Znaczenie stratygraficzne mikroorganizmów z rodzaju Bolboforma (Protophyta, incertae sedis) w osadach miocenu środkowego zapadliska przedkarpackiego i Roztocza (Polska)

Znaczenie stratygraficzne mikroorganizmów z rodzaju Bolboforma

(Protophyta, incertae sedis) w osadach miocenu œrodkowego

zapadliska przedkarpackiego i Roztocza (Polska)

Jolanta Paruch-Kulczycka*

Stratigraphic value of Bolboforma (Protophyta, incertae sedis) of the Middle Miocene deposits from the Carpathian Foredeep and Roztocze Uppland (Poland). Prz. Geol., 51:

S u m m a r y. Results of micropaleontological investigation of Bolboforma Middle Miocene deposits from the Carpathian Foredeep and Roztocze Uppland (Poland) are presented in this paper. Six species were identified: Bolboforma reticulata Daniels & Spiegler, 1974, B. moravica Redinger, 1992, B. danielsi Murray, 1984, B. badenensis Szczechura, 1982, B. cf. aculeata Daniels & Spiegler, 1974, B. comressispinosa Spiegler, 1991 and their stratigraphical distribution has been definited of four standart bolboforms Zones in the deposit interval spanning the badenian to sarmatian represented. Latest study has recorded pressence Bolboforma moravica Redinger, 1992 and Bolboforma compressispinosa Spiegler, 1991 which have never been described in the Miocene deposits in the Pol-ish part of the Carpathian Foredeep. One of these, Bolboforma compressispinosa Spiegler, 1991 has not been found in the wholle Cen-tral Paratethys.

Key words: Bolboforma, biostratigraphia, Badenian–Sarmatian (Miocene), Carpathian Foredeep, Roztocze Uppland

Opracowanie stanowi podsumowanie dotychczasowe-go stanu wiedzy na temat wystêpowania bolboform w œrod-kowomioceñskich osadach zapadliska przedkarpackiego i Roztocza. Ma na celu zaprezentowanie udzia³u i pozycji

stratygraficznej tych mikroskamienia³oœci na tle standar-dowych i regionalnych wydzieleñ biostratygraficznych.

Bolboforma to mikroskamienia³oœci pojawiaj¹ce siê od

eocenu do pliocenu w osadach morskich, wykszta³conych

w ró¿nych prowincjach paleogeograficznych. Pocz¹tkowo by³y uznawane za planktoniczne cysty glonów (Rögl & Hochuli, 1976), nieformalnie zaliczane do klasy Chry-sophycea (Spiegler, 1987). Obecnie s¹ w³¹czone do

groma-dy Protophyta, jako grupa incertae sedis (Spiegler & Daniels, 1991; Spiegler & Rögl, 1992). W morskich zespo³ach bolboformowych, w okresie od eocenu do plio-cenu, zosta³o wyró¿nionych oko³o stu gatunków.

Sferyczna, pusta w œrodku, jedno-, rzadziej dwuko-morowa, skorupka Bolboforma osi¹ga rozmiary od 50–250 µm. Na szczycie ma wykszta³cony ma³y, okr¹g³y lub szczelino-waty otwór, u niektórych form, usytuowany na krótkiej pó³nocna granica zasiêgu osadów miocenu

northen extent of Miocene deposits

krawêdŸ nasuniêcia karpackiego

Carpathian nappes overthrust otwory wiertnicze i ods³oniêciaborehole and outcrops Przemyœl Kraków Kielce Katowice Rzeszów K A R P A T Y C A R P A T H I A N S 5 6 7 8 9 10 11 14 12 13 16 17 2 1 3 4 23 19 20 22 21 18 24 25 26 15 50 km UKRA INA UKRAI NE GÓRY ŒWÊTOKRZYSKIE H O LY C R O S S M O U N TA I N S

N

Ryc. 1. Mapa lokalizacyjna badanych otworów wiertniczych i ods³oniêæ w zapadlisku przedkarpackim

(Odrzy-wolska-Bieñkowa, 1976; Szczechura, 1982, 1986, 1997, 2000; Paruch-Kulczycka, 1997, 2003);1 — Jamnica M–83, 2

— Machów, 3 — Jamnica S–119, 4 — Wêglin, 5 — Hamernia, 6 — £ysaków, 7 — Goraj, 8 — Trzêsiny, 9 — ¯eleb-sko, 10 — Tarnowola, 11 — D³ugi Goraj, 12 — Monastyrz, 13 — Miasteczko, 14 — Józefów, 15 — Gliwice, 16 — Wola Ró¿aniecka, 17 — Dzia³y Zachodnie, 18 — Pos¹dza, 19 — Chomentów, 20 — Korytnica, 21 — Kików, 22 — Gacki, 23 — Potok Górny, 24 — Kraków–P³aszów, 25 — Kraków–£agiewnicka, 26 — Wieliczka

szyjce. Powierzchnia skorupki jest przewa¿nie ornamento-wana przez ró¿norodny uk³ad kolców, ¿eberek oraz

retiku-lacji. Zbudowana jest z niskomagnezowego kalcytu wyka-zuj¹cego strukturê monokrystaliczn¹. Struktura ta jest

50 mµ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Ryc. 2.Bolboforma z osadów miocenu œrodkowego zapadliska przedkarpackiego: 1–3, 5, 6 — Bolboforma reticulata

Daniels et Spiegler, 1974; Kraków–£agiewnicka; 4 — Bolboforma reticulata Daniels et Spiegler, 1974; otw. Potok Górny, g³. 1096–1112 m; 7, 8 — Bolboforma moravica Redinger, 1992; Dzia³y Zachodnie; 9, 10 — Bolboforma moravica Redin-ger, 1992; otw. Wola Ró¿aniecka, g³. 1026–1035 m; 11 — Bolboforma badenensis Szczechura, 1982; Machów; 12 —

Bol-boforma badenensis Szczechura, 1982; otw. Jamnica S–119, g³. 251,0 m; 13 — BolBol-boforma badenensis Szczechura, 1982;

otw. Wola Ró¿aniecka, g³. 1026–1035 m; 14 — Bolboforma compressispinosa Spiegler, 1991; otw. Jamnica M–83, g³.

173,0 m; 15 — Bolboforma compressispinosa Spiegler, 1991; Machów

Fig. 2. Bolboforma from the Middle Miocene deposits of the Carpathian Foredeep: 1–3, 5, 6 — Bolboforma reticulata Daniels et Spiegler, 1974; Kraków–£agiewnicka; 4 — Bolboforma reticulata Daniels et Spiegler, 1974; otw. Potok Górny, g³. 1096–1112 m; 7, 8 — Bolboforma moravica Redinger, 1992; Dzia³y Zachodnie; 9, 10 — Bolboforma moravica Redin-ger, 1992; otw. Wola Ró¿aniecka, g³. 1026–1035 m; 11 — Bolboforma badenensis Szczechura, 1982; Machów; 12 —

Bol-boforma badenensis Szczechura, 1982; otw. Jamnica S–119, g³. 251,0 m; 13 — BolBol-boforma badenensis Szczechura, 1982;

otw. Wola Ró¿aniecka, g³. 1026–1035 m; 14 — Bolboforma compressispinosa Spiegler, 1991; otw. Jamnica M–83, g³.

wa¿n¹ cech¹ diagnostyczn¹, która mimo zewnêtrznego podobieñstwa odró¿nia Bolboforma od otwornic z rodzaju

Lagena oraz wapiennych dinocyst.

Biostratygraficzn¹ przydatnoœæ Bolboforma okreœlili Daniels i Spiegler (1974) dziêki mikropaleontologicznym badaniom osadów neogenu w pó³nocnych Niemczech. Pro-wadzone w nastêpnych latach intensywne badania osadów pochodz¹cych z g³êbokich wierceñ — na Morzu Pó³noc-nym, Atlantyku, po³udniowej czêœci Pacyfiku, po³udnio-wej czêœci Oceanu Indyjskiego oraz na obszarze europejskich basenów Paratetydy Centralnej i œródziem-nomorskiej czêœci Tetydy, przyczyni³y siê do wyró¿nienia standardowych poziomów bolboformowych (Spiegler & Daniels, 1991), a nastêpnie do ich korelacji z regionalnymi wydzieleniami biostratygraficznymi (Spiegler & Müller, 1992; Berggren i in., 1995; Spiegler & Gürs, 1996; Spie-gler, 1999; Spezzaferri & SpieSpie-gler, 1998; Gürs & SpieSpie-gler, 1999 (tab. 1).

Bolboforma na obszarze Polski po raz pierwszy

ziden-tyfikowa³a Odrzywolska-Bieñkowa (1976) w mioceñskich osadach Roztocza. W nastêpnych latach Szczechura (1982, 1986, 1997, 200a, b) i Paruch-Kulczycka (1997) konty-nuowa³y badania tych mikroskamienia³oœci w osadach morskiego miocenu Roztocza i zapadliska przedkarpackie-go. Dotychczas obecnoœæ bolboform zosta³a stwierdzona w

dwudziestu szeœciu stanowiskach dokumentuj¹cych

wystêpowanie osadów miocenu œrodkowego (ryc.1). Bol-boformy s¹ reprezentowane przez szeœæ gatunków:

Bolbo-forma reticulata Daniels & Spie

-gler, 1974 (ryc. 2: 1–6); B.

moravica Redinger, 1992 (ryc. 2: 7–10); B. danielsi Murray, 1984; B. badenensis Szczechura, 1982

(ryc. 2: 11–13); B. cf. aculeata Daniels & Spiegler; 1974; B.

comressispinosa Spiegler, 1991

(ryc. 2: 14–15). Zasiêgi

straty-graficzne tych taksonów

mieszcz¹ siê w obrêbie czterech standardowych poziomów bol-boformowych: Bolboforma

reti-culata, B. danielsi, B. badenensis, B. comressispinosa.

Trzy pierwsze poziomy, zgodnie z wydzieleniami chronostraty-graficznymi (Steiniger i in., 1990; Berggren i in., 1995; Rögl, 1996), datowane s¹ na baden a czwarty na sarmat (tab. 2).

Poziom Bolboforma reticulata

(wczesny baden) wed³ug

regionalnych kryteriów biostra-tygraficznych (£uczkowska, 1964; Garecka i in., 1997; Paruch-Kulczycka, 1997), odpowiada wy¿szej czêœci

poziomu nanoplanktonowego

zony NN 5 i ni¿szej czêœci NN 6 oraz poziomom otwornicowym:

Candrorbulina suturalis, Uvi-gerina costaii, Neobulimina lon-ga. W zapisie litostrtygraficznym (Oszczypko, 1998;

Jasionowski, 1997) poziom Bolboforma reticulata, jest identfikowany w osadach wykszta³conych w formacji ze Skawiny, w formacji z Wieliczki lub formacji z Krzy¿ano-wic (Kraków–P³aszów; Kraków–Lagiewnicka, Wieliczka, Gacki, Pos¹dza, Kików, Korytnica, Chomentów, Potok Górny).

Dwa nastêpne poziomy — Bolboforma danielsi i

Bol-boforma badenensis (pó¿ny baden) odpowiadaj¹

poziomo-wi nanoplanktonowemu NN 6 oraz otwornicowemu

Hanzawaia crassiseptata/Velapertina indigena. Zgodnie z

przyjêtymi kryteriami litostratygraficznymi poziomy te na obszarze zapadliska przedkarpackiego odnosz¹ siê do ni¿-szej czêœci Formacji z Machowa (Gliwice, Machów, Jam-nica M–83, JamJam-nica S–119, Pos¹dza, Wola Ró¿aniecka), a na Roztoczu do formacji z ¯elebska (Józefów, Wêglin, Hamernia, £ysaków, Goraj, Trzêsiny, ¯elebsko, Tarnowo-la, D³ugi Goraj, Monastyrz, Miasteczko).

Ostatni z wydzielonych poziomów — Bolboforma

comressispinosa (m³odszy sarmat) — dotychczas nie

iden-tyfikowany w osadach Paratetydy Centralnej, przypada na pogranicze poziomów nanoplanktonowych NN6/NN7 oraz poziom otwornicowy Prptoelphidium granosum, wyodrêbniony w osadach wy¿szej czêœci formacji z Machowa.

Najnowsze badania poœwiêcone bolboformom (Paruch -Kulczycka, 1997, 2003) przyczyni³y siê do poznania

POZIOMY BOLBOFORMOWE (Spiegler, Daniels, 1991) BOLBOFORMA ZONES TETYDA (OBSZAR ŒRÓDZIEMNOMORSKI ) TETHYS MEDITERRANEAN AREA PARATETYDA CENTRALNA CENTRAL PARATETHYS WIEK (Ma)AGE 6,4 P ӏNY LAT E M IOC EN M IO CENE B. in ter m edia B. m et zm ach er i B. su bfr agor is B. acu le ata B. laev is B. . . sp E B. compr es si spi n os a B. compr es si baden en si s B. cl odiu si B. baden en si s B. caps u la cf. B. ret icu lata B. ret icu lata B. m or avi ca B. baden en si s B. pen tas pin os a B. taen ife ra STRATYGRAFIA (Steininger et al., 1990)STRATIGRAPHY

O D D ZI A £ EP O CH 11,0 ŒR ODKOWY MID DLE 16,4 ZASIÊGI STRATYGRAFICZNE (Spiegler, R gl 1992) BOLBOFORMA STRATIGRAPHIC RANGES OF BOLBOFORMA

ö PARATETYDA CENTRALNA CENTRAL PARATETHYS B. laevis / B. capsula B. metzmacheri B. intermedia B.fragori /B.subfragoris B. compresispinosa B. badenensis B. danielsi B. reticulata MESS Y N M ESS IN IAN T OR T ON T O RT O N IAN SER R A W A L S ERRA V AL LI AN PONT PONTIAN PANNON PANNONIAN PӏNY LATE ŒRODKOWY MIDDLE WCZESNY EARLY BA D EN BAD EN IAN LA N G L AN G HI AN PIÊTRO STAGE TETYDA TETHYS SARMAT SARMATIAN

Tab. 1. Korelacja biostratygraficzna oraz zasiêgi wystêpowania Bolboforma w basenie Tetydy (obszar œródziemnomorski) i Paratetydy Centralnej (Spiegler & Rögl, 1992)

Table 1. Biostratigraphical correlation and range chart of Bolboforma in the Mediterranean area and Central Paratethys (Spiegler & Rögl, 1992)

szeœciu nowych stanowisk dokumentuj¹cych wystêpowa-nie tych mikroskamienia³œci w osadach œrodkowego mio-cenu zapadliska przedkarpackiego: Kraków–£agiewnicka, Kraków–P³aszów, Potok Górny, Dzia³y Zachodnie, Wola Ró¿aniecka, Jamnica M–83. Ponadto pog³êbi³y wiedzê na temat bolboform wystêpuj¹cych w dwóch stanowiskach Jamnica S–119 i Machów, znanych z wczeœniejszych publikacji (Szczechura, 2000a, b). Wa¿nym efektem prze-prowadzonych badañ jest identyfikacja dwóch gatunków

Bolboforma, dotychczas nie opisywanych z mioceñskich

osadów polskiej czêœci Paratetydy Centralnej, reprezento-wanych przez badeñski takson Bolboforma moravica Redinger,1992 wystêpuj¹cy w stanowiskach Wola Ró¿-aniecka (ryc. 2: 9, 10) i Dzia³y Zachodnie (ryc. 2: 7, 8) oraz

pó¿nosarmacki takson Bolboforma comressispinosa

Spiegler, 1991 — w stanowiskach Jamnica M–83 (ryc. 2:

14) i Machów (ryc. 2: 15). Dotychczas obecnoœæ Bolbofor-ma comressispinosa Spiegler, 1991 w innych czêœciach

basenu Paratetydy nie by³a stwierdzona. Wystêpowanie tego gatunku jest zwi¹zane z sedymentacj¹ œrodkowo-mioceñskich osadów prowincji tetydzkiej i atlantyckiej (tab.1).

Udzia³ gatunków Bolboforma comressispinosa

Spiegler, 1991 (Paruch-Kulczycka, 1997) i Bolboforma

danielsi Murray (Szczechura, 1997), w mioceñskich

osa-dach zapadliska przedkarpackiego, mo¿e sugerowaæ zarówno w okresie badenu, jak i póŸnego sarmatu wystê-powanie okresowych po³¹czeñ miêdzy basenami

Paratety-dy Centralnej a œródziemnomorskim basenem TetyParatety-dy. Byæ mo¿e zachodz¹ca w tym czasie strukturalna przebudowa basenu Paratetydy umo¿liwia³a dop³yw œwie¿ych wód tetydzkich wraz z biernie unoszonymi organizmami plank-tonicznymi, jak: bolboformy, otwornice, kokolity i inne. Taka sytuacja mog³a sprzyjaæ powstaniu mieszanych zespo³ów mikrofaunistycznych bentoniczno-faunistycz-nych, jak epizodycznie ma to miejsce w póŸnym sarmacie.

Warto zaznaczyæ, ¿e badania mikropaleontologiczne

Bolboforma ci¹gle zyskuj¹ na znaczeniu ze wzglêdu na

coraz liczniejsz¹ ich identyfikacjê, bardziej wnikliwe roz-poznanie taksonomiczne oraz coraz dok³adniejsz¹ korela-cjê biostratygraficzn¹ z wydzieleniami otwornicowymi i nanoplanktonowymi. Standardowe poziomy bolboformo-we s¹ stale bolboformo-weryfikowane i aktualizowane na podstawie nowych danych mikropaleontologicznych i stratygraficz-nych, co w znacznym stopniu uœciœla relacje miêdzy regio-nalnymi wydzielaniami biostratygraficznymi.

Literatura

ALEXANDROWICZ S. & GARLICKI A. & RUTKOWSKI J. 1982 — Podstawowe jednostki litostratygraficzne miocenu zapadliska przedkarpackieg. Kwart. Geol., 26, 2: 470–471. BERGGREN W. A. & KENT D. V. & SWISHER III C. & AUBRY M. P. 1995 — A revised Cenozoic geochronology and chronostratigraphy, [W:] A. Berggren, D. V. Kent, M. P. Aubry, J. Hardenbol (eds) — Geochronology, time scales and global stratigraphic correlation. Soc. Ecom. Paleont. Mineral. Spec. Pub., 54: 138–212. B. compres-sispinosa Spiegler, 1991 B. badenensis Szczechura, 1982 B. danielsi Murray, 1984 B. reticulata Daniels et Spiegler, 1974 B. moravica Redinger, 1992 B.cf.aculeata Spiegler et Daniels, 1974 NN 6/7

– stanowiska badane przez autora_{localities studied by author}

2. M ach ów 3. Jamn ic a S -1 19 4. Wêgl in 5. Hame rn ia 6. £ys ak ów 7. Goraj 8.T rz êsi ny 26. W ie lic zk a 25. K rak ów -£agie w ni ck a 24. K rak ów -P³ as zów 23. P otok G órn y 22. G ack i 21. K ik ów 20. K orytn ic e 19. C home ntów 18. P os ¹d za 17. D zi a³ y Zac hod ni e 16. W ol a R ó¿an ie ck a 15. G liw ic e 14. Józe fów 13. M ias tec zk o 12. M on as tyr z 11. D ³u gi G oraj 10. T arnow ol a 9. ¯e le bs ko 1. Jamn ic a M - 83 B. danielsi STANOWISKA LOCALITIES POZIOMY (Spiegler et Daniels, 1991) BOLBOFORMA BOLBOFORMA ZONES POZIOMY NN (Berggren et al., 1995; Spiegler et Gürs, 1996) NN ZONES NN 5 NN 6 STRATYGRAFIA (Spiegler et Müller, 1992; Berggren et al., 1995; Spiegler et Gürs, 1996) STRATIGRAPHY CHRONO-STRATYGRAFIA (Steininger et al. 1990; Rögle, 1996) CHRONO-STRATIGRAPHY PARA -T E T Y DA P A R A TE-TH YS T E TYDA TETH YS MIO CE N Œ ROD K O W Y MIDD L E MIO CE NE S E RRA W A L SE R R A V AL IA N BA D E N B A D E NIA N SA R M A T S A R M A T -IA N LA N G LA NG H IA N 11,9 mln 12,2 mln 12,3 mln B. compres-sispinosa B. badenensis B. reticulata TAKSONOMIA TAXONOMY

TAKSONOMICZNY UDZIA£ W BADANYCH STANOWISKACH

(Odrzywolska-Bieñkowa, 1976; Szczechura, 1982, 1986, 1997, 2000; Paruch-Kulczycka, 1997, 2003) BOLBOFORMA

TAXONOMIC DISTRIBUTION OF BOLBOFORMA IN THE STUDY LOCALITIES

– stanowiska znane z literatury_{localities reported of the publications}

Tab. 2. Pozycja stratygraficzna Bolboforma w ods³oniêciach i otworach wiertniczych na obszarze zapadliska przed-karpackiego

DANIELS C. H. & SPIEGLER D. 1974 — Bolboforma n. gen. (Protozoa?) — eine neu stratiigraphisch wichtige Gattung aus dem Oligozän/Miozän Nordwestdeutschlands. Paläot. Zeitschr., 48: 57–76.

GARECKA M. & JUGOWIEC M. 1999 — Wyniki badañ bio-stratygraficznych miocenu zapadliska przedkarpackiego na podstawie nanoplanktonu wapiennego. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 168: 29–42.

GARLICKI A. 1994 — Formalne jednostki litostratygraficzne miocenu — formacja z Wieliczki. Prz. Geol., 42: 26–28. GÜRS K. & SPIEGLER D. 2001 — Regional Neogene North Sea Basin Stages (Langenfeldian). Aardk. Mededel., 11: 21–24. JASIONOWSKI M. 1997 — Zarys litostratygrafii osadów mio-ceñskich wschodniej czêœci zapadliska przedkarpackiego. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 375: 43–60.

£UCZKOWSKA E. 1964 — Stratygrafia mikropaleontologicz-na miocenu w rejonie Tarnobrzeg — Chmielnik. Pr. Geol. Kom. Nnauk. Geol. PAN Oddz. W Krakowie, 20: 1–56. ODRZYWOLSKA-BIENKOWA E. 1976 — On some species of the genus Bolboforma (Protozoa?) from the Miocene of Poland. Kwart. Geol., 20: 551–558.

OSZCZYPKO N. 1996 — Mioceñska dynamika polskiej czêœci zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 44: 1007–1018. PARUCH-KULCZYCKA J. 1997 — Mikrofauna miocenu zapadliska przedkarpackiego paleoekologia i biostratygrafia. CAG Pañstw. Inst. Geol., nr 1546/97.

PARUCH-KULCZYCKA J. 2003 — Biostratygraficzny aspekt badañ rodzaju Bolboforma (Prothophyta, incertae sedis) z mio-ceñskich osadów zaopadliska przedkarpackiego. Mat. Konf.IV Ogólnopolskie Warsztaty Mikropaleontologiczne — MIKRO–2003, Kazimierz Dolny: 32–33.

RÖGL F. 1996 — Statigragic correlation of the Paratethys Oli-gocene and Miocene. Mitt. Ges. Geol. Bergbaustud. Österr., 41: 65–74.

RÖGL F. & HOCHULI P. 1976 — The occurrence of

Bolbo-forma, a probable algal cyst, in the Antarctic Miocene of DSDP

Leg 35. [W: ] Hollister C.D., Craddock C., et al. — Init.Repts DSDP, 35: 713–719.

SPEZZAFERRI S. & SPIEGLER D. 1998 — Bolboforma bio-stratigraphy from the Southeast Greenland Margin, Hole 918d1. Proc. ODP Sci. Results, 152: 201–208.

SPIEGLER D. 1987 — Encapsulated Bolboforma (Algae, Chrysophyta) from Late Miocene deposits in the North Atlan-tic. Meded. Werkgr. Tert. Kwart. Geol., 24: 157–166. SPIEGLER D. 1999 — Bolboforma biostrafigraphy from the Hatton–Rockall basin (North Atlantic). Proc. ODP Sci. Results, 162: 35–46.

SPIEGLER D. & DANIELS C.H. von 1991— A stratigraphical and taxonomic atlas of bolboforma (Protophytes, incertae sedis, Teriary). J. Foraminiferal. Res., 2: 126–158.

SPIEGLER D. & GÜRS K. 1996 — Der miozäne Glimmertan von Gross pampau, Schleswig–Holstein (Mollusken, Foramin-feren und Bolboformen). Meyniana, 48: 135–164.

SPIEGLER D. & MÜLLER C. 1992 — Correlation of

Bolbo-forma zonation and nannoplankton stratigraphy in the Neogen

of the North Atlantic: DSDP sits 12–116, 49–408, 81–555 and 94–608. Marine Micropal., 20: 45–58.

SPIEGLER D. & RÖGL ...1992 — Bolboforma (Protophyta, incertae sedis) im Oligozän und Miozän des Mediterran und der Zentralen Paratethys, Ann. Naturhist. Mus. Wien, 94A: 59–95. STEININGER F.F. & BERNOR R.L. & FAHLBUSCH V. 1990 — Europena Neogene marine continental chronologic correla-tions. [W:] E. H. Lindsay, V. Fahlbusch, P. Mein (eds), Euro-pean Neogene mammal chronology: 15–46.

SZCZECHURA J. 1982 — Middle Miocene foraminiferal bio-chronology and ecology of SE Poland. Acta Palaeont. Pol., 27: 2–44.

SZCZECHURA J. 1986 — Microproblematics Bolboforma and Bachmayerella from the Middle Miocene of Central Paratethys. Acta Palaeont. Pol., 31: 213–228.

SZCZECHURA J. 1997 — Bolboforms (Protophyta, incertae sedis) from the Middle Miocene of Upper Silesia (Carpathian Foredeep, southwestern Poland). Bull. Pol. Acad. Sc., Earth Sc., 45: 133–144.

SZCZECHURA J. 2000a — Age and evolution of depositional environments of the supra-evaporitic deposits in the northern, marginal part of the carpathian Foredeep: micropalaeontologi-cal evidence. Kwart. Geol., 44: 81–100.

SZCZECHURA J. 2000b — Palaeonvironments of the Middle Miocene evaporite-bearing deposits from the Dzia³oszyce Trough, Carpathian Foredeep, Poland, based on microfaunal studies. Kwart. Geol., 44: 119–135.