŃSKIM W LATACH 1948— 1950
W zakład an iu i rozw oju sieci bibliotek p u blicznych n a podstaw ie d ek retu
0 bibliotekach i opiece n ad zbioram i bibliotecznym i z 17 k w ie tn ia 1946 roku,
pierw szeństw o dano bibliotekom p ow iatow ym . N a tere n ie rvoj. olsztyńskiego
biblioteki pow iatow e zaczęto organizow ać w 1946, a zakończono w 1948 ro k u
(ostatnie z n ich p o w stały w Nidzicy, K ętrzy n ie i Węgorzewie) h N astępnie
przystąpiono do organizow ania bibliotek gm in n y ch i rozbudow y sieci p u n k tó w
bibliotecznych
Pierw sz a sieć bibliotek gm in n y ch w Polsce została zo rg an i
zow ana już w 1947 ro k u na Kielecczyźnie, gdzie 21 g ru d n ia w Rejow skich
N agłow icach dokonano symbolicznego otw arcia 237 b ibliotek gm in wiejskich
1 m iejskich. W ty m ro k u rozpoczęły rów nież sta ra n ia o stw orzenie bibliotek
na sw oim tere n ie sam orządy w in nych w ojew ództw ach, zwłaszcza w g d a ń
skim, łódzkim, kra k o w sk im , lu b elsk im i pom orskim . A kcję tę na początku
1948 ro k u poparło państw o, p re lim in u jąc w plan ie in w e sty cy jn y m kw otę
w wysokości 300 m ilionów złotych w ed łu g sta rej w a lu ty . P rz y g o to w a n ia do
organizacji bibliotek gm in n y ch i p u n k tó w bibliotecznych w sk ali k ra jo w ej
rozpoczęto od zwołanej w dniach 5— 6 lipca 1948 ro k u przez M inisterstw o
O św iaty w p orozum ieniu z K a n ce larią R ad y P a ń s tw a specjalnej konferencji
o c h a ra k te rze organizacyjnym , w k tó rej wzięli udział: przew odniczący kom isji
ośw iatow ych w ojew ódzkich rad n a rodow ych, naczelnicy sam orządow ych w y
działów w ojew ódzkich oraz kiero w n icy r e fe ra tó w bibliotek w k u ra to ria c h
okręgów szkolnych *. W yniki dy sk u sji zostały wzięte pod uw a gę w okólniku
R ady P a ń stw a z 21 lipca 1948 ro k u w sp ra w ie z ak ład an ia b ibliotek g m innyc h
oraz w okólniku M in istra O św iaty z 29 lipca 1948 ro k u J. W yd an e ogólniki
u sta la ły zasady: 1) w spółpracy r a d n a ro d o w y ch w akcji organizow ania no
w ych bibliotek gm innych; 2) udziału w ładz szkolnych w organizacji sieci
bibliotek gm innych; 3) organizacji punktów' bibliotecznych; 4) uroczystości
o tw arcia bibliotek g m innych i p u n k tó w bibliotecznych.
Równocześnie podano do wiadomości rozdzielnik b ibliotek g m innych na
rok 1948 w ra m a ch p la n u inw estycyjnego. Z aw ie rał on łącznie 1500 p r o je k to
w an y ch bibliotek gm innych. P re z y d ia gm in n y ch r a d n a ro d o w y ch zostały zo
bow iązane do „ zbadania wysokości su m w staw io n y ch do b u d ż etu na akcję
1 Z o b . J . W r ó b l e w s k i , P u b l i c z n e b i b l i o t e k i p o w s z e c h n e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o w l a t a c h 1946— 1959, K o m u n i k a t y M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e , 1961, n r 1, ss. 71—72. 2 N a t e r e n i e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k ie g o p i e r w s z e p u n k t y b i b l i o t e c z n e p o w s t a ł y w 1947 г.; z a k ł a d a n o j e p r z e w a ż n i e w m i e j s c o w o ś c i a c h , g d z ie z n a j d o w a ł a s i ę s ie d z i b a g m in y . 3 K i e r o w n i k i e m r e f e r a t u b i b l i o t e k K O S w O l s z ty n i e b y ł w ó w c z a s d r J a n M a je w s k i . 4 P o n a d t o w y s z ł y je s z c z e d w a o k ó l n i k i M i n i s t e r s t w a O ś w i a t y o c h a r a k t e r z e o r g a n i z a c y j n y m : o k ó l n i k z 23 X1 1948 Г., n r NDB/P-5441/48 i o k ó l n i k z 23 X11 1948 г., n r NDB/F-6304/48. K o m u n ik a ty M a z u rs k o -W a rm iń s k ie . 1980, n r 3 (149)
428
Jan Wró blew ski
biblioteczną, zbadania możliwości lokalowych, z orientow ania się, czy są k a n
dydaci na b ib liotekarzy oraz p rz ygotow ania przy pomocy kom isji ośw iato
w ych bibliotecznych odpow iednich w niosków na p le n a rn e posiedzenie R a d y ” .
Uchwalę, pow ołującą bibliotekę gm inną w 1948 względnie w 1949 roku, p rze
syłano do p rezydium pow iatow ej ra d y narodow ej, ta zobow iązana była m a
te riał z całego pow iatu, z aopatrzony w łasnym i uwagam i, przesłać w term in ie
do 15 w rześnia do p rezydium w ojew ódzkiej ra d y narodow ej. Na p rezydia
wojew ódzkich rad n aro d o w y ch spadał obowiązek p rz ed staw ien ia k u ra to rio m
okręgów szkolnych rozdzielnika bibliotek g m innych i po uzgodnieniu do
10 p a ździernika p rzesianie go M in isterstw u Oświaty.
T ak więc zakładanie bibliotek g m innych plan o w an o rozpocząć od n a j
niższego szczebla, od u chw ały odnośnych g m innych rad n a rodow ych 5. Po za
łatw ien iu s p ra w na szczeblu gmin i pow iatów , podobnie jak w in n y ch w o je
wództwach, został opracow any p ro je k t sieci bibliotek g m innych w woj. ol
sztyńskim. O bejm ow ał on 82 gm iny w iejskie i miejskie. P r o je k t ten uległ
nieznacznej korekcie M in isterstw a Oświaty, k tó re skreśliło z rozdzielnika
bibliotek g m innych na ro k 1948 następ u jące gm iny: Giżycko (miejska), Dobre
Miasto (miejska), L id zb ark W arm iński, Barczewo, Pisz i Biskupiec °.
Ze względu na w ielką liczbę zgłoszeń p ro je k to w a n ą liczbę b ibliotek g m in
nych trzeb a było zwiększyć w skali k r a ju do 1600. Zwiększono je w na stę
pujący ch w ojew ództw ach: białostockim o 1, olsztyńskim o 1, szczecińskim
o 48, w rocław skim o 3, śląskim o 33, k ra k o w sk im o 3 i rzeszow skim o i l 7.
Za sp ra w n e i term in o w e przep ro w ad zen ie całej akcji b y ły odpowiedzialne
prezydia wojew ódzkich rad narodow ych. S k a rb P a ń stw a fu n d o w a ł-k s ię g o
zbiór dla każdej biblioteki g m innej w artości około 200 000 zł (wg starej w a
luty). Je d n a k że przydział księgozbioru był uzależniony od następ u jący ch w a
runków : 1) dostarczenia odpowiedniego lokalu na pomieszczenie biblioteki
wraz z ośw ietleniem i opałem; 2) dostarczenia odpowiedniego sprzętu (zamy
k a ne szafy lub, jeżeli lokal będzie należycie zabezpieczony, o tw a rte regały
biblioteczne); 3) w yszukania odpowiedniego k a n d y d a ta na k iero w n ik a biblio
teki gm innej; 4) opłacenia kosztów udziału k a n d y d a ta na b ibliotekarza w k u r
sie bibliotekarskim .
N atom iast do obowiązków M inisterstw a O św iaty należało: 1) ustalenie
w ykazu książek dla bibliotek gm innych; 2) zak upienie książek, zorganizo
w anie ich op raw y i ekspedycji; 3) w yposażenie bibliotek w d ru k i biblioteczne;
4) w yszkolenie k a n d y d ató w na bibliotekarzy; 5) opracow anie in stru k cji dla
k ierow ników bibliotek pow iatow ych, gm innych i p u n k tó w bibliotecznych.
Z u stalonej listy około 480 ty tu łó w książek udało się zakupić 455. S t r u k
tu r a ich była następująca: książki dla dzieci i młodzieży — 140 (30%),
lite-5 N a ś la d y t a k i c h u c h w a l u d a ł o s ię n a t r a f i ć w p o w . p a s łę c k im . D o t y c z y ły o n e g m i n : D o b r y i W il c z ę t a (Zob. Z. F r ą c k i e w i c z , R o z w ó j i d z ia ł a ln o ś ć b i b l i o t e k p u b l i c z n y c h w p o w i e c i e p a s łę c k im . w la ta c h 19'6— 1975. M a s z y n o p i s p r a c y m a g i s t e r s k i e j , n a p i s a n e j w Z a k ł a d z i e B i b l i o t e k o z n a w s t w a W y ż sz e j S z k o ł y P e d a g o g ic z n e j w O l s z ty n i e , O l s z ty n 1979, ss. 30, 133). 6 W o je w ó d z k i e A r c h i w u m P a ń s t w o w e w O l s z ty n i e (W A PO ), K u r a t o r i u m O k r ę g u S z k o ln e g o (KOS), t e c z k a 98, k . 46. W y k a z g m i n ( w i e j s k ic h i m ie j s k i c h ) , k t ó r e w 1943 r. z o r g a n i z u j ą b i b li o t e k i g m i n n e n a m o c y u c h w a ł , p o w z i ę ty c h p r z e z g m i n n e r a d y n a r o d o w e . Z a ł ą c z n i k d o p i s m a K O S o l s z t y ń s k ie g o z 27 1X 1948 r. 7 W o s t a t e c z n e j w i ę c w e r s j i r o z d z i e l n i k k r a j o w y p r z e d s t a w i a ł s ię n a s t ę p u j ą c o n a p o s z c z e g ó l n e w o j e w ó d z t w a : w a r s z a w s k i e — 130, ł ó d z k i e — 110, l u b e l s k i e — 110, b i a ł o s t o c k i e — C5, o l s z t y ń s k i e — 76, g d a ń s k i e — 58, p o m o r s k i e — 90, s z c z e c iń s k i e — 193, p o z n a ń s k i e —190, w r o c ł a w s k i e — 171, ś lą s k i e — 193, k r a k o w s k i e — 99, r z e s z o w s k i e — 95 (zob. J . J a n i c z e k , N o w y e t a p n a d u p o w s z e c h n i e n i e m k s ią ż k i , B i b l i o t e k a r z , 1949, nx l —2, s. 7).
Przyczynki d o dziejów bib lio te k gminnych
429
r a tu r a p iękna dla dorosłych — 175 (40%), książki p o p u larn o n a u k o w e — 140
(30%). W zam ów ionych specjalnie księgach in w e n ta rzo w y ch w y d ru k o w an o
około 300 pozycji w ra z z w szystkim i da n y m i bibliograficznym i. Z organizo
w ano w skali k ra jo w ej 47 sześciodniowych k u rs ó w dla k a n d y d ató w na k ie
ro w ników bibliotek g m innych (przeszkolono 1800 osób) oraz p rz ep ro w ad zo
no 308 dw ud n io w y ch konferencji dla p onad 18 000 k iero w n ik ó w p u n k tó w
bibliotecznych e.
W w ojew ództw ie olsztyńskim k u rs dla k iero w n ik ó w b ibliotek gm innych
zorganizow ano w Ostródzie, w lo k alu W ojewódzkiego O środka K u ltu r y F i
zycznej przy ul. 3 M aja 20. P ie rw szy tu rn u s tr w a ł od 18 do 23 p aździernika
(ukończyło go 41 osób), d ru g i od 25 do 30 p aździe rnika 1948 ro k u (37 uczest
ników) s. N ato m iast ko n fe re n c je dla k a n d y d a tó w n a k iero w n ik ó w p u n k tó w
b ibliotecznych o dbyw ały się w poszczególnych p o w i a t a c h 10. B yli to p rze
w ażnie nauczyciele, ty lk o w nielicznych w y p a d k a c h rolnicy i gospodynie
domowe. T ak np. na szkoleniu w Mrągowie, k tó re odbyło się w dniach
8 i 9 stycznia 1949 roku, wzięło udział 35 osób (24 mężczyzn i 11 kobiet).
W ykształcenie średnie posiadała 1 osoba, zaś 34 m iały w ykształcenie pod
staw ow e 11.
Dla u łatw ien ia p ra cy n a k u rsa ch i k o n feren cjach M inisterstw o O św iaty
w ydało ośm iostronicow ą b ro szu rk ę pt. W s k a z ó w k i dla k ie r o w n ik a gm in n e j
biblioteki pu blic zn ej (nakład 3000 egz.) oraz szesnastostronicow ą b roszurę
pt. T y m cza s o w e w s k a z ó w k i dla k ie r o w n ik a p u n k t u bibliotecznego w ramach
akcji zaincjowane j p rz ez K o m i t e t Upow sze chniania K sią żk i (nakład 20 000 egz.).
M ając już p ra ce przygotow aw cze za sobą m ożna było p rzystąpić do
o tw arcia zap ro jek to w a n y c h bibliotek i p u n k tó w bibliotecznych. Początkow o
zaplanow ano uroczyste o tw arcia bibliotek g m innych na dzień 19 g ru d n ia
1948 roku, ale ze w zględu n a przesunięcie o b rad k o n g resu jedności P P R i PP S,
now y te rm in został ustalo n y na 16 stycznia 1949 r.
S p ra w a m i prz y g o to w ań do uroczystego o tw arcia bibliotek gm in n y ch z a j
m ow ano się w w ielu in stan cjach lz. Pow ołano n a w e t k o m ite ty organizacyjne.
8 J . J a n i c z e k , o p . c it., s. 7.
9 Z y c i e O l s z ty ń s k i e , 1948, n r 298 z 28 X , s. 4.
10 W A P O , K O S , t e c z k a 96, S p r a w o z d a n i a z d z ia ł a ln o ś c i p o w i a t o w y c h b i b l i o t e k p u b l i c z n y c h w o k r ę g u s z k o l n y m za 1. 1947—1950. I talc n p . w B i s k u p c u k o n f e r e n c j a o d b y ł a s ię 10—i l 1 1949 r. i z o s t a ł y n a n i e j o p r a c o w a n e n a s t ę p u j ą c e z a g a d n i e n i a : 1. R o la k s i ą ż k i i b i b l i o t e k i w d z is ie js z e j rz e c z y w i s to ś c i; 2. O r g a n i z a c j a s ie c i b i b l i o t e k w e w ł a s n y m p o w i e c ie ; 3. W s t ę p n e c z y n n o ś c i k i e r o w n i k a p u n k t u w zw ń ą z k u z o r g a n i z o w a n i e m p u n k t u ; 4. O r g a n i z a c j a p u n k t u b i b li o te c z n e g o ; 5. T e c h n i k a p r a c y w p u n k c i e ; 6. C z y n n o ś c i z w i ą z a n e z o d b i o r e m k s i ą ż e k z b i b l i o t e k i ; 7. P r o p a g a n d a k s i ą ż k i i p r a c a z k s ią ż k ą ; 8. P r a k t y c z n e z a p o z n a n i e s ię z t e c h n i k ą w y p o ż y c z a n i a k s i ą ż e k . P o z a t y m b y ł w y g ł o s z o n y r e f e r a t n t . P r o b l e m y s o c j a l i z a c j i w s i , p r o w a d z o n e j d r o g ą c z y t e l n i c t w a i b i b l i o t e k . P r e l e g e n c i : i n s p e k t o r s z k o l n y — A n t o n i M ic h , p o d i n s p e k t o r O .iK .D . — J a n S a p k a , k i e r o w n i k b i b l i o t e k i p o w i a t o w e j — H a l i n a B a r t k o w s k a . 10 I w i e c z o r e m u c z e s t n i c y o b e j r z e l i Z a k a z a n e p i o s e n k i , w d r u g i m d n i u p o b r a l i z b i b l i o t e k i p r z y d z i e l o n e k o m p l e t y k s i ą ż e k d la p u n k t ó w b i b l i o te c z n y c h (k. 46). Z a c h o w a ł y s ię r ó w n i e ż s p r a w o z d a n i a z k o n f e r e n c j i w G iż y c k u , P i s z u i W ę g o rz e w i e . 11 W. G o ło w ic z , M r ą g o w s k i e b i b l i o t e k i p u b l i c z n e , cz. I. L a t a 1946—1950. O r g a n i z a c j a i d z i a ła ln o ś ć . P r a c a n a p i s a n a n a k o n k u r s o g ł o s z o n y p r z e z Z a r z ą d O k r ę g u S t o w a r z y s z e n i a B i b li o t e k a r z y P o l s k i c h i r e d a k c j ę „ W a r m i i i M a z u r ” w z w i ą z k u z 3 0 -le c ie m b i b l i o t e k p u b l ic z n y c h w o j . o l s z t y ń s k ie g o , M r ą g o w o 1975, s. 103. M a s z y n o p i s w p o s i a d a n i u M i e j s k ie j B i b l i o t e k i P u b l i c z n e j w M rą g o w ie . 12 M a m y m .in . o d b i c i e t y c h s p r a w w p r o t o k o ł a c h z p o s ie d z e ń K o m i s j i K u l t u r a l n o - O ś w i a t o w e j O l s z ty ń s k i e j W o je w ó d z k i e j R a d y N a r o d o w e j ( d a l e j O W R N ). P r o t o k ó ł n r l z 10 1 1949 i p r o to k ó ł n r 2 z 14 1 1949 r . W t y m o s t a t n i m c z y t a m y : „ W ic e p r z e w o d n i c z ą c y , ob. G ó r n i k , o t w i e r a j ą c p o s i e d z e n ie m ó w i, że t e m a t e m o b r a d b ę d z ie s z c z e g ó ło w e o m ó w i e n i e u r o c z y s t o ś c i o t w a r c i a p u
-430
Jan Wró blew ski
W ilhelm Janczew ski, o rga nizator i pierw szy k iero w n ik biblioteki gm innej
w Nowej Różance, pow. K ętrzyn, ta k w spomina:
„Po powrocie z k u r s u w Ostródzie pow ołałem k o m ite t organizacyjny,
k tó ry zajął się in te n sy w n y m p rz ygotow aniem do o tw arcia biblioteki. Skład
k om itetu: M arian U m bras, A ntoni Stoma, H e n ry k Piworow icz, Ja n in a Dudo,
Helena Pietkiewicz, M aria Orłowska, P io tr Pietkiewicz, H elena Krzysztoń.
W ym ienieni aktyw iści byli rów nież czy teln ik am i” I3.
Celem uroczystości, podczas k tó ry c h o tw a rto w k r a ju 1600 bibliotek g m in
ny ch i uruchom iono 20 000 p u n k tó w bibliotecznych, było zw rócenie uw agi
„całego społeczeństw a na p rz eprow adzoną w szerokiej skali akcji upow szech
nienia k u ltu r y oraz na tro sk ę w ładz naczelnych o udostępnienie dobrej książki
ogółowi obyw ateli w m yśl zasad ustalonych w dekrecie o b ibliotekach i opie
ce nad zbioram i bibliotecznym i” . P onadto uroczystości te m iały „propagow ać
czytelnictwo w śród szerokich m a s ” i „być p ierw szy m etap em system atycznej
akcji p ropagow ania p ra cy z książką jako n arzędziem kształto w an ia św iato
poglądu, upow szechnienia wartości k u ltu ra ln y c h i doskonalenia sprawności
zaw odow ej”
C e n tra ln a uroczystość k ra jo w a odbyła się w e wsi P ustelnik, gm ina W iel
kie Dębe, pow. m ińsko-mazow iecki. Podobne uroczystości odbyły się w po
szczególnych w ojew ództw ach. W woj. olsztyńskim uroczystość o tw arcia 76 bi
bliotek g m innych i 600 p u n k tó w bibliotecznych m iała miejsce na tere n ie po
w ia tu olsztyńskiego, w Lam kow ie, rodzinnej w si deleg ata T o w arzy stw a Czy
telni L u dow ych na Warmię, o rganizatora bibliotek polskich w k ońcu u b ieg
łego wieku, F ran ciszk a S zczep ań sk ieg o 1S. W uroczystości wzięli udział n a j
wyżsi przedstaw iciele lo kalnych w ładz adm in istracy jn y ch , sam orządow ych
i p arty jn y c h . Symbolicznego a k tu o tw arcia dokonał przew odniczący O lsztyń
skiej W ojewódzkiej R ad y N arodow ej, inż. J a n Koss. O tej pięknej uroczy
stości pisała olsztyńska p r a s a 1C. Pozostała ona rów nież w e w spom nieniach
b l ic z n y c h b i b l i o t e k g m i n n y c h i p u n k t ó w n a t e r e n i e n a s z e g o w o j e w ó d z t w a . U r o c z y s to ś ć ta o d b ę d z ie s ię w g m i n i e L a m k o w o p o w . O l s z ty n , n a k t ó r ą z o s ta l i z a p r o s z e n i l i c z n i p r z e d s t a w i c i e l e w ł a d z i u r z ę d ó w z w o j e w o d ą o l s z t y ń s k im , g e n . M o c z a r e m , n a cz ele , o r a z p r z e d s t a w i c i e l e p a r t i i p o l it y c z n y c h , w o j s k a , z w i ą z k ó w z a w o d o w y c h i o r g a n i z a c j i s p o łe c z n y c h . Z k o m i s j i K u l t u r a l n o - - O ś w i a to w e j O W R N u d z i a ł w e z m ą : ob. o b . K u ź n i c k i , M a j e w s k i i G ó r n i k . O t w a r c i a d o k o n a P r z e w o d n i c z ą c y O W R N , j a k o n a j w y ż s z y p r z e d s t a w i c i e l o r g a n i z u j ą c e g o tę u r o c z y s t o ś ć n a W a r m ii i M a z u r a c h s a m o r z ą d u t e r y t o r i a l n e g o . U s t a lo n o , ż e n a p r o g r a m u r o c z y s t o ś c i s k ł a d a ć s ię b ę d ą d w i e cz ęśc i. P i e r w s z a o b e j m i e p r z e m ó w i e n i e p r z e w o d n ic z ą c e g o O W R N , p r z e d s t a w i c i e l a w ł a d z c e n t r a l n y c h z W a r s z a w y , p r z e w o d n i c z ą c e g o G m i n n e j R a d y N a r o d o w e j w L a m k o w i e i p r z e d s t a w i c i e l a p a r t i i p o l it y c z n y c h . D r u g ą c zęść w y p e ł n i ą w y s t ę p y a r t y s t y c z n e m ło d z i e ż y m i e j s c o w e j o r a z z e s p o łu a r t y s t y c z n e g o U n i w e r s y t e t u L u d o w e g o w M o r ą g u ” <Zob. W A P O , O W R N , t. 84, k . 2). 13 W y p o w i e d ź p i s e m n a W . J a n c z e w s k i e g o z K ę t r z y n a . 14 U r o c z y s to ś ć o t w a r c i a b i b l i o t e k g m i n n y c h i p u n k t ó w b i b l i o t e c z n y c h . W y t y c z n e M in i s t e r s t w a O ś w ia t y . (Z o b .
w.
G o ło w ic z , M r ą g o w s k i e b i b li o te k i , s. 10). 15 J a k k o l w i e k n i g d z i e n i e z n a le z io n o b e z p o ś r e d n i e j w i a d o m o ś c i , ż e z e w z g l ę d u n a o s o b ę S z c z e p a ń s k i e g o z o r g a n i z o w a n o u r o c z y s t o ś c i w o j e w ó d z k i e w L a m k o w i e , t o j e d n a k d o te g o t w i e r d z e n i a u p o w a ż n i a j ą w y t y c z n e M i n i s t e r s t w a O ś w ia t y , k t ó r e z a le c a ło : „ U r o c z y s t o ś ć z u d z i a ł e m p r z e d s t a w i c i e l i c z y n n i k ó w p a ń s t w o w y c h , p a r t y j n y c h i s p o łe c z n y c h w s k a l i w o j e w ó d z t w a n a l e ż y z o r g a n i z o w a ć w j e d n e j z g m in , k t ó r a w y r ó ż n i ł a s ię s z c z e g ó l n ie w p r a c y n a d w z o r o w y m z o r g a n i z o w a n i e m b i b l i o t e k i o r a z z a s ł u g u j e n a w y r ó ż n i e n i e z e w z g l ę d u n a i n n e o s ią g n i ę c i a w a k c j i k u l t u r a l n e j i g o s p o d a r c z e j. W m i a r ę m o ż l i w o ś c i n a l e ż y w y t y p o w a ć d o t e g o c e l u m i e j sc o w o ś ć , k t ó r e j n a z w a j e s t n a d t o z w i ą z a n a z t r a d y c j a m i w a l k o w y z w o le n i e s p o łe c z n e i n a r o d o w e , w z g l ę d n ie , k t ó r a b y ł a m i e j s c e m u r o d z e n i a l u b d z ia ł a ln o ś c i j a k i e g o ś w y b i t n e g o p i s a r z a , a r t y s t y , d z ia ł a c z a s p o łe c z n e g o c z y t. p . ” . 16 Ż y c i e O l s z ty ń s k i e , 1949, n r 16.Przyczynki do dziejów bib lio te k gminn yc h
431
uczestników . J a n Boenigk, ówczesny d y r e k to r W arm iń sk ieg o U n iw e rsy tetu
Ludowego, ta k w spomina:
„ P am iętam jak — — zakładano pierw sze biblioteki gminne. I u roczy
stość otw a rcia pierw szej biblioteki gm innej w woj. olsztyńskim w e w si L a m
kowo, w m ro źn y m d n iu 16 stycznia 1949 roku. W uroczystości tej udział brali
przedstaw iciele w ładz w ojew ódzkich i p o w ia tu olsztyńskiego. G rem ialn ie
uczestniczyła wieś, starsi, k tó rzy pam ięta li F ra n c is zk a Szczepańskiego, g o rą
cego p a trio tę i niezm ordow anego krzew iciela polskiej książki i p r a s y w latach
niewoli, oraz młodzież. Część arty s ty c zn a uroczystości była p rzeg ląd em do
ro b k u m iejscow ej młodzieży szkolnej. Uczestniczyła rów nież młodzież U n i
w e rs y te tu L udow ego z Ju rk o w eg o M łyna pod M orągiem z p ro g ram e m o p a r
ty m na twórczości A dam a Mickiewicza. R ecytow ano frag m e n ty z Pana T a
deusza i zainscenizowano k o n c ert Ja n k iela. Podróż z M orą ga do L am k o w a
odbyliśm y zw ykłą ciężarówką, k r y t ą mocno p o siatk o w an ą s ta rą p landeką.
Ja k o ś nik o m u nie przychodziło na myśl, aby oponować, z ob aw y p rzed n a b a
w ieniem się grypy. A dzień by ł m ro źn y ” 1?.
Uroczystość ta znalazła ślad w zapoczątkow anej w tym d niu kronice
biblioteki gm innej.
W tym d niu odbyw ało się już na m niejszą skalę uroczyste otw ieran ie
bibliotek g m innych w poszczególnych po w iatach w ojew ództw a.
W powiecie k ę trz y ń sk im odbyło się uroczyste otw arcie biblioteki gm innej
w N ow ej Różance z siedzibą w Sińcu, połączone z a k ad e m ią k u czci A dam a
Mickiewicza. A kadem ia odbyła się w świetlicy, na k tó re j było obecnych ponad
200 osób. Na sali zawieszono hasło: „Niech żyje ofensyw a k u l tu r a l n a ”, w holu
umieszczono p la k a t p ro p a g u ją cy czytelnictwo. Częścią o ficjalną k iero w ał
wójt. P rzem ó w ien ia wygłosili: k ierow niczka biblioteki pow iatow ej, K azim iera
W o jno-O rańska i k ie ro w n ik biblioteki gm innej, W ilhelm J a n c z e w s k i ls. M iej
scowy chór, k tó r y działał w r a m a c h zajęć św ietlicow ych p rz y bibliotece, od
śpiew ał n a zakończenie K a n ta tę k u czci A d a m a Mick ie w icz a ” .
Obok b ibliotek gm in n y ch u ru c h am ia n o także p u n k ty biblioteczne. W skali
k ra jo w ej z aplanow ano u tw o rzen ie 20 000 tak ic h p u n k tó w , z tego w w o je
w ództw ie olsztyńskim o tw a rto ich 600. Również p u n k ty biblioteczne otw ie
rano uroczyście. Z ach o w ały się spraw ozdania z otw arcia p u n k tó w bibliotecz
nych w G rabow ie i Czaszkowie w powiecie m rągow skim . P ierw sz y z n ich
o tw a rto 16 stycznia 1949 roku; w uroczystości otw a rcia uczestniczyło 60 osób,
w ty m 25 to młodzież szkolna. Obecni byli: sołtys, p rzedstaw iciele partii,
przedstaw iciele Sam opomocy Chłopskiej.
O tw arcie p u n k tu bibliotecznego w Czaszkowie m iało m iejsce 23 stycznia
1949 roku. W czasie uroczystości uchw alono i zatw ierdzono re g u la m in oraz
uchw alono w pisow e i składki dla członków, po czym 9 osób wypożyczyło
k s i ą ż k i 20.
■
P u n k t biblioteczny w Czaszkowie m iał w ielkie am bicje w upow szech
nian iu czytelnictwa, o czym św iadczy specjalnie op raco w an y re g u lam in . P o
niew aż tak i re g u la m in jest już dzisiaj u n ikatem , p u b lik u je m y go w aneksie 1.
17 J . B o e n i g k , S i r i a t l a w m r o k u n i e g a s ły , S ł o w o n a "W arm ii i M a z u r a c h , 1972, n r 24, s. 3. 18 Z a c h o w a ł s ię t e k s t t e g o o s t a t n i e g o p r z e m ó w i e n i a (o d p is w p o s i a d a n i u a u t o r a n i n ie j s z e g o a r t y k u ł u ) .
19 I n f o r m a c j a p i s e m n a W il h e lm a J a n c z e w s k i e g o z K ę t r z y n a .
20 M ie j s k a B i b l i o t e k a P u b l i c z n a w M rą g o w ie , S p r a w o z d a n i a z o t w a r c i a b i b l i o t e k i p u n k t ó w b ib lic fte c z n y c h . A u t o r d z i ę k u j e W a c ł a w o w i G o ło w i c z o w i za u d o s t ę p n i e n i e m a t e r i a ł ó w .
432
Jan Wr óbl ews ki
W edlug stanu z 1 lutego 1949 roku tylko jedenaście gm in na tere n ie
w ojew ództw a nie posiadało ani biblioteki gm innej, ani p u n k tu bibliotecznego.
Były to następujące gminy: D ąbrow a, pow. Bartoszyce; Bażyny, pow. B r a
niewo; Górow o-wieś; L idzbark-w ieś; Muszaki, pow. Nidzica; Rożyńsk, pow.
Pisz; Grzęda, pow. Biskupiec; Radostowo, pow. Biskupiec; Ilaw a-wieś; Roż
nowo, pow. Iław a i Szczytno-wieś 21.
N ato m iast na p oczątku iipca 1949 roku n a tere n ie w ojew ództw a było
77 w iejskich bibliotek gminnych. Ich rozmieszczenie w poszczególnych p ow ia
tach p rzedstaw iono w aneksie 2.
,
<
W g ru d n iu '1949 ro k u w w ojew ództw ie działało 45 bibliotek p ow iato
w ych i m iejskich, 81 bibliotek g m innyc h i 658 p u n k tó w bibliotecznych. W p la
cówkach tych znajdow ało się łącznie 205 594 tom ów k się g o z b io ru 22.
W r e k u 1950 przystąpiono do o tw arcia pozostałych b ibliotek g m innych 2S.
Pełną sieć zorganizow anych bibliotek g m innych n a tere n ie w ojew ództw a ol
sztyńskiego p rzed staw ia a n ek s 3.
T ak więc skutecznie p rzeprow adzona akcja zorganizow ania bibliotek
g m innych (wiejskich i m iejskich) w oparciu o pow stałe wcześniej biblioteki
pow iatow e zakończyła budow ę w szystkich ogniw sieci bibliotecznej (w m ię
dzyczasie pow staw a ły także biblioteki wojewódzkie) w m yśl obowiązującego
d e k re tu z 17 kw ietn ia 1946 roku. Było to w ielkie osiągnięcie. J a k stw ierdziła
Ja d w ig a K ołodziejska: „Był to n iew ątp liw ie triu m p f postępow ych trad y c ji
w b ib liotekarstw ie polskim, re zu lta t w ieloletnich p rac i zabiegów w okresie
m iędzyw ojennym , sp ra w d z ia n rzeteln ej znajomości p r a w rozw ojow ych now o
czesnego społeczeństw a” 2i. K siążka m ogła wreszcie dotrzeć pod w iejską
strzechę i stać się chlebem pow szednim. Szczególne znaczenie miało to na
Z iem iach Odzyskanych, a więc rów nież na tere n ie w o jew ództw a olsztyńskiego.
T u ta j bowiem, gdzie książka polska m iała bogate trad y cje, a w okresie p r u
skiego p an o w an ia zasłużyła się w w atce o język ojczysty i sam owiedzę n a ro
dową, teraz przyszło jej odegrać w ażną rolę w k u ltu r a ln y m zagospodaro
w a n iu ty ch ziem, w repolonizacji i in teg racji nowego społeczeństw a 2‘. Dlatego
też organizow ane z okazji o tw iera n ia placów ek bibliotecznych uroczystości
m iały szczególną w ym ow ę. Z nalazły się bow iem na nich obok elem entów spo
łecznych rów nież a k ce n ty narodow e. T ak było w czasie cen traln e j uroczy
21 Z o b . J . W r ó b l e w s k i , p u b l i c z n e b i b l i o t e k i p o w s z e c h n e , s. 75. 22 W A P O , K O S, t e c z k a 98, k . 78, Z a ł ą c z n i k d o p i s m a R e f e r a t u B i b l i o t e k K O S w O ls z ty n ie , 22229/50. 23 Z o b .J . W ró b l e w s k i , P u b l i c z n e b i b l i o t e k i p o w s z e c h n e , ss. 75—76. 24 J . K o ł o d z ie j s k a , P u b l i c z n e b i b l i o t e k i s a m o r z ą d o w e w o k r e s i e m i ę d z y w o j e n n y m , w a r s z a w a 1967, S. 150. 25 W 1947 r . n a ł a m a c h c z a s o p i s m a „ B i b l i o t e k a r z ” , n r 5/6, s. 77, u k a z a ł s ię a p e l : „ K s i ą ż k a p o l s k a d la Z i e m O d z y s k a n y c h . Z b i o r o w y m w y s i ł k i e m m u s i m y z a o p a t r z y ć b o g a to w d o b o r o w ą l e k t u r ę t e z ie m ie p r z e z w i e k i o d e r w a n e o d p o l s k i e j w s p ó l n o t y k u l t u r a l n e j . K s i ą ż k a u g r u n t u j e p o l s k o ś ć Z i e m O d z y s k a n y c h ” . P o d o b n e a k c e n t } ' z n a j d u j e m y w p i ś m ie w o j e w o d y o l s z t y ń s k ie g o z 11 X11 1947 r . d o p r z e w o d n i c z ą c y c h w y d z i a ł ó w p o w i a t o w y c h i p r e z y d e n t a m . O l s z ty n a : ,,Z a g a d n i e n i e b i b l i o t e k m a s z c z e g ó l n e z n a c z e n i e n a Z i e m i a c h O d z y s k a n y c h , g d z ie k s i ą ż k a p o l s k a w i n n a b y ć p o n a d t o j e d n y m z p o d s t a w o w y c h c z y n n i k ó w r e p o l o n i z a c y j n y c h i u s u n ą ć z r ą k l u d n o ś c i a u t o c h t o n i c z n e j k s i ą ż k ę n i e m i e c k ą ” . R ó w n ie ż w n o t a t c e z B i s k u p c a , z a t y t u ł o w a n e j P r z e z b i b lio t e k ę d o u n i f i k a c j i n a r o d o w e j c z y t a m y : „ D o t a r c i e d o b r e j p o l s k i e j k s ią ż k i d o k a ż d e g o z a k ą t k a m i e j s k i e g o i w i e js k i e g o , z w ła sz c z a w s p r z y j a j ą c e j p o r z e z im o w e j , u ł a t w i ł o b y i p r z y s p i e s z y ł o b y z r e p o l o n i z o w a n i e a u t o c h t o n ó w o r a z s t a ł o b y się n a j l e p s z y m ś r o d k i e m d o z u n i f i k o w a n i a w s z y s t k i c h P o l a k ó w n a t e j z ie m i w j e d n ą r o d z i n ę ” ( W ia d o m o ś c i M a z u r s k ie , 1946, n r 281, s. 3).
stości w L am kow ie, jak i w in n y ch miejscowościach, gdzie w ygłaszano piękne
przem ów ienia i re fe ra ty , śpiew ano h y m n n a ro d o w y i Rotę 2t.
Przyczynki d o dziejów bib lio te k g m in ny ch
4 3 3
26 N p . p r z e w o d n i c z ą c y O W R N in ż. J a n K o s s w s w o i m p r z e m ó w i e n i u p o d k r e ś l i ł „ r ó ż n i c ę w t r a k t o w a n i u l u d u w i e j s k i e g o p r z e z d a w n e r z ą d y o b s z a r n i k ó w i k a p i t a l i s t ó w , k t ó r e o b a w i a ł y s ię ś w i a t ł a n a u k i i k u l t u r y w m a s a c h c h ł o p s k i c h i o b e c n y c h r z ą d ó w P o l s k i L u d o w e j , k t ó r e d la p o l s k i e g o l u d u o d d a j ą w c a ły m k r a j u w d n i u d z is i e js z y m k i l k a t y s i ę c y [!] b i b l i o t e k , z a w i e r a j ą c y c h o k o ł o m i l i o n a k s ią ż e k n i o s ą c y c h c h ło p u w i e d z ę i k u l t u r ę . T y l k o b o w i e m ś w i a t ł y i ś w i a d o m y c e l u o b y w a t e l s z y b c i e j i p e w n i e j d o p r o w a d z i P o l s k ę d o s o c j a l i z m u . S z c z e g ó ln ie tu , n a z i e m ia c h W a r m i i i M a z u r , k s i ą ż k a p o l s k a m a d u ż ą r o lę d o s p e ł n i e n i a . T u b o w i e m N i e m i e c u s ił o w a ł z n is z c z y ć k u l t u r ę p o l s k ą i w y d r z e ć l u d n o ś c i , m ó w i ą c e j p o p o l s k u , j e j j ę z y k m a c i e r z y s t y ” . ( Ż y c ie O l s z ty ń s k i e , 1949, n r 16). A k c e n t y s p o łe c z n e z n a j d o w a ł y s ię w r e f e r a c i e B o g u s ł a w a J a s z c z a k a p t. O ś w i a t a i k u l t u r a u> P o l s c e L u d o w e j , w y g ł o s z o n e g o n a o t w a r c i u p u n k t u b i b li o te c z n e g o w N a w i a d a c h , g d z ie „ z o s t a ło p o d k r e ś l o n e z n a c z e n i e t e j w a ż n e j c h w i li , k i e d y b i b l i o t e k i w c a łe j P o l s c e r o z p o c z ę ł y t ę w i e l k ą p r a c ę n a d u p o w s z e c h n i e n i e m k u l t u r y i b u d o w a n i e m d e m o k r a c j i k u l t u r a l n e j , n a d k s z t a ł t o w a n i e m n o w e g o t y p u c z ło w ie k a , k t ó r y n i e b ę d z i e ' s ię k i e r o w a ł z a s a d a m i s o b k o s t w a i e g o iz m u . B i b l i o t e k a G m i n n a w N a w i a d a c h z m o b i l i z u j e w s z y s t k i e siły , ż e b y w y r o b i ć p o t r z e b ę c z y ta n i a k s ią ż k i , p ę d d o s a m o k s z t a ł c e n i a w ś r ó d r o b o t n i k ó w i c h ło p ó w m a ł o r o l n y c h ” . N a t o m i a s t w t a k i c h m ie j s c o w o ś c i a c h w p o w i e c ie m r ą g o w s k i m J a k M ik o ł a jk i , R u c i a n e , C z a s z k o w o , W o ź n ic e , P o p o w o , L e m b r u k p o d c z a s t y c h u r o c z y s t o ś c i u c z e s t n i c y ś p i e w a l i R o t ę i h y m n n a r o d o w y . (M B P w M r ą g o w ie , S p r a w o z d a n i a z o t w a r c i a b i b l i o t e k i p u n k t ó w b ib li o te c z n y c h ) .
AN EK S 1
R eg u lam in dla Biblioteki G rom adzkiej w C ackow ie [dziś Czas
2kowie]
— pkt. rozdz. 13
1. B i b l i o t e k a o t w a r t a w s o b o t y i n i e d z i e le k a ż d e g o t y g o d n i a w r o k u o d g o d z . 14.00 d o g o d z . 16.00. 2. 2 b i b l i o t e k i m o ż e k o r z y s t a ć k a ż d y o b y w a t e l R .P ., k t ó r y w p i s z e s ię n a c z ło n k a b i b l i o t e k i i w p ł a c ił d o k a s y : a ) w p i s o w e w s t o s u n k u r o c z n y m 50 zł, b ) a b o n a m e n t m ie s i ę c z n y w w y s o k o ś c i 10 zł. 3.w
c z a s ie p r z e b y w a n i a w s a li b i b l i o t e c z n e j n a l e ż y a) z a c h o w a ć s p o k ó j — r o z m a w i a ć t y l k o p ó łg ło s e m , b) n i e p r z e s z k a d z a ć w s p ó ł c z y t e l n i k o m w c z y ta n i u , c) n i e b y ć p i j a n y m l u b p ić w ó d k ę w s a li b i b li o t e c z n e j . 4. K s i ą ż k a m u s i b y ć n a j d a l e j w p r z e c i ą g u j e d n e g o m i e s i ą c a z w r ó c o n a w t a k i m s ta n i e , j a k ą c z y t e l n i k w y p o ż y c z y ł, t o z n a c z y n i e p o p l a m i o n a i n i e u s z k o d z o n a . 5. U s z k o d z o n a k s i ą ż k a p o d l e g a o p ł a c i e r ó w n o w a r t o ś c i n o w e j k s ią ż k i. 6. L e k k o m y ś l n e n i s z c z e n i e k s i ą ż k i p o d l e g a k a r z e , a w i n n i p r z e k r o c z e n i a b ę d ą o d p o w i a d a ć p r z e d s ą d e m z a s a b o ta ż , g d y ż k s ią ż k a s t a n o w i w ł a s n o ś ć S k a r b u P a ń s t w a . 7. D o c z y t a n i a k s ią ż k i s t a r a ć s i ę r ę c e m i e ć c z y ste . 8. K s i ą ż k ę p r z y c z y t a n i u n i e w o l n o p r z e ł a m y w a ć i k a r t z a g in a ć , g d y ż k s i ą ż k a s ię n isz c z y . 9. Z g ł a s z a ć k i e r o w n i k o w i b i b l i o t e k i , j a k i e c z y t e l n i k ż y c z y s o b ie c z y t a ć k s i ą ż k i z p o d a n i e m a u t o r a i t y t u ł u k s ią ż k i. K i e r o w n i k B i b l i o t e k i p k t . ro z d z . 13 w C a c k o w i e (—) B a r c z u k Ź r ó d ło : M ie j s k a B i b l i o t e k a p u b l i c z n a w M rą g o w ie , S p r a w o z d a n i a z o t w a r c i a b i b l i o t e k i p u n k t ó w b i b l i o te c z n y c h . 28 K o m u n ik a ty43 4
Jan Wr ó bl ew ski
AN EK S 2
Rozmieszczenie w iejskich bibliotek gm innych
w poszczególnych p ow iatach w ojew ództw a olsztyńskiego — 4 lipca 1949 roku
B a r t o s z y c k i : G a l i n y ( k i e r o w n i k : E u g e n i a J a r o c k a ) , S ę p o p o l ( Z o fia J a n u s z k o ) ; B r a n i e w s k i : F r o m b o r k ( J a n T a r a s i u k ) , L e l k o w o ( J a n T u r e k ) , P i e n i ę ż n o ( O l g ie r d L i c h o - d z ie j e w s k i) ; G i ż y c k i: G i ż y c k o — w i e ś ( M a r i a n O s e n k o w s k i ) , M il k i ( W a c ł a w B l a lo b r z e s k i ) , R y n — m . ( I r e n a G o ł ę b io w s k a ) , R y n — w . (w R u d ó w c e — W i k t o r B o r e j k o ) , S t e r ł a w k i W ie l k ie (Z o fia S z y p iłło ), T a l k i ( N a t a l i a D o b k o w s k a ) , W y d m i n y ( J a n i n a W e re s z c z y ń s k a ) ; G ó r o w s k i : B u k o w ie c ( ś w i ę t o s ł a w R u d y ) , K a n d y t y ( A l d o n a W ie r z c h o w s k a ) , P i e s z k o w o ( R y s z a r d B i to w t) , W o j c i e c h y ( K l a r a K o s t e c z k o ) ; K ę t r z y ń s k i : B a r c i a n y ( A n t o n i n a L i z a k ) , K o r s z e ( B r o n is ł a w Z i n k ie w ic z ), N o w a R ó ż a n k a (w S i ń c u — W il h e lm J a n c z e w s k i ) , S r o k o w o ( K a z im ie r z R o d z ie w ic z ); L i d z b a r s k i : D o b r e M ia s t o ( M a r ia Ł u k a n t o w a ) , K i w i t y ( H e le n a H a ł a d u d ó w n a ) , K łę b o w o (W ł a d y s ła w G r u s z in s ) , L u b o m i n o ( E le o n o r a R o g a l s k a ) , P i o t r a s z e w o ( R o m a n D o b r a ń s k i ) , R u n o w o ( P i o t r W o jt k i e w ic z ) , ś w i ą t k i ( K a z im ie r a G r a b o w s k a ) ; M o r ą s k i : M ił a k o w o ( J a d w i g a K u ć ), S ł o n e c z n i k ( B o le s ła w K u ł a k o w s k i ) , Z a l e w o ( A l e k s a n d e r S k r o d z k i) ; M r ą g o w s k i: B a r a n o w o ( B o g u s ła w J a s z c z a k ) , M i k o ł a j k i ( W a n d a B ie le w ic z ), S o r k w i t y ( J a n B a n a s z e w s k i) , U k t a ( A r m i n H a m m e r m e i s t e r ) , W y s z e m b o r k ( H e le n a H r y n i e w i e c k a ) ; N i d z ic k i : J e d w a b n o ( A n n a M a r t y n i a k ) , S z k o t o w o ( E m il W ilc z e w s k i) ; O l s z ty ń s k i : B a r c z e w o — m . ( F r a n c i s z e k I w a n o w s k i ) , B u t r y n y ( S a b in a P ł o c h a r c z y k ) , D y w i t y (M ik o ła j K r a s z e w s k i) , G i e t r z w a ł d ( A n d r z e j S a m u lo w s k i ) , J o n k o w o ( J a n S z y n a k a ) , K l e b a r k W ie l k i ( H a li n a M a li n o w s k a ) , L a m k o w o ( E d m u n d Stolz), M a r c i n k o w o (w P u r d z i e — K l a r a P a w ł o w s k a ) , R a m s o w o ( A d a m P r z e o r s k i ) , S t a w i g u d a ( B a r b a r a S a d ł o w s k a ) ; O s t r ó d z k i : B i e s a l ( I r e n a W i t k o w s k a ) , D ą b r ó w n o ( M a r ia B e n e d y k a ) , Ł u k t a ( E d w a r d Z a - w i e s k a ) , O l s z t y n e k — w . ( W i e ra M a je w s k a ) , T y r o w o ( N a p o le o n D e r e s z k i e w i c z ) ; P a s ł ę c k i : D o b r y ( J a n O ż u b k o ) , M ł y n a r y ( I r e n a K o l a n ik ) , R o g a j n y ( S t a n i s ł a w B u ś k o ) ; P i s k i : B i a ła — m . ( F e li k s a L a u d a ń s k a ) , B i a ła — g m . (w K o ż u c h a c h — K a z i m i e r z S k w a r s k i) , D r y g a ł y ( C e c y lia P a n i c h o w s k a ) , K u m i e l s k ( w G u z k a c h — D a n i e l N i e s t e r k o w s k i ) , O r z y s z — m . (W ł o d z im i e r z Ż a r s k i ) , O r z y s z — g m . (w N o w y c h G u t a c h — S t a n i s ł a w Z a w i s to w s k i) ; R e s z e ls k i : B i s k u p i e c ( M a r ia O s t r o w s k a ) , C z e r w o n k a ( J ó z e f S i e m i e ń c z u k ) , F r a n k n o w o (B o g u m i ł a K o s s a k o w s k a ) , J e z i o r a n y ( J a n i n a K r a s o w s k a ) , K o l n o ( L e o n a r d W iś n i e w s k i) , R e s z e l ( A n n a K a r c z e w s k a ) ; S u s k i : J ę d r y c h o w o ( S t e f a n D y m k o w s k i ) , K i s ie l ic e ( Z y g m u n t P a j e w s k i ) , P i o t r k o w o ( E u g e n i u s z K o w a ls k i ), R u d z i e n ic e ( I r e n a D a n i e lc z u k ) ; S z c z y c i e ń s k i: D ź w i e r z u t y ( J a n i n a P o c i e c h ó w n a ) , R o z o g i ( H a li n a Z a w a d z k a ) , W i e l b a r k ( N in a P i o tr o w i c z ) ; W ę g o r z e w s k i : B a n i e M a z u r s k i e ( E u g e n iu s z R u d ź ), B u d r y ( C z e sła w G ą g le w s k i) , K u t y ( A n t o n i K o s s a k o w s k i ). Ź r ó d ł o : W A P O , K O S , t e c z k a 98, k . 72—73.
Przyczynki d o dziejów bib lio te k g m in ny ch
4 3 5
A N EK S 3
Biblioteki m iejskie i gm inne woj. olsztyńskiego w 1950 ro k u
P o w i a t B i b l i o t e k i m i e j s k i e B i b l i o t e k i g m i n n e 1 2 3 B a r to s z y c k i B arto sz y c e Z y d o w o - D ą b ro w a , G a lin y , S ę p o p o l, S o k o lic a B is k u p i e c k i B isk u p ie c , B is z ty n e k J e z i o r a n y , R eszel C z e r w o n k a , F r a n k n o w o , G r z ę d a (w B i s z ty n k u ), K le w n o (w R eszlu ), K o ln o , L u t r y , R a d o s to w o , R ze c k B r a n i e w s k i B r a n ie w o , O r n e t a B a ż y n y , C h r u ś c ie l, F r o m b o r k , L e c h o w o , L e lk o w o , N o w a P a s ł ę k a , P ie n ię ż n o , P ł o s k in ia , W ola L i p o w s k a D z ia ł d o w s k i D z iałd o w o , L i d z b a r k W ełsk i D z ia ł d o w o - w ie ś , B u r k a t gm . F ilice , Iłow o, K ie łp in y , L i d z b a r k - w i e ś , P ło ś n ic a , R y b n o , Ż a b i n y
G iż y ck i G iż y ck o , R y n G iż y ck o , M iłk i, R y n , T a lk i, S t e r ł a w k i W ie lk ie , W y d m i n y
G ó ro w s k i G ó ro w o Iła w e c k i e B u k o w ie c , G a lin y , G ó ro w o Ił., K a n d y t y , P ie s z k o w o , W o jc ie c h y I ł a w s k i Iła w a , P r a b u t y , S u s z G d a k o w o , I ł a w a - w i e ś , J ę d r y c h o w o , K i s i e lice, K lim y , P i o t r k o w o (w R e d a k a c h ), R o żn o w o , R u d z i e n ic e K ę t r z y ń s k i K ę t r z y n B a r c i a n y , B e z ła w k i, K o rs z e , B o b ro w o , B ie d asz k i, K r a s k o w o , S ą to c z n o , S k a n d a w a , N o w a R ó ż a n k a , S r o k o w o , W in d a L i d z b a r s k i L i d z b a r k , D o b re M iasto D o b re M ias to , K i w i t y , K łę b o w o , L i d z b a r k , L u b o m in o , P io t r a s z e w o , R u m o w o , Ś w i ą t k i M o rą s k i M o rą g B o g u ch w a ły , B o re cz n o , B r a m k a (Ż ab i Róg), K r ó le w o (Łączno), M a łd y t y , M i ł a k o wo, M y ślice, S ło n e c z n ik , St. D zierzg o ń , Z a le w o M rą g o w s k i M rą g o w o , M ik o ła jk i B a r a n o w o , M a r c in k o w o , N a w i a d y , P ie c k i, R y b n o , S o r k w i t y , U k t a , W o źn ice, W y s z e m b o r k N id z ic k i N id z ic a J e d w a b n o , K ozłow o, M u sz a k i, W a ł y (Kot), N a p iw o d a , S z k o to w o , S z k u d a j (K a n ig o w o ) N o w o m ie js k i N o w e M ias to , L u b a w a G ro d z ic z n o , K u r z ę t n i k , L u b a w a , Ł ą k o sz, M arz ę c ic e , M ro c zn o , N. M ia s to (P a c ó łto - wo), N o w y D w ó r B r a t i a ń s k i (G ry ź lin y ) , P r ą t n i c a , R o ż e n ta l O ls z ty ń s k i B ar c z e w o B u t r y n y , D y w ity , G i e t r z w a ł d , J o n k o w o , K l e b a r k , L a m k o w o , P u r d a , R a m so w o , S t a w i g u d a
