A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S
TURYZM 1, 1985
T a d eu s z Ł o b o że w ic z
A K T Y W N O Ś Ć TURY STYC ZN A MŁODZIEŻY P R A C U JĄ C E J L'A C TI V IT É TO UR IS TIQ U E DE JEU N ES TRAVAILLEURS
D an s l'a r ticle on a p r é se n té le s r és u lta ts d es r e c h e rc h e s e ffe c tu é e s, dans tout le p a y s sur l'a c tiv ité to u ristiq ue de jeu n e s tra v ailleu rs , ha bita nts de s v ille s et d e s v illa g e s , e n 1982. Les r e c h e r ch e s ont e m br a ssé 701 p e r s on n es de d e ux s e x e s , â 1 â g e jusq u à 35 ans. O n a fait l'a n a ly s e de l'a c tiv ité to u ristiq ue et de c o n g é , c e lle d e w e e k -e n d s et d 'ex c u r sion s p end an t tou te l ’a nn ée . O n a p r é cise le s dé sir s de c e g ro upe de je u n e s c o nc er n an t le r ep os , on a défini le s o b s ta c le s sur le c he m in v e rs le to ur ism e e n m as se .
W STĘP
A n a l i z o w a n a g r u p a sp o ł e cz n a r e p r e z e n t o w a n a j e st p rz e z ok oło 6,5 m in osób, z a t r u d n io n y c h w w i ęk sz o ści w g o sp o d a r c e u s p o ł ec z n io nej. O g ó ln ie m ało w i e m y n a t e m a t a k t y w n o ś c i t u r y s t y c z n e j tej g r u p y m i es z k a ń c ó w n as z eg o k r a ju . N ie z n a m y u p o d o b a ń w y p o c z y n k o w y c h m ło d zieży p r a c u j ą c e j la t o s ie m d zi esi ąty c h , m ało w i e m y o c z y n -n ik a c h u t r u d -n i a j ą c y c h d o s tę p te j g r u p y m ło dz ieży do r ó ż -n y c h for m a k t y w n e g o w y p o c z y n k u tu r y st y c z n e g o . S p o śró d 34 p ozy c ji l i t e r a t u r y d o ty cz ą c ej t u r y s t y k i m ł odzieży p r a c u j ą c e j — m i e sz k a ń c ó w m ia st i 13 p oz yc ji d o t y cz ą c y ch tu r y s t y k i m ło dzieży p r a c u j ą c e j z t e r e n u w si ani j e d n a n ie o m a w i a w y m i e n i o n e j p r o b l e m a ty k i w o p a r ci u o b a d a n ia o g ó ln o k r aj o w e .
L ata o s ie m d z ie sią te p o g łę b iły t r u d n o ś c i w z a k r e si e d o s t ęp u m ło dzież y do w y b r a n y c h p rze z sieb ie fo r m u p r a w i a n i a t u r y s t y k i i w y -p o cz y n k u . Sądzić na leż ało , że w n a jt r u d n i e j sz e j s y t u a cj i zn a la zł a się m ło dzież p r a c u j ą ca , a sz cz eg ól ni e ta jej część, k t ó r a r o z p o cz y n a p r a c ę lu b z a k ł ad a rodzinę.
M ET O DYK A B A D A Ń
B ad an ia m iał y c h a r a k t e r sz y b k iej son dy , d o k o n a n e j p r z y p o m o c y an k i ety . Z a k r e s w i e k u do 35 lat u stal ili p r z e d s ta w i c i el e o rg a n iz ac ji m ł od z ież o w y c h . A n k i et a z a w i e r a ł a 78 p y t ań , k t ó r e z w e r y f i k o w a n o p o d czas b a d a ń w st ę p n y c h . O st a t e c z n a w e r s j a a n k i e t y z a w i e r a ł a 37 p y -t a ń o -t w a r -t y c h i 38 z a m k n ię -t y c h . Du ża liczba p y -t a ń o -t w a r -t y c h m iała d a ć s za n sę w y p o w i e d z e n i a się m ł od zi eży i u n i k n i ę ci a s t e r o w a n i a w y p ow ied ziam i. P y ta n o o sp osó b o r g a n iz o w a n i a so b ie w y p o c z y n k u , p r z e b ieg w y p o c z y n k u c or o czn eg o , c o t y g o d n i o w e g o i co d z ie n ne g o , o r g a n i -za to r a, t r u d n o ś ci n a p o t y k a n e w r e a li -za c j i z a m i e rz e ń w y p o c z y n k o w y c h
o raz o ży c z en ia d o t y c z ą c e tu r y st y k i.
A n k i e t y r o z p r o w a d z o n o w ś r ó d m ło d z ież y p r a c u j ą c e j n a z e b r a n i ac h Zw ią zk u M ło d zie ży W i e j s k i e j i Z w i ą z k u S o c jal ist y c zn e j M ło d zie ży P o lskie j (sp o t k an ia o g ó ln o k r a jo w e ), w r ę c z a j ą c u cz e s tn ik o m plik an kie t, k t ó r e r o z d a n e zo st a ły pó ź n ie j w m ie js cu ich z a m ie s z k a n i a i p ra c y. W t e n sp osó b r o z p r o w a d z o n o 5 ty s. an k iet . R e s p o n d e n t ó w p ro s zo n o o o d e s ła n ie ich d o 1 c z e r w c a 1983 r.
Z e b r a n o 701 an k iet , z czeg o 332 od m ie s z k a ń c ó w w si i 369* od m i e sz k a ń c ó w m iast. P r ze szło 400 r e s p o n d e n t ó w n i e p r z e k r a c z a ło 25 r o k u życia.
D A N E O B A D A N E J ZB IO RO W O ŚCI
N a o g ó l n ą liczbę 701 osób, k t ó r e w y p e ł n i ł y an k iet ę, 47,4% b y ło m ie s zk ań ca m i wsi, a 52,6% m ie s zk ań ca m i m iast. W ś r ó d b i o r ą c y c h u d ział w b a d a n ia c h p r z e w a ż a ł a m łod zież w w i e k u 19— 25 la t (56,8%), 47,5% st a n o w i ły k o b iet y , a 52,5% m ężczy źni. Aż 7 1% b y ło s t a n u w o l -nego . P r z e w a ż a ł a m łod zież z śr e d n im w y k s z t a ł c e n ie m z a w o d o w y m (50,2%). W y k s z ta ł c e n i e z a sa d n i cz e z a w o d o w e zd o b y ł o 19,5% a n k i e t o w a n y c h , ś r e d n ie o g ó l n e 15,4%, a w y ż sz e 12,6%. W y k s z ta łc e n i e m p o d -s t a w o w y m le g i t y m o w a ł o -się 2,3% a n k i e t o w a n y c h . W ś r ó d a n k i e t o w a n y c h b y ło 18,4% r o b o tn i k ó w , 8,1% ro ln ik ó w , 46,6% p r a c o w n i k ó w u m y s ło w y c h , 7 % u r z ę d n ik ó w , 8,3 % ś r e d n ie g o p e r -so n e l u te ch n ic z n eg o , 9 % p r a c o w n i k ó w i n ż y n i e r y j n o - te c h n i cz n y c h . ) W Y PO CZ YN E K UR LO P O W Y B A D A N E J MŁODZIEZY U r lo p j e s t o k a z ją do w sz e lk i e g o r o d z a ju w y j a z d ó w t u r y st y c z n y c h , z a r ó w n o w y p o c z y n k o w y c h k r ó tk o i d łu g o t e r m i n o w y c h ty p u p o b y t o -w e g o j a k i -w ę d r o -w n e g o . W t r a d y c y j n y m m o d el u -w y p o c z y n k u ludzi
p r a c y d o m in o w ał d o t y c h c z a s w y ł ą c z n i e w y p o c z y n e k u r l o p o w y . Raz w r o k u lud zie p r a c u j ą c y z a w o d o w o w y b i e r a l i się n a w cz as y , w y j e ż d żali n a w i eś do r o d z i n y lu b sp ęd z al i t e n czas w m i ej scu za m ie sz -k a n ia .
Czy w ślad za zm ian am i w t r y b ie p r a c y i u n o r m o w a n i a m i d o t y -czą cy m i cz asu p r a c y za szły ró w n ie ż zm ia n y w sy st e m i e w y p o c z y n k u
ludzi p r a c u j ą c y c h ? Czy n a j b a r d z i e j p o d a t n a n a zm i an y za c h o d z ą ce w o to c ze n iu m ło dzież p r z y j ę ła i z a a d a p t o w a ł a do sw o je g o t r y b u ży cia l a n so w a n e p rz ez r ó ż n e g o r o d z a j u i n st y tu c j e i o r g a n i z a c j e sp o so b y sp ę d z an i a cz asu w o l n eg o — w t y m u r lo p o w eg o ?
A n k i e t o w a n a m ło dzi eż c h c ia ła b y w y p o c z y w a ć n a r ó ż n eg o ty p u o b o za c h (42% b a d a n y ch ) . T ę fo r m ę w y p o c z y n k u p r e f e r u j e g ł ó w n ie m ł o -dzież w i e j s k a (46,7%), p o d c z as g d y m ło dz ież m i ej s k a w y m i e n i a ten spo só b sp ę d ze n i a u r l o p u n a d r u g im m i e js cu (37,9%), p r e f e r u ją c w y p o c z y n e k n a w c z a s a c h (41,7%). Aż 2 8 % a n k i e t o w a n y c h c h c ia ł o b y s p ę dzić u r l o p n a w ę d r ó w c e . U r o d z i n y lu b z n a j o m y c h n a w s i cz y w m i e ście c h c ia ło b y w y p o c z y w a ć ty lk o 1,4% m ło dzieży . I n n e f o r m y w y p o
-c z y n k u u r l o p o w e g o n ie z a i n te r e so w a ł y b a d a n e j m ło dzieży .
T y m cz a se m w r o k u 1982 m ł o d z i e ż m i e j s k a w p r z e w a ż a j ą -cej liczbie w y j e ż d ż a ł a do k r e w n y c h lub z n a j o m y c h n a w ie ś lub do, m i as ta (40,9%). Do k r e w n y c h n a w ie ś w y j e c h a ł o 28,7 % a n k i e t o w a n y c h a do m ia s ta 12,2%. Była to r e a k c j a s p o ł ec z e ń st w a n a d r o ż y zn ę p a n u j ą c ą w p ie r w sz y m r o k u d z ia ła n ia r e f o r m y g o s p o d a r c ze j . S p ad ło w ó w -czas w y r a ź n i e z a in t e r e s o w a n ie sp o łe c z e ń s t w a z o r g a n i z o w a n ą for m ą w y p o c z y n k u u r l o p o w e g o . W ob oz ie t u r y st y c z n y m lub sp o r t o w y m b r a -ło u d ział 2 6 % a n k i e t o w a n y c h , w w ę d r ó w k a c h po k r a j u sa m o tn ie lub ze z n a jo m y m i u c z e st n i cz y ł o 2 3 % r e s p o n d e n t ó w . T y l k o 18,7% b a d a n y c h k o r z y s ta ło z w c za s ó w (12,2% z za k ła d o w y c h , 6,5 % z w c z as ó w FWP). Za g r a n i c ę w y j e c h a ł o ty lk o 3 % a n k i e t o w a n y c h , a 12 % ni e w y j e ż d ż ał o n igd zi e p oz a t e r e n m iasta. M ł o d z i e ż w i e j s k a w z na c z n e j liczbie n i e w y j e ż d ża ł a n ig dz ie p o za t e r e n w io s k i (31%). N a j w i ę k s z a liczb a a n k i e t o w a n y c h (29%) w y -j e c h a ł a do k r e w n y c h lub z n a -j o m y c h n a w ieś lub do m i asta , a 22% n a ob óz t u r y s t y c z n y lub sp o r to w y . N a w ę d r ó w k a c h po k r a j u p r z e -b y w a ło 22,6% a n k i e t o w a n y c h , n a w c z a s a c h 8,4 % (1,8% na w c z a s a c h F W P , 6,6% n a w c z a s a c h za k ł ad o w y ch ) . Za g r a n ic ę w y j e c h a ł o 1,5% a n k i e t o w a n y c h .
Łączn ie więc, p o dc za s u r l o p u l at e m 1982 d o m i n o w ał a f o r m a w y j az d u m ł o dzi eży do k r e w n y c h i z n a jo m y ch . R o zbi eżn ość m i ęd z y ż y -cz en ia m i a rz ec z y w is ty m i m o ż liw o śc iam i b y ł a b a r d z o zn ac zn a . U r lo p sp ęd z o n y w d o m u lu b u r o d z in y j e st o c e n ia n y p rz e z m łod zież j e d n o -m y śl n ie j a k o z d e c y d o w a n i e n ie a t r a k c y j n y .
D an e p o w y ż sz e d o ty c zą l et n i eg o w y p o c z y n k u u r l o p o w e g o . Zim a n a t o m i a st j e s t w c iąż j eszc ze m ało u lu b i o n ą p o r ą w y j a z d ó w u r l o p o -w y ch . Łączn ie aż 57,6% a n k i e t o -w a n y c h n ie k o r z y s ta ł o z -w y j a z d ó -w u r l o p o w y c h o tej p o r z e rok u. W śr ó d a n k i e t o w a n e j m ło dz ieży w i e js k ie j 61,4% a w śr ó d m ie js ki ej 54,5% n ie w y j e ż d ż ał o n ig dz ie zim ą w ce la c h t u r y s ty cz n o - w y p o c z y n k o w y c h . Ci, k t ó r z y z d e c y d o w a l i się n a w y j az d (17,4%), z ac h ęc en i zostali prz ez o r g a n iz a t o r ó w o b oz ów t u r y s t y c z n y c h i sp o r t o w y ch .
M im o w i ęk s z ej ilości cz asu w o l n e g o n a w si zimą, b a d a n ia nie w sk a z u j ą n a w y r a ź n y u d ział m ł od zi eży w i ej s k i e j w w y j a z d a c h u r l o -p o w y c h . Z w c z a só w k o r z y s ta ło t y lk o 5 ,3% r e s-p o n d e n t ó w , w t y m z w c z as ó w F W P t y lk o 1,3%. W o k r e s ie t y m o d n o t o w a n o w y j a z d y do z n a j o m y c h (20% w s z y st k i c h a n k ie to w a n y c h ) , j e d n a k c zę st sze w śr ó d
r e s p o n d e n t ó w z m ia s t (15%) niż w s i (8%).
Z b a d a ń w y n i k a , że o k o ło 3 7 % r e sp o n d e n tó w r e a li zo w ał o u r lo p ty lk o latem , a 5 3 % dzieliło n a d w ie części, j e d n a k n i e k o n ie c z n ie w ce lu w y k o r z y st a n i a go zim ą dla c e ló w tu r y st y cz n y c h .
M łodzi eż p r a c u j ą c a ni e w y k o r z y s t u j e ca ł e g o p r z y s ł u g u j ą c e g o jej u r l o p u w c e la ch t u r y st y c z n o - w y p o c z y n k o w y c h . Część cz asu p o św i ęc a p r a c o m za r o b k o w y m , ro d z in ie lub z b r a k u m o żliw o ści w y j a z d u s p ę dza u r l o p w m i ej sc u z a m ie sz ka n ia . Łączn ie 3 2 % a n k i e t o w a n y c h s p ę -dziło l at e m 11— 15 dn i n a w y j e ź d z ie t u r y s ty c zn o - w y p o c z y n k o w y m , 19,6% p r z e b y w a ło n a u r l o p ie od 1 do 10 dni, a 2 6 % d łu że j niż 15 dni. Zimą, n aj c z ę st s z y o k r e s p o b y t u w y p o c z y n k o w e g o w y n o s i ł 6— 10 dni.
N i e c a ł y o k r e s u rl o p u lu b p o b y t u t u r y st y c z n o - w y p o c z y n k o w e g o p o św i ę c a a n k i e t o w a n a m łod zież na c z y n n y w y p o c z y n e k tu r y s ty cz n y . W y n i k i b a d a ń inf o rm uj ą, że sp o ś r ó d u p r a w i a j ą c y c h t u r y s t y k ę 3 0% m ło d zieży m i e jsk ie j i 2 1 % m ło d zież y w i ej sk i e j p o ś w ię c a n a t e n cel 6 — 10 dni u rlo p u , 16% m ł od zi eży w i e j s k i e j i 15% m i e js k ie j u p r a w i a t u r y s t y k ę p o d c za s u r l o p u p rze z o k r e s 11— 15 dni, 8 % ca łe j b a d a n e j p o p u l ac j i u p r a w i a t u r y s t y k ę p rz ez 16— 20 dni, 7 % d łuż ej niż 25 dni, 6 % 1— 5 dni, a 3 5 % ni e p o d e jm u j e w o n ó le ta k ie j dział alno ści.
P r z e w a ż a j ą c a liczba r e sp o n d e n tó w (48,5%) o r g a n iz o w a ła sob ie s a -m a sw ó j w y j a z d u r lo p o w y (-m łodzież w i e j s k a w 39% , -m i ej sk a 57%). O r g a n i z a to r e m w y j a z d ó w u r l o p o w y c h a n k i e t o w a n e j m ł o dz ieży b y ł w w i ęk sz o śc i p r z y p a d k ó w ZSM P (38,8%). T a k ż e zn ac zą c y m o r g a n i z a to
-rem w y p o c z y n k u u r l o p o w e g o b a d a n e j m ł od zi eży b y ł y z a k ła d y p r a c y (21,4%). Z r o d z i n ą w y p o c z y w a ł o 10% m ło d zi eży m i ej sk ie j i 3 % w i e j -skiej.
A n k i e t o w a n a m łod zież w i ej s k a p r e f e r u j e w y j a z d y z b i o r o w e (70%), k r ó t k o p o b y t o w e (37,7%). M ło dz ież m ie jsk a w y b i e r a p od o b nie , ch o ć za d z i ał a ln o ś c ią z b i o r o w ą w y p o w i e d z ia ł o się 5 0% a n k i e t o w a n y c h , a za
k r ó t k o p o b y t o w ą 39% . D z ia łal no ść k r ó t k o p o b y t o w a w i d z i an a j e s t c h ę t -n iej p r a w d o p o d o b -n i e ze w zg lę d u -n a o g r a -n ic z o -n ą liczbę d-ni u rlo pu , j a k ą p o św ię cić m o że m łod zież p r a c u ją c a n a w y ja z d y t u r y s ty c z n e .
O r g a n i z a t o r z y t u r y s t y k i w i ej s k i ej tł u m a czą p r z e w a g ę t u r y s t y k i g r u p o w e j n a d in d y w i d u a l n ą ch ę cią z a p e w n i e n i a sob ie p rz ez u c z e st n i k ó w w i e j sk i c h c a łk o w it e j o r g a n iz a cj i w y ciec zk i, ch ęci b y c ia p od o p i e k ą od p o cz ąt k u do k o ń c a im p re zy . T łu m a c z e n i e to w św i et l e w y n i k ó w b a d a ń w y d a j e się b y ć ty lk o w części p r a w d zi w e . J a k b o w ie m w y -tł u m a cz y ć fa k t p o d o b n e g o z a in t e r e so w a n i a t u r y s t y k ą g r u p o w ą prz ez m łodzież m iej sk ą? W g r ę w c h o d zi tu p r a w d o p o d o b n i e a u t e n t y c z n a ch ęć p r z e b y w a n i a w ś r o d o w i sk u r ó w ie ś n ik ó w , p o zn a n ia n o w y c h ludzi i n a w i ą z a n i e p r zy ja źn i. O k o ł o 3 0 % a n k i e t o w a n y c h n ie m a w tej s p r a -w i e -w y r o b i o n e g o zd ania. M im o p r e f e r o w a n e j f o r m y s p ę d z an ia u r l o p u ,,na ob ozie", 5 8 % m ł o dzieży ch ci a ło b y k o r z y s ta ć z b a z y sta ł ej a 37,5% z n am i o to w ej. S ą -dzić n ależy , że po d p o j ę ci e m „ p o b y t n a obo zie" , część a n k i e t o w a n y c h r o z u m ia ła u r lo p z p r o g r a m e m t y p o w y m dla p o b y t ó w ob o zo w y ch . J a k o g łó w n ą p r z y c z y n ę n ie u c z es tn ic z e n ia w e w c z a sa c h i o bo z a ch r e sp o n d e n c i (24%) w y m i e n i a j ą „ br a k cz asu w sez o ni e w c z as o w y m " . K o le j n ą w y b i j a j ą c ą się p r z y c z y n ą w s k a z y w a n ą p rze z a n k i e t o w a n y c h j es t b r a k p i en ię d z y i d ro ż y zn a , na co s k a r ż y się 17% a n k ie t o w a n y c h . Z in n y c h p r z y c z y n r e s p o n d e n c i w y m i e n i a j ą : b r a k a t r a k c y j n y c h p r o p o z y cji i k o n k r e tn y c h in fo r m ac ji (4,6%), n i e w ł a ś c i w ą o r g a n iz ac j ę o d st r ę c z a ją c ą od p o n o w n e g o u d zi ał u (4%), n i e a k c e p t o w a n i e z o r g a n i z o w a n y c h f or m w y p o c z y n k u (3%), m ał ą liczb ę dn i u rl o p u (3%), p r z y d zi ele ni e u r l o p u w n i e w ł a śc i w y m t er m in ie (1,7%), b r a k s p r z ę t u r e k r e a c y j n e g o w m i ej scu p o b y t u u r l o p o w e g o (1%), n u d n y p r o g r a m p o -b y t u u r l o p o w e g o lu -b -b r a k p r o g r a m u (1%) o r az s p r a w y r o d z i n n e (1%). J a k o g ł ó w n y p o w ó d u cz es t n i ct w a w e w c z a s a c h i o b o za ch m łodzież w ie j s k a p o d a j e „c hę ć p o z n a n ia k r a j u i ś w i a ta " (25%), a m łod zież m i e j -sk a „ a k t y w n y w y p o c z y n e k i r e l a k s" (31%). M łod zież liczy p o za t y m n a p o zn a n i e n o w y c h ludzi, z a w ar c ie p rz y ja ź n i (12,6%), o d p r ęż en i e, o d e r w a n i e się od p r a c y i o t o cz en i a (10%), z m i an ę k li m a t u (4%), r o z -r y w k ę i z a b a w ę (2,6%), m ożl iw ość u p -r a w i a n i a s p o -r t u i -r e k -r e a c ji
fi-zy c z n ej (1,7%).
O k o ło 4 0% m ł od zi eży u c z es tn i c zą c e j w e w c z a s a c h i o b o za ch o c e nia n e g a t y w n i e ich pr zeb ieg . N a jw i ę c e j r e s p o n d e n t ó w (10,6%) k r y t y -k u j e b r a -k i o r g a n i z a c y j n e w y p o c z y n -k u . A n -k i e t o w a n i ż a lą się po za t ym n a b r a k i w p r a c y k u l t u r a l n o - r o z r y w k o w e j (10%), złe w y ż y w i e n i e (7%), b r a k o b ie k tó w i sp rz ę t u sp o r to w e g o , r e k r e a c y j n e g o i t u r y s t y c z n e g o w m i ej sc u sp ę d z an ia u r l o p u (4%), złe z a g o s p o d a r o w a n i e c za su w o l n e g o (3%), złe w a r u n k i so c j a ln e p o b y tu (3%). b r a k im pr ez r e k r e a c y jn o
sp o r t o w y c h (2,7%), b r a k lub n i e d o s t a t e c z n ą liczbę w y c ie c z e k o r g a n i z o w a n y c h dla u c z e s tn ik ó w p o d c za s p o b y tu (1,7%) o ra z zł y s ta n s a n i
-t a r n y o -to cze ni a.
M n iej k r y t y k u j e w a r u n k i p o b y t u u r l o p o w e g o m łod zież w ie jsk a . P r a w i e 8 0 % n ie z n a jd u j e ż a d n y c h u c h y b i e ń . T y lk o 3 7 % m ł od zi eży p r a -c u j ą -c ej z m i as t n ie w y t y k a o r g a n i z a t o r o m ż a d n y -c h b ra k ó w . N a taki s t a n m o że m ieć w p ł y w z a r ó w n o p r z y z w y c z a je n i e m ł o dz ież y m i e jsk ie j d o w y ż sz e g o s t a n d a r d u w a r u n k ó w b y t o w y ch , j a k i w i ę k sz e d o ś w i a d -cz en i e w y n ie s io n e z d z ia ła ln o śc i t u r y s ty c z n e j , w k t ó r e j b ie r z e -cz ęstszy udział.
Z w y p o w i e d z i r e s p o n d e n t ó w r o l n i k ó w w y n i k a, że n a j k o r z y s t n i e j -szym i m ie sią ca m i n a w y ja z d u r l o p o w y są g r u d zie ń , s t y cz e ń i luty, a czas t r w a n i a t a k i e g o p o b y t u n i e p o w i n i e n p r z e k r a c z a ć 10 dni. P o tw i e r d z a to o p in ie o r g a n i z a t o r ó w t u r y s t y k i w i ej s k i e j p r z y g o t o w u ją -c y -c h p r o p o z y -c j e p r o g r a m o w e n a p ó źn ą j esi eń, zim ę i w -c z e s n ą w io sn ę.
TU RY ST YK A W Ę D R O W N A — W YCIECZKI
W ś r ó d d y s c y p l in t u r y s t y c z n y c h u p r a w i a n y c h p rze z a n k i e t o w a n ą m ło dzież p i e r w s z e m i e js ce z a jm u j e t u r y s t y k a p iesza. U p r a w i a ło ją 5 7 % r e s p o n d e n t ó w . M n ie j p o p u l a r n e b y ł y w śr ó d a n k i e t o w a n y c h d y s cy p l in y : k o l a r s k a (16,1%), n a r c i a r s k a (16,7%), k a j a k o w a (13,6%), ż e -g l a r s k a (5,3%) o r a z m o to c y k l o w a (1,9%). T y lk o 18% b a d a n y c h po dało, że n ie u p r a w i a ża d n ej f o r m y tu r y st y k i . Z a i n t e r e s o w a n i e p o s zc z e g ó ln y m i d y sc y p l i n a m i tu r y st y c z n y m i w u k ła d zi e ś r o d o w i s k o w y m k s z t a ł t u j e się n a s t ęp u ją c o :
Form a tu r y s ty k i M ło d zież w ie js k a M ło d z ie ż m iejsk a
P ies za 60,2% 54,5% K ola rsk a 13,9% 19,2 % N a rc ia rs k a 13,9% 16,8% K a ja k ow a 13,3% 15,8% Ż eg la rs k a 6,3% 15,2% Sa m o c h od o w a 2,7% 2,7% M o to c y k lo w a 1,8% 1,9% Żadna 19,6% 18,1% Z es t a w i e n i e i nf o rm u je o s p a d k u p o p u la r n o śc i w ś r ó d m ło dzieży w i e j s k i e j t u r y s t y k i m o to c y k l o w ej i d uże j w c ią ż p o p u la r n o śc i t u r y s t y k i k o la r sk ie j. B a da ni a p o p u l a r n o ś c i p o s zc z e g ó l n y ch d y s cy p l in n ie w y k a za ł y s p e c j a l n y c h z a s k a k u j ą c y c h ,,o d k ry ć" . U s z e r e g o w a n i e t a k i e zg o d -n e j e st z d o t y c h c z a s o w y m i w y o b r a ż e -n i a m i -n a t e-n tem at.
W y p o w ie d z i a n k i e t o w a n y c h w s k a z u j ą n a w i ę k s z e z a in t e r e s o w a n ie Iz w. d y s cy p l in a m i te ch n ic zn y m i , w y m a g a j ą c y m i o p a n o w a n i a t ec h n ik t u r y st y c z n y c h : że g l ar s tw em , n a r c i a r s t w e m , k o l a r s t w e m i k a ja k a r s t w e m .
T u r y s t y k ę p i es z ą u p r a w i a 5 7 % a n k i e t o w a n y c h a p r a g n i e u p r a w i a ć 0 p o ł o w ę m ni ej. M o żn a w ięc p r z y ją ć, że z k on ie cz n o ści , b r a k u m oż li-w o ści u p r a li-w i a n i a d y s c y p l in te c h n ic zn y c h , m łod zież p r a c u j ą c a u p r a li-w i a
t u r y s t y k ę pieszą.
M ł od zież w i e js k a p r a g n i e u p r a w i a ć że g la r stw o . U p r a w ia ł o j e 6 % a n k i e t o w a n y c h , a c h c ia ło b y u p r a w i a ć je szc z e r a z tyle, tj. 12,7% a n k i e to w an y c h . T a k i e sa m e z a in t e r e s o w a n i e w y k a z u j e m ło dzi eż w i e j s k a t u -r y s t y k ą n a -r c i a -r s k ą i k o l a -r sk ą . M n ie j in t e -r e su j e się t u -r y s t y k ą k a j a k o w ą
(8,4%), s a m o c h o d o w ą (5,1%) i m o t o c y k l o w ą (4,5%).
D a n e te są r o z b i eż n e z w y o b r a ż e n i a m i o r g a n i z a t o r ó w w iej sk ich , k t ó r z y u w a ż a ją , że m ł od zie ż w i e j s k a d ą ż y do u p r a w i a n i a t u r y s t y k i m o t o cy k lo w e j , k a ja k o w e j , k o l a r sk ie j o r az n a r c i a r s t w a nizin nego .
M łod zież m i e j sk a j e s t je szc ze b a r d z i ej z a i n t e r e s o w a n a ż e g la r s tw e m niż jej k o l eż a n k i i k o l e d z y z śr o d o w i sk a w i e j sk i e g o (24,5% b a d a n y c h ) 1 d o r ó w n u j e z a in t e r e s o w a n iu t u r y s t y k ą p i es zą (26,8%)' A n k i e t o w a n i p r a g n ą u p r a w i a ć r ó w n i eż n a r c i a r s t w o (20,6%). M n i ej sz e z a in t e r e s o w a -n ie w y k a z a l i a -n k i e t o w a -n i t u r y s t y k ą k o l a r s k ą (6,4%), k a j a k o w ą (8,9%) i sa m o c h o d o w ą (3,8%).
M łodzi eż p r a c u j ą c a w w i ęk sz o ści p r z y p a d k ó w m a w e w ł a s n y m m n i e m an iu za m ał o cz a su n a w y p o c z y n e k , r e k r e a c j ę , sp o r t i tu r y st y k ę . J e s t to o k r es „d o r o b k u " z a w o d o w eg o , fi n an s o w eg o , a d la części m ło -d y c h lu-dzi o k r e s z a a n g a ż o w a n i a w p r a c y sp o łe cz n ej . W w i e k u 18— 30 l a t o b s e r w u j e się m a k s y m a l n ą s p r a w n o ś ć i w y d o l n o ść oso bn iczą, k t ó r a z a c h ę c a w i ęk sz o ść ludzi w t y m o k r e si e do r a b u n k o w e g o t r w o n i e nia sił ży c io w y c h . „N a w y p o c z y n e k b ę d ę m iał cz as p ó ź n i ej " — t w i e r -dzą ci, k t ó r z y n ar z uc il i so bi e p r z y sp i e s z o n e t em p o życia. T y m c z a se m p o k i lk u l a t a c h j e st z w y k le „za p ó źn o " n a j a k ą k o l w i e k d ział a ln o ść , r e k r e a c y j n ą . N a d w a g a , b r a k sp r a w n o śc i f izy cz ne j o d st r ęc za od j a k i e j
-k o l w i e -k a -k ty w n o śc i fizyczn ej.
M łod zież z c h w il ą p o d j ę ci a p r a c y z a r o b k o w e j w c h o d z i w o k r e s z a k ł a d a n i a ro d zin y , co je sz c ze b a r d z i ej e k s p l o a tu j e czas w o l n y m ło d y c h ludzi. N ie n a le ż y w ięc d ziwić się, że 1/4 a n k i e t o w a n y c h s t w i e r dza, że n a j b a r d z i ej p r z es zk ad z a im w u p r a w i a n i u t u r y s t y k i „ b r a k c z a -su". C z y n n i k ten j e st ściśle z w ią z a n y z in ny m , w p ł y w a j ą c y m r ó w ni e ż n e g a t y w n i e n a c hę ć u p r a w i a n ia t u r y s t y k i. B r ak p i en ię d z y zm usz a b o -w ie m do p o d e j m o -w a n i a p r a c d o d a t k o -w y c h — g ł ó -w n ie k o sz t e m c za su w ol n eg o , w o l n y c h so b ó t i u r lo p u . N a b r a k p i e n i ę d z y p o tr z e b n y c h n a u p r a w i a n i e t u r y s t y k i s k a r ż y ł o się w a n k i e t a c h 12% m ł o d zie ży w i e j -ski ej i 2 0 % m i ej-skie j,
T r ze ci ą g łó w n ą b o lą cz k ą m ło d zieży p r a c u ją c e j , w p ł y w a j ą c ą n e g a -t y w n i e n a u d zi ał w -t u r y s -t y c e j es -t b r a k sp r z ę -tu -tu r y s-t y c z n e g o . N a c z y n n ik te n w s k a z u j e 13% a n k i e t o w a n e j mło dzieży.
P o za w y ż e j w y m i e n i o n ą g r u p ą t r z ec h g łó w n y c h u t r u d n ie ń w p ł y w a j ą c y c h u j em n ie n a u d zia ł a n k i e t o w a n e j m ł o dz ieży w r u c h u t u r y s t y c z -nym , r e sp o n d e n c i w y m i e n ia j ą tr z y d o d a t k o w e cz y n n ik i d ru g ie j ran gi. Są nimi s y tu a c j a r o d z i n n a (3%), w y k o n y w a n a p r a c a z a w o d o w a (3,4%) i zb y t k r ó t k i czas u r l o p u (3,0%). G ru p ie st a n o w ią c e j 1/3 b a -d an e j z bi o ro w o śc i nic n ie p r ze sz k a-d za w u p r a w i a n iu t u r y st y k i .
W y c ie cz k i są d la m ło d zieży p r a c u j ą c e j n a jb a r d z i e j d o st ę p n ą f o rm ą u p r a w i a n i a t u r y s t y k i — d o s to s o w a n ą d o t r y b u ich życia, c h a r a k t e r y z u ją c e g o się d uż ą i n te n s y w n o ś c i ą z a a n g a ż o w a n i a w d z ia ła ln o ść z a w o -d ow ą, r o -d z in n ą i sp ołecz ną.
W y c ie c z k a , k t ó r a w za le żn o śc i od ilości „ w y g o s p o d a r o w a n e g o " p rz e z m ł o d eg o c z ło w ie k a c za su w o l n e g o t r w a ć m oże 1 cz y 2 g odzin y, p ół d n ia lub k i lk a dni, p o w i n n a st ać się p o d st a w o w ą f o rm ą u p r a w i a -n ia t u r y s ty k i . W a lo r e m t a k i e g o u p r a w i a -n i a t u r y s ty k i j e st m o żliw ość „ c zę st y c h p o w tó r z e ń " , p r o w a d z ą c a do st a łe g o n i w e l o w a n ia z m ęcze n ia n a g r o m a d z a ją c e g o się w w y n ik u p r a c y z a w o d o w ej i r o z ła d o w a n ia s t r e s ó w w y n i k a j ą c y c h z c i ąg ł eg o p r z e b y w a n i a w p r z e l u d n i o n y c h z a k ł a -d a c h p r a c y , m ies zk a n ia c h , -d o m a c h cz y m iastach . B a d an ia w y k a z a ł y , że p o ło w a a n k i e t o w a n y c h an i r az u n ie w y b r a ł a się w 1982 r. n a w y c ie cz k ę . W ś r ó d m ło d zież y w ie js k i e j o d s e t e k n ie u c z e st n i cz ą c y c h a ni r a zu w w y c ie c z c e j e s t j esz cz e w i ę k s z y i w y n o s i 58% . W s z y s c y p o zo sta li u c z e stn i czy l i w w y c i e c z k a c h od 1 d o 7 r a z y w r o k u i w ięc ej. P r z e w a ż a j ą j e d n a k ci sp o ś ró d a n k ie to w a n y c h , k t ó r z y u c z es tn ic zą j e d e n lub d w a r a z y w r o k u w w y c i ec z k a c h . W ię k s z o ść w y -c ie -c z k u j ą-c ej m ło dz ieży w i e j s k i e j -cz yn i to r a z w r o k u (21%). M łod zież m i e js k a — d w a r a z y (22,5%). W ś r ó d m ł o dz ież y m i ej sk i e j 1— 2 r a z y w r o k u b y ł o n a w y c ie c z c e 42 % a n k i e t o w a n y c h , m ło d z ie ży w i e js k ie j 28% . Tych , k t ó r z y u cz e st n ic z y li w w y c ie c zk a c h 3 i w ię c ej razy , b y ło
w ś r ó d m ł od zi eży w i e js k i e j 18%, m i ej sk ie j 13%. P r z y c z y n y n i eu c z e st n i c z e n ia r e s p o n d e n t ó w w w y c i e c z k a c h są te sam e, co i p r z y w c z a sa c h i o bo zach ; b r a k c za su (14%), w y so k i e k o s z -ty u c z e s tn ic t w a (7,4%) i zła o r g a n i z a c j a w y c i e c ze k (4,3%). P o ło w a a n k i e t o w a n y c h n ie p o d a ła p o w o d ó w n ie u cz e st n i cz e n i a w w y c ie cz k a c h , u c z e s tn ic z ą b o w i e m w r u c h u w y c ie c z k o w y m .
P o w o d e m u cz e st n i cz e n ia m ło d z ie ży p r a c u ją c e j w w y c ie c zk a c h jest ,,chęć p o z n a n i i k r a j u i ś w ia ta " (50% a n k i e t o w a n y c h ) . Z i n n y c h m o t y w ó w r e sp o n d en ci w y m i e n i a j ą „ p o z n an ie ludzi i p o z y s k a n i e p r z y j a
-ció ł (16% an k i e to w a n y c h ) . S z er o k o r o z u m i a n e p r o b l e m y p o z n a w c z e s t a n o w i ą w ię c p o d st a w o w y m o t y w s t a r a ń p o d e j m o w a n y c h p rz ez a n k i e t o w a n ą m łodzież d la u c ze st n i cz e n i a w w y c ie c zk a ch . M o t y w „ a k t y w -n eg o w y p o c z y -n k u i r e l a k s u " w y m i e -n i a -n y j e s t d o p ie r o -n a t rz ec im m i e j-scu i to p rz e z 14% a n k ie t o w a n y c h . Z i n n y c h p r z y cz y n , m o b ili zu ją c y ch b a d a n ą m ło dzież d o u c z e st n ic t w a w w y c i e c z k a c h w y m i e n i ć n a l e ż y w k o l ej n o ści : c hę ć o d e r w a n i a się od s p r a w c o d z i e n n y c h (8%), ch ę ć p r z y je m n e g o sp ę d z e n ia c zasu (3%), c hę ć p o p r a w y z d r o w ia (2%). Z n aj o m oś ć m o t y w ó w ch ę ci u cz e st n i cz e n ia w r u c h u w y c i e c z k o w y m p o słu ż y ć p o w i n n a o r g a n iz a t o r o m w sze lk ie g o r o d z a j u w y c i e c z e k i i m -prez, do p r e c y z o w a n i a o fe r t s k i e r o w a n y c h do śr o d o w i s k a m ło dz ieży p r a c u ją c e j o ra z do o p r a c o w a n i a w ł a ś c i w y c h p r o g r a m ó w d zi ała lno śc i t u r y s ty cz n e j . Z a s k a k u j ą c a b y ł a zb ieżn ość z a in t e r e s o w a ń r e sp o n d e n t ó w ze w si i z m iast. P o d a j ą oni p r a w i e i d e n ty c z n e m o t y w y ch ęc i u c z e s t -n i c tw a w w y c i e c z k a c h t u r y s t y c z -n o - w y p o c z y -n k o w y c h .
W y n ik i b a d a ń w sk a z u j ą, że z a r ó w n o m łod zież p r a c u j ą c a w z a k ła d ac h z l o k a l iz o w a n y ch n a i e r e n i e m i asta, j a k i n a w s i k o r z y st a ł a n a j częściej z w y j a z d ó w o r g a n i z o w a n y c h pr z ez słu żb y soc ja ln e , lub z w y -ciecz ek, w k t ó r y c h sł u żb y te sp e łn i a ły r ol ę p o śr e d n ik a . Łączn ie z of er t t a k i c h w b a d a n y m r o k u k a l e n d a r z o w y m 1982 s k o r z y st a ło 4 4% r e s p o n -d e n tó w (32,5% ze wsi, 54,2 % z m iasta).
Z g r o n a o r g a n iz a c ji s p o łe c z n y c h z a j m u ją c y c h się o r g a n iz o w an ie m t u r y s ty k i m. in. w ś r o d o w i sk u m łod zi eży p r a c u j ą c e j, p i er w s ze m iej sce ja k o o r g a n i z a t o r w y j a z d ó w w y c ie c z k o w y c h b a d a n e j m ło d zie ży z a j -m u j e ZSMP. Łączn ie 21,5% a n k i e t o w a n y c h b r a ło u d ział w w y c ie c z k a c h
o r g a n iz o w a n y c h pr ze z w y m i e n i o n y Zw ią ze k (24,9% m ło d zie ży m i e j -skiej i 17,8% w i ejsk iej) .
S p o śr ó d sp o ł ec z n y c h o r g a n i z a t o r ó w w y c i e c z e k PTTK z a jm u j e d r u -gie m iejsce. W ś r ó d r e s p o n d e n t ó w 9, 2% b r a ło u dz ia ł w w y c i e c z k a c h o r g a n iz o w a n y c h p rz e z to T o w a r z y s t w o (13% m łod z ieży m iej skie j i 4,8 % w ie jsk iej) . U dział in n y c h o r g a n i z a t o r ó w by ł w an a l iz o w a n e j g r u p i e m ł od zi eży n i ew i e lk i (związki z a w o d o w e 1,1%, Z M W 0,7%, LZS 0,1%).
W y n i k i b a d a ń p o t w i e r d z a j ą f a k t m n i ej sze j w s t o s u n k u do m ł o d z ie -ży p r a c u j ą c e j m ia s t m o żliw o ści u c z e s tn ic t w a m ło d zi e-ży w ie j sk ie j w w y c i e c z k o w y m r u c h u tu r y st y cz n y m . W y r a ż a ł o się to nie ty lk o m n i ej sz ą a k ty w n o śc ią w y sz c z e g ó l n i o n y ch o r g a n i z a t o r ó w n a wsi, lecz r ó w n i eż b r a k i e m in f o rm ac ji o m ożl iw o ści u cz es t n i ct w a w w yc i ec z k a ch . Aż 4 1% a n k i e t o w a n y c h ze w si stw ier d za , że ,,nie w ied zą, k to je st o r -g a n i z a t o r e m w y c ie c z e k n a ich te re nie .
T URY STY K A W D N IA C H W O L N Y C H O D PRACY S p o łe c ze ń s tw o p o l sk i e d y s p o n u j e od k il k u l a t t r z e m a w o ln y m i s o -b o ta m i w m ie siącu , co w p o łą c ze n i u z n ie d z ie lą u m oż li w i a t e o r e ty c z n i e w y k o r z y s t a n i e t eg o cz asu n a u p r a w i a n i e t u r y st y k i . W o k r e s re w i o s n y i l a ta 3 6 % a n k i e t o w a n e j m ło dz ieży w y j e ż d ż a ł o ,,k i lk a r a z y " p o z a t e r e n w ła s n e g o m ie jsc a z a m i e sz k a n ia w c e l a c h t u r y s ty c z n y c h . P r a w i e co t y d z i e ń w y j e ż d ż ał o ty lk o 13% b a d a n e j z b io -r ow ośc i, a „co d w a — t-r zy t y g o d n i e " 15% a n k i e t o w a n y c h . J e d n a k 3 5 % b a d a n y c h n i e u p r a w i a ło w t y m c z asi e t u r y s t y k i w o g ól e l ub ty lk o w y j ą t k o w o . M ło d zie ży n ie u p r a w i a j ą c e j t u r y s t y k i w dn i w o l n e od p r a c y j e s t w ię c e j w ś r ó d b a d a n y c h m i e sz k a ń c ó w w si (43%), m n iej w ś r ó d m i e sz k a ń c ó w m i as t (28%). R ó w n i eż „ p r a w i e co t y d zi eń " w y -jeż dż a w c e l a c h t u r y s t y c z n y c h 2 1 % m ł od z ieży m i ej sk ie j i t y l k o 7 % w i ejs ki ej . P r o c e n t u p r a w i a j ą c y c h t u r y s t y k ę zim ą w o l y e s i e so b o t n io n ie d zi el -n y m j e st je sz c ze m -n ie j sz y i w y -n o si d la c a łe j b a d a -n e j p o p u la c ji 47%. W ś r ó d m ł od zi eży w i e j s k ie j 5 6 % b a d a n y c h n i e w y j e ż d ż a n ig d zie zim ą w w o l n e sob o ty , a w ś r ó d m ło dz ieży m i ej sk ie j 49% .
S p o śr ó d 4 7 % u p r a w i a j ą c y c h zim ą t u r y s t y k ę w o k r e s i e so b otn io- -n ied zie ln ym , z a le d w i e 3 % cz y n i to w k a ż d ą w o l n ą sob otę , 8 % co 2— 3 ty g o d n ie, a 3 5 % k il k a r a z y w se zo n ie zim o w y m . W d z iał al n oś ci w y p o c z y n k o w e j o k r e s u so b o t n io n ie d z ie l n eg o d o -m i n u ją „ za ję c ia s p o r t o w o - r e k r e a c y j n e " . O d d a je się i-m ł ąc zn i e 17,3% b a d a n y c h . D r u g ie m i e js ce z a j m u j ą w y c i e cz k i piesze. U p r a w i a je 12% a n k i e t o w a n y c h . P o p u l a r n e są r ó w n i eż w y j a z d y do l as u i n a d w o d ę (10%) o r a z s p a c e r y po o k o l ic y (10%). T u r y s t y k a p ie sza d o m in u je w ięc w so b o t n io -n i ed zi el n e j d z ia ła ln o ści w y p o c z y n k o w e j . M n i ej p o p u la r n e w ś r ó d b a d a n y c h są w y c ie c z k i r o w e r o w e , u p r a w ia ł o je p o d c za s w e e k e n -d u 6 % b a -d a n y c h . Z in n y c h za ję ć w y p o c z y n k o w y c h w y m ie n i ć n a l e ż y j a z d ę n a n a r ta c h (2,6%), p ł y w a n i e i p l a ż o w a n i e (2,4%), s a n e c z k o w a n ie i ł y ż w i a r st w o (2,3%), p r a c a n a d z iał ce (2,1%), p ł y w a n i e n a ż a g ló w k a c h i k a j a k a c h (1,7%), w y j a z d n a w ie ś (1,3%), w y c i ec z k i sa m o c h o -d o w e (1,1%»), j a z-d a k o n n a (0,6%) i w ę -d k a r s t w o (0,4%). Z w y p o w i e d z i a n k i e t o w a n y c h w y n i k a , że z n a cz n a część r e s p o n d e n -t ó w n ie m a -tr w a ły ch , w y r o b i o n y c h z a in -t e r e s o w a ń w y p o c z y n k o w y c h . A ż 5 3 % r e s p o n d e n t ó w w ie js k i c h i 2 6 % m i e js k ic h n ie u m ia ł o ok reślić, j a k ie za ję c ia t u r y s t y c z n o r e k r e a c y j n e ch c i e lib y u p r a w i a ć w w o l n e so -b o t y i nied ziele. N a j p o p u l a r n ie js z a w ś r ó d a n k i e t o w a n y c h j e st t u r y s t y k a piesza. P r a g n i e ją u p r a w i a ć w w o l n e so b o t y 18% r e s p o n d e n tó w . N a d r u g i m
m i ej sc u a n k i e t o w a n i w y m i e n i a j ą za j ęc ia s p o r to w o - r e k r e a c y jn e , k t ó r e u p r a w i a ć p r a g n i e 17% r e s p o i d e n t ó w w i e js k i c h i 12% m iejskic h. I n n e fo r m y za ję ć są m ni ej p o p u l ar n e . R es p o n d e n c i w y m i e n i a j ą w k o l ejn o śc i: t u r y s t y k ę w o d n ą , k o l a r s t w o tu r y st y c z n e , k ą p a n ie się, p ł y w a n i e i o p a -lanie, s p a c e r y po oko licy , ja zd ę n a n a r ta c h , w ę d k a r s t w o , ja zd ę k o n n ą ,
t u r y s t y k ę sa m o c h o d o w ą i p r a c e n a działce.
Dr T a d eu s z Ł o b oż e w ic z W p ły n ę ło :
In stytu t T u r y sty k i 12 lip c a 1984 r.
ul. M e r lin ie g o 9a 02-511 W a rs za w a
RÉ SU M É
L 'auteur p r é se n te le s r é su lta ts d e s e s r e c h e r ch es sur l'a c tiv ité to ur istiq u e de je u n e s tr a v a ille u rs ca m p ag na rd s et urb ain s, qu'il a v a it fa ite s e n 1983 en enq uêtan t 701 p e r s o n n e s sur le ur p ar ticipa tion au rep os de c o n g é , a u x e x c u r s io n s et au r epo s de w e e k -e n d . C 'est le p rem ier o u v r a g e de c e g en r e qui p a r aiss e da ns le p a y s et qui e m b ra ss e la p ro blém atiqu e du r ep o s to ur is tiqu e de to u te la je u n e s» e tr a v a ille u s e de la P o lo gn e . Les r e c h e r ch es m è ne n t à lu c o n c lu s io n que le s je u n e s tra v a ille u r s c am -pag nard s d és ir en t p as se r le u r c o n g é da ns le s c am ps, tan d is que la je u n e s s e de v ille pr éfèr e le s lo is ir s o r g a n is é s. Le c o n g é p a s s é dan s la fa m ille , pr édom ina nt e n 1982, r és u lta it plutôt d es b e s o in s é c o n o m iq u e s qu e de s p r é dile c tio n s. O n n'aim e pas to ujou r s à partir en v a c a n c e s pe nd an t l'hive r, qu o iq ue le s je u n e s p a y s a n s n e s o ie n t pas o c c u p é s en ce te m p s -c i dan s le s cham ps. 50% do la je u n e s s e e n q u ê té e o r ga n is e nt le ur rep os de c o n g é ind ép en da m m e nt, préférant le s dép arts c o lle c tifs de c ou rte durée. C om m e r a is on p r in cip ale d e s'ab sten ir d es lo is irs o r g a n is é s et d es cam ps le c o n g é, le s e n q u ê té s c itaien t: le m an qu e de te m p s, le p rix é le v é d e s s e r v ic e s to u r is tiq u e s , le m anq ue de p r o p o sitio n s a ttr ay a n te s et de r e n se ig n em e n ts c o n c re ts , la m a u v a is e o r ga
-n is a tio-n d ég oû ta -n t de la -n o u v e lle p ar ticip atio -n , le -nom bre re str ei-n t de s jours de c o n g é etc.
D ans le d om a ine du m o uv e m en t p ro pa ge an t le s e x c u r s io n s, on a c o n s ta té que le s je u n e s tr a v a ille u rs pra tique nt a v a nt tou t leto u r ism e à pied, c e p en d a n t i ls a im er a ie n t a u s s i à fa ir e du v o ilie r, du ski, de la b ic y c le tte , du k a y a c s , d e l'au to , du m o to c y c le . Les e n q u ê té s ont p référé le s d is c ip lin e s e x ig e a n t la c o n n a is s a n c e de s te c h n iq u es tou r i-stiqu es .
Les o b s ta c le s p r in c ip a u x e m pê ch an t le s je u n e s de pratiquer le tou rism e sont: le m anq ue de te m p s, d'argent, e t de m a tér ie l to u ristiqu e . La m o itié dos e n q u ê tés n'ont p ar ticipé à au c un e e x c u r s io n pe nd an t to u te un e a n né e . S e lo n le s e n q u ê té s, ce t éta t de c h o s e s é tait c a u s é par le m anq ue de te m p s et d'ar gent. P lu sieu r s je u ne s g en s e n q u ê té s (35%) ne pr atiq uen t au c u n e d isc ip lin e to u r istiq u e le s sa m e d is lib r es . En h ive r, l'in a c tiv ité to ur istiqu e dos je u n e s a tte in t 53%.
c ité le s form es p ré fé r ée s de s a c tiv it é s to u r is tiq u e s et r é c r é a tiv e s, ains i quo lo s d ésirs dan s c e do m a ine -ci.
Jus qu'à 53% d e s e n q u ê té s ca m p ag na rd s et 35% de c e u x urbains ne s 'in tér e ss en t a uc u ne m e nt au repo s.
T raduit L ucjan K o w a ls k i
SU M M AR Y
In th is a rtic le, th e autho r p r es e n ts the r e su lts of stu dio s on to uris t a c tiv ity of the w o r k in g y o u th in to w n s and v illa g e s . T h e y w e r e car rie d ou t in 1983 on a sam ple oi 701 p er so ns , and th e y c o n c e r n e d th eir h o lid a y r e cr ea tio n , and p ar ticipa tion in w e e k e n d r e cr e a tio n and s ig h ts e e in g trips. T he a r ticle c o n s titu te s th e lir st w o r k on th is s u b je c t in P olan d w ith a n a tio n a l c o v e r a g e tr e atin g th e pr oble m s of to urist r ec r e a tio n of th e w o r k in g you th .
T h e s tu d ie s s h o w e d that the w o r k in g y o u th from rural ar eas prefer to spen d the ir h o lid a y s at h o lid a y cam ps w h ile th e y o u n g p e o p le from to w n s g a v e their pr e fer en c e to ho fid ay c en tr e s. A h o lid a y sp en t „w ith a fam ily" in rural or othe r h o lid a y ar eas, w h ic h pr ed om ina ted in 1982, w a s a r es u lt of ec o n o m ic n e c e s s ity and a pr e fer en ce g iv e n to it. T he w in ter tim e r ec r e a tio n has not g a in e d a b ig g er po p ular ity a m o n g h o lid ay -m a k e rs d e s p ite th e fa ct that rural y o u th is fr ee from w o rk on the ir farm s at this tim e. F ifty per cen t of all r es p o n d en ts are arr an ging the ir h olida y -tim e r ec r e atio n on the ir ow n g iv in g the ir p r e fe re n ce to c o lle c t iv e trips for sh o rte r per iod s of tim e.
A s k e d to g iv e the ir r e a so n s for d e c lin in g to pa r ticipa te in s ta te o rg a n iz ed h o lid a y r e cr e a tion during th eir l e a v e from w ork , th e y o u n g p e o p le u s u a lly q u oted la c k of tim e, high c o sts of tou ris t s e r v ic e s , a b s e n c e of a n y m o re a ttr a c tiv e p r o p o sition s and d e fin ite info im a tio n , im proper o rg a n iz a tio n o f h o lid a y r ec r e atio n d is c o u r ag in g them from futu re p ar ticip atio n in su ch form s of r ec re a tio n, a sm all num ber of d a ys free from w o rk as w e ll as so m e o th er m in or r ea s on s.
A s r ega rd s e x c u r s io n s and o the r sh ort r ec r e a tio n a l trips, it w a s fo un d that tho y o u n g p e o p le , w h o are p r o fe s s io n a lly a c tiv e , u s u a lly p r a ctis ed w a lk in g to urs and w e re m o st in te r e s te d in su ch form s of to urism as hikin g, s a ilin g , s k iin g, c y c lin g , c a n o e in g , car- and m o tor c y c le r id e s . T he r es p o n d en ts w e r e a ls o g iv in g the ir p r e fe re n ce to d is c ip lin e s r eq uir in g fa m ilia r ity w ith tou rist te c h n iqu e s .
T he m ain o b s ta c le to m ore a c tiv e in v o lv e m e n t of th e y o u n g p e o p le in tourism is s h o r ta g e of tim e, m o n e y and to uris t eq uip m e nt. A half of all r es p o n d en ts did n ot p a r ticip a te e v e n in a s in g le e x c u r s io n dur ing th e y ea r. T he m ain r e a s o n s w e re la c k of tim e and m o n ey .
Q u ite a s ig n ific a n t sh are of th e sa m p le (35 per c ent) did no t p ra c tise a ny to urist d is c ip lin e du rin g th eir free S atu rd a ys . T his s ha r e w en t up to as m uch as 53 pe r c en t in the w in te r -tim e . T he a r tic le p r e s en ts fr eq u e n c y of w e e k e n d trips of tho w o r k in g y ou th , fa vo u r ite form s of to urist o c c u p a tio n s and r e cr ea tio n , a nd the ir w is h e s in this fie ld . It a ppea rs that as m uch as 53 per c en t of rural r e s p on d e n ts and 35 per c en t of urban r e s p o n d e n ts h a v e not d e v e lo p e d a n y r ec r e a tio na l inte re sts .
