Ryszard F. Mazurowski
Pianki, gm. Zbójna, woj. łomżyńskie.
Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 13, 43-44
43
do p ro w a d z o n y c h j u t p r a c , p o z o e t a ie z a ś o b ję ty p o łu d n io w a e z ę ś ć o s a d y . E k s p l o r a c j ę p rz e p r o w a d z o n o ł ą c z n ie n a p o w ie r z c h n i 90 m *
O d s ło n ię to p r z y p u s z c z a ln ie ś la d y s łu p o w e g o d o m o s tw a o w y m ia r a c h : o k . 4 m X 6 , 5 m , w k tó ry m , z n a jd o w a ło s i ę a m f o r o w a te n a c z y n ie z w y r o b a m i b u r s z ty n o w y m i / w ty m g u z k i ł 1 p ó łw y tw ó r/ , U z ÿ s k a n y m a t e r i a ł z a b y tk o w y p r e z e n to w a n y j e s t p r z e z c e r a m i k ę te c h n o l o g i c z n i e z r ó ż n ic o w a n ą z o r n a m e n te m s z n u r o w y m , s te m p e lk o w y m 1 g rz e b y k o w y m , k r z e m i e n i e , w ty m n a r z ę d z i a / d r a p a c z e , s k r o b a c z e , g r o c lk l l a u r o w a te , 1 f r a g m e n t to p o r k a k a m ie n n e g o i w y ro b y b u r s z ty n o w e / z a w ie s z k a , g u z y / . M a te r ia ły p rz e c h o w y w a n e s ą w M u zeu m A r c h e o lo g ic z n y m w G d a ń -sk u . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . P E L C Z Y SK A , g m . Z ło ta w o j. Id e ls c k ie p a t r z u z u p e łn ie n ie 1978 P IA N K I, g m . Z b ó jn a w o j, ło m ż y ń s k ie S ta n o w is k o 1 U n iw e r s y te t W a r s z a w s k i I n s ty tu t A r c h e o lo g ii Z a k ła d B a d a ń A r c h e o lo g ic z n y c h S. S. P . " U n iv e r s ita s * ' w W a r s z a w ie B a d a n ia p r o w a d z ił d r R y s z a r d F . M a z u r o w s k i. F in a n s o w a ł W KZ w Ł o m ż y . D ru g i s e z o n b a d a ń r a to w n ic z y c h . O b o z o w isk o s e z o n o w e k u ltu r y n ie m e ń s k ie j 1 ś la d y o s a d n ic tw a w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e g o 1 ś r e d n io w ie c z n e g o . 2 P r z e b a d a n o o b s z a r 150 m lo k u ją c w ykopy we w s c h o d n ie j,ś r o d k o w e j 1 z a c h o d n ie j c z ę ś c i r o z l e g ł e j w y d m y , p o ło ż o n e j n a k r a w ę d z i w y s o k ie go t a r a s u s t a r o r z e c z a N a r w i. W e w s z y s tk ic h w y k o p a c h w y s tą p ił n a s tę p u j m y u k ła d s t r a t y g r a f i c z n y : w a r s tw y I -Ш /w s p ó łc z e s n y p o z io m g le b o w y , ilu w iu m g le b y w s p ó łc z e s n e j, p i a s k i w a r s tw o w a n e / - b r a k śla d ó w o s a d n i c tw a p ra d z ie jo w e g o ; w a r s tw a IV / p i e r w o t n y p o z io m g le b o w y / - w y s tę p o w a n ie w c ią g ł e j w a r s tw ie k u ltu ro w e j c e r a m i k i w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e j o r a z g łó w n ie ś r e d n io w ie c z n e j, ś la d y o r k i w p o s ta c i w y ra ź n y c h s m u g i b r u z d z o r ie n to w a n y c h n a U n ii S E -N W , a ta k ż e ś la d y g o s p o d a r k i w y p a le n is k o w e j; w a r s tw a V /ilu w iu m s iln e g le b y p ie r w o tn e j/ - o b fite w y stę p o w a n ie m a t e r i a łów z a b y tk o w y c h k u ltu r y n ie m e ń s k ie j; w a r s tw a VI /Ilu w iu m a ła b e g le b y p i e r w o t n e j / - s p o d a r y c z n e w y s tę p o w a n ie m a te r ia łó w k u ltu r y n ie m fe ń sld e j w c z ę ś c l E s ta n o w is k a ; w a r s tw a V I I/ p ia s e k c a lc o w y / - b r a k z a b y tk ó w .
B a d a n ia p o z w o liły u s t a l i ć z a s i ę g o b o z o w is k a / l u b o b o z o w isk ? / k u ltu r y n ie m e ń s k ie j na lin ii E -W , a ta k ż e w s k a z a ły n a m i e j s c a k o n c e n t r a c j i z a b y tk ó w ru c h o m y c h , W m a t e r i a l e c e r a m ic z n y m w s p o m n ia n e j k u
l-44
t u r y d o m in u ją f o r m y n a c z y ń e z .e ro k o o tw o ro w y c h o le k k a w y c h y lo n e j n a z e w n ą t r z k r a w ę d z i w y lew u n a j c z ę ś c i e j z d o b io n e j n a c i ę c i a m i lu b o d c ie k a m i p a l c o w y m i. U n ie k tó r y c h f o r m w y s tę p u ją pod k r a w ę d z ią o tw o ry lub g u z k i w y p c h a n e od w e w n ą tr z , o d c ie k i p a z n o k c io w e w u k ła d z ie p o z io m y m lin ii u z u p e ł n ia n e n ie k ie d y p o z io m e U nie m a ły c h d o łk ó w . S tw ie rd z o n o r ó w n ie ż s p o r a d y c z n ie o r n a m e n t ś c ie g u b r u z d o w e g o . W c z ę ś c i w s c h o d n ie j s ta n o w is k a w y s tą p iły d w a f r a g m e n ty o s t r o z a k o ń c z o n y c h den n a c z y ń . D o s y ć c z ę s t e s ą f o r m y n a c z y ń s z e r o k o o tw o r o w y c h , n ie z d o b io n y c h , o le k k o p o g ru b io n e j k r a w ę d z i w y le w u . W m a t e r i a l e c e r a m ic z n y m w y r a ź n ie w y d z ie la ją a i ę d w ie g ru p y n a c z y ń pod w z g lę d e m te c h n o lo g ic z n y m , a z a p e w n e i f u n k c jo n a ln y m : a / g r u b o - ś c ie n n e z e ś r e d n i o - i g r u b o z i a r n i s t ą d o m ie s z k ą t łu c z n ia ; s ą one s ł a b ie j w y p a lo n e , b / f o r m y c ie n k o ś c ie n n e z d o m ie s z k ą d r o b n o z i a r n i s t ą , d o s k o n a le w y p a lo n e , W obydw u p r z y p a d k a c h s p o ty k a n e s ą a n a lo g ic z n e r o d z a j e o r n a m e n tu . W id e n ty c z n y s p o s ó b w y k a ń c z a n o r ó w n i e ż p o w ie r z c h n ie ty c h n a c z y ń / ś l a d y p r z e c i e r a n i a w ie c h c ie m tr a w y w r ó ż n y c h k i e r u n k a c h / . W m a t e r i a l e k r z e m ie n n y m d o n a jb a r d z ie j c h a r a k t e r y s t y c z n y m f o r m , o b o k p ó łs u r o w c a w ió ro w e g o i odłupkow egD , n a le ż ą : r d z e n i e w ió ro w e o k s z t a ł c i e s to ż k o w a ty m , klockow & tym lu b n i e r e g u l a r n y m , ł u s z c z n i e j e d n o · i w ie lo b ie g u n o w e , r y l c e k lin o w e i w ę g ło w e , k ilk a o d m ia n d r a p a c z y , Э t r a p e z y , 2 m a łe l i ś c i a k i t r z p i e n i o w a te , s k r o b a c z e o d h ip k o w e , p ó łty lc z a k i, 1 c io s a k o d łu p k o w y . W y k o n a n o j e p r a w ie w y łą c z n ie z n a r z u to w e g o k r z e m i e n ia b a łty c k ie g o .
P o n a d to z n a le z io n o k ilk a n a ś c ie f r a g m e n tó w d r o b n y c h k o ś c i z w i e r z ę c y c h , f r a g m e n t o z d o b y / ? / b u r s z ty n o w e j i w ę g le d r z e w n e , W c z ę ś c i W s t a n o w is k a /w y k o p V / w y s tą p iło s k u p ie n ie m a ły c h k a m ie n i p o ln y c h , pod k tó ry m o d k r y to d w a o rn a m e n to w a n e f r a g m e n ty n a c z y ń k u ltu r y n ie m e ń s k ie j o r a z w ę g le d r z e w n e / o b i e k t I / . W ed łu g d o ty c h c z a s o w y c h o b s e r w a c ji w y n ik a , 2e z a b y tk i k u ltu r y n ie m e ń s k i e j w y s tę p u ją w n ie z a k łó c o n y m u k ła d z ie s t r a t y g r a f i c z n y m i je d n o r o d n y m k u ltu ro w o , Z te g o w z g lę d u s ta n o w is k o 1 w P ia n k a c h j e s t b ftrd z o is t o t n e d ła b a d a ń n a d p r o b le m a ty k ą o s a d n ic tw a s u b n e o llty c z n e g o w P o l s c e p ó łn o c n o - w s c h o d n ie j. P r z e w id u je s i ę k o n ty n u a c ję b a d a ń w n a s tę p n y m s e z o n ie , P O D G A J, g m . A le k s a n d ró w K u ja w sk i U n iw e r s y te t im . A d a m a w o j. w ło c ła w s k ie M ic k ie w ic z a w P o z n a n iu S ta n o w isk o 32 K a te d r a A r c h e o lo g ii Z e s p ó ł B a d a ń K u ja w B a d a n ia pod k ie r u n k ie m d o c . d r h a b . A le k s a n d r y C o f ta - B r o n ie w s k ie j, F in a n s o w a ł UAM . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . O b o z o w isk a : k u ltu r y c e r a m i k i w s t ę go w ej r y t e j , k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h i z o k r e s u s c h y łk o w e g o n e o litu . B a d a n ia p o d ję to w r a m a c h p la n u s tu d ió w n ad w c z e s n o n e o lity c z n y m k o m p le k s e m o s a d n ic z y m z lo k a liz o w a n y m n a o b s z a r z e g le b le k k ic h w d o