Hurtownia danych z bazą wiedzy w dynamicznym zarządzaniu przedsiębiorstwem

HURTOWNIA DANYCH Z BAZĄ WIEDZY

W DYNAMICZNYM ZARZĄDZANIU

PRZEDSIĘBIORSTWEM

Bożena Śmiałkowsk a1 =DFKRGQLRSRPRUVNL8QLZHUV\WHW7HFKQRORJLF]Q\Z6]F]HFLQLH :\G]LDá,QIRUPDW\NL _{HPDLOEVPLDONRZVND#ZL]XWHGXSO}

Słowa kluczowe_{ DGDSWDF\MQD KXUWRZQLD GDQ\FK ]DU]ąG]DQLH G\QDPLF]QH V\VWHP\ ZVSRPDJDQLD}

GHF\]MLZLHG]ą

Streszczenie _{W DUW\NXOH]DSUH]HQWRZDQRPRGHOV\VWHPXNRPSXWHURZHJRZVSRPDJDQLDG\QDPLF]}

QHJR]DU]ąG]DQLDSU]HGVLĊELRUVWZHP]XĪ\FLHPED]\ZLHG]\DGDSWDF\MQHMKXUWRZQL GDQ\FKRUD]G\QDPLF]QHJRPRGHOXIXQNFMRQRZDQLDILUP\$E\KXUWRZQLDVSHáQLáD VZRMą IXQNFMĊ PXVL E\ü Z\SRVDĪRQD Z PHFKDQL]P\ DGDSWDF\MQHJR L QDGąĪQHJR GRSDVRZDQLD GR ]PLHQQ\FK SRWU]HE LQIRUPDF\MQ\FK ILUP\ PXVL GRVWDUF]Dü KLVWR U\F]Q\FKGDQ\FK]GRW\FKF]DVRZHMG]LDáDOQRĞFLILUP\GDQ\FKRUHDOL]DFMLVWUDWHJLL ILUP\GDQ\FKRZVSyáF]\QQLNDFKGRSDVRZDQLDILUP\GRMHMRWRF]HQLDDWDNĪHPXVL GRVWDUF]DüZ\QLNyZ]V\PXODFMLSURJQR]RZDQ\FKVFHQDULXV]\EL]QHVRZ\FK%\V\V WHP]KXUWRZQLąGDQ\FKUHDOL]RZDáIXQNFMH]ZLą]DQH]G\QDPLF]Q\P]DU]ąG]DQLHP SRZLQQDE\üRQDZ\SRVDĪRQDGRGDWNRZRZ]ELyUPHWRGZQLRVNRZDQLDNWyUH]UH SR]\WRULXP ZLHG]\ GHNODUDW\ZQHM QS VWUDWHJLD ILUP\ RUD] ZLHG]\ SURFHGXUDOQHM RSDUWHMQDJURPDG]RQ\FKZKXUWRZQLGDQ\FKWZRU]ąF\FKW]ZWDEOLFHLGHQW\ILNDFML VWDQXILUP\ZMHMRWRF]HQLXEL]QHVRZ\PXPRĪOLZLąZQLRVNRZDQLHZ\ZyGNRQNOX]ML UHJXáLZLHG]\ZVSRPDJDMąFHMW\PVDP\PG\QDPLF]QH]DU]ąG]DQLHILUPą

Wprowadzenie

6XNFHV\ EL]QHVRZH SU]HGVLĊELRUVWZD ]DOHĪą RG PHWRG L NRQFHSFML MHJR ]DU]ąG]DQLD -HGQą ] WDNLFK NRQFHSFML MHVW W]Z ]DU]ąG]DQLH G\QDPLF]QH 3ROHJD RQR QD WDNLP ]DU]ąG]D QLX NWyUH XPRĪOLZLD V]\ENą GOD V\WXDFML NU\W\F]Q\FK QDW\FKPLDVWRZą UHDNFMĊ QD ]PLHQQH Z F]DVLH ZDUXQNL G]LDáDQLD ILUP\ ] SXQNWX ZLG]HQLD RWRF]HQLD EL]QHVRZHJR ILUP\ MDN UyZ QLHĪMHMZHZQĊWU]Q\FKSRWU]HESRSU]H]DGDSWDFMĊSURFHVyZG]LDáDĔZILUPLHRSDUWąQDZLHG]\

/R]DQR  -HVW WR IRUPD ]DU]ąG]DQLD EL]QHVRZHJR XNLHUXQNRZDQD QD W]Z RUJDQL]DFMĊ XF]ąFąVLĊ,VWRWQ\PLHOHPHQWDPLWDNLHJR]DU]ąG]DQLDMHVWRERNF]DVXUHDNFMLGRVWĊSGRZLHG]\ LWRZWDNLHMIRUPLHE\PRĪOLZHE\áRVNXWHF]QHRGG]LDá\ZDQLHF]\ZQLRVNRZDQLH

3RGSRMĊFLHPUHSUH]HQWDFMLZLHG]\UR]XPLHVLĊWXVSRVyESU]HGVWDZLHQLDZLHG]\]Z\NOH ZIRUPLHMHMVWUXNWXU\QS]DSRPRFąMĊ]\NDIRUPDOQHJR]QDF]HQLDLQWHUSUHWDFMLRUD]ZQLR VNRZDQLD Z UDPDFK NWyUHJR Z\NRU]\VWXMH VLĊ Mą GR Z\SURZDG]HQLD ZQLRVNyZ QLH]EĊGQ\FK ZSURFHVDFK]DU]ąGF]\FK:OLWHUDWXU]H0RF]XOVNLZ\UyĪQLDVLĊW]ZZLHG]ĊSURFHGX UDOQąOXEGHNODUDW\ZQąNWyUHVąIRUPąVWUXNWXU\ZLHG]\ :V\VWHPDFKRSDUW\FKQDZLHG]\DUDF]HMED]LHZLHG]\LVWRWQDMHVWQLHW\ONRUHSUH]HQWDFMD ZLHG]\DOHUyZQLHĪMHMSR]\VNLZDQLHDNZL]\FMDVSRVyEXĪ\FLDF]\REMDĞQLDQLH :LHG]D Z ZDUXQNDFK U]HF]\ZLVW\FK ZLąĪH VLĊ ] QLHSHZQRĞFLą L MHVW ]PLHQQD Z F]DVLH 3U]\F]\QQLHSHZQRĞFLZLHG]\MHVWZLHOH=Z\NOHXSDWUXMHVLĊLFKZQLHZLDURJRGQ\FKĨUyGáDFK LQIRUPDFMLUyĪQRURGQRĞFL]QDF]HQLRZHMRSLVXZLHG]\ZMĊ]\NDFKIRUPDOQ\FKVSU]HF]QRĞFLLQ IRUPDFML]NWyU\FKZ\ZRG]LVLĊZLHG]Ċ]PLHQQRĞFLV\WXDFMLGHF\]\MQHMZF]DVLHVWDU]HQLXVLĊ GDQ\FKF]\ZLHG]\QLH]QDQ\FKF]\QQLNDFKZSá\ZDMąF\FKQDSURFHVZQLRVNRZDQLDF]\DNZL]\ FMLZLHG]\2ERNSUREOHPyZ]QLHSHZQRĞFLąZLHG]\UyZQLHLVWRWQ\PDVSHNWHPSURFHVyZ]ZLą ]DQ\FK]]DU]ąG]DQLHPG\QDPLF]Q\PMHVWF]DVQLH]EĊGQ\GRUHDOL]DFMLW\FKSURFHVyZDWDNĪH F]DVZMDNLPSRGHMPXMHVLĊWHSURFHV\ *áyZQ\PLĞURGNDPLZVSRPDJDMąF\PLSURFHV\]DU]ąG]DQLDG\QDPLF]QHJRVąG\QDPLF]Q\ ]DOHĪQ\RGF]DVXPRGHOILUP\ZMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLXDWDNĪHV\VWHP\NRPSXWHURZHJR ZVSRPDJDQLD]ZáDV]F]DWHXNLHUXQNRZDQHQDJURPDG]HQLHLXGRVWĊSQLDQLHGDQ\FKRUD]ZLH G]\6SyMQąNRQFHSFMĊWDNLHJRZVSRPDJDQLD]DSUH]HQWRZDQRZNROHMQ\FKUR]G]LDáDFKDUW\NXáX

1. Dynamiczny model funkcjonowania firmy w jej biznesowym otoczeniu

2SLHUDMąFVLĊQDSU]HVáDQNDFKV\VWHPRZ\FKLIXQNFMRQDOQ\FK]DSUH]HQWRZDQ\FKZOLWHUD WXU]H.RQLHF]Q\ĝPLDáNRZVNDPRĪQDXWZRU]\üPRGHOIXQNFMRQDOQ\ILUP\ V\VWHPXZMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLXXZDUXQNRZDQ\F]DVHP=JRGQLH]W\PLSRGHMĞFLDPL RWRF]HQLHPEL]QHVRZ\PILUP\VąLQQHILUP\SU]HGVLĊELRUVWZDRUJDQL]DFMHVSRáHF]QHJRVSR GDUF]HOXESUDZQHNWyUHMą]DVLODMąZHQHUJLĊĞURGNLSURGXNFMLPDWHULDá\OXG]LLQIRUPDFMH LWSQLH]EĊGQHGRMHMIXQNFMRQRZDQLDQDU\QNXRUD]SU]HGVLĊELRUVWZDRUJDQL]DFMHVSRáHF]QH JRVSRGDUF]HOXESUDZQHNWyUHNRU]\VWDMą]HIHNWyZG]LDáDOQRĞFLILUP\ :FHOXELHĪąFHMRFHQ\G]LDáDOQRĞFLILUP\]JRGQLH]OLWHUDWXUą.RQLHF]Q\PRĪQD ZyZF]DVGRNRQDüRSLVXMHMIXQNFMRQRZDQLDLRNUHĞOLüVWDQILUP\6WZFKZLOLWQDSRGVWDZLH W]ZWDEOLFLGHQW\ILNDFMLPDWHPDW\F]QHM]DSUH]HQWRZDQHMRJyOQLHZIRUPLHWDEHOL

Tabela 1. 7DEOLFDLGHQW\ILNDFMLPDWHPDW\F]QHMV\VWHPXSRGV\VWHPXSU]\MĊWHZWDEHOLR]QDF]HQLDt, to R]QDF]DMąFKZLOHQDRVLF]DVXWDNLHĪHt > to). W(t) – dochody (przychody) w chwili t > to U(to±XĪ\WHF]QRĞü ZFKZLOLSRF]ąWNRZHMto V(t±QDNáDG\NRV]W\ w chwili t > to C±FHQQRĞü A(t±]XĪ\FLH w chwili t > to R±SURGXNW\ZQRĞü B(t) – odnowa w chwili t > to Z(to±SRWHQFMDá SRF]ąWNRZ\ZFKZLOLto ħUyGáRRSUDFRZDQLHQDSRGVWDZLH.RQLHF]Q\ĝPLDáNRZVND :yZF]DVRJyOQHUyZQDQLHXĪ\WHF]QRĞFLGRZROQHJRV\VWHPXZW\PILUP\ZMHJRW]Z EOLVNLPRWRF]HQLXV\VWHPRZ\PZGRZROQHMFKZLOLt > toMHVW]JRGQH]HZ]RUHP Z(t) = Z(0) – A(tR × B(t DUyZQDQLHMHJRSRWHQFMDáXMHVW]JRGQH]HZ]RUHP U(t) = U(0) – V(tC × W(t JG]LHV\PEROHXĪ\WHZHZ]RUDFKLRSLVDQRZWDEHOL 'RGDWNRZR]JRGQLH]OLWHUDWXUą.RQLHF]Q\ĝPLDáNRZVNDGODV\VWHPXRSL VDQHJRWDEOLFąLGHQW\ILNDFMLPDWHPDW\F]QHMWDERUD]IXQNFMDPLXĪ\WHF]QRĞFLLSRWHQFMDáX Z]RU\LPRĪQDRNUHĞOLüZGRZROQHMFKZLOLWPRĪOLZRĞFLWHJRV\VWHPXZMHJRRWRF]HQLX biznesowym, oznaczone symbolem M(tDWDNĪHMHJRSRWU]HE\P(t), w zakresie zabezpieczenia SURFHVyZUHDOL]RZDQ\FKZW\PV\VWHPLHZĞURGNLSURGXNFMLHQHUJLĊF]\ZLQIRUPDFMĊ]JRGQLH ]QDVWĊSXMąF\PLZ]RUDPL M(t) = Z(t P(t) = U(tµ(t JG]LH µ(t±QDNáDG\QD]DEH]SLHF]HQLHUHDOL]DFMLSURFHVyZZUR]ZDĪDQ\PV\VWHPLH

:yZF]DV VWDQ V\VWHPX ÄILUPD´ Z MHM EL]QHVRZ\P RWRF]HQLX Z FKZLOL W PRĪQD ]JRGQLH ]SU]\WRF]RQąZF]HĞQLHMOLWHUDWXUą]GHILQLRZDüZ]RUHP

S(t MPZ(t), MF(t), PPZ(t), PF(t!

JG]LH

MPZ(t ± PRĪOLZRĞFL ILUP\ Z ]DNUHVLH ]DVLOHĔ PDWHULDOQRHQHUJLRWHFKQLF]Q\FK L LQIRUPDF\M

Q\FK]DVLODMąF\FK]DEH]SLHF]DMąF\FKRWRF]HQLHEL]QHVRZHILUP\REOLF]RQH]JRGQLH]HZ]RUHP  MF(t±PRĪOLZRĞFLILUP\Z]DNUHVLHILQDQVyZREOLF]RQH]JRGQLH]HZ]RUHP PPZ(t±SRWU]HE\ILUP\Z]DNUHVLH]DVLOHĔPDWHULDOQRHQHUJLRWHFKQLF]Q\FKLLQIRUPDF\MQ\FK ]DEH]SLHF]DMąF\FKILUPĊSRWRE\RQDIXQNFMRQRZDáDREOLF]RQH]JRGQLH]HZ]RUHP PF(t±SRWU]HE\ILQDQVRZHILUP\REOLF]RQH]JRGQLH]HZ]RUHP 3RQDGWRVWRVXMąFSRGVWDZ\LQĪ\QLHULLV\VWHPyZG]LDáDQLD.RQLHF]Q\PRĪOLZHMHVW Z\SURZDG]HQLHWHRUHW\F]Q\FK]DOHĪQRĞFLPLĊG]\ILUPąDMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLHPZFKZLOL tZIRUPLHQDVWĊSXMąF\FKZHNWRUyZZDUWRĞFL

– ZVNDĨQLNyZZ\NRU]\VWDQLDPRĪOLZRĞFLILUP\ZMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLXZFKZLOLt, R]QDF]RQ\FKMDNRdF_(t)),

– ZVNDĨQLNyZ SRNU\FLD SRWU]HE RWRF]HQLD EL]QHVRZHJR ILUP\ Z FKZLOL t, oznaczonych symbolem hF_(t), REOLF]DQ\FK]JRGQLH]QDVWĊSXMąF\PLZ]RUDPLL dF(t) = A(tM(t hF(t) = B(tP(t JG]LHV\PEROHXĪ\WHZHZ]RUDFKLRSLVDQRZWDEHOLRUD]ZHZ]RUDFKL 'RNáDGQHGRZRG\WHRUHW\F]QHDWDNĪHDOJRU\WP\EXGRZ\WDEOLF\LGHQW\ILNDFMLPDWHPD W\F]QHMRUD]Z\]QDF]HQLDZVNDĨQLNyZdF_{(t) i h}F(tGODUyĪQ\FKURG]DMyZSU]HSá\ZyZPLĊG]\ ILUPąDMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLHPQSSU]HSá\ZFLąJá\G\VNUHWQ\VWDFMRQDUQ\QLHVWDFMRQDU Q\LWS]RVWDá\]DSUH]HQWRZDQHZOLWHUDWXU]H.RQLHF]Q\ĝPLDáNRZVND=UD FMLRJUDQLF]RQHJRFKDUDNWHUXQLQLHMV]HJRDUW\NXá\]RVWDá\WXSRPLQLĊWH1DSRGREQ\FK]DVDGDFK ]XĪ\FLHPWDEOLF\RUD]Z]RUyZRGGRPRĪQD]GHILQLRZDüXĪ\WHF]QRĞüSRWHQFMDáPRĪOL ZRĞFLSRWU]HE\LZVSyáF]\QQLNLGRSDVRZDQLDZ\UyĪQLRQ\FKZILUPLHSRGV\VWHPyZF]\SURFH VyZZFHOXRFHQ\VWDQyZW\FKSRGV\VWHPyZZGRZROQHMFKZLOLWZLFKRWRF]HQLXEL]QHVRZ\P 3RG]LDáV\VWHPX±ILUPDQDSRGV\VWHP\MHVWNRQLHF]Q\ZyZF]DVJG\]DU]ąG]DQLHG\QDPLF]QH RGQRVLVLĊQLHW\ONRGRFDáHMILUP\DOHUyZQLHĪGRZDĪQ\FKLZ\EUDQ\FKG]LDáyZG]LHG]LQ IXQNFMRQRZDQLDILUP\LVWRWQ\FKEL]QHVRZR6WRVXMąFSRZ\ĪV]H]DOHFHQLDPRĪQDXWZRU]\üXZD UXQNRZDQ\ F]DVHP ]DOHĪQ\ RG F]DVX PRGHO IXQNFMRQRZDQLD ILUP\ L HZHQWXDOQLH SRGV\VWH PyZILUP\ZMHMRWRF]HQLXEL]QHVRZ\PFRGDMHSRGVWDZ\GR]DU]ąG]DQLDG\QDPLF]QHJRILUPą :NROHMQ\FKFKZLODFKF]DVX]QDQHVąVWDQ\ILUP\ S(t0), S(t0ǻW), S(t0îǻW), …, S(t0k × ǻW RUD]ZVNDĨQLNLGRSDVRZDQLD dF_(t 0), dF(t0ǻW), dF(t0îǻW), …, dF(t0k × ǻW hF_(t 0), hF(t0ǻW), hF(t0îǻW), …, hF(t0k × ǻW JG]LHǻW! t0±F]DVUR]SRF]ĊFLDDQDOL]\VWDQXILUP\ k±QXPHUNROHMQHMFKZLOLDQDOL]\VWDQyZILUP\ WDNMDNWR]LOXVWURZDQRQDU\VXQNX

Rysunek 1. 2FHQDIXQNFMRQRZDQLDILUP\ZMHMRWRF]HQLXEL]QHVRZ\PZF]DVLHNROHMQ\FKFKZLOQDRVL czasu ħUyGáRRSUDFRZDQLHZáDVQH 0RJą RQH E\ü SRGVWDZą SRGMĊFLD RGSRZLHGQLFK G]LDáDĔ GRVWRVRZXMąF\FK Z FKZLOL tkîǻWILUPĊWDNE\VWDQILUP\ZWHMFKZLOLE\á]JRGQ\]MHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLHP DZVNDĨQLNLGRSDVRZDQLDILUP\GRMHMRWRF]HQLDRGSRZLHGQLHZRSLQLLHNVSHUWD$E\ZV]\VWNLH GDQHQLH]EĊGQHGRRFHQ\ILUP\ZIRUPLHZVSyáF]\QQLNyZGRSDVRZDQLDhF_{(t) oraz d}F(tZMHM EL]QHVRZ\PRWRF]HQLXLRSLVDQHWDEOLFDPLLGHQW\ILNDFMLPDWHPDW\F]QHMPRJá\E\üZ\NRU]\ VWDQHZ]DU]ąG]DQLXG\QDPLF]Q\PZGRZROQHMFKZLOLF]DVXQLH]EĊGQHMHVWLFKJURPDG]HQLH LXGRVWĊSQLDQLHZNROHMQ\FKFKZLODFK)XQNFMHWDNLHJRV\VWHPXNWyU\JURPDG]LLXGRVWĊSQLD GDQHXZDUXQNRZDQHF]DVHPSHáQLąKXUWRZQLHGDQ\FK-HGQDNE\V\VWHP]KXUWRZQLąGDQ\FK GRVWDUF]DáQLH]EĊGQ\FKGDQ\FKGODG\QDPLF]QHJR]DU]ąG]DQLDKXUWRZQLDSRZLQQDE\ü]EXGR ZDQDZVSRVyEGRWHJRRGSRZLHGQL.RQFHSFMĊWDNLHMKXUWRZQL]DSUH]HQWRZDQRZNROHMQ\P UR]G]LDOHDUW\NXáX

2. Adaptacyjna hurtownia danych w zarządzaniu dynamicznym firmą

6\VWHP]KXUWRZQLąGDQ\FKZVSRPDJDMąF\]DU]ąG]DQLHG\QDPLF]QHSRZLQLHQQLHW\ONRJUR PDG]LüGDQHRIXQNFMRQRZDQLXILUP\ZMHMRWRF]HQLXEL]QHVRZ\PZIRUPLHWDEOLFLGHQW\ILNDFML PDWHPDW\F]QHMXĪ\WHF]QRĞFLSRWHQFMDOHPRĪOLZRĞFLDFKLSRWU]HEDFKDWDNĪHZVSyáF]\QQLNDFK dopasowania hF_{(t) oraz d}F(tDOHUyZQLHĪSRZLQLHQGRVWDUF]DüGDQ\FKGRRFHQ\VWUDWHJLLILUP\

ERWDNLHMHVWJáyZQH]DGDQLHKXUWRZQLGDQ\FK'RGDWNRZRV\VWHP\]KXUWRZQLąGDQ\FKSRZLQQ\ XPRĪOLZLDüDGDSWDFMĊVWUDWHJLLILUP\GRMHMEL]QHVRZHJRRWRF]HQLDDQLHW\ONRJURPDG]LüGDQH 7DNLH]DáRĪHQLHRERNSRWU]HE\GRVWĊSXGRGDQ\FKQLH]EĊGQ\FKGRRFHQ\GRSDVRZDQLD]DUyZQR ILUP\GRMHMEL]QHVRZHJRRWRF]HQLDMDNUyZQLHĪKXUWRZQLGRILUP\PRJąE\üQDELHĪąFRJURPD G]RQHZGRGDWNRZHMZDUVWZLHPHWDGDQ\FKKXUWRZQLGDQ\FK+XUWRZQLĊGDQ\FKNWyUDVSHáQLD SRZ\ĪV]H]DáRĪHQLDQD]ZDQRDGDSWDF\MQąKXUWRZQLąGDQ\FK]UDFMLNRQLHF]QRĞFLPRG\ILNDFML MHMVWUXNWXUJG\]PLDQLHXOHJQLHVWUDWHJLDILUP\MHMRWRF]HQLHEL]QHVRZHOXEJG\SRMDZLąVLĊ QRZHĨUyGáDGDQ\FKZVSRPDJDMąFHRFHQĊVWDQXILUP\LSR]LRPXUHDOL]DFMLVWUDWHJLL.RQFHSFMĊ WDNLHMKXUWRZQLGDQ\FK]DSUH]HQWRZDQRZOLWHUDWXU]HĝPLDáNRZVND 3RGVWDZRZąZáDVQRĞFLąWDNLHMKXUWRZQLMHVWZLHORZHUV\MQRĞüGDQ\FKZQLHMSU]HFKRZ\ZD Q\FKDWDNĪHJURPDG]HQLHZW]ZZDUVWZLHPHWDGDQ\FKGDQ\FKQLH]EĊGQ\FKGRZ\]QDF]HQLD ZV]\VWNLFKZLHONRĞFL]DSUH]HQWRZDQ\FKZUR]G]LDOHZIRUPLHG\QDPLF]QHJRPRGHOXIXQNFMR QRZDQLDILUP\ZMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLX

'RVWĊS DGPLQLVWUDF\MQ\ GR ZDUVWZ\ PHWDGDQ\FK KXUWRZQL SR]ZDOD QD GRSDVRZ\ZDQLH KXUWRZQLGR]PLHQQ\FKSRWU]HELQIRUPDF\MQ\FKILUP\ZNROHMQ\FKRNUHVDFKRVLF]DVXFRZUH ]XOWDFLHSURZDG]LGRXZLDU\JRGQLHQLDSRGZ\ĪV]HQLDMDNRĞFLGDQ\FKQDSRGVWDZLHNWyU\FK VąEXGRZDQHPRGHORZDQHLZHU\ILNRZDQHVFHQDULXV]HEL]QHVRZHEĊGąFHSRGVWDZąEDGDQLD VNXWNyZSODQRZDQ\FK]PLDQZVWUDWHJLLILUP\ +XUWRZQLDGDQ\FK]WDN]DSURMHNWRZDQ\PLPHWDGDQ\PLXPRĪOLZLZyZF]DVGRGDWNRZR – ELHĪąF\SRPLDULRFHQĊZVNDĨQLNyZGRSDVRZDQLDKXUWRZQLGRILUP\QDSRGVWDZLHVWUXN WXUZHZQĊWU]Q\FKKXUWRZQL – SU]HSURMHNWRZ\ZDQLHKXUWRZQL]PLDQĊMHMVWUXNWXU\LWZRU]HQLHQRZHMZHUVMLZZLH ORZHUV\MQHMKXUWRZQLGDQ\FKĝPLDáNRZVNDĝPLDáNRZVNDLLQJG\MDNRĞü GDQ\FKZQLHMSU]HFKRZ\ZDQ\FKMHVWQLH]DGRZDODMąFDDKXUWRZQLDQLHMHVWGRSDVRZDQD GRILUP\GODNWyUHMMąXWZRU]RQR – SHUPDQHQWQH]DVLODQLHKXUWRZQLGDQ\FKQRZ\PLĨUyGáDPLGDQ\FKJG\W\ONR]DLVWQLHMH WDNDSRWU]HEDG]LĊNLSU]\MĊWHPXZW\PPRGHOXZLHORZHUV\MQHPXFKDUDNWHURZLKXU towni, – WZRU]HQLHRERNW]ZU]HF]\ZLVW\FKZHUVMLGDQ\FKZZLHORZHUV\MQ\PPRGHOXKXUWRZQL W]ZZHUVMLDOWHUQDW\ZQ\FKNWyUHXPRĪOLZLDMąSU]HSURZDG]DQLHV\PXODFMLVFHQDULXV]\ EL]QHVRZ\FKDQDOL]PRĪOLZ\FKZDULDQWyZGHF\]MLSU]HZLG\ZDQLDWUHQGyZ]XĪ\FLHP GRVWĊSQ\FKZKXUWRZQLQDU]ĊG]LV\VWHPRZ\FK

3. Model systemu z adaptacyjną hurtownią danych i bazą wiedzy do wspomagania zarządzania

dynamicznego firmą

%D]XMąFQD]DSURSRQRZDQHMNRQFHSFMLDGDSWDF\MQHMKXUWRZQLGDQ\FKGRZVSRPDJDQLD]D U]ąG]DQLDILUPąPRĪQDXWZRU]\üV\VWHP]ED]ąZLHG]\GRZVSRPDJDQLDG\QDPLF]QHJR]DU]ą G]DQLDILUPą.RQFHSFMĊWDNLHJRV\VWHPX]DSUH]HQWRZDQRQDU\VXQNX:VNáDGWHJRV\VWHPX ZFKRG]ąQDVWĊSXMąFHSRGV\VWHP\ – bazy wiedzy BW,

– systemu hurtowni danych HD,

– podsystemu IWZZVSRPDJDQLD]DU]ąG]DQLDLSUH]HQWDFMLZ\QLNyZ – PRGXáXIAWDRFHQ\GRSDVRZDQLDKXUWRZQLGRSRWU]HELQIRUPDF\MQ\FKILUP\ %D]ĊZLHG]\BWZV\VWHPLHGRZVSRPDJDQLD]DU]ąG]DQLDG\QDPLF]QHJRILUPąWZRU]\VLĊ ]Z\NRU]\VWDQLHPQDVWĊSXMąF\FKPRGXáyZ – MRF±PRGXáXWZRU]HQLDLPRG\ILNDFMLUHSUH]HQWDFMLZLHG]\RILUPLHZMHMEL]QHVRZ\P otoczeniu, – MRS±PRGXáXWZRU]HQLDLPRG\ILNDFMLZLHG]\RVWUDWHJLLILUP\ – MRH±PRGXáXWZRU]HQLDLDGDSWDFMLVWUXNWXU\KXUWRZQLGDQ\FKZIRUPLHNROHMQHMZHUVML struktur danych w hurtowni.

ħUyGáDPL]DVLODMąF\PLKXUWRZQLĊGDQ\FKLED]ĊZLHG]\ZW\PV\VWHPLHVą – W]ZRSHUDF\MQHED]\GDQ\FKLLQQHĨUyGáD]DVLODMąFHKXUWRZQLĊGDQ\FK – ZLHG]DZ\JHQHURZDQD]GDQ\FKOLF]ERZ\FK]DZDUW\FKZIRUPLHWDEOLF\LGHQW\ILNDFML PDWHPDW\F]QHMILUP\ZMHMRWRF]HQLXEL]QHVRZ\P]JRGQD]WDEHOąGODSRGV\VWHPX ÄILUPD´WDEHODTIMFZUD]]SURFHGXUDPLREOLF]HĔZ\NRQ\ZDQ\FKQDWHMWDEOLF\QLH ]EĊGQHGRREOLF]HQLDZVSyáF]\QQLNyZGRSDVRZDQLDGRVWDUF]DQDSU]H]HNVSHUWyZGR PRGXáXMRF, – ZLHG]DZ\JHQHURZDQD]HVWUDWHJLLILUP\ZIRUPLHGHNODUDW\ZQHMRSLVRZHMOXESURFH GXUDOQHMQSZIRUPLHZLHORNU\WHULDOQHJRPRGHOXRSW\PDOL]DFMLOXESDUHWRRSW\PDOL]D FMLDOERUyZQDĔELODQVRZ\FK – ZLHG]DSRPRFQLF]DZ\JHQHURZDQD]GDQ\FKLORĞFLRZ\FKLRSLVRZ\FKRMDNRĞFLGDQ\FK SU]HFKRZ\ZDQ\FKZV\VWHPLH]KXUWRZQLąGDQ\FKGRVWDUF]DQDGRPRGXáXMRHED]XMą ca na wiedzy eksperta – administratora hurtowni danych,

– ZLHG]DZ\JHQHURZDQD]GDQ\FKLORĞFLRZ\FK]DZDUW\FKZWDEOLF\LGHQW\ILNDFMLPDWH PDW\F]QHM]JRGQD]WDEHOąGODSRGV\VWHPXÄKXUWRZQLDGDQ\FK´W]ZWDEOLFDTIMHD) ZILUPLHZUD]]SURFHGXUDPLREOLF]HĔZ\NRQ\ZDQ\FKQDWHMWDEOLF\REOLF]DQLHZVSyá F]\QQLNyZGRSDVRZDQLDKXUWRZQLGDQ\FKGRSRWU]HEILUP\GRVWDUF]DQDSU]H]SURMHN WDQWDLDQDOLW\NDKXUWRZQLGDQ\FKZLHG]DSURFHGXUDOQDGRPRGXáXMRH.

Rysunek 2. 6WUXNWXUDV\VWHPX]ED]ąZLHG]\GRZVSRPDJDQLDG\QDPLF]QHJR]DU]ąG]DQLDILUPą ħUyGáRRSUDFRZDQLHZáDVQH

3U]HZLGXMHVLĊĪHZ\GRE\ZDQLHZLHG]\]GDQ\FKWHNVWRZ\FKQSRSLVVWUDWHJLLILUP\GDQH RMDNRĞFLKXUWRZQLGDQ\FKEĊG]LHUHDOL]RZDQHMHGQą]GZyFKJáyZQ\FKPHWRGZ\GRE\ZDQLD ZLHG]\]WHNVWXDPLDQRZLFLHPHWRGąXF]HQLDPDV]\QRZHJROXEPHWRGąED]XMąFąQDZLHG]\ HNVSHUWD8F]HQLHPDV]\QRZHJáyZQLHRSLHUDVLĊQDEDGDQLXFHFKFKDUDNWHU\]XMąF\FKVWUXNWXUĊ WHNVWXQSRSLVXMąFHJRVWUDWHJLĊILUP\:W\PSU]\SDGNXVWRVXMHVLĊPRGHOHSU]HVWU]HQLZHN WRURZ\FK:PHWRGDFKHNVWUDNFMLZLHG]\RSDUW\FKQDZLHG]\HNVSHUWDQSZSU]\SDGNXMDNR ĞFLGDQ\FKZKXUWRZQLZ\NRU]\VWXMHVLĊPHWRG\DQDOL]\]QDF]HQLRZHMWHNVWXVWRVXMąFZ]RUFH LQIRUPDF\MQHLUHJXá\GRSDVRZDQLDGHILQLRZDQHSU]H]HNVSHUWD-HGQą]PHWRGGHILQLRZDQLD Z]RUFyZLQIRUPDF\MQ\FKVąRQWRORJLHWZRU]RQHSU]H]HNVSHUWDZMĊ]\NX2:/DQJWeb

On-tology Language1DSRGVWDZLHZ\JHQHURZDQ\FKZ]RUFyZLQIRUPDF\MQ\FKRGSRZLHGQLFKGR

Z\GRE\ZDQLDZLHG]\]GDQ\FKWHNVWRZ\FKRSLVRZ\FKPRĪOLZDMHVWZHU\ILNDFMDRF]HNLZDĔ 'DQHOLF]ERZHXMĊWHFKRüE\ZWDEOLFDFKLGHQW\ILNDFMLTIMF oraz TIMHDDWDNĪHGDQH RVWDQLHILUP\ZMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLXF]\ZVSyáF]\QQLNLZ\NRU]\VWDQLDPRĪOLZRĞFLLSR NU\FLDSRWU]HEILUP\F]\KXUWRZQLGDQ\FKSR]ZROąQDZ\JHQHURZDQLHZLHG]\ZSRVWDFLUHJXá GHF\]\MQ\FK2]QDF]DWRĪHWDNXWZRU]RQDKXUWRZQLDGDQ\FK]ED]ąZLHG]\XPRĪOLZLDZVSR PDJDQLH G\QDPLF]QHJR ]DU]ąG]DQLD ILUPą ]D SRPRFą V\VWHPX IWZ Z NWyU\P Z\UyĪQLD VLĊ QDVWĊSXMąFHPRGXá\

– MASF±PRGXáDQDOL]\VWDQXILUP\ZMHMEL]QHVRZ\PRWRF]HQLXQDSRGVWDZLHZVSyá F]\QQLNyZGRSDVRZDQLDREOLF]DQ\FKZNROHMQ\FKFKZLODFKRVLF]DVXSU]\SRPRF\WDEOLF

TIMF zawartych w bazie wiedzy,

– MSSB±PRGXáV\PXODFMLVFHQDULXV]\EL]QHVRZ\FKSURJQR]RZDQLHSRSU]H]WZRU]HQLH tzw. alternatyw), – MWZ±PRGXáZ\NU\ZDQLDVWDQyZ]DJURĪHQLDILUP\ – MW±PRGXáZQLRVNRZDQLDDXWRPDW\F]QHJR]GDQ\FKWHNVWRZ\FKLQXPHU\F]Q\FKRUD] Z\GUXNNRQNOX]ML =DSUH]HQWRZDQDQDU\VXQNXVWUXNWXUDV\VWHPXFKDUDNWHU\]XMHVLĊQDVWĊSXMąF\PLZáDĞFL ZRĞFLDPL – áąF]\ZVRELHPRGHORZDQLHEL]QHVRZH]PRGHOHPGDQ\FK – LQWHJUXMHPRĪOLZRĞüWZRU]HQLDZHUVML]HZROXFMąVFKHPDWXGDQ\FKKXUWRZQL

– XPRĪOLZLD DXWRPDW\]DFMĊ ÄVWURMHQLD´ RUD] GRSDVRZDQLD KXUWRZQL GDQ\FK GR QRZ\FK SRWU]HEG]LĊNLSU]HFKRZ\ZDQLXZZDUVWZLHPHWDGDQ\FKKXUWRZQLRFHQILUP\ZMHM RWRF]HQLXEL]QHVRZ\PRUD]RFHQ\VWUDWHJLLLKXUWRZQLGDQ\FKZNROHMQ\FKFKZLODFKRVL czasu,

– XPRĪOLZLDDQDOLW\NRZLV\VWHPRZHPXZIRUPLHLQWHUDNFMLPRG\ILNDFMĊPRGHOXILUP\ D DGPLQLVWUDWRURZL KXUWRZQL Z\JHQHURZDQLH QRZHM ZHUVML U]HF]\ZLVWHM KXUWRZQL GD Q\FK]DSRPRFąXWZRU]RQHJRZW\PFHOXRSURJUDPRZDQLDG]LDáDMąFHJRQDPHWDGDQ\FK hurtowni,

– XPRĪOLZLD GRSDVRZDQLH KXUWRZQL QDZHW GR JZDáWRZQ\FK ]PLDQ VWDQX FHOyZ PLVML LVWUDWHJLLILUP\ZMHM]PLHQQ\PRWRF]HQLX

– G]LĊNL WHM NRQFHSFML PRĪOLZH EĊG]LH PRGHORZDQLH SURFHVyZ EL]QHVRZ\FK Z ILUPLH SURJQR]RZDQLH VNXWNyZ GHF\]ML V\PXODFMD L JU\ NLHURZQLF]H ZF]HVQH Z\NU\ZDQLH VWDQyZQLHSRĪąGDQ\FKZILUPLHDJHQW\SURJUDPRZHDWDNĪHGRSDVRZDQLHVWUXNWXU\ GDQ\FKKXUWRZQLGR]PLDQZF]DVLHSRWU]HEILUP\3R]ZROLWRQDG\QDPLF]QH]DU]ąG]D QLHILUPą

Podsumowanie

,VWRWQą FHFKą ]DSUH]HQWRZDQHJR V\VWHPX MHVW WDNLH ZVSRPDJDQLD ]DU]ąG]DQLD NWyUH QLH W\ONRRGQRVLVLĊGRVWUDWHJLF]QHJRSR]LRPXSURFHVyZ]DU]ąGF]\FKDOHUyZQLHĪGR]PLHQQH JRZF]DVLHVWDQXILUP\MHMEL]QHVRZHJRRWRF]HQLDRUD]GRSDVRZDQLDKXUWRZQLGR]PLHQQ\FK ZF]DVLHSRWU]HELQIRUPDF\MQ\FKZILUPLH0RĪQDJR]DLPSOHPHQWRZDüZILUPDFKSU]HGVLĊ ELRUVWZDFKW\SXSURGXNF\MQHJROXEXVáXJRZHJRLWDNLFKNWyUHZ\PDJDMąVWRVRZDQLDPHWRG G\QDPLF]QHJR]DU]ąG]DQLD,PSOHPHQWDFMDWDNLHJRV\VWHPXZVSRPDJDMąFHJR]DU]ąG]DQLHQLH MHVWSURVWD:\PDJDZLHORHWDSRZHMUHDOL]DFML

ZSURZDG]HQLD VSRVREX RFHQ\ VWUDWHJLL ILUP\ QS PRGHO RSW\PDOL]DFML OXE SDUHWR RSW\PDOL]DFML

XWZRU]HQLDKXUWRZQLGDQ\FK]WDEOLFDPLLGHQW\ILNDFMLTIMF oraz TIMHD,

JURPDG]HQLDGDQ\FKZKXUWRZQLRUD]REVHUZDFMLZDUWRĞFLZVSyáF]\QQLNyZGRSDVRZDQLD LGDQ\FKGRRFHQ\VWUDWHJLLILUP\

SURJQR]RZDQLD VNXWNyZ GHF\]ML ] XĪ\FLHP PHFKDQL]PX ZLHORZHUV\MQRĞFL KXUWRZQL WZRU]HQLDVFHQDULXV]\EL]QHVRZ\FKV\PXODFMLSU]\V]á\FKVWDQyZILUP\

3RQDGWRJG\ZRFHQLHDQDOLW\NDV\VWHPRZHJRPRGHOGDQ\FKZKXUWRZQLZVHQVLHZVSyá F]\QQLNyZ GRSDVRZDQLD KXUWRZQL GR SRWU]HE ILUP\ QLH Vą RGSRZLHGQLH GR QRZ\FK SRWU]HE LQIRUPDF\MQ\FK ILUP\ WR SRGHMPRZDQ\ MHVW SURFHV XWZRU]HQLD QRZHM ZHUVML PRGHOX GDQ\FK ZKXUWRZQL%ĊG]LHWRNROHMQ\SLąW\HWDSLPSOHPHQWDFMLSRNWyU\PQDVWąSLQRZ\F\NOHWDSyZ WU]HFLHJRLF]ZDUWHJRGRSyNLQLHZ\VWąSLSRWU]HEDZ\NRQDQLDSRQRZQLHHWDSXSLąWHJR

Literatura

.RQLHF]Q\-,QĪ\QLHULDV\VWHPyZG]LDáDQLD:DUV]DZD:17 /R]DQR3ODWRQRII$=DU]ąG]DQLHG\QDPLF]QH:DUV]DZD'LILQ6$

0RF]XOVNL:Pozyskiwanie wiedzy deklaratywnej i proceduralnej. Proceedings of the Symposium on Methods

of Artificial Intelligence in Mechanics and Mechanical Engineering$,0(&+*OLZLFHV±

ĝPLDáNRZVND %  (QWHUSULVH¶V LGHQWLILFDWLRQ PRGHOLQJ IRU LQWHJUDWHG FRQWURO 0LĊG]\QDURGRZD NRQIHUHQFMD

„Cybernetyka ’85”. Warszawa.

ĝPLDáNRZVND%'RSDVRZDQLHKXUWRZQLGDQ\FKGR]PLHQQ\FKSRWU]HELQIRUPDF\MQ\FKSU]HGVLĊELRUVWZDSzc ]HFLQ:\GDZQLFWZR8F]HOQLDQH=DFKRGQLRSRPRUVNLHJR8QLZHUV\WHWX7HFKQRORJLF]QHJRZ6]F]HFLQLH

ĝPLDáNRZVND % 'XGHN 7  =DVWRVRZDQLH DGDSWDF\MQHM KXUWRZQL GDQ\FK GR PRGHORZDQLD VFHQDULXV]\ EL ]QHVRZ\FKRUJDQL]DFMLInformatyka Ekonomiczna Business Informatics, 1(31±:URFáDZ:\GDZQLFWZR 8QLZHUV\WHWX(NRQRPLF]QHJRZH:URFáDZLX

ĝPLDáNRZVND%:VSRPDJDQLHSURFHVyZRFHQ\LZ\ERUXVWUDWHJLLILUP\]DSRPRFąDGDSWDF\MQHMKXUWRZQL danych. Studia Informatica, 38±6]F]HFLQ:\GDZQLFWZR1DXNRZH8QLZHUV\WHWX6]F]HFLĔVNLHJR

DATA WAREHOUSE WITH KNOWLEDGE BASE FOR DYNAMICS MANAGEMENT OF ENTERPRISE

Key words

_{DGDSWLYHGDWDZDUHKRXVHVWUDWHJLFGHFLVLRQVXSSRUWV\VWHPG\QDPLFVPDQDJHPHQWRIHQWHUSULVH}

ZLWKNQRZOHGJHEDVH

Abstr act _{7KHSDSHUSUHVHQWVWKHVWUXFWXUHDQGPHWKRGRIDGDSWLYHDQGPXOWLYHUVLRQGDWDZDUHKRXVHV\V}

WHP ZKLFK LV HTXLSSHG ZLWK WKH PHFKDQLVPV RI DGDSWDWLRQ DQG PHFKDQLVP RI WKH HVWLPDWLQJ RIYDULDEOHVLQIRUPDWLRQDERXWLWVIXQFWLRQLQJKLVWRULFDODQGFXUUHQWGDWDIURPDFWLYLWLHVRIWKH HQWHUSULVHDQGDVGDWDRQWKHLPSOHPHQWDWLRQRIWKHHQWHUSULVH¶VVWUDWHJ\7KLVGDWDZHUVHKRXVH V\VWHPSURYLGHVFRHIILFLHQWVRIDGMXVWPHQWRIWKHHQWHUSULVH¶VHQYLURQPHQWDVZHOODVGDWDIURP VLPXODWLRQRISURMHFWHGEXVLQHVVVFHQDULRV7KLVZDUHKRXVHVKRXOGEHLQFOXGHDVHWRIPHWKRGVRI LQIHUHQFHZKLFKZLOODOORZWKHGHULYHNQRZOHGJHWRVXSSRUWG\QDPLFPDQDJHPHQWRIHQWHUSULVH DQGXVHGHFODUDWLYHDQGSURFHGXUDONQRZOHGJHFRQWDLQHGLQWKLVV\VWHP