ność" powtarzali, tym trudniej będzie zrozum1ec 1 wy-korzystać bogactwo informacji, jakich dostarcza geochrono-logia izotopowa. Do dyspozycji jest wiele innych terminów: datowania radiometryczne, izotopowe, czy, dokładniej -argonowe, strontowe itd. (każde z nich co innego może wyrażać).
LITERATURA
1. A u gusty nek Z. - Natura czasu. PWN War-szawa 1983.
2. En cyk 1 op e di a Powszechna PWN. Warszawa 1983. 3. Ho 1 mes A. - "Absolute age" - a meaningless term.
Nature 1962 vol. 196 1238.
4. Ne u von en K.J. - The apparent age pattern of the crust. Bull. Com. Geol. Finl. 1961 nr 196 5. Sub com miss i o n on Geochronology, Intern.
Union of Geol. Sciences, Commission on Stratigraphy. Newsletter 1985 No. 4
SUMMARY
The phrase is misleading and conveys a false message. What is determineu is not an age, but isotopic ratios which are not absolute by virtue of their dependance on an initial value and on thermal and chemical history of the system. Moreover, usually the value calculated (a model age) re-presents not an age of a minerał but a cooling age. Differen-ces in sensitivity and detection threshold of various sensors used by various methods, as well as slow transfer of heat,
result in difficulties of correlation of plutonie processes with biostratigraphic scale. Tuffitic intercalations in sedi-mentary series, being a point contact of magma tie processes and sedimentation, seem to off er the most valuable data to construct a new Time Scale. _,i
PE31-0ME
Cnosa npHBe,D,eHHb1e s 3arnaBHH RBilRl-OTCR cf:>anbWH Bbl-MH B OTHeCeHHH K pe3yflbTaTaM H30TOnHblX ,D,aTHposaHHH, TaK KaK onpe,D,enReMblMH senH'-IHHaMH 11Bfl111-0TCR H30TOn-Hble OTHOWeHHR, a He B03pacT, a OHH He MoryT 6b1Tb a6conl-OTHblMH, nOTOMY '-!TO 3aBHCRT He TOflbKO OT spe-MeHH, HO TaK>t<e OT HCXO,ll,HOro nono>KeHHR H HCTOpHH ' CHCTeMbl (TepMH'-leCKOH H XHMH'-leCKolA), a Bbl'-1"1CneHHble senH'-1"1Hbl '-!acTo He onpe,D,enRl-OT B03pacTa M"1Hepana. TOflbKO speMR, KoTopoe npowno OT nepexo,D,a '-!epe3 onpe,D,eneHHYl-0 TeMnepaTypy. Pa3HHUbl s '-IYBCTB"1Tenb-HOCT"1 "1 nopore ,D,eTeKT"1posaHH11 ,D,aT'-1"1KOB np1i1MeHReMblX B pa3HblX "1CCne,D,oBaTbflbCK"1X MeTo,D,ax, a TaK>t<e Me,D,neH-HOCTb nepeMe~eH"1R TennosolA BOnHbl 11BflRl-OTCR "1CTO'-IHH-KaM"1 3aTpy,D,HeH"1H B KoppenHpoBaH"1H "130TOnHblX ,D,aTHpo-BaH"1H nnyTOHH'-leCK"1X nopo,D, c 61i1ocTpaT1i1rpacf:>1i1'-1eCKOH WKanolA pa3pa6oTaHHOH ,ll,flR nopO,ll, o6pa3oBaBW"1XCR Ha nosepxHoCT"1 3eMn"1. .QnR cocTasneH"1R reonorH'-lecKolA WKanbl speMeH"1 CaMblM"1 Ba>t<HblM"1 Ka>t<yTCR 6b1Tb ,D,aT"1-poBaHHR TYcf:>cf:>1i1TOBb1x nponnacTKos s cep1i1Rx oca,D,KOB, TaK KaK OHH 11BnRl-OTCR nyHKT"1pHblM KOHTaKTOM MarMa-T"13Ma H Ce,D,"1MeHTaUHH.
STANISŁAW ORŁOWSKI
Uniwersytet W ars za wski
OCENA WPROWADZANIA FORMALNYCH JEDNOSTEK
LITOSTRA TYGRAFICZNYCH
DO PRAKTYKI GEOLOGICZNEJ W
LATACH 1975-1985
Geologia stratygraficzna przeszła we wszystkich krajach, o wysokim poziomie nauki, przez wiele etapów rozwoju. Jednym z młodszych, o podstawowym znaczeniu dla przy-szłości stratygrafii, jest etap opracowania kodeksu straty-graficznego jako narzędzia porządkowania już istniejących wydzieleń stratygraficznych na podstawie jednakowych kryteriów i ewentualnie pod nadzorem odpowiedniej orga-nizacji geologicznej. Większość krajów o wysokim pozio-mie rozwoju nauki ma ten etap za sobą, niektóre od dawna. W nawiązaniu do doświadczeń tych właśnie krajów w dzie-dzinie porządkowania wydzieleń stratygraficznych, powsta-ły próby stworzenia przepisów o zasięgu międzynarodo wym, popierane przez IUGS. Tekst międzynarodowego kodeksu stratygraficznego powstał pod auspicjami Między narodowej Podkomisji ds. Klasyfikacji Stratygraficznej (1).
W geologii polskiej piśmiennictwo dotyczące teorii jednostek stratygraficznych nie jest bogate. Ponadto pro-blematyka teorii stratygrafii tylko sporadycznie była przed-miotem większych dyskusji i polemik naukowych. Z bie-giem czasu narastało więc opóźnienie w rozwoju tejże problematyki w geologii polskiej, w porównaniu z krajami o wysoko rozwiniętej nauce. Tymczasem w kraju, po od-zyskaniu niepodległości, nastąpił bujny rozwój badań stratygraficznych, które objęły nie tylko wychodnie skał, ale sięgały do coraz większych głębokości; proces ten
240
UKD 551.7.022.4:001.4)(438) nabrał szczególnego znaczenia dla Niżu Polskiego. Ponadto w obecne granice kraju zostały włączone znaczne obszary na zachodzie Polski, na których istniały tradycje geologicz-ne, ale o niepolskim rodowodzie.
Z końcem lat sześćdziesiątych dla światłych umysłów zainteresowanych zagadnieniem teorii stratygrafii stało się jasne, iż dłużej nie można zwlekać z opracowaniem kodeksu· stratygraficznego, ze względu na narastające zapóźnienie polskiej geologii w tej dziedzinie. Ponadto każdy rok przynosił wciąż to nowe wydzielenie stratygra-ficzne o różnym charakterze jako efekt intensywnych badań geologicznych. Porównywanie i hierarchizowanie tych jed-nostek stratygraficznych było coraz trudniejsze. Przy dal-szym postępowaniu dotychczasowym sposobem sponta-nicznej twórczości, nie regulowanej żadnymi przepisami czy normami, groził polskiej stratygrafii chaos i utracenie możliwości komunikowania się w teorii i praktyce straty-grafii.
Na początku lat siedemdziesiątych grupa geologów, wywodzących się z różnych środowisk, przystąpiła dq bar-dziej zdecydowanego działania. Komitet Nauk Geologicz-nych PAN powołał z końcem 1972 r. Zespół ds. Polskiej Terminologii Stratygraficznej, który ukonstytuował się ostatecznie w składzie: doc. dr hab. S. Orłowski - prze-wodniczący, doc. dr hab. M. Szulczewski - sekretarz,
doc. dr hab. S. Alexandrowicz, prof. dr inż. K. Birken-majer, doc. dr hab. J. Burchart, doc. dr S. Cieśliński, doc. dr R. Dadlez, doc. dr hab. J. Kutek, doc. dr hab. W. Nowak, doc. dr hab. L. Teller.
Zespół pracował intensywnie i - co ważniejsze - z głę
bokim przekonaniem o celowości i możliwości osiągnięcia celu, którym było opracowanie pierwszego kodeksu straty-graficznego dla potrzeb geologii polskiej.
Praca przebiegała w podzespołach i na posiedzeniach plenarnych. Dyskusje były wielekroć bardzo zacięte, gdyż w nich uzewnętrzniały się różne punkty widzenia na dysku-towane problemy oraz dawały znać o sobie różne szkoły geologiczne, w których wyrośli dyskutanci. Dyskusje wraca-ły zawsze do meritum spraw i były ożywione duchem
osiągnięcia kompromisu, który gwarantował postęp w
pracach zespołu. Ostatecznie jednomyślnie zaakceptowano tekst, który jest kompromisem, godzącym różne punkty zapatrywania członków zespołu. Tekst ten był konsulto-wany wśród geologów, był też dokładnie dyskutowany podczas krajowej konferencji stratygrafów (grudzień 1973 r.) Wyniki konsultacji oraz owoce dyskusji konferencji
zo-stały uwzględnione w ostatecznej redakcji tekstu, który
opublikowano jako: · „Zasady polskiej klasyfikacji, termi-nologii i nomenklatury stratygraficznej'', Instrukcje i
Meto-dy Badań Geologicznych, Zeszyt 33, 1975. Są one bliskie
zasadom kodeksu międzynarodowego, a stało się tak przy
pełnej świadomości zespołu, któremu tekst ten wydał się
bardziej odpowiedni niż jakikolwiek inny kodeks krajowy.
Zasady będą w dalszej części artykułu nazywane skrótowo „kodeksem stratygraficznym" lub „kodeksem".
Polski kodeks stratygraficzny mógł powstać także
dzięki wielkiemu zainteresowaniu nim prof. Mariana Książ
kiewicza, ówczesnego przewodniczącego Komitetu Nauk Geologicznych PAN, oraz dzięki życzliwości dyrekcji Instytutu Geologicznego CUG, która umożliwiła i
sfinan-sowała druk kodeksu stratygraficznego.
Opracowanie i wydrukowanie kodeksu stratygraficz-nego wyczerpało w zasadzie zadania postawione przez Komitet Nauk Geologicznych PAN przed zespołem w 1972 r. Jednakże członkowie zespołu byli świadomi ogro-mu prac związanych z wprowadzaniem kodeksu straty-graficznego do praktyki geologicznej i to zarówno z powo-dów merytorycznych, jak też psychologicznych. Wychodząc naprzeciw spodziewanym trudnościom zespół ds. Polskiej Terminologii Stratygraficznej został przekształcony w
Ko-misję Stratygrafii Komitetu Nauk Geologicznych PAN.
Komisja powiększyła liczbę członków do 15, funkcje
przewodniczącego .i sekretarza komisji pełniły te same
osoby, które sprawowały te funkcje w zespole.
Komisja stratygrafii określiła swoje zadania, przyjęła też regulamin pracy. Ustalono m.in„ iż proces wprowadza-nia kodeksu stratygraficznego do praktyki geologicznej
będzie się odbywał pod jej nadzorem. Ponadto komisja
zastrzegła sobie prawo decydowania o zgodności lub braku
zgodności proponowanych jednostek stratygraficznych z
ko-deksem stratygraficznym. Komisja postanowiła także
inicjo-wać wdrażanie kodeksu do praktyki geologicznej,
informo-wać społeczność geologów o pracach komisji za pośred
nictwem komunikatów drukowanych w „Przeglądzie Geo-lbgicznym", a także zachęcać do publikowania artykułów teoretycznych na tematy stratygraficzne w czasopismach geologicznych, organizować sesje naukowe i zebrania dyskusyjne dotyczące kodeksu, a zwłaszcza jego wprowa-dzania do praktyki geologicznej.
Społeczność geologiczna została poinformowana
o przedsięwzięciach komisji, mających na celu praktyczne
sterowanie procesem wprowadzania kodeksu w życie (6).
Proces wdrażania nowego etapu stratygrafii pod moralnym kierownictwem doświadczonych i wyspecjalizowanych stra-tygraf ów rozpoczął się od podziału kraju na 7 regionów geologicznych, przy uwzględnieniu odrębności ich budowy geologicznej. Wydzielono następujące regiony i ustano
-wiono osoby kierujące pracami:
tatrzańska-pieniński - prof. K. Birkenmajer,
- karpacko-fliszowy - doc. W. Sikora,
- paleozoiku śląsko-krakowskiego - prof. A. Ja-chowicz,
- sudecki - doc. L. Sawicki,
- prekambru, paleozoiku platformowego i Gór
Święto-krzyskich - prof. S. Orłowski,
- permo-mezozoiku platformowego - doc. R. Dadlez, - neogenu - prof. S. Alexandrowicz.
W 1978 r. opublikowano komunikat nr 1 Komisji Straty-grafii (Przegląd Geologiczny nr 5), który zawierał skład
osobowy komisji, zadania stojące przed komisją, a także listę osób, wyznaczonych jako koordynatorzy prac w ra-mach systemów lub oddziałów geologicznych.
W owym czasie komisja uważała, iż podjęte kroki orga-nizacyjne, dostępność kodeksu stratygraficznego na rynku czytelniczym, ożywczy nurt dyskusji w środowisku geolo-gów wokół kodeksu stratygraficznego upoważniają do umiarkow.anego optymizmu i przyjęła okres wprowadza-nia kodeksu do praktyki geologicznej na 1 O lat, licząc od daty ukazania się kodeksu drukiem. Stanowisko to było ponadto podbudowane ukazaniem się pierwszej pracy o jednostkach litostratygraficznych w rozumieniu kodeksu już w 1975 r. (Orłowski 1975) (patrz wykaz prac), a kolejne prace innych autorów pojawiły się w następnych latach. W odmienny sposób podszedł do problemu usystema-tyzowania wydzieleń stratygraficznych w permo-mezozoiku epikontynentalnym zespół kierowany przez prof. R. Dadle-za. Na początku opracowano model teoretyczny podziału sekwencji skalnych na jednostki litostratygraficzne w po-szczególnych obszarach z rozpisaniem modelu teoretycz-nego na modele cząstkowe dla poszczególnych systemów geologicznych lub oddziałów. Wypełnianie treścią tak skonstruowanych modeli jest procesem długotrwałym, który jeszcze nie jest zakończony.
Początek lat osiemdziesiątych przynosi widoczne
spo-wolnienie tempa prac komisji stratygrafii, co zaowocowało też w krótkim czasie osłabieniem tempa przyrostu prac geologicznych, traktujących o formalnych jednostkach stratygraficznych. Okres 1980 - 1985 cechuje, w porówna-niu z poprzednim pięcioleciem, znaczne osłabienie dynamiki wprowadzania kodeksu do praktyki geologicznej; zamiast
zakładanego postępu geometrycznego w tym zakresie
osiągnięto najwyżej postęp arytmetyczny. Tym samym
założony 1 O-letni okres wprowadzania kodeksu
straty-graficznego do praktyki geologicznej stawał się coraz bardziej nierealny. Powody opóźnień prac były wielorakie
i zróżnicowane, ograniczę się jedynie do wskazania
nie-których, organicznie związanych z pracami komisji stra-tygrafii:
- tylko mniejszość członków komisji wykazała
wy-starczającą aktywność przy opracowaniu i publikowaniu
podziałów systemów lub oddziałów geologicznych na
formalne jednostki stratygraficzne (bi o- i litostratygraficz-ne ), chociaż jako specjaliści, a ponadto członkowie komisji -powinni w tym zakresie świecić przykładem,
- tylko w niewielu zespołach regionalnych prace
zostały właściwie zaplanowane, a następnie
konsekwent-nie realizowane,
ukazało się niewiele publikacji o charakterze meto
dologicznym, traktujących o problemach stratygrafii przez pryzmat kodeksu stratygraficznego,
- zbyt mała była liczba zebrań środowiskowych, dyskutujących teoretyczne założenia i praktyczne możli wości realizacji zaleceń kodeksu stratygraficznego w świetle
szczegółowych prac regionalnych,
- zmiany w zarządzaniu komisją stratygrafii.
Zakończenie. Miniony, 10-letni okres wykazał
bezspor-nie przydatność kodeksu stratygraficznego i to zarówno
w dziedzinie merytorycznej, jak też - co jest być może
ważniejsze - w kształtowaniu świadomości pokoleń
geo-logów właściwego rozumienia odmiennych dziedzin stra-tygrafii, praw rządzących stratygrafią oraz zakresu i
wydol-ności poszczególnych kategorii wydzieleń stratygraficznych.
Kodeks stratygraficzny w obecnym kształcie ma ciągle wielki potencjał merytoryczny. Ewentualne modyfikacje kodeksu powinny zachować pozytywne jądro obecnego kodeksu, co jest niezbędne dla zachowania ciągłości pro-cesu wdrażania kodeksu do praktyki geologicznej.
Należy kontynuować wprowadzanie nowoczesnej
lito-stratygrafii w poszczególnych regionach kraju, aż do
całkowitego wyczerpania tematu. Godzi się przypomnieć,
iż obecny leksykon stratygraficzny (5) zawiera hasła straty-graficzne, ustanowione przed 1975 r. (data ukazania się drukiem kodeksu stratygraficznego). Zgodnie z uchwałą Komitetu Nauk Geologicznych PAN kolejne leksykony stratygraficzne będą zawierały tylko hasła jednostek, usta-nowionych zgodnie z kodeksem stratygraficznym.
Lista osób koordynujących prace w regionach lub w
ob-rębie systemów geologicznych powinna być co jakiś czas
weryfikowana przez komisję stratygrafii: podstawą wery-fikacji powinny być wyniki prac.
Metodologię stratygrafii, której istotną częścią jest
kodeks stratygraficzny, należałoby wykładać na wyższych
uczelniach, a ponadto powinna ona być stałym tematem
zebrań naukowych, jak też znajdować odbicie w
publika-cjach. Komisja stratygrafii powinna odgrywać w tym zakresie rolę inspirującą.
Pożądane są priorytety drukarskie dla prac
podejmu-jących metodykę stratygrafii i dla prac porządkujących
podziały stratygraficzne zgodnie z kodeksem. Należy
przy-ciągać i włączać do prac w tym zakresie młodych, zdolnych
geologów, którzy będą w przyszłości rozwijać teorię stra-tygrafii.
LITERATURA
1. An international guide to stratigraphic classification, terminology and usage. Introduction and Summary. Intern. Subcomm. on Strat. Classif. [In:] Lethaia 1972 no. 5(3). Oslo, Report 7.
2. He db erg H.D. (Ed.) - Preliminary report on litho-stratigraphic units. Intern. Subcomm. on Strat. Classif. 1974 Montreal Report no. 3.
3. He db erg H.D. (Ed.) - Preliminary report on stra-totypes. Intern. Subcomm. on Strat. Classif. 1970 Montreal Report no. 4.
4. K u t e k J. - Poziomy biostratygraficzne - zarys problematyki. Post. Nauk Geol. 1972 nr 4.
5. Makowski H.(Ed.) - International stratigraphi-cal lexicon. Vol. I Europe, Fascicle 6a Poland 1980.
6. Orłowski S. - O niektórych problemach
straty-grafii. Prz. Geol. 1976 nr 12.
7. Z a s a d y polskiej klasyfikacji, terminologii i nomen-klatury stratygraficznej. Instrukcje i metody badań geologicznych. Warszawa 1975 z. 33. 242 WAŻNIEJSZE PRACE Z FORMALNYMI JEDNOSTKAMI LITOSTRATYGRAFICZNYMI W PORZĄDKU CHRONOLOGICZNYM
1. O r ł o w s k i S. - Jednostki stratygraficzne kambru i górnego prekambru Gór Świętokrzyskich. Acta Geol. Pol. 1975 nr 3.
2. Be dna r czy k W., Tur n a u - M or a wska M. - Litostratygrafia osadów kambru i wendu w rejonie Łeby. Ibidem 1975 nr 4.
3. A d a m c z y k F. - Middle Devonian Podocopia (Ostracoda) from Poland, their morphology, systema-tics and occurrence. Senckb. Lethea 1976 vol. 57 no. 4. 4. N iem czy ck a T. - Litostratygrafia osadów jury
górnej na obszarze lubelskim. Acta Geol. Pol. 1976 nr 4.
5. B i r k e n m aj e r K. - Jurajskie i kredowe jednostki litostratygraficzne pienińskiego pasa skałkowego Pols-ki. Studia Geol. Pol. 1977 vol. 45.
6. U n r u g R. - Dolnokarboński flisz (kulm) w re-jonie Głubczyc. Rocz. Pol. Tow. Geol. 1977 t. 47 z. 1. 7. J a k u b o w s k i
z. -
Rozwój sedymentacji w dol-nej jurze Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej i pozycja stratygraficzna osadów gruboklastycznych. Ibidem 1977 t. 47 z. 4.8. Kot 1 arc z y kJ. - Stratygrafia formacji z Ropian-ki (fm), czyli warstw inoceramowych w jednostce skolskiej Karpat fliszowych. Pr. Geol. Komis. Nauk Geol. PAN Krak. 1978 nr 108.
9. R a c z y ń s k a A. - Stratygrafia i rozwój )itofacjal-ny młodszej kredy dolnej na Niżu Polskim. Pr. Inst. Geol. 1979 t. 79.
1 O. M i ł a c z e w s k i L. - Dewon południowo-wschod niej Lubelszczyzny. Ibidem 1981 t. 101.
11. Ko w a 1 ski W.R. - Stratygrafia osadów górnego prekambru i najniższego kambru Polski południowej. Acta Geol. Pol. 1983 nr 1 - 4.
12. N iem czy ck a T. - Osady kimerydu i wołgu na antyklinie Lipna. Kwart. Geol. 1983 nr 2.
SUMMARY
In 1972, the Committee of Geological Sciences of the Polish Academy of Sciences appointed the Working Group on the Polish Stratigraphic Terminology, consisting of ten researches from various geological centers in the country. The Working Group compiled the first Polish stratigraphic code. The text of the code was the subject of numerous and vivid discussions in geological communities and its final version was published in 1975 under the title "Principles of Polish stratigraphic classification, terminology and nomenclature''.
Ten years after publishing the Polish stratigraphic code, the country geological conference was organized. One of the major purposes of the conference was to evaluate the eff ects of introduction of the stratigraphic code in geolo-gical practice. A special attention was paid to lithostrati-graphy since the greatest changes in respect to the previously accepted procedure have taken place in that particular field.
The paper discusses organizational measures and in-formational activities of the successor of the W or king Group, i.e. Stratigraphic Commission of the Committee of Geological Sciences of the Polish Academy of Sciences, which were aimed at introduction of the stratigraphic code to the geological practice as quickly as possible. At
that time the Cotnmission regarded a ten-years period as long enough to achieve that goal. After that decade an - attempt is being made to evaluate results of introduction of the code to the geological practice throughout the country. At present, the general state of matter.does not seem satisfact-ory and there is stili a lot of work to be done in order to have stratigraphic subdivisions for all parts of the country matching the requirements of the code.
In the conclusions we may state that the stratigraphic code has successfully passed practical test and should be consistently introduced to the geological practice. Eventual modifications, which might be introduced to the second edition of the code, should be primarily aimed at ameliora-tion of the first one.
PE3IOME
KoM111TeT reonorn4eCK111X HayK nonbCKOlll AKa,o,eMll1111
HayK co3,o,an s 1972 r. KonneKT111B ,o,nR pa3pa60TK111
nonb-CKoil! CTpaT111rpacJ>1114ecKolll TepM111HOJ10n1111, COCTORL!..1111111 1113
10 4enoseK np111Ha,o,ne>t<all..1111x K pa3HblM reonor1114ecKoM
cpe,o,aM Hawelll CTpaHbl. 3ToT KonneKT111B pa3pa6oTan
TeKCT nepsoro B nonbUJe CTpaT111rpacJ>1114eCKOrO KO,D,eKCa. Ha,o, 3Tll1M TeKcToM sen111cb MHorne 111 w111poK111e ,o,111cKycc111111 s cpe,o,e reonoros, a ero OKOH4aTenbHaR sepc111R Bb1wna
1113 ne4aT111 s 1972 r. no,o, 3arnas111eM „np111H1...1111nb1 nonbCKolll
CTpaT111rpacJ>1114eCKOlll Knacc111cJ>111Ka1...1111111, TepM111HOJ10n1111 111 HO-MeHKJlaTypbl".
B ,o,ecRT111neT111e 1113,o,aH111R nepsoro nonbcKoro
CTpaT111-rpacJ>1114ecKoro Ko,o,eKca cosepw111nacb sceo6Ll..laR KoHcJ>e-peH1...1111R reonoros. 0,o,Holll 1113 1...1enelll 3Tolll KoHcJ>epeH1...1111111
6b1na 01...1eHKa CTeneH111 sse,o,eH111R cTpaT111rpacJ>1114ecKoro
Ko,o,eKca s reonorn4ecKy10 npaKT111Ky, a oco6eHHo s TY ee 4aCTb, KOTopaR KacaeTCR Jlll1TOCTpaT111rpacJ>111111, TaK KaK s nolll 06nacT111 CTpaT111rpacJ>111111 Ko,o,eKc npe,o,naran Ha111-6onee 1113MeHeHHbllll no OTHoweHll1IO K cyll..leCTBYIOLl..lelll paHbwe npaKT111Ke.
B CTaTbe npe,o,CTasneHbl opraH1113a1...11110HHb1e 111 111HcJ>op-Ma1...11110HHb1e warn npe,o,np111HRTb1 KoM111cc111elll CTpn111rpacJ>111111
KoMll1TeTa reonorn4eCKll1X HayK nAH - Hacne,D,Hll1L1elll
KOJ1-neKT111Ba ,o,nR pa3pa60TK111 nonbcKolll CTpaT111rpacJ>1114ecKolll
TepM111Honor111111 - KOTopaR nocTas111na ce6e 3a 1...1enb
B03-MO>KHO CKopoe sse,o,eH111e cTparnrpacJ>1114ecKoro KoAeKca B reonorn4eCKYIO npaKTll1Ky. nep1110,D, p,eCRTll1 neT Ka3aJ1CR
Tor,o,a CTpaT111rpacJ>1114ecKolll KOM111CCll1111 ,D,OCTaT04HblM.
CTaTbR co,o,ep>t<111T 3neMeHTb1 01...1eHK111 - nbcne 1 O neT
-cTeneH111 sse,o,eH111R cTpaT111rpacJ>1114ecKoro Ko,o,eKca s reono-rn4ecKy10 npaKT111KY B OT,D,eJlbHblX pallloHaX nonbUJll1. Boo6Ll..le cospeMeHHoe cocToRH111e Hey,o,osneTsop111Tenb-Hoe 111 ell..le MHoro pa6oT Ha,o,o nposecT111, 4T06b1 sce cTpa-T111rpacJ>1114ecK111e pa3,o,eneH111R 6b1nb1 cornacHbl co cTpaT111-rpacJ>1114ecK111M Ko,o,eKCOM.
B 3aKn104eH111111 cTaTbll1 Bb1pa>t<eHo MHeH111e, 4To cTpaT111-rpacJ>1114ecK111ill Ko,o,eKc c,o,an 3K3aMeH 111 ero cne,o,yeT
nocne,o,o-saTenbHO sso,o,111Tb s reonor1114ecKy10 npaKT111Ky.
Bo3MO>K-Hble MO,o,111cJ>111Ka1...1111111, KOTOpb1e Ha,o,o BBeCTll1 B 04epe,D,Bo3MO>K-Hble 1113,o,aH111R CTpaT111rpacJ>1114ecKoro Ko,o,eKca, ,o,on>t<Hbl 6b1Tb ycosepweHCTBosaH111eM y>t<e cyll..leCTBYIOLl..lero Ko,o,eKca.
RYSZARD DADLEZ Instytut Geologiczny
LITOSTRATYGRAFIA
W PROFILACH WIERTNICZYCH
DOŚWIADCZENIA
I PERSPEKTYWY
Równocześnie z opublikowaniem „Zasad polskiej klasy-fikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej" (34) Komisja Stratygrafii przy Komitecie Nauk Geologicznych PAN powołała zespoły regionalne (21), które miały w sposób zorganizowany dążyć do uporządkowania lito-stratygrafii na terenie kraju. Ze względu na budowę geolo-giczną rejonów, litostratygrafia w profilach wiertniczych skupiona była głównie w dwóch zespołach: paleozoiku platformowego i Gór Świętokrzyskich oraz permomezo-zoiku platformowego. Jako prowadzący ten drugi zespół autor pragnie zrelacjonować przebieg dotychczasowych prac i sposób ich organizacji.
Dla każdego systemu lub oddziału kolumny strat y-graficznej permomezozoiku stworzony został podzespół specjalistów. Kierownik podzespołu zobowiązany był -po przeprowadzeniu dyskusji w tym gronie - do przygoto-wania i opublikoprzygoto-wania opracowań wprowadzających. Miały one zawierać (5): przegląd istniejących w danym momencie nieformalnych jednostek litostratygraficznych, ich dyskusję i ocenę pod kątem możliwości sformalizowania oraz ra-mową propozycję podziału formalnego dla całego basenu.
Seria takich opracowań· została opublikowana w latach 1978-1981 na łamach „Kwartalnika Geologicznego". Są to artykuły o górnej kredzie (3), dolnej kredzie (14), górnej jurze (8), dolnej jurze (6), górnym i środkowym triasie (26, 27), dolnym triasie (31) i czerwonym spągowcu (22).
UKD 551.7.022.4:001.4]438 Ten ostatni ma swego konkurenta w pracy ogłcszonej w tym samym numerze czasopisma (9), zawierającej pro-pozycję alternatywną. Jak widać, z całego profilu permo-mezozoiku publikacje te nie obejmują tylko jury środkowej i cechsztynu. Propozycje co do jury środkowej pozostały w materiałach archiwalnych, cechsztyn został pominięty ze względu na jego specyfikę: ciała skalne ewaporatowe
i węglanowe mają tu dawno zakorzenioną nomenklaturę
i symbolikę nieformalną, powiązaną z krajami ościennymi. Konieczność ustanowienia jednostek formalnych wg wy-magań „Zasad ... " uznana została w tej sytuacji za proble-matyczną.
Wspomniane opracowania wprowadzające zawierały
wstępne propozycje podziału formalnego, ujęte w tabelach.
W poszczególnych okienkach tabel znajdowały się bądź symbole liczbowe lub literowe bądź określenia litologiczne,
bądź nawet nazwy geograficzne (dokładnie wg wymagań
„Zasad ... ") proponowanych formacji i ogniw litostraty-graficznych. W całym profilu permomezozoicznym Niżu Polskiego (bez cechsztynu) wyróżniono w ten sposób około 140 jednostek w randze formacji. Były to jednak tylko hasfa jednostek, które miały być w następnym etapie prac formalnie ustanawiane zgodnie z literą „Zasad ... ".
Dalsze prace uległy wszakże z różnych przyczyn znacz-nemu zahamowaniu. Toteż po ogłoszeniu „Zasad ... " pow-stały prace formalizujące podział górnej jury na Lubelsz-243
